1. Sambu na nki beto fwete lemfukila Yehowa?

BETO fwete lemfukila * Yehowa sambu yandi muntu gangaka beto. Yo yina yandi kele ti nswa ya kutudila beto bansiku. (Kus. 4:11) Kikuma ya nkaka ya beto fwete lemfukila yandi kele nde mutindu na yandi ya kuyala kele ya kuluta mbote. Banda ntama, bamfumu mingi ke vandaka ti kiyeka na zulu ya bantu ya nkaka. Kansi Yehowa kele Mfumu ya kuluta mayele, ya zola, ya mawa mpi ya ke kuditulaka na kisika ya bantu, kuluta bamfumu yonso.—Kub. 34:6; Bar. 16:27; 1 Yoa. 4:8.

2. Mukanda ya Baebreo 12:9-11 ke monisa nki bikuma ya kulemfukila Yehowa?

² Yehowa ke zolaka nde beto lemfukila yandi sambu beto ke zolaka yandi mpi yandi kele Tata na beto ya zola kansi ve sambu beto ke waka yandi boma. Na mukanda ya Baebreo, Polo tubaka nde beto fwete “lemfuka . . . na luzolo yonso na Tata” sambu yandi ke longaka beto “sambu na mambote na beto.”—Tanga Baebreo 12:9-11.

3. (a) Inki mutindu beto ke lemfukilaka Yehowa? (b) Inki bangiufula beto ta tadila?

³ Beto ke lemfukilaka Yehowa ntangu beto ke salaka ngolo na kuzitisa yandi na mambu yonso mpi ke tulaka ve ntima na mayele na beto mosi. (Bing. 3:5) Diaka, beto ke lemfukilaka Yehowa na luzolo yonso ntangu beto ke bakisaka bikalulu na  yandi ya kitoko. Sambu na nki? Sambu bikalulu yai ke monanaka na mambu yonso ya yandi ke salaka. (Nk. 145:9) Kana beto ke longuka mambu mingi ya Yehowa, beto ta zola yandi mingi. Kana beto ke zola Yehowa, beto ta vanda ve na mfunu nde yandi sadila beto lisiti ya konso kima yina beto fwete sala mpi yina beto fwete sala ve. Beto ke longaka kansansa na beto na kusala mambu ya mbote mpi kubuya mambu ya mbi. (Nk. 97:10) Kansi, sambu na nki bantangu ya nkaka yo ke vandaka mpasi na kulemfukila Yehowa? Mpi nki mutindu bankuluntu, batata mpi bamama lenda landa mbandu ya Guvernere Nehemia; ntotila Davidi mpi Maria, mama ya Yezu? Disolo yai ta pesa mvutu na bangiufula yai.

4-5. Inki mutindu Baroma 7:21-23 ke monisa nde yo lenda vanda mpasi na kulemfukila Yehowa?

⁴ Kikuma ya ntete yina lenda sala nde bantangu ya nkaka beto lemfukila ve Yehowa kele sambu beto yonso me bakaka disumu na Adami ti Eva mpi kele bantu ya kukonda kukuka. Yo yina, beto ke lemfukilaka ve Nzambi ntangu yonso. Ntangu Adami ti Eva kolamaka mpi diaka mbuma yina Nzambi buyisaka bo, bo bakaka lukanu ya kuditwadisa. (Kuy. 3:22) Bubu yai, bantu mingi ke lemfukilaka ve Yehowa mpi ke bakaka lukanu ya kutwadisa bo mosi luzingu na bo.

⁵ Bantangu ya nkaka, yo lenda vanda mpasi na kulemfukila Yehowa ata beto ke zolaka yandi mpi ke zabaka yandi. Ntumwa Polo mpi kutanaka ti diambu yai. (Tanga Baroma 7:21-23.) Bonso Polo, beto ke zolaka kusala mambu yina ke sepedisaka Yehowa. Kansi, beto fwete sala bikesa ntangu yonso sambu na kunwana ti mpusa ya kusala mambu ya mbi.

6-7. Inki kele kikuma ya zole yina lenda sala nde bantangu ya nkaka beto lemfukila ve Yehowa? Pesa mbandu.

⁶ Kikuma ya zole yina lenda sala nde bantangu ya nkaka beto lemfukila ve Yehowa kele nde beto ke fululaka bikalulu mpi bangindu ya bantu ya kisika yina beto me yelaka. Bangindu mingi ya bantu ke wakanaka ve ti luzolo ya Yehowa yo yina yo lenda vanda mpasi na kukatula bangindu ya mutindu yai. Beto tadila mbandu mosi.

