1. Inki mutindu Yehowa ke tadilaka bantu ya kudikulumusa? Tendula.

YEHOWA ke zolaka bantu ya kudikulumusa. Yandi ke vandaka kaka nduku ya bantu ya kudikulumusa kansi “yandi ke zabaka muntu ya lulendo kaka na ntama.” (Nk. 138:6) Sambu na kusepedisa Yehowa mpi kukuma banduku na yandi, beto fwete vanda bantu ya kudikulumusa.

2. Inki bangiufula beto ta tadila na disolo yai?

² Disolo yai ta pesa mvutu na bangiufula tatu: (1) Kudikulumusa kele nki? (2) Sambu na nki beto fwete vanda bantu ya kudikulumusa? (3) Inki mambu lenda meka kudikulumusa na beto? Mutindu beto ta mona yo, kana beto ke kudikulumusa, beto ta sepedisa Yehowa mpi yo ta natila beto mambote.—Bing. 27:11; Yez. 48:17.

3. Kudikulumusa kele nki?

³ Kudikulumusa kele kukonda lulendo mpi kumona nde bantu ya nkaka me luta nge. Biblia ke tuba nde muntu ya kudikulumusa ke bakisaka nde Yehowa Nzambi me luta yandi, bampangi ya nkaka mpi me luta yandi. Muntu ya kudikulumusa ke ndimaka nde bantu yonso me luta yandi na mambu ya nkaka.—Bafil. 2:3, 4.

4-5. Sambu na nki kudikulumusa ya masonga ke monanaka kaka ve na meso?

⁴ Bantu ya nkaka ke monanaka bonso bantu ya kudikulumusa sambu bo kele nsoni-nsoni to me yelaka na dibuta to na kisika yina bantu kele luzitu. Kansi kana beto tadila bisalu na bo, bo kele lulendo. Nsuka-nsuka kimuntu na bo ya kati ke zabanaka.—Luka 6:45.

⁵ Bantu ya nkaka yina beto ke monaka lulendo mpi bayina ke  tubaka mambu pwelele ke vandaka kaka ve bantu ya lulendo. (Yoa. 1:46, 47) Ata mpidina, bantu ya mutindu yai fwete sala bikesa na kutula ve ntima na mayele na bo. Yo vanda beto ke tubaka pwelele to kele nsoni-nsoni, beto fwete yedisa kudikulumusa ya masonga na ntima na beto.

6. Mambu yina ntumwa Polo tubaka na 1 Bakorinto 15:10 ke longa beto nki?

⁶ Yehowa sadilaka ntumwa Polo sambu na kukangula mabundu na bambanza mingi. Yo ke monana nde Polo longaka mingi kuluta bantumwa ya nkaka. Kansi, yandi kudinangulaka ve. Yandi tubaka na kudikulumusa yonso nde: “Sambu mono kele muntu ya kuluta fioti na kati ya bantumwa, mpi yo me fwana ve nde bo binga mono ntumwa, sambu mono monisaka dibundu ya Nzambi mpasi.” (1 Bak. 15:9) Polo ndimaka nde kana yandi salaka mambu ya mbote yo vandaka sambu na ntima ya mbote ya nene ya Nzambi kansi ve sambu na makuki to ngolo na yandi. (Tanga 1 Bakorinto 15:10.) Na mukanda yina Polo sonikilaka bampangi ya Korinto, yandi pesaka mbandu ya mbote ya kudikulumusa, mingi-mingi kana beto ke yibuka nde na dibundu yina bantu mingi vandaka kutuba nde bo me luta Polo.—2 Bak. 10:10.

7. Inki mutindu bampangi yina kele ti mikumba ke monisaka kudikulumusa? Pesa mbandu.

⁷ Disolo ya luzingu ya mpangi Karl Klein, yina salaka na Nto-Kimvuka, ke pesaka bampangi mingi kikesa. Na disolo yango mpangi Klein ke ndima na kudikulumusa yonso bifu na yandi. Mu mbandu, yandi ke yibuka nde na 1922, na mbala ya ntete yina yandi samunaka nzo na nzo, yandi monaka yo mpasi yo yina yandi salaka yo diaka ve bamvula zole. Na nima, ntangu yandi kumaka kusala na Betele, na ntangu mosi buna yandi bumbilaka mpangi mosi kimbeni sambu na ndongisila yina mpangi pesaka yandi. Diaka, yandi  niokwamaka mingi na mabanza yo yina yandi belaka mpi na nima yandi belukaka. Yandi bakaka mpi mikumba ya nene. Yindula kudikulumusa yina mpangi Karl monisaka mutindu yandi tubilaka bifu na yandi na masonga yonso! Bampangi mingi ke yibukaka mpangi Karl mpi disolo ya luzingu na yandi yina yandi tubilaka mambu na masonga yonso ke simbaka ntima na bo. *

