1. Mutindu Bafilipi 2:3 ke monisa yo, nki mutindu kudikulumusa ke sadisaka beto na kuzinga mbote ti bantu ya nkaka?

BETO ke lemfukilaka minsiku ya Yehowa na kudikulumusa yonso sambu beto ke zaba nde Yehowa ke zabaka ntangu yonso mambu ya kuluta mbote sambu na beto. (Baef. 4:22-24) Kudikulumusa ke pusaka beto na kusala luzolo ya Yehowa na kisika ya kusala luzolo na beto. Yo ke sadisaka beto mpi na kumona nde bantu ya nkaka me luta beto. Yo yina, beto ke kumaka banduku ya ngolo ya Yehowa mpi ya bampangi na beto.—Tanga Bafilipi 2:3.

2. Inki ntumwa Polo zabaka mpi nki beto ta tadila na disolo yai?

² Kana beto keba ve, nsi-ntoto ya Satana lenda kumisa beto bantu ya lulendo mpi ya bwimi. * Yo ke monana nde bampangi ya nkaka ya mvu-nkama ya ntete vandaka mpi na kigonsa ya mutindu yai, yo yina ntumwa Polo sonikilaka Bakristu ya Roma nde: “Mono ke zabisa konso muntu na kati na beno na kuyindula ve nde yandi kele mfunu kuluta mutindu yandi kele, kansi na kuyindula na mutindu yina ke monisa nde yandi kele ti mabanza ya mbote.” (Bar. 12:3) Polo zabaka nde beto ke zolaka nde bantu kuzitisa beto. Kansi, kudikulumusa ta sadisa beto na kuvanda ti bukati-kati. Disolo yai ta tubila mambu tatu yina kudikulumusa ta sadisa beto na kuyindula ve nde beto kele mfunu kuluta bantu ya nkaka. Mambu yango kele (1) makwela, (2) mikumba na  dibundu ya Yehowa mpi (3) mutindu beto ke sadilaka Internet.

3. Sambu na nki mavwanga ke basikaka na makwela mpi nki bankwelani ya nkaka ke salaka?

³ Yehowa ke zolaka nde bakala ti nkento kuzinga na kiese na makwela. Kansi sambu bo kele bantu ya kukonda kukuka, bo lenda wakana ve na mambu ya nkaka. Nkutu, Polo sonikaka nde bantu yina ke kwela ta kutana ti bampasi. (1 Bak. 7:28) Bankwelani ya nkaka ke monaka nde sambu mavwanga ke basika ntangu yonso na makwela na bo, yo kele mfunu ve nde bo zinga diaka kisika mosi. Kana bo ke landa mabanza ya nsi-ntoto yai, bo ta baka nswalu lukanu ya kufwa makwela. Konso muntu ta sosa mambote na yandi mosi mpi bo ta yindula nde bo fwete fwa makwela sambu na kuzinga na kiese.

4. Inki beto fwete tuba ve?

⁴ Bankwelani fwete yindula ve nde makwela na bo kele diaka ve mfunu. Beto me zaba nde kikuma mosi kaka yina Biblia ke pesa nswa na kufwa makwela kele pite. (Mat. 5:32) Yo yina kana beto ke kutana ti bampasi na makwela mutindu Polo sonikaka yo, beto fwete bika ve nde lulendo kupusa beto na kutuba nde: ‘Nkwelani na mono ke tudila mono ve dikebi. Yandi ke zola mono ve na mutindu ya me fwana. Mbala ya nkaka mono ta vanda na kiese kana mono kwelana ti muntu ya nkaka.’ Kana beto ke yindula mutindu yai, yo ta monisa nde beto ke sosa kaka mambote na beto mosi kansi ya nkwelani na beto ve. Mayele ya nsi-ntoto ta pusa nge na kulanda kaka ntima na nge mpi na kusosa mambote na nge ata yo ta lomba nde nge fwa makwela. Biblia ke tuba nde nge fwete ‘sosa kaka ve mambote na nge mosi, kansi mpi mambote ya bantu ya nkaka.’ (Bafil. 2:4) Yehowa ke zola nde nge landa kutanina makwela na nge kansi nge fwa yo ve. (Mat. 19:6) Yandi ke zola nde nge tula yandi na kisika ya ntete na luzingu na nge na kisika ya kuditula nge mosi na kisika ya ntete.

5. Mukanda ya Baefezo 5:33 ke monisa nde bankwelani fwete sala nki?

 ⁵ Bankwelani fwete zolana mpi kuzitisana. (Tanga Baefezo 5:33.) Biblia ke longa beto na kukaba na kisika ya kuvingila kaka nde bantu kukabila beto. (Bis. 20:35) Inki kikalulu ta sadisa bankwelani na kuzolana mpi na kuzitisana? Kikalulu ya kudikulumusa. Bakala to nkento ya kudikulumusa ‘ke sosaka ve kaka mambote na yandi mosi’ kansi mpi ya nkwelani na yandi.—1 Bak. 10:24.

6. Inki dilongi nge me baka na mambu yina mpangi Steven mpi Stephanie me tuba?

⁶ Kudikulumusa me sadisaka bampangi mingi ya me kwelaka na kuzinga na kiese na makwela na bo. Mu mbandu mpangi Steven, yina me kwelaka ke tuba nde: “Kana beno ke sala na bumosi, yo ta sadisa beno zole na kuyidika mavwanga yina lenda basika. Na kisika ya kutuba nde ‘nki kele mbote sambu na mono?’ nge ta tuba nde ‘nki kele mbote sambu na beto?’” Nkento na yandi Stephanie ke tuba mpi diambu ya mutindu mosi, yandi ke tuba nde: “Ata muntu mosi ve ke zolaka kuzinga ti mbeni, kana mavwanga me basika, beto ke sosaka kuzaba nki me sala nde mavwanga kubasika. Beto ke sambaka, ke salaka bansosa mpi ke tubilaka diambu yango. Lukanu na beto ke vandaka ya kuyidika yo kansi ya kusosa ve kuzaba muntu yina kele na foti.” Bankwelani ke zingaka kibeni na kiese kana nkwelani ya nkaka ke yindula ve nde yandi kele mfunu kuluta nkwelani na yandi.

7. Inki kikalulu mpangi yina me baka mikumba fwete vanda na yo?

⁷ Kusadila Yehowa kele dibaku ya mbote. (Nk. 27:4; 84:10) Yo kele mbote kana mpangi mosi ke zola kusala mingi na kisalu ya Yehowa. Biblia ke tuba nde: “Kana muntu ke zola kuvanda nkengi, yandi ke zola kisalu mosi ya mbote.” (1 Tim. 3:1) Kansi kana yandi me baka mikumba, yandi fwete yindula ve nde yandi kele mfunu kuluta bampangi ya nkaka. (Luka 17:7-10) Lukanu na yandi fwete vanda ya kusadila bampangi na kudikulumusa yonso.—2 Bak. 12:15.

8. Mbandu ya Diotrefesi, ya Uziya mpi ya Absalomi ke longa beto nki?

⁸ Biblia ke tubila bambandu ya bantu yina yindulaka nde bo kele mfunu kuluta bantu ya nkaka. Mu mbandu, Diotrefesi vandaka ve muntu ya kudikulumusa, yandi vandaka kuzola “kubaka kisika ya ntete” na dibundu. (3 Yoa. 9) Uziya monisaka nde yandi vandaka lulendo ntangu yandi salaka kisalu yina Yehowa pesaka yandi ve nswa ya kusala. (2 Bans. 26:16-21) Absalomi sadilaka mayele ya mbi sambu bantu kundima yandi sambu yandi kuma ntotila. (2 Sam. 15:2-6) Masolo yai ya Biblia ke monisa pwelele nde Yehowa ke sepelaka ve ti bantu yina ke sosaka lukumu na bo mosi. (Bing. 25:27) Nsuka-nsuka, bantu ya lulendo mpi bayina ke sosaka nde bantu kupesa bo lukumu ke sukaka mbi.—Bing. 16:18.

9. Inki mbandu Yezu pesaka?

⁹ Beto tadila mbandu ya Yezu ya me swaswana ti ya bantu yina ya lulendo. “Ata yandi vandaka bonso Nzambi, yandi yindulaka ve na kubotula kimfumu, disongidila, nde yandi fwete vanda kiteso mosi ti Nzambi.” (Bafil. 2:6) Ata Yezu kele ti kiyeka ya nene, disongidila muntu ya zole na zulu mpi na ntoto, yandi ke yindulaka ve nde yandi kele mfunu kuluta. Yandi songaka balongoki na yandi nde: “Muntu yina ke kuditwadisa bonso muntu ya fioti na kati na beno yonso yandi muntu kele muntu ya nene.” (Luka 9:48) Beto kele na kiese kibeni ya kusala ti bapasudi-nzila, bansadi ya kisalu, bankuluntu mpi bankengi ya nziunga yina ke landaka mbandu ya kudikulumusa ya Yezu. Kudikulumusa ya bansadi ya Nzambi ke sadisaka bo na kuzolana mingi mpi yo ke sadisaka bantu ya nkaka na kuzaba nde bo kele na dibundu ya kieleka.—Yoa. 13:35.

10. Inki nge fwete sala kana mambu me basika na dibundu kansi nge ke mona nde bo me yidika yo ve mbote?

 ¹⁰ Inki nge ta sala kana mambu kubasika na dibundu mpi nge mona nde bo me yidika yo mbote ve? Na kisika ya kubokuta, ndima na kudikulumusa yonso lutwadisu ya bampangi yina ke twadisa. (Baeb. 13:17) Sambu na kuzaba mambu yina nge lenda sala na ntangu yina, kudiyula nde: ‘Keti diambu yango kele mbi kibeni mpi yo ke lomba kaka nde bo yidika yo? Keti yo kele ntangu ya mbote ya kuyidika yo? Keti mono muntu fwete yidika yo? Na masonga yonso, keti mono ke sosa kutula ngemba to mono kele kaka na mfunu nde bantu kumona nde mono kele mfunu kuluta?’

11. Mutindu Baefezo 4:2, 3 ke monisa yo, nki mambote beto ta baka kana beto ke sadila Yehowa na kudikulumusa yonso?

¹¹ Sambu na Yehowa, kudikulumusa mpi bumosi kele mfunu mingi kuluta mayele na beto ya kuzaba kusala mambu. Yo yina, sala yonso sambu na kusadila Yehowa na kudikulumusa yonso. Kana nge sala mutindu yina, bampangi na dibundu ta zinga na bumosi. (Tanga Baefezo 4:2, 3.) Samuna mingi. Sosa mabaku ya kusadila bantu mambu ya mbote. Vanda ti kikalulu ya kuyamba banzenza yonso, ata bampangi yina kele ve ti mikumba na dibundu. (Mat. 6:1-4; Luka 14:12-14) Kana nge ke landa kuvanda muntu ya kudikulumusa na dibundu, bampangi ta mona mayele mpi kudikulumusa na nge.

12. Keti Biblia ke siamisa beto na kuvanda ti banduku? Tendula.

¹² Yehowa ke zolaka nde beto lutisa bantangu ya kiese ti bantu ya dibuta na beto mpi banduku na beto. (Nk. 133:1) Yezu vandaka ti banduku ya mbote. (Yoa. 15:15) Biblia ke tubila  mambote yina bantu ke bakaka kana bo kele ti banduku ya mbote. (Bing. 17:17; 18:24) Yo ke monisaka mpi nde kudivandila kele mbote ve. (Bing. 18:1) Bantu mingi ke yindulaka nde kusolula ti bantu na nzila ya Internet kele mutindu ya mbote ya kukuma ti banduku mingi. Kansi beto fwete keba ntangu beto ke sadila Internet sambu na kusolula ti bantu.

13. Sambu na nki bantu ya nkaka yina ke sadilaka Internet ke kudivandilaka mpi ke niokwamaka na mabanza?

¹³ Bansosa yina bo salaka monisaka nde, bantu yina ke lutisaka ntangu mingi na kutala mambu yina bantu ya nkaka ke sonikaka na Internet mpi bafoto yina bo ke tulaka, ke salaka nde bantu yina ke tala yo kudivandila mpi kuniokwama na mabanza. Sambu na nki? Sambu mbala mingi, bafoto yina bo ke tulaka na Internet ke monisaka nde bo ke zinga mbote; bo ke ponaka kaka bafoto ya kitoko ya bo mosi mpi ya banduku na bo mpi yina ke monisaka bisika ya kitoko yina bo me kwendaka. Muntu yina ke tala bafoto ya mutindu yai lenda yindula nde bantu yina ke zingaka mbote kuluta yandi. Mpangi-nkento Christian yina kele ti bamvula 19 ke tuba nde: “Kiese na mono yantikaka kumana ntangu mono monaka mutindu bantu ya nkaka vandaka kulutisa ntangu ya mbote na bawikendi, vandaka kusakana kansi mono vandaka na nzo mpi mono vandaka kuwa mbote ve.”

14. Inki mutindu ndongisila yina kele na 1 Piere 3:8 ke sadisa beto na kusadila Internet na mutindu ya mbote?

¹⁴ Ya kieleka beto lenda sadila Internet sambu na bikuma ya mbote. Mu mbandu, beto lenda sadila yo sambu na kusolula ti bantu ya dibuta mpi banduku na beto. Keti nge me bakisaka nde bantu ke tulaka bima na bo ya nkaka na Internet sambu na kumonisa nde bo kele mfunu kuluta bantu ya nkaka? Yo kele bonso nde bo ke tuba nde: “Beno tala mono.” Bantu ya nkaka ke sonikaka mambu ya mbi mpi ya buzoba na bafoto na bo to ya bantu ya nkaka yina bo ke tulaka na Internet. Biblia ke siamisaka Bakristu na kuvanda bantu ya kudikulumusa mpi na kuditula na kisika ya bantu ya nkaka sambu yo sadisa bo na kusadila ve Internet na mutindu ya mbi.—Tanga 1 Piere 3:8.

15. Inki mutindu Biblia ke sadisa beto na kuvanda ve lulendo?

¹⁵ Kana nge ke sadila Internet, kudiyula nde: ‘Keti mambu yina mono ke sonika, bafoto mpi  bavideo yina mono ke tula na Internet ke monisa nde mono kele lulendo? Keti yo ta sala nde bantu ya nkaka kuwila mono kimpala?’ Biblia ke tuba nde: “Bima yonso yina kele na nsi-ntoto—nzala ya nitu mpi nzala ya meso mpi kusonga na lulendo yonso bima na nge ya kuzingila—ke katukaka ve na Tata, kansi yo ke katukaka na nsi-ntoto.” (1 Yoa. 2:16) Mbalula mosi ya Biblia ke balula bangogo “kusonga na lulendo yonso bima na nge ya kuzingila” nde “kuzola nde bantu kumona nde nge kele mfunu kuluta.” Bakristu ke yindulaka ve nde bo kele mfunu kuluta bantu ya nkaka. Bo ke landaka ndongisila yai ya Biblia: “Beto kuma ve lulendo, beto basisa ve mpeve ya kutesana ti bankaka, mpi beto wilana ve kimpala.” (Bag. 5:26) Kudikulumusa ta sadisa beto na kuyindula ve nde beto me luta bankaka.

16. Sambu na nki beto fwete vanda ve lulendo?

¹⁶ Beto fwete vanda bantu ya kudikulumusa sambu bantu ya lulendo ke vandaka ve ti “mabanza ya mbote.” (Bar. 12:3) Bantu ya lulendo ke vandaka ti mpeve ya kuswana mpi bo ke sosaka mambote na bo mosi. Mbala mingi mutindu na bo ya kuyindula mpi ya kusala mambu ke natilaka bo mpi bantu ya nkaka bampasi. Kana bo soba ve mabanza na bo, Satana ta bebisa mutindu na bo ya kuyindula. (2 Bak. 4:4; 11:3) Kansi muntu ya kudikulumusa ke vandaka ti mabanza ya mbote. Yandi ke vandaka ti bukatikati mpi ke zabaka nde bantu ya nkaka me luta yandi na mambu mingi. (Bafil. 2:3) Yandi ke zabaka nde “Nzambi kele mbeni ya bantu ya lulendo, kansi yandi ke monisaka ntima ya mbote ya nene na bantu ya kudikulumusa.” (1 Pie. 5:5) Bantu yina ke vandaka ti mabanza ya mbote ke zolaka ve nde Yehowa kuvanda mbeni na bo.

17. Inki beto fwete sala sambu na kuvanda bantu ya kudikulumusa?

¹⁷ Sambu na kuvanda bantu ya kudikulumusa, beto fwete sadila ndongisila yai ya Biblia: “Beno katula kimuntu ya ntama ti bisalu na yo, mpi beno lwata kimuntu ya mpa.” Yo ke lombaka bikesa sambu na kusala yo. Beto fwete longuka mbandu ya Yezu mpi kulanda yo mbote-mbote. (Bakol. 3:9, 10; 1 Pie. 2:21) Kana beto sala mutindu yina, yo ta natila beto mambote. Kana beto kele ti kikalulu ya kudikulumusa, luzingu ya dibuta na beto ta toma, beto ta sala nde bumosi kuvanda na dibundu mpi beto ta sadila Internet na mutindu ya mbote. Diambu ya kuluta mfunu kele nde Yehowa ta sakumuna beto mpi yandi ta ndima beto.