1. Inki mambu ntumwa Yoane kutanaka ti yo na nsuka ya mvu-nkama ya ntete ya ntangu na beto?

NA NSUKA ya mvu-nkama ya ntete ya ntangu na beto, ntumwa Yoane yina kumaka mununu vandaka kudiyangisa mingi. Bo kangaka yandi mpi tulaka yandi na kisanga ya Patmosi mpi ntembe kele ve nde yandi mosi mpamba bikalaka ntumwa. (Kus. 1:9) Yandi zabaka nde bambeni vandaka kukusa mabundu mpi kukotisa nkabwana na kati ya bampangi. Yo monanaka bonso nde dibundu ya Bukristu ta fwa.—Yude 4; Kus. 2:15, 20; 3:1, 17.

2. Inki mbona-meso ya kuyituka Yoane monaka yina Kusonga 7:9-14 ke tubila? (Tala kifwanisu ya lutiti ya zulu.)

² Na ntangu yina ya mpasi, Yoane monaka mbona-meso mosi ya kuyituka. Yandi monaka bo ke songa bawanzio na kusimba mipepe ya lufwa ya mpasi ya nene tii kuna bo ta tula kimvuka ya bampika ya Nzambi kidimbu ya nsuka. (Kus. 7:1-3) Kimvuka yango kele ti bantu 144 000 yina ta yala ti Yezu na zulu. (Luka 12:32; Kus. 7:4) Na nima, Yoane ke tubila kimvuka ya nkaka yina vandaka ti bantu mingi kibeni, yandi ke tuba nde: “Na nima, mono talaka mpi mono monaka kimvuka mosi ya nene ya bantu, yina muntu mosi ve lenda tanga ntalu na bo, ya me katuka na makanda yonso, na mabuta yonso, na bansi yonso, mpi na bandinga yonso; bo me telama na ntwala ya kiti ya kimfumu mpi na ntwala ya Mwana-Dimeme.” (Tanga Kusonga 7:9-14.) Ziku Yoane waka kiese mingi ntangu yandi bakisaka  nde na bilumbu ke kwisa bantu mingi kibeni ta vukana na lusambu ya kieleka!

3. (a) Sambu na nki mbona-meso ya Yoane fwete kumisa lukwikilu na beto ngolo? (b) Inki beto ta longuka na disolo yai?

³ Yo kele pwelele nde mbona-meso yina kumisaka lukwikilu ya Yoane ngolo. Yo fwete kumisa mpi lukwikilu na beto ngolo sambu beto ke zinga na ntangu yina mbona-meso yai ke lungana! Bubu yai bantu mingi yina ta guluka na mpasi ya nene mpi ta zinga kimakulu na ntoto ke vukana na lusambu ya kieleka. Na disolo yai, beto ta longuka mutindu Yehowa sadisaka bantu na kuzaba kimvuka yai ya nene ya bansadi na yandi bamvula kuluta makumi nana me luta. Na nima beto ta longuka mambu zole ya me tala kimvuka yango: (1) ntalu na bo (2) bisika yina bo me katuka. Mambu yai ta kumisa ngolo lukwikilu ya bantu yonso ya kimvuka yai.

4. Inki kieleka ya Biblia mabundu ya luvunu ke bakisaka ve mpi nki mutindu Balongoki ya Biblia swaswanaka na diambu yai?

⁴ Mabundu ya luvunu ke longaka ve kieleka ya Biblia ya ke monisa nde bantu ya bulemfu ta zinga kimakulu na ntoto. (2 Bak. 4:3, 4) Bubu yai, mabundu ya luvunu ke longaka nde bantu yonso ya mbote ke kwendaka na zulu na nima ya lufwa. Mambu yai swaswanaka kibeni ti mambu yina kimvuka ya fioti ya Balongoki ya Biblia tubaka na Nzozulu ya Nkengi na nsuka ya bamvu 1800. Bo bakisaka nde Nzambi ta vutula Paladisu na ntoto mpi bantu ya bulemfu ta zinga na ntoto kansi na zulu ve. Ata mpidina, yo bakaka ntangu mingi sambu bo bakisa mbote-mbote bantu yina ya bulemfu.—Mat. 6:10.