⁷ Na bisika ya nkaka, bantu ke pusaka baleke na kusosa mbongo mingi. Mary *, mpangi-nkento mosi kutanaka ti diambu yai. Na ntwala ya kulonguka kieleka, Mary tangaka na ekole mosi ya me zabanaka mingi na insi na bo. Dibuta na bo zolaka nde yandi sala kisalu yina ke futaka mbongo mingi na kisika mosi ya lukumu. Yandi mosi mpi zolaka mutindu yina. Kansi, ntangu yandi longukaka kieleka mpi kumaka kuzola Yehowa, yandi sobaka balukanu na yandi. Na nima, yandi tubaka nde: “Bantangu ya nkaka mono vandaka kuzwa kisalu ya mbongo mingi, kansi yina zolaka kubebisa kimpeve na mono. Yo vandaka mpasi na kuyambula bangindu yina sambu mono yelaka ti yo. Mono ke lombaka Yehowa na kusadisa mono na kundima ve kisalu yina ta kanga mono nzila ya kusadila yandi.”—Mat. 6:24.

8. Inki beto ta tubila ntangu yai?

⁸ Kulemfukilaka Yehowa ke natilaka beto mambote. Bantu yina kele ti kiyeka, mu mbandu bankuluntu, batata mpi bamama, kele ti kikuma ya nkaka ya kulemfuka na lutwadisu ya Nzambi sambu bulemfu na bo ta sadisa bantu ya nkaka. Beto tadila bambandu ya Biblia yina ke monisa mutindu ya kusadila kiyeka na beto sambu na kusepedisa Yehowa.

9. Inki mambu ya mpasi Nehemia kutanaka ti yo?

⁹ Yehowa me pesaka bankuluntu kisalu ya nene ya kutanina bansadi na yandi. (1 Pie. 5:2) Bankuluntu lenda baka malongi na mutindu Nehemia vandaka kusadila bansadi ya Yehowa mambu. Nehemia vandaka guvernere ya Yuda, yo vandaka kiyeka ya nene. (Neh. 1:11; 2:7, 8; 5:14) Yindula bampasi yina Nehemia kutanaka ti yo. Bo songaka yandi nde bantu me kumisa tempelo mvindu mpi me yambula kupesa makabu sambu na kisalu ya Balevi mutindu Nsiku vandaka kutubila. Bayuda vandaka kuzitisa ve nsiku ya Kisabatu mpi bankaka kwelaka bankento ya makanda ya nkaka yina vandaka ve kusambila Yehowa. Guvernere Nehemia yidikaka mambu yai ya mpasi.—Neh. 13:4-30.

10. Inki Nehemia salaka ntangu yandi kutanaka ti bampasi?

¹⁰ Nehemia yindulaka ve nde sambu yandi kele ti kiyeka yandi fwete tudila bansadi ya Nzambi bansiku. Kansi yandi sambaka Yehowa sambu na kusosa lutwadisu mpi longaka bantu Nsiku ya Yehowa. (Neh. 1:4-10; 13:1-3) Diaka, Nehemia kudikulumusaka mutindu yandi pesaka maboko na kutunga diaka bibaka ya Yerusalemi.—Neh. 4:15.

11. Mutindu 1 Batesalonika 2:7, 8 ke monisa, nki mutindu bankuluntu fwete sadila bampangi mambu?

¹¹ Ziku bankuluntu ta kutana ve ti bampasi yina Nehemia kutanaka ti yo, kansi bo fwete landa mbandu na yandi na mitindu mingi. Mu mbandu, bo fwete sala ngolo na kusadisa bampangi na kisika ya kukuma lulendo sambu bo kele ti kiyeka. Bo fwete sadila bampangi mambu na mawete yonso. (Tanga 1 Batesalonika 2:7, 8.) Kudikulumusa mpi zola ya mingi ya bankuluntu ke pusaka bo na kusolula ti bampangi na mawete. André, nkuluntu ya me sala bamvula mingi ke tuba nde: “Mono me bakisaka nde bampangi ke sepelaka mingi ti nkuluntu yina kele mawete mpi ke zolaka bo na masonga yonso. Bikalulu yai ke pusaka bampangi  na kuwakana mbote ti bankuluntu.” Tony, nkuluntu ya nkaka ya me sala bamvula mingi ke tuba nde: “Mono ke salaka bikesa na kusadila ndongisila yina kele na Bafilipi 2:3, mpi kumona ntangu yonso nde bampangi ya nkaka me luta mono. Yo ke sadisaka mono na kupusa ve bampangi na kulemfukila mono na kingolo-ngolo.”

