1-2. (a) Inki ke monisa nde bantu ke zolaka nde bantu ya nkaka kulembika bo mpi bo lembikaka bantu ya nkaka? (b) Inki mutindu bana ya nkaka ke lwalaka?

BANTU ke zolaka nde bantu ya nkaka kulembika bo; bo mpi ke zolaka kulembika bantu ya nkaka. Mu mbandu kana mwana-fioti ke sakana, yandi me bwa mpi me lwala na dibolongo, yandi ta didila mama to papa na yandi. Bibuti ta belula ve mputa yina kansi bo ta sosa kulembika yandi. Bo ta yula yandi mambu yina salamaka, kukatula yandi mansanga, kutubila yandi bangogo ya mawete yina lenda lembika yandi mpi bo ta tula yandi nkisi to ta kanga yandi kitenda. Ntangu fioti na nima, mwana ta yambula kudila mpi yandi lenda sakana diaka. Malembe-malembe mputa ta beluka.

² Bantangu ya nkaka, bana ke lwalaka na mutindu ya mbi kuluta. Bantu lenda vukisa nitu ti bo. Bo lenda vukisa nitu ti bo mbala mosi to mbala mingi. Yo vanda mbala mosi to mbala mingi, mwana ke landaka kuniokwama na mabanza. Bantangu ya nkaka, bo ke kangaka mpi ke pesaka ndola na muntu yina me bebisa mwana. Bantangu ya nkaka mpi bo lenda pesa ve muntu yina me sala mbi ndola. Ata bo me pesa yandi ndola, mwana lenda niokwama tii na kimbuta.

3. Na kutadila 2 Bakorinto 1:3, 4, nki kele luzolo ya Yehowa mpi nki bangiufula beto ta tadila?

³ Kana mpangi mosi yina bo bebisaka na kileke ke landa kuniokwama tii na kimbuta, nki lenda sadisa yandi? (Tanga 2 Bakorinto 1:3, 4.) Ya kieleka, Yehowa ke zolaka nde bo zola mameme na yandi mpi bo pesa bo kikesa. Bika beto tadila bangiufula yai tatu: (1) Sambu na nki bana yina ya bo me bebisaka  na kileke ke vandaka na mfunu ya kikesa? (2) Nani lenda pesa bo kikesa? (3) Inki mutindu beto lenda pesa bo kikesa?

4-5. (a) Sambu na nki yo kele mfunu na kubakisa nde bana me swaswana ti bambuta? (b) Kana bo me bebisa mwana, nki kikalulu yandi ke kumaka ti yo?

⁴ Bambuta yina bo me bebisaka na kileke ke vandaka na mfunu ya kikesa ata bamvula mingi me luta. Sambu na nki? Beto fwete bakisa ntete nde bana me swaswana ti bambuta. Mutindu mwana ke kudiwaka kana bo me bebisa yandi me swaswana ti mutindu mbuta ke kudiwaka kana bo me sadila yandi mambu ya mbi. Beto tadila mwa bambandu.

⁵ Bana ke salaka kinduku ti bantu yina ke sansaka mpi ke kebaka bo mpi bana ke tudilaka bo ntima. Kinduku ya mutindu yai ke sadisaka bana na kuvanda na lutaninu mpi yo ke longaka bo na kutudila bantu ya nkaka ntima. (Nk. 22:9) Diambu ya mawa kele nde mbala mingi bantu yina ke bebisaka bana ke vandaka bantu ya dibuta, banduku to muntu ya me zabana mbote. Mambu ya mutindu yai ke salaka nde mwana kutudila diaka ve bantu ntima ata na nima ya bamvula mingi.

6. Sambu na nki kubebisa mwana kele diambu ya nku mpi ya mbi kibeni?

⁶ Bana ke kukaka ve kuditanina mpi kubebisa mwana kele diambu ya nku mpi ya mbi kibeni. Kuvukisa nitu ti bana bamvula mingi na ntwala nde bo yela na nitu mpi na mabanza ke natilaka bo bampasi ya ngolo. Bana yina bo me bebisaka lenda kuma kutadila kuvukisa nitu na mutindu ya mbi, bo lenda kuma kudimona mpamba mpi kutudila diaka ve bantu ya nkaka ntima.

7. (a) Sambu na nki bantu yina ke bebisaka bana lenda kusa bana kukonda mpasi mpi nki mutindu bo ke salaka yo? (b) Luvunu na bo lenda nata nki bampasi?