5. Inki Balongoki ya Biblia vandaka kukwikila sambu na Bakristu 144 000?

⁵ Ya kieleka, Biblia sadisaka Balongoki ya Biblia na kubakisa nde “bo me sumbaka” bantu ya nkaka na ntoto sambu na kuyala ti Yezu na zulu. (Kus. 14:3) Bantu yango kele Bakristu 144 000 ya kikesa, ya me kudipesaka na Nzambi mpi ke sadilaka yandi na kwikama awa na ntoto. Inki bo vandaka kukwikila sambu na kimvuka ya nene ya bantu?

6. Inki Balongoki ya Biblia yindulaka sambu na kimvuka ya nene ya bantu?

⁶ Na mbona-meso, Yoane monaka kimvuka yina “me telama na ntwala ya kiti ya kimfumu mpi na ntwala ya Mwana-Dimeme.” (Kus. 7:9) Bangogo yai pusaka Balongoki ya Biblia na kuyindula nde bonso bantu 144 000, bantu ya kimvuka ya nene ta zinga na zulu. Kana bimvuka yai zole ta zinga na zulu, inki luswaswanu kele na kati ya bimvuka yango? Balongoki ya Biblia yindulaka nde kimvuka ya nene ya bantu fwete vanda Bakristu yina lemfukilaka ve Nzambi na mambu ya nkaka ntangu bo vandaka na ntoto. Bo yindulaka mpi nde ata kimvuka yai vandaka kuzitisa bansiku ya Biblia, ziku bankaka landaka kukwenda na mabundu ya luvunu. Balongoki ya Biblia yindulaka diaka nde kimvuka yai kele bantu yina monisaka mwa kikesa kansi yo fwanaka ve sambu bo yala ti Yezu. Sambu kimvuka yai ya nene monisaka ve zola ya mingi sambu na Nzambi, bo ta kwenda na zulu sambu na kutelema kaka na ntwala ya kiti ya kimfumu kansi bo ta vanda ve na bakiti ya kimfumu.

7. Balongoki ya Biblia yindulaka nde banani ta zinga na ntoto na nsungi ya Luyalu ya Kristu mpi bo yindulaka nki sambu na bansadi ya Nzambi ya ntama?

⁷ Ebuna banani ta zinga na ntoto? Balongoki ya Biblia yindulaka nde katula bantu 144 000 mpi kimvuka ya nene ya bantu yina ta kwenda na zulu, bantu mingi ya nkaka ta zinga na ntoto sambu na kubaka mambote ya Luyalu ya Kristu ya Bamvula Funda. Balongoki ya Biblia yindulaka nde bantu yai sadilaka  ve Yehowa na ntwala nde Luyalu ya Kristu kuyantika. Bo yindulaka mpi nde bantu yai ta longuka malongi ya Yehowa na nsungi ya Luyalu ya Kristu. Na nima, bantu yina ta zitisa bansiku ya Yehowa ta zinga kimakulu na ntoto, kansi bayina ta zitisa ve bansiku ya Nzambi ta fwa. Balongoki ya Biblia yindulaka mpi nde ziku “bantu ya ntama” yina sadilaka Yehowa na ntoto, disongidila bansadi ya kwikama yina fwaka na ntwala ya Kristu, bayina ta futumuka mpi ta kwenda na zulu na nsuka ya Luyalu ya Kristu ta vanda na kati ya bantu yina ta vanda “bamfumu” na ntoto na nsungi ya luyalu ya Kristu.—Nk. 45:16.