12. Sambu na nki bankuluntu fwete vanda bantu ya kudikulumusa?

¹² Bankuluntu fwete landa mbandu ya kudikulumusa ya Yehowa. Ata Yehowa kele Mfumu ya zulu ti ntoto, yandi “ke niekaka” sambu na kutedimisa “muntu ya kukonda mfunu.” (Nk. 18:35; 113:6, 7) Kansi, Yehowa ke mengaka bantu ya lulendo.—Bing. 16:5.

13. Sambu na nki nkuluntu fwete yala “ludimi na yandi”?

¹³ Nkuluntu yina ke lemfukilaka Yehowa fwete yala “ludimi na yandi,” kana ve yandi lenda tubila mpangi yina me zitisa yandi ve mambu ya mbi. (Yak. 1:26; Bag. 5:14, 15) Mpangi André yina beto me tubila ke tuba nde: “Bantangu ya nkaka kana mpangi mosi me zitisa mono ve, mono ke waka mpusa ya kutubila yandi kukonda mawete. Kansi, mono ke yindulaka mingi bambandu ya bansadi ya kwikama yina kele na Biblia mpi yo ke longaka mono na kudikulumusa.” Bankuluntu ke lemfukilaka Yehowa ntangu bo ke solulaka ti bampangi mpi bankuluntu ya nkaka na zola mpi na mawete.—Bakol. 4:6.

14. Inki kiyeka Yehowa me pesaka batata mpi yandi ke zolaka nde bo sala nki?

¹⁴ Yehowa me pesaka tata kiyeka ya kuvanda mfumu ya dibuta mpi yandi ke zolaka nde tata kulonga mpi kusungika bana na yandi. (1 Bak. 11:3; Baef. 6:4) Kansi kiyeka ya tata kele ti bandilu. Yehowa, Mfumu ya mabuta yonso ta sambisa yandi. (Baef. 3:14, 15) Batata ke lemfukilaka Yehowa ntangu bo ke sadilaka kiyeka na bo na mutindu yina ke sepedisaka yandi. Bo lenda baka malongi mingi na mbandu ya ntotila Davidi.

15. Sambu na nki ntotila Davidi kele mbandu ya mbote sambu na batata?

¹⁵ Yehowa pesaka Davidi kiyeka ya kuvanda mfumu ya dibuta na yandi mpi ya dikanda ya mvimba ya Izraele. Ntotila Davidi vandaka ti kiyeka mingi. Bantangu ya nkaka, yandi sadilaka kiyeka na yandi na mutindu ya mbi mpi salaka bifu mingi. (2 Sam. 11:14, 15) Yandi lemfukilaka Yehowa mpi ndimaka ndola yina Yehowa pesaka yandi. Yandi kangudilaka Yehowa ntima na kisambu. Davidi salaka yonso na kulemfuka na bandongisila ya Yehowa. (Nk. 51:1-4) Diaka, yandi kudikulumusaka na  kundima bandongisila yina babakala ti bankento pesaka yandi. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) Davidi bakaka dilongi na bifu na yandi mpi sadilaka Yehowa luzingu na yandi ya mvimba.

16. Inki malongi batata ke baka na mbandu ya Davidi?

¹⁶ Beto tadila malongi ya nkaka yina batata lenda baka na mbandu ya ntotila Davidi: Beno sadila ve kiyeka yina Yehowa me pesaka beno na mutindu ya mbi. Beno ndima bifu na beno mpi bandongisila ya Biblia yina bampangi ya nkaka ke pesa beno. Mpidina, mabuta na beno ta zitisa beno sambu na kudikulumusa na beno. Ntangu beno ke samba ti mabuta na beno, beno zabisa Yehowa mambu yina kele na ntima na beno sambu mabuta na beno kubakisa mutindu beno ke sosaka lusadisu mpi lutwadisu ya Yehowa. Diambu ya kuluta mfunu kele nde beno kudipesa ya mvimba na kisalu ya Yehowa. (Kul. 6:6-9) Mabuta na beno ta landa mbandu na beno ya mbote.

17. Inki mukumba Yehowa me pesaka bamama?

¹⁷ Yehowa me pesaka bamama mukumba ya mfunu na dibuta mpi bo kele ti kiyeka na zulu ya bana na bo. (Bing. 6:20) Ya kieleka, mambu yina mama ke tubaka mpi ke salaka ke bikalaka na mabanza ya bana luzingu ya mvimba. (Bing. 22:6) Bamama lenda baka malongi na mbandu ya Maria, mama ya Yezu.

18-19. Inki mutindu bamama lenda landa mbandu ya Maria?

¹⁸ Maria zabaka Masonuku mbote-mbote. Yandi vandaka kuzitisa Yehowa mingi mpi salaka kinduku ya ngolo ti yandi. Maria lemfukaka na luzolo yonso na lutwadisu ya Yehowa ata yo sobaka luzingu na yandi ya mvimba.—Luka 1:35-38, 46-55.

¹⁹ Bamama, beno lenda landa mbandu ya Maria na mitindu mingi. Ya ntete, beno longuka beno mosi mpi beno samba mingi sambu kinduku na beno ti Yehowa kukuma ngolo. Ya zole, beno ndima kusala bansoba sambu na kusepedisa Yehowa. Mu mbandu, mbala ya nkaka nge yelaka na dibuta yina bibuti vandaka kuwa makasi mpamba-mpamba mpi kutubila bana mambu ya mbi. Nge lenda yindula nde kusadila bana mambu mutindu yina kele mbi ve. Ata nge me zaba minsiku ya Yehowa, bantangu ya nkaka yo lenda vanda mpasi na kusadila bana mambu na mawete mpi ti ntima-nda, mingi-mingi kana bo ke lemfuka ve ntangu nge me lemba. (Baef. 4:31) Na bantangu ya mutindu yai, nge fwete samba kibeni Yehowa. Lydia, mama mosi ke tuba nde: “Bantangu ya nkaka mono vandaka kudidila Yehowa na kusadisa mono na kutubila ve mwana ti makasi ntangu yandi me lemfuka ve.  Nkutu mono vandaka kuzenga kutuba mpi kusamba na nsi ya ntima sambu Yehowa kusadisa mono. Kisambu ke pesaka mono ngemba ya mabanza.”—Nk. 37:5.

20. Inki bamama ya nkaka ke kukaka ve kusala mpi nki mutindu bo lenda nunga?

²⁰ Bamama ya nkaka mpi ke kukaka ve kumonisila bana na bo zola. (Tito 2:3, 4) Bamama ya nkaka yelaka na mabuta yina bibuti vandaka ve kuta kinduku ti bana na bo. Kana nge yelaka mutindu yai, kulanda ve mbandu ya mbi ya bibuti na nge. Mama yina ke lemfukilaka Yehowa fwete monisila bana na yandi zola. Kusoba mabanza mpi mutindu ya kusala mambu ke vandaka pete ve. Kansi mama lenda sala yo mpi yo ta natila yandi ti dibuta na yandi mambote.

21-22. Mutindu Yezaya 65:13, 14 ke monisa, nki mambote beto ke bakaka kana beto ke lemfukila Yehowa?

²¹ Ntotila Davidi zabaka nde kulemfukila Yehowa kele mfunu. Yandi sonikaka nde: “Bantuma ya Yehowa kele ya lunungu, yo ke pesaka ntima kiese; nsiku ya Yehowa kele bunkete, yo ke salaka nde meso kusema. Yo me kebisa nsadi na nge; kuzitisa yo kele ti matabisi mingi.” (Nk. 19:8, 11) Bubu yai, beto ke monaka luswaswanu na kati ya bantu yina ke lemfukilaka Yehowa ti bayina ke buyaka bandongisila na yandi ya zola. Bantu yina ke lemfukilaka Yehowa “ta tula milolo ya kiese sambu ntima na bo ta vanda mbote.”—Tanga Yezaya 65:13, 14.

²² Kana bankuluntu, batata ti bamama ke lemfukila Yehowa na luzolo yonso, luzingu na bo ta toma, mabuta na bo ta vanda na kiese mpi dibundu ya mvimba ta vanda na bumosi. Diambu ya kuluta mfunu kele nde bo ta pesa Yehowa kiese. (Bing. 27:11) Inki mambote beto ta baka?