⁷ Bana ke kukaka ve kuyindula, kubaka balukanu, kuzaba bigonsa mpi kutina yo. (1 Bak. 13:11) Yo yina bantu ya ke bebisaka bana ke kusaka bo kukonda mpasi. Bantu yango ke kusaka bana, bo ke songaka mwana nde yo kele foti na yandi, nde mwana kuzabisa ve bantu ya nkaka sambu ata muntu mosi ve ta ndima to ta sadisa yandi to nde kuvukisa nitu ti yandi kele mbi ve, nkutu yo ke monisaka zola. Yo lenda lomba bamvula mingi sambu mwana kubakisa nde mambu yina yonso vandaka luvunu. Mwana lenda yela ti bangindu nde yandi kele mfunu ve, ata muntu mosi ve lenda zola yandi diaka to lenda pesa yandi kikesa.

8. Sambu na nki beto lenda ndima nde Yehowa ta pesa kikesa na bantu yina bo me bebisaka?

⁸ Yo ke yitukisa ve na kuzaba nde kubebisa mwana ke natilaka yandi bampasi bamvula mingi. Diambu yai kele mbi kibeni! Mutindu bantu ke bebisa bana na bisika mingi ke monisa nde beto ke zinga na bilumbu ya nsuka yina bantu mingi “ke zolaka ve bantu ya nkaka” mpi “bantu ya mbi mpi bantu ya luvunu ta salaka diaka mbi kuluta.” (2 Tim. 3:1-5, 13) Lukanu ya Satana ke vandaka mbi kibeni mpi yo kele mawa sambu bantu mingi ke salaka mambu yina ke sepedisaka Diabulu. Kansi, Yehowa kele ngolo mingi kuluta Satana to bantu na yandi. Yehowa ke zabaka mambu yonso ya Satana ke salaka. Beto lenda ndima nde Yehowa ke zabaka mbote bampasi na beto mpi yandi ta pesa beto kikesa yina beto kele na yo mfunu. Beto ke vandaka na kiese sambu beto ke sadilaka “Nzambi yina ke lembikaka bantu yonso; yandi ke lembikaka beto na bampasi na beto yonso, sambu beto kuka kulembika bantu ya nkaka na bampasi ya mutindu na mutindu ti kulembika yina beto ke bakaka na Nzambi.” (2 Bak. 1:3, 4) Yehowa ke sadilaka nani sambu na kupesa kikesa?

9. Na kutadila bangogo ya ntotila Davidi yina kele na Nkunga 27:10, nki Yehowa ta sala sambu na bantu yina mabuta na bo me buyaka bo?

⁹ Bana yina bibuti me yambulaka bo to bayina bantu ya kuzabana me bebisaka kele na mfunu ya kikesa. Muyimbi-bankunga Davidi bakisaka nde Yehowa me fwana kibeni na kupesa kikesa. (Tanga Nkunga 27:10.) Davidi ndimaka nde Yehowa ke yambaka bantu yina mabuta na bo me buyaka bo. Inki mutindu Yehowa ke salaka yo? Yandi ke sadilaka bansadi na yandi ya kwikama. Bansadi ya Yehowa kele bampangi na beto ya kimpeve. Mu mbandu, Yezu tubaka nde bantu yina vandaka kusambila Yehowa, vandaka bampangi na yandi ya babakala, ya bankento mpi mama na yandi.—Mat 12:48-50.

10. Inki mutindu ntumwa Polo ke tubila kisalu na yandi ya kinkuluntu?

¹⁰ Baka dibundu bonso dibuta na beno. Ntumwa Polo vandaka nkuluntu ya kwikama mpi vandaka kusala kisalu ngolo. Yandi pesaka mbandu ya mbote mpi na nsadisa ya mpeve santu yandi zabisaka bantu ya nkaka na kulanda mbandu na yandi mutindu yandi landaka mbandu ya Kristu. (1 Bak. 11:1) Simba mutindu Polo tubilaka kisalu na yandi ya kinkuluntu: “Beto sadilaka beno mambu na mawete, mutindu mama yina ke nwisa ke kebaka bana na yandi na zola yonso.” (1 Bate. 2:7) Bubu yai bankuluntu ya kwikama fwete vanda mawete, kusadila bangogo ya mbote ntangu bo ke sadila Biblia sambu na kupesa kikesa na bantu yina kele na mfunu na yo.

11. Inki ke monisa nde bankuluntu mpamba ve fwete pesa kikesa?

¹¹ Keti bankuluntu mpamba fwete pesa kikesa na bana yina bo me bebisaka? Ve. Beto yonso kele ti mukumba ya ‘kulanda kupesana kikesa.’ (1 Bate. 4:18) Mingi-mingi bampangi-bankento ya kuyela na kimpeve fwete pesa kikesa na bampangi-bankento yina kele na mfunu yo. Ya kieleka, Yehowa Nzambi kele bonso mama yina ke lembikaka mwana na yandi. (Yez. 66:13) Biblia kele ti bambandu ya bankento yina pesaka kikesa na bantu  yina vandaka na mpasi. (Yobi 42:11) Yehowa ke vandaka na kiese ntangu bampangi-bankento ya kuyela na kimpeve ke pesaka kikesa na bampangi-bankento yina ke niokwama na mabanza. Ziku, na kingenga nkuluntu mosi to bankuluntu zole lenda lomba mpangi-nkento mosi ya kuyela na kimpeve na kusadisa mpangi-nkento yina ke niokwama. *