8. Balongoki ya Biblia yindulaka nde bimvuka kele tatu, tanga yo.

⁸ Yo pusaka Balongoki ya Biblia na kuyindula nde bimvuka kele tatu: (1) bantu 144 000 yina ta yala ti Yezu na zulu; (2) kimvuka ya nene ya bantu yina monisaka mwa kikesa yina ta telema kaka na ntwala ya kiti ya kimfumu ya Yezu na zulu mpi (3) bantu ya nkaka mingi yina fwete longuka malongi ya Yehowa na ntoto na nsungi ya Luyalu ya Kristu ya Bamvula Funda. * Kansi na ntangu yina Yehowa me tulaka, nsemo ya kieleka yantikaka kusema sambu bo bakisa mambu yai pwelele.—Bing. 4:18.

9. (a) Inki mutindu kimvuka ya nene yina kele na ntoto lenda telama “na ntwala ya kiti ya kimfumu mpi na ntwala ya Mwana-Dimeme”? (b) Sambu na nki bantendula yai ya mpa ya mukanda ya Kusonga 7:9 vandaka mbote?

⁹ Na 1935, Bambangi ya Yehowa bakisaka pwelele kimvuka ya nene ya bantu yina Yoane monaka na mbona-meso. Bo bakisaka nde kimvuka ya nene ya bantu ta kwenda ve na zulu sambu na kutelema kaka “na ntwala ya kiti ya kimfumu mpi na ntwala ya Mwana-Dimeme.” Kansi kutuba yai vandaka ya kifwani. Ata kimvuka ya nene ya bantu ta zinga na ntoto, bo lenda telema “na ntwala ya kiti ya kimfumu” sambu bo ke ndimaka kiyeka ya Yehowa mpi ke lemfukaka na luyalu na yandi. (Yez. 66:1) Bo lenda telema na “ntwala ya Mwana-Dimeme” sambu bo ke kwikilaka na kimenga ya Yezu. Ngindu yango kele mpi na Matayo 25:31, 32, yina ke tuba nde “makanda yonso” ti bantu ya mbi, ta ‘vukana na ntwala’ ya kiti ya kimfumu ya Yezu. Yo kele pwelele nde, makanda yai yonso, kele ve na zulu kansi na ntoto. Bantendula yai ya mpa vandaka mbote. Yo ke monisa kikuma yina Biblia ke tuba ve nde kimvuka ya nene ta kwenda na zulu. Kaka bantu 144 000 yina kele ti lusilu ya kubaka luzingu ya kukonda nsuka na zulu ta vanda “bantotila” mpi ta yala ti Yezu.—Kus. 5:10.

10. Sambu na nki kimvuka ya nene fwete longuka malongi ya Yehowa na ntwala nde Luyalu ya Kristu kuyantika?

¹⁰ Na 1935, Bambangi ya Yehowa bakisaka nde kimvuka ya nene ya bantu yina Yoane monaka kele Bakristu ya kwikama yina ta zinga kimakulu na ntoto. Sambu kimvuka yai ya nene ta guluka na mpasi ya nene, bo fwete longuka malongi ya Yehowa na ntwala nde Luyalu ya Kristu kuyantika. Bo fwete monisa lukwikilu ya ngolo “sambu [bo] nunga na kutina mambu yai yonso ya fwete bwa” na ntwala ya Luyalu ya Kristu ya Bamvula Funda.—Luka 21:34-36.

11. Ziku sambu na nki Balongoki ya Biblia yindulaka nde bantu ya nkaka ya mbote ta kwenda na zulu na nima ya Luyalu ya Kristu?

¹¹ Inki beto ta tuba sambu na bantu ya nkaka ya mbote yina Balongoki ya Biblia yindulaka nde bo ta kwenda na zulu na nima ya Luyalu ya Kristu? Nzozulu ya Nkengi ya Kingelesi ya Februari 15, 1913 tubilaka diambu yango. Yo  lenda pusa muntu na kudiyula nde: ‘Inki mutindu bansadi ya kwikama ya ntangu ya ntama ta zinga na ntoto kansi Bakristu yina vandaka mpenza ve kwikama kuzinga na zulu?’ Balongoki ya Biblia tubaka mutindu yina sambu na mambu zole yina bo bakisaka ve. Bo yindulaka nde: (1) kimvuka ya nene ya bantu ta kwenda na zulu mpi (2) kimvuka yango kele Bakristu yina monisaka mwa kikesa.