8. Inki mutindu 1 Piere 5:6 ke monisa nde kudikulumusa ke sepedisaka Yehowa?

⁸ Kikuma ya ntete-ntete kele nde beto ke zolaka kusepedisa Yehowa. Ntumwa Piere monisaka yo pwelele. (Tanga 1 Piere 5:6.) Mukanda “Kwisa Kulanda Mono” ke tuba mambu yai sambu na bangogo yina ya Piere nde: “Lulendo kele bonso ndikila. Malanda na yo lenda vanda ya mbi mpenza. Lulendo lenda sala nde muntu ya kuluta mayele kuvanda ve na mfunu na meso ya Nzambi. Kansi, kudikulumusa lenda sala nde ata muntu ya kukonda mfunu kuvanda na mfunu mingi na meso ya Yehowa. . . . [Yandi] ta . . . futa nge sambu nge kele muntu ya kudikulumusa.” * Kusepedisa Yehowa kele kima ya kuluta mfunu kibeni!—Bing. 23:15.

9. Inki mutindu kudikulumusa ke salaka nde bantu kuzola beto?

⁹ Diaka, kudikulumusa ke natilaka beto mambote mingi. Mu mbandu, bantu ta kuma kuzola beto mingi. Sambu na kubakisa yo, yindula fioti, nge ke zolaka banduku ya nki mutindu? (Mat. 7:12) Bantu mingi ke zolaka ve banduku yina ke kangamaka na bangindu na bo mpi ke ndimaka ve bangindu ya bantu ya nkaka. Kansi, beto ke zolaka bampangi ntangu bo ke ‘kuditulaka na kisika ya bankaka, ke monisaka zola ya kimpangi, mawa ya nene, mpi kudikulumusa.’ (1 Pie. 3:8) Kana beto ke sepela ti bantu ya kudikulumusa ntembe kele ve nde bo mpi ta sepela ti beto kana beto mpi kele bantu ya kudikulumusa.

10. Inki mutindu kudikulumusa ke kumisaka luzingu pete?

¹⁰ Kudikulumusa ke kumisaka mpi luzingu pete. Bantangu ya nkaka beto lenda mona nde mambu ya nkaka ke salama ve mbote to ke salama ve na lunungu. Salomo, ntotila ya mayele tubaka nde: “Mono me monaka bansadi na zulu ya bampunda kansi bamfumu ke tambula na makulu bonso bansadi.” (Lon. 10:7)  Mbala mingi, bantu ke pesaka ve bantu ya mayele lukumu, kansi bo ke pesaka lukumu na bantu yina kele ve mayele. Salomo bakisaka nde beto fwete ndima mambu yina me kumina beto na kisika ya kudiyangisa kuluta ndilu. (Lon. 6:9) Kana beto kele bantu ya kudikulumusa, beto ta sepela ti luzingu na beto na kisika ya kulula luzingu yina beto kele na yo ve.

11. Inki beto fwete sala kana bo me pesa beto ndongisila?

¹¹ Konso kilumbu, beto ke kutanaka ti mambu yina ke lombaka nde beto monisa kudikulumusa. Beto tadila mwa mambu yango. Ntangu bo me pesa beto ndongisila. Beto fwete zaba nde kana mpangi me longisila beto, yo fwete vanda nde yandi me mona diambu mosi ya mbi yina beto mosi me bakisa ve. Na bantangu ya mutindu yai, kifu ya ntete ya beto ke salaka kele kubuya ndongisila. Beto lenda vweza mpangi yina me pesa beto ndongisila to mutindu na yandi ya kupesa yo. Kansi kana beto kele bantu ya kudikulumusa, beto ta sala ngolo na kutadila yo na mutindu ya mbote.

12. Na kutadila Bingana 27:5, 6, sambu na nki beto fwete sepela ti mpangi yina me pesa beto ndongisila? Pesa mbandu.

¹² Muntu ya kudikulumusa ke ndimaka ndongisila. Mu mbandu, yindula nde na nima ya lukutakanu, nge me solula ti bampangi, na nima mpangi mosi me binga nge na lweka mpi me songa nge nde madia me kangama nge na meno. Ntembe kele ve nde nge ta wa nsoni. Keti nge ta tonda yandi ve? Nkutu, nge lenda tuba nde yo zolaka kuvanda mbote kana muntu ya nkaka songaka nge yo na ntwala. Mutindu mosi, beto fwete ndima na kudikulumusa yonso ntangu mpangi me sala bikesa ya kupesa beto ndongisila yina beto kele na yo mfunu. Beto fwete mona nde mpangi yina ke zolaka beto kansi yandi kele ve mbeni.—Tanga Bingana 27:5, 6; Bag. 4:16.