12. Inki mambu beto fwete sala ve?

¹² Ya kieleka, beto fwete kudikotisa ve na mambu yina bampangi ke zola ve kutuba. (1 Bate. 4:11) Inki beto fwete sala sambu na bantu yina kele na mfunu ya lusadisu mpi kikesa? Beto tadila mitindu tanu yina kele na Biblia sambu na kupesa bantu ya nkaka kikesa.

13. Mutindu 1 Bantotila 19:5-8 ke monisa yo, nki mutindu wanzio ya Yehowa pesaka Eliya kikesa mpi nki mutindu beto lenda landa mbandu ya wanzio?

¹³ Pesa lusadisu ya me fwana. Ntangu profete Eliya tinaka bantu yina zolaka kufwa yandi, yandi lembaka nitu mpi lombaka lufwa. Yehowa tindaka wanzio mosi ya ngolo sambu na kupesa yandi kikesa. Wanzio pesaka yandi lusadisu ya me fwana. Yandi pesaka Eliya madia ya tiya mpi siamisaka yandi na kudia yo. (Tanga 1 Bantotila 19:5-8.) Disolo yai ke monisa kieleka mosi ya mfunu: Mbala mingi, kima ya fioti yina beto ke sadilaka bantu lenda vanda mfunu mingi. Yo lenda vanda madia, dikabu to kusonikila muntu message sambu na kumonisila yandi zola. Kana beto ke kuka ve kusolula ti mpangi mambu yina ke pesa yandi mpasi, beto lenda pesa yandi lusadisu ya me fwana.

14. Disolo ya Eliya ke longa beto nki?

¹⁴ Sadisa bana yina bo me bebisaka na kuvanda na lutaninu mpi na ngemba. Beto lenda longuka dilongi ya nkaka na disolo ya Eliya. Na mutindu ya kuyituka, Yehowa sadisaka profete Eliya na kusala nzietelo ya nda tii na Ngumba ya Horebi. Ziku Eliya vandaka na lutaninu na kisika yai ya ntama, kisika yina Yehowa salaka kuwakana ti bansadi na yandi bamvula mingi na ntwala. Mbala ya nkaka, Eliya yindulaka nde yandi tinaka bantu yina zolaka kusala yandi mbi. Inki dilongi beto lenda baka? Kana beto ke zola kupesa kikesa na bana yina bo me bebisaka, beto fwete sadisa bo ntete na kuvanda na lutaninu. Mu mbandu, bankuluntu fwete vila ve nde mpangi-nkento yina bo me bebisaka lenda sepela kana bo pesa yandi kima na kingenga na kisika ya kupesa yandi na Nzo ya Kimfumu. Kansi nkuluntu ya nkaka lenda sepela na Nzo ya Kimfumu.

15-16. Kuwidikila mbote ke tendula nki?

¹⁵ Widikila mbote. Biblia ke tuba nde: “Konso muntu fwete wa nswalu, yandi fwete nwanina ve na kutuba.” (Yak. 1:19) Keti beto ke widikilaka mbote? Ziku beto lenda yindula nde sambu na kuwidikila mbote, yo ke lombaka kaka kutala muntu kukonda kutuba kima. Kansi sambu kuwidikila mbote ke lombaka mambu mingi. Mu mbandu, ntangu Eliya songaka Yehowa mambu yina vandaka kuyangisa yandi, Yehowa widikilaka yandi mbote. Yehowa bakisaka nde Eliya vandaka kuwa boma, kudiwa yandi mosi mpi yindulaka nde kisalu na yandi yonso vandaka mpamba. Na zola yonso, Yehowa sadisaka yandi na kununga mawi na yandi. Yehowa monisaka nde yandi widikilaka Eliya mbote.—1 Bant. 19:9-11, 15-18.

¹⁶ Ntangu beto ke widikila mpangi mosi, nki mutindu beto lenda monisa nde beto ke kuditula na kisika na yandi? Bantangu ya nkaka, mwa bangogo ya zola mpi ya mbote lenda monisa mawi na beto. Nge lenda tuba nde:  “Mambu yina kuminaka nge me pesa mono mpasi kibeni. Ata mwana mosi ve ta zola nde bo sadila yandi mambu mutindu yina.” Ziku nge lenda yula ngiufula mosi to bangiufula zole sambu na kubakisa mambu yina mpangi yango ke tuba. Nge lenda tuba nde: “Pardo mono ke bakisa ve mambu ya nge ke tuba” to “ntangu nge tubaka nde, mono bakisaka . . . Keti yo kele mutindu yina?” Bangogo yai ya zola lenda ndimisa mpangi nde nge ke widikila yandi mpi ke bakisa yandi mbote.—1 Bak. 13:4, 7.

17. Sambu na nki beto fwete vanda-ntima nda mpi ‘kunwanina ve na kutuba’?

¹⁷ Vanda mayele, ‘kunwanina ve na kutuba.’ Kubuya ve kupesa yandi ndongisila to kusungika dibanza na yandi. Vanda ntima-nda. Ntangu Eliya zabisaka Yehowa bampasi na yandi, Eliya sadilaka bangogo ya ngolo sambu yandi vandaka na mpasi. Na nima, Yehowa kumisaka lukwikilu ya Eliya ngolo mpi Eliya vutukilaka bangogo yina sambu na kuzabisa Yehowa bampasi na yandi. (1 Bant. 19:9, 10, 13, 14) Yo ke longa beto nki? Bantangu ya nkaka muntu yina bo me bebisaka ke zolaka kubasisa mawi na yandi. Bonso Yehowa, beto fwete widikila yandi na dikebi yonso. Na kisika ya kusonga yandi mambu yina yandi lenda sala, beto ta monisila yandi zola mpi ta wila yandi mawa.—1 Pie. 3:8.

18. Inki mutindu bisambu na beto lenda pesa kikesa na bampangi yina kele na mpasi?

¹⁸ Samba ti mpangi yina kele na mpasi. Bantu yina kele na mpasi ke kukaka ve kusamba. Yandi lenda mona nde yandi me fwana ve na kusamba Yehowa. Kana beto ke zola kupesa mpangi ya mutindu yai kikesa, beto fwete samba ti yandi mpi kutanga zina na yandi na kisambu. Beto lenda songa Yehowa nde mpangi yai kele mfunu mingi sambu na beto mpi sambu na dibundu. Beto lenda lomba Yehowa na kulembika mpi kupesa dimeme na yandi kikesa. Kisambu ya mutindu yai ta pesa yandi kikesa kibeni.—Yak. 5:16.

19. Inki lenda sadisa beto na kudibongisa mbote sambu na kupesa mpangi ya nkaka kikesa?

 ¹⁹ Pona bangogo ya mawete mpi yina ke lembika. Yindula na ntwala ya kutuba. Kutuba kukonda kuyindula lenda lwadisa. Bangogo ya mawete ke belulaka. (Bing. 12:18) Yo yina, samba Yehowa sambu yandi sadisa nge na kusadila bangogo ya mawete, ya mbote mpi ya ke pesa kikesa. Kuvila ve nde ata ngogo mosi ve kele ngolo kuluta bangogo ya Yehowa yina kele na Biblia.—Baeb. 4:12.

20. Inki bangindu ya mbi bampangi yina bo me bebisaka ke vandaka na yo mpi nki beto fwete yibusa bo?

²⁰ Bantu yina ya bo me bebisaka ke kudimonaka mvindu, kukonda mfunu to nde yo me fwana ve nde muntu kuzola bo. Yo kele luvunu kibeni! Yo yina, sadila Biblia sambu na kuyibukisa bo nde bo kele mfunu mingi na meso ya Yehowa. (Tala lupangu “ Kikesa Yina Ke Katuka na Biblia.”) Yibuka mutindu wanzio pesaka profete Daniele kikesa ntangu yandi vandaka ya kulemba mpi vandaka kudiyangisa. Yehowa zolaka nde Daniele kubakisa nde yandi vandaka mfunu mingi na meso na yandi. (Dan. 10:2, 11, 19) Mutindu mosi, bampangi yina bo me bebisaka kele mfunu mingi na meso ya Yehowa.

21. Inki ta kumina bantu yonso yina me salaka mbi mpi me balulaka ve ntima kansi nki beto fwete sala sambu na bantu yina bo me bebisaka?

²¹ Ntangu beto ke pesaka bampangi kikesa, beto ke yibukisaka bo nde Yehowa ke zolaka bo mpi beto fwete vila ve nde Yehowa kele Nzambi ya lunungu. Mambu yonso ya mbi ya bo ke salaka bana kele ve ya kubumbana na meso ya Yehowa. Yandi ke monaka mambu yonso mpi yandi ta pesa ndola na muntu yina me sala mbi mpi me balula ve ntima. (Kut. 14:18) Bika beto monisa zola na bantu yina bo me bebisaka. Diaka, kuzaba nde Yehowa ta belula kimakulu bantu yina Satana ti nsi-ntoto na yandi me bebisaka ke pesaka beto kiese kibeni! Ntama mingi ve beto ta yibukaka diaka ve mambu yai yonso ya mpasi.—Yez. 65:17.