12-13. Inki Bakristu yina bo me tulaka mafuta mpi kimvuka ya nene ke zabaka sambu na lufutu na bo?

¹² Mutindu beto monaka yo, banda 1935, Bambangi ya Yehowa me bakisaka pwelele nde kimvuka ya nene ya bantu yina Yoane monaka kele bantu yina ta guluka na Armagedoni. Bo ta guluka na “mpasi ya nene” kaka awa na ntoto mpi bo ta “landa kutuba na ndinga ya ngolo nde: ‘Luguluku me katuka na Nzambi na beto, yina me vanda na kiti ya kimfumu, mpi na Mwana-Dimeme.’” (Kus. 7:10, 14) Diaka, Masonuku ke longa nde bantu yina ta futumuka sambu na kuzinga na zulu ta baka “kima mosi ya kuluta mbote” kuluta yina bantu ya kwikama ya ntangu ya ntama ta baka. (Baeb. 11:40) Bambangi ya Yehowa yantikaka kulonga bantu ti kikesa na kusadila Yehowa sambu na kuzinga mvula na mvula na ntoto.

¹³ Bantu ya kimvuka ya nene ke sepelaka ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na ntoto. Bo ke zabaka nde kaka Yehowa muntu ke ponaka kisika yina me fwana sambu na bansadi na yandi ya kwikama, yo vanda na zulu to na ntoto. Bakristu yina bo me tulaka mafuta mpi kimvuka ya nene ke ndimaka nde bo ta baka lufutu sambu na ntima ya mbote ya nene ya Nzambi na nzila ya kimenga ya Yezu Kristu.—Bar. 3:24.

14. Na nima ya 1935, sambu na nki bantu mingi vandaka kudiyula mutindu kimvuka ya nene ta kuma mingi?

¹⁴ Banda bansadi ya Yehowa bakisaka mambu mbote na 1935, bantu mingi kudiyulaka inki mutindu bantu yina kele ti kivuvu ya kuzinga na ntoto ta kuma mingi mpenza. Mu mbandu, Ronald Parkin vandaka ti bamvula 12 ntangu Balongoki ya Biblia bakisaka pwelele bantendula ya me tala kimvuka ya nene ya bantu. Yandi ke yibuka nde: “Na ntangu yina, bansamuni vandaka 56 000 na ntoto ya mvimba, ziku mingi na kati na bo vandaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta. Yo monanaka nde bantu ya kimvuka ya nene vandaka fioti.”

15. Inki mutindu bantu ya kimvuka ya nene ke landa kukuma mingi?

¹⁵ Na bamvula yina landaka, bo tindaka bamisionere na bansi mingi mpi ntalu ya Bambangi ya Yehowa yantikaka kukuma mingi. Na nima, na 1968, Bambangi ya  Yehowa yantikaka kulonguka Biblia ti bantu na mukanda Kieleka Yina Ke Nataka na Luzingu ya Mvula na Mvula. Bantendula na yo ya pete simbaka kibeni ntima ya bantu ya kudikulumusa. Na nima ya bamvula iya, bantu kuluta 500 000 bakaka mbotika. Bantu vandaka diaka mingi ve na Dibundu ya Katolika na Amerika ya Sudi mpi na bansi ya nkaka. Ntangu Eropa ya Esti ti bansi ya nkaka na Afrika pesaka beto nswa na kusala diaka kisalu na beto, bantu mingi bakaka mbotika. (Yez. 60:22) Na bamvula me luta, dibundu ya Yehowa me basisaka bisadilu mingi sambu na kusadisa bantu na kulonguka malongi ya Biblia. Yo kele pwelele nde bantu ya kimvuka ya nene me luta bamilio nana.

