DISOLO YA KULONGUKA 13
Beto Zolana Ngolo na Ntima ya Mvimba
“Beno zolana ngolo na ntima ya mvimba.”—1 PIE. 1:22.
NKUNGA 109 Beto Zolana Ngolo na Ntima ya Mvimba
MAMBU YINA DISOLO YAI KE TUBILA *
Na mpimpa ya nsuka ya Yezu ti balongoki awa na ntoto, Yezu tubilaka mingi zola (Tala baparagrafe 1-2)
1. Inki ntuma Yezu pesaka balongoki na yandi? (Tala kifwanisu ya lutiti ya zulu.)
NA MPIMPA ya nsuka ya Yezu awa na ntoto, na ntwala nde bo fwa yandi, yandi pesaka balongoki na yandi ntuma mosi ya mfunu. Yandi songaka bo nde: “Mutindu mono zolaka beno, beno mpi beno zolana beno na beno.” Na nima yandi yikaka nde: “Na diambu yai, bantu yonso ta zaba nde beno kele balongoki na mono—kana beno ke zolana beno na beno.”—Yoa. 13:34, 35.
2. Sambu na nki yo kele mfunu nde beto zola bantu ya nkaka?
2 Yezu tubaka nde bantu ta zaba balongoki na yandi ya kieleka kana bo ke monisa zola yina yandi monisilaka bo. Mambu yai lunganaka na mvu-nkama ya ntete mpi yo ke lungana bubu yai. Yo kele mfunu mingi nde beto zola bantu ya nkaka, ata ntangu yo kele mpasi na kusala yo.
3. Inki beto ta longuka na disolo yai?
3 Sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka, yo ke vandaka mpasi sambu beto zola mingi bantu ya nkaka. Ata mpidina, beto fwete sala bikesa ya kulanda mbandu ya Kristu. Na disolo yai, beto ta tubila mutindu zola ke sadisaka beto na kuzinga na ngemba ti bantu, kuvanda ve ti kikalulu ya kupona-pona mpi kuyamba bo na banzo na beto. Ntangu nge ke longuka disolo yai, kudiyula nde: ‘Inki malongi mono lenda baka na mbandu ya bampangi yina ke landaka kuzola bantu ya nkaka ata yo ke lombaka nde bo sala bikesa mingi?’
VANDA MUNTU YA KE TULAKA NGEMBA
4. Mutindu Matayo 5:23, 24 ke monisa yo, sambu na nki beto fwete zinga na ngemba ti mpangi yina kele ti makambu ti beto?
4 Yezu monisaka nde yo kele mfunu na kuzinga na ngemba ti mpangi yina kele ti makambu ti beto. (Tanga Matayo 5:23, 24.) Yandi monisaka pwelele nde kana beto ke zola nde Nzambi kundima beto, beto fwete zinga na ngemba ti bantu ya nkaka. Yehowa ke waka kiese ntangu yandi ke monaka bikesa yina beto ke salaka sambu na kuzinga na ngemba ti bampangi. Yandi ta ndima ve lusambu na beto kana beto kele ti kimbeni ti bantu ya nkaka mpi ke buya kutula ngemba ti bo.—1 Yoa. 4:20.
5. Inki salaka nde mpangi mosi kukuka ve kutula ngemba ti mpangi ya nkaka?
5 Kutula ngemba ti muntu ke vandaka ve ntangu yonso pete. Sambu na nki? Beto tadila mambu yina kuminaka mpangi Mark. * Yandi waka mpasi ntangu mpangi mosi tubaka mambu ya mbi sambu na yandi na bampangi ya nkaka ya dibundu. Inki Mark salaka? Yandi ke tuba nde: “Mono kukaka ve kudiyala, mono waka makasi.” Na nima, Mark kudiyangisaka sambu na mambu yina yandi salaka ntangu yandi waka makasi, yandi lombaka ndolula mpi sosaka kutula ngemba ti mpangi yina. Kansi mpangi yina buyaka kutula ngemba ti Mark. Na luyantiku, Mark tubaka nde: “Sambu na nki Mono fwete landa kubondila yandi na kutula ngemba?’ Kansi nkengi ya nziunga siamisaka Mark na kulemba ve na kutula ngemba ti mpangi yina. Inki Mark salaka?
6. (a) Inki mutindu Mark landaka kutula ngemba? (b) Inki mutindu Mark sadilaka Bakolosai 3:13, 14?
6 Ntangu Mark tadilaka diaka mambu yina yandi salaka, yandi monaka nde yandi kondaka kudikulumusa mpi bakisaka nde bantangu ya nkaka yandi ke kudimonaka mfunu mingi kuluta bantu ya nkaka. Yandi bakisaka nde yandi fwete soba mabanza na yandi. (Bakol. 3:8, 9, 12) Na kudikulumusa yonso, yandi kwendaka kusolula ti mpangi yina mpi lombaka diaka ndolula sambu na kikalulu ya mbi yina yandi monisaka. Mark sonikilaka mpi mpangi yina mikanda sambu na kumonisa yandi nde yandi ke kudiyangisa sambu na mambu yina yandi salaka mpi yandi ke zola nde kinduku na bo kuvutuka diaka. Mark kumaka nkutu kupesa mpangi yina mwa bakado yina lenda sepedisa mpangi yina. Ata mpidina, mpangi yina landaka kubuya kuwakana ti yandi. Mark lembaka ve, yandi landaka kulemfuka na ntuma ya Yezu ya kuzola bampangi mpi kulolula bo. (Tanga Bakolosai 3:13, 14.) Kana beto ke sala bikesa sambu na kuzinga na ngemba ti bantu ya nkaka ata bo ke zola ve, zola na beto ya kieleka ta sadisa beto na kulanda kulolula bo mpi kusamba sambu na bo. Diaka beto ta tula kivuvu nde na bilumbu ke kwisa bo lenda soba.—Mat. 18:21, 22; Bag. 6:9.
Kana mpangi mosi me sala beto mbi beto fwete sala yonso sambu na kutula ngemba (Tala baparagrafe 7-8) *
7. (a) Inki Yezu siamisaka beto na kusala? (b) Inki diambu ya mpasi mpangi-nkento mosi kutanaka ti yo?
7 Yezu siamisaka beto na kulanda kusadila bantu mambu mutindu beto ke zolaka nde bo sadila beto. Yandi yikaka nde beto fwete zola ve kaka bantu yina ke zolaka beto. (Luka 6:31-33) Inki nge ta sala kana mpangi mosi ke sepela ve ti nge mpi ke zola ve kupesa nge mbote? Mambu ya mutindu yai ke salamaka ve mingi na dibundu kansi yo kuminaka Lara. Yandi ke tuba nde: “Mpangi-nkento mosi vandaka kusala bonso yandi ke zaba mono ve mpi ke mona mono ve, mono vandaka kubakisa ve sambu na nki. Yo vandaka kupesa mono mpasi mpi mono vandaka diaka ve ti kikesa ya kukwenda na balukutakanu.” Ntete, Lara tubaka nde: ‘Mono me sala ata mbi mosi ve. Nkutu bampangi mingi ke tubaka nde mpangi-nkento yina kele ti bikalulu ya mbi.’
8. Inki mambu Lara salaka sambu na kutula ngemba mpi mbandu na yandi ke longa beto nki?
8 Lara salaka diaka bikesa sambu na kutula ngemba. Yandi sambaka Yehowa mpi bakaka lukanu ya kusolula ti mpangi-nkento yina. Bo tubilaka diambu yango mpi na nima bo yambanaka mpi tulaka ngemba. Yo monanaka kibeni nde ngemba kotaka na kati na bo zole. Lara ke tuba nde: “Kansi na nima, mpangi-nkento yina vutukilaka diaka kikalulu na yandi yina. Yo pesaka mono mpasi.” Na luyantiku, Lara yindulaka nde yandi ta vanda na kiese kaka kana mpangi yina kusoba kikalulu na yandi yina ya mbi. Kansi na nima, Lara bakisaka nde diambu ya kuluta mfunu yina yandi fwete sala kele kulanda kuzola mpangi yina mpi ‘kulolula yandi na ntima ya mvimba.’ (Baef. 4:32–5:2) Lara yibukaka nde zola ya kieleka ya Bakristu “ke bumbaka ve mbi yina bo me sala yo. Yo ke fikaka mambu yonso, ke kwikilaka mambu yonso, ke tulaka ntima na mambu yonso, ke kangaka ntima na mambu yonso.” (1 Bak. 13:5, 7) Lara vutukilaka kiese na yandi. Na nima ya bantangu, bo kumaka kuwakana mbote ti mpangi-nkento yina. Kana nge landa kutula ngemba ti bampangi mpi kuzola bo, “Nzambi ya zola mpi ya ngemba ta vanda” ti nge.—2 Bak. 13:11.
KUVANDA VE TI KIKALULU YA KUPONA-PONA
9. Mutindu Bisalu 10:34, 35 ke monisa yo, sambu na nki beto fwete vanda ve ti kikalulu ya kupona-pona?
9 Yehowa ke pona-ponaka ve. (Tanga Bisalu 10:34, 35.) Kana beto kele ve ti kikalulu ya kupona-pona, yo ta monisa nde beto kele bana ya Nzambi. Beto ke lemfukaka na nsiku ya kuzola bampangi na beto bonso beto mosi mpi ke taninaka ngemba ti bampangi.—Bar. 12