13. Inki mutindu beto lenda monisa kudikulumusa ntangu bampangi ya nkaka me baka mikumba?

¹³ Ntangu bampangi ya nkaka me baka mikumba. Jason yina kele nkuluntu, ke tuba nde: “Ntangu mono ke monaka bampangi ya nkaka ke baka mikumba, bantangu ya nkaka mono ke kudiyulaka nde sambu na nki bo me pona mono ve.” Keti nge mpi me kudiwaka mutindu yai? Yo kele mbi ve na ‘kuzola’ mikumba ya nene. (1  Tim. 3:1) Kansi beto fwete tanina mabanza na beto kana ve beto ta kuma lulendo. Mu mbandu, mpangi-bakala lenda yindula nde yandi mosi muntu  me fwana na kubaka mukumba mosi buna to mpangi-nkento lenda yindula nde ‘Kaka bakala na yandi muntu me fwana na kuvanda ti mukumba yina.’ Kansi, kana beto kele bantu ya kudikulumusa, beto ta buya mpeve yina ya lulendo.

14. Inki mutindu mbandu ya Moize lenda sadisa beto ntangu bampangi ya nkaka me baka mikumba?

¹⁴ Mbandu ya Moize lenda sadisa beto ntangu bampangi ya nkaka me baka mikumba. Moize bakaka na mbalu mukumba na yandi ya kutwadisa dikanda ya Izraele. Inki Moize salaka ntangu Yehowa pesaka ndambu ya mikumba na yandi na bampangi ya nkaka? Yandi waka ve kimpala. (Kut. 11:24-29) Na kudikulumusa yonso, yandi ndimaka nde bampangi ya nkaka kusadisa yandi na mukumba ya kusambisa bantu. (Kub. 18:13-24) Sambu bantu mingi kumaka kusambisa, kisalu kumaka kusalama nswalu. Na mutindu yina, Moize tulaka dikebi na mambote ya bampangi na kisika ya kusosa kuvanda kaka ti mikumba mingi. Yo kele mbandu ya mbote sambu na beto! Beto fwete vila ve nde sambu Yehowa kusadila beto, kudikulumusa na beto kele mfunu mingi kuluta makuki na beto. Biblia ke tuba nde: “Ata Yehowa kele na zulu kibeni, yandi ke talaka muntu ya kudikulumusa.”—Nk. 138:6.

15. Inki mutindu mikumba ya bampangi mingi me sobaka?

¹⁵ Ntangu mikumba na beto me soba. Na bamvula me luta, mikumba ya bampangi mingi yina me sadilaka Yehowa bamvula mingi sobaka. Mu mbandu, na 2014, dibundu ya Nzambi katulaka mukumba ya nkengi ya distrike, bo lombaka bankengi ya distrike mpi bankento na bo na kusala bisalu ya nkaka ya ntangu yonso. Kaka na mvula yina bo bakaka lukanu nde bankengi ya nziunga yina me lungisa bamvula 70 ta sala diaka ve kisalu ya nziunga. Diaka, bampangi yina me lungisa bamvula 80  ta twadisa diaka ve kimvuka ya bankuluntu. Na bamvula me luta, bo tindaka bampangi mingi ya Betele na teritware. Bo lombaka bansadi ya nkaka ya ntangu yonso na kuyambula kisalu na bo sambu na maladi, mikumba ya dibuta to mambu ya nkaka.

16. Inki mutindu bampangi monisaka kudikulumusa na bansoba yina salamaka na kisalu na bo?

¹⁶ Yo vandaka mpasi sambu bampangi yai kundima bansoba yango. Yo ke pwelele nde bo vandaka kuzola mingi kisalu na bo ya ntama yina, mingi na kati na bo, salaka bamvula mingi. Bampangi ya nkaka waka “mawa mingi” mpi yo vandaka ve pete sambu bo yikama ti bansoba yai. Na nima ya bantangu, bo yikamaka. Sambu na nki? Sambu bo ke zolaka Yehowa mingi. Bo bakisaka nde bo kudipesaka na Nzambi kansi ve na kisalu, na kiyeka to na mukumba mosi buna. (Bakol. 3:23) Na kudikulumusa yonso, bo kele na kiese ya kulanda kusadila Yehowa na konso kisalu yina. Bo ‘losilaka yandi basusi na bo yonso,’ sambu bo zabaka nde yandi ke kudibanzaka sambu na bo.—1 Pie. 5:6, 7.

17. Sambu na nki beto fwete monisa ntonda mingi mutindu Ndinga ya Nzambi ke siamisa beto na kuvanda bantu ya kudikulumusa?

¹⁷ Keti beto fwete monisa ve ntonda mutindu Ndinga ya Nzambi ke siamisa beto na kuvanda bantu ya kudikulumusa? Kana beto yedisa kikalulu yai, yo ta natila beto mosi mpi bampangi ya nkaka mambote. Yo ta sadisa beto na kuyikama ti bansoba ya luzingu. Diambu ya kuluta mfunu kele nde beto ke kumaka banduku ya Tata na beto ya zulu. Beto ke waka kiese mingi ya kuzaba nde “Muntu ya [Kuluta] Zulu” ke zolaka beto mpi ke bakaka na mbalu bansadi na yandi ya kudikulumusa.—Yez. 57:15.