16. Kimvuka ya nene ya bantu ta katuka na wapi?

¹⁶ Ntangu Yoane sonikaka mbona-meso, yandi tubaka nde kimvuka ya nene ya bantu ta katuka “na makanda yonso, na mabuta yonso, na bansi yonso, mpi na bandinga yonso.” Profete Zekaria tubaka na ntwala diambu ya mutindu mosi. Yandi tubaka nde: “Na bilumbu yina bantu kumi ya bandinga yonso ya makanda ta simba, ee, bo ta simba ngolo mvwela ya Muyuda mosi, mpi bo ta tuba nde: ‘Beto ke zola kukwenda ti beno, sambu beto me wa nde Nzambi kele ti beno.’”—Zek. 8:23.

17. Inki kisalu ke sadisa bantu ya makanda yonso mpi ya bandinga yonso?

 ¹⁷ Bambangi ya Yehowa bakisaka nde sambu na kuvukisa bantu ya bandinga yonso, bo fwete longa nsangu ya mbote na bandinga mingi. Banda bamvula kuluta 130, beto me balulaka mikanda ya kulonguka Biblia ti bantu. Bubu yai beto ke sala diaka ngolo na kubalula mikanda na bandinga mingi. Ya kieleka, Yehowa ke vukisa kimvuka ya nene ya bantu ya makanda yonso na mutindu ya kuyituka. Beto ke tonda Yehowa sambu madia ya kimpeve kele na bandinga mingi mpi kimvuka ya nene ya me katuka na bisika mingi ke sambila yandi na bumosi. Bantu me zabaka mbote Bambangi ya Yehowa sambu bo ke samunaka na kikesa mpi ke zolaka bampangi na bo. Yo ke kumisa ngolo lukwikilu na beto!—Mat. 24:14; Yoa. 13:35.

18. (a) Na kuwakana ti Yezaya 46:10, 11, sambu na nki beto ke yitukaka ve mutindu Yehowa ke lungisa mbikudulu ya kimvuka ya nene ya bantu? (b) Sambu na nki bantu yina kele ti kivuvu ya kuzinga na ntoto ke bokutaka ve sambu na kivuvu na bo?

¹⁸ Mbikudulu ya me tala kimvuka ya nene ya bantu ke pesaka beto kiese mingi. Beto ke yitukaka ve mutindu Yehowa ke lungisa mbikudulu yai na mutindu ya kuyituka. (Tanga Yezaya 46:10, 11.) Bantu ya kimvuka yai ya nene ke monisaka ntonda na kivuvu yina Yehowa me pesaka bo. Bo ke bokutaka ve mutindu Nzambi me ponaka bo ve na kuyala ti Yezu na zulu. Biblia ke tubila babakala ti bankento ya nkaka ya kwikama yina mpeve santu twadisaka, ata mpidina bo kele ve na kati ya bantu 144 000. Mu mbandu, Yoane Mbotiki mpi Davidi. (Mat. 11:11; Bis. 2:34) Bo ti bantu mingi ya nkaka ta futumuka sambu na kuzinga na paladisu awa na ntoto. Bantu yai yonso ti kimvuka ya nene ya bantu ta monisa kwikama na bo na Yehowa mpi na luyalu na yandi.

19. Inki mutindu kulungana ya mbona-meso ya Yoane ya kimvuka ya nene ya bantu ke monisa nde beto fwete sala kisalu nswalu-nswalu?

¹⁹ Nzambi me vukisaka ntete ve bantu mingi ya makanda yonso na kusambila yandi mutindu yandi ke sala yo na bilumbu na beto. Ata beto ta zinga na zulu to na ntoto, beto fwete sadisa bantu mingi na kuvanda na kimvuka ya nene ya “mameme ya nkaka.” (Yoa. 10:16) Ntama mingi ve, na mpasi ya nene, Yehowa ta fwa baluyalu mpi mabundu yina ke niokula bantu. Bantu yonso ya kimvuka ya nene ta vanda ti dibaku ya kitoko ya kusadila Yehowa kimakulu na ntoto.—Kus. 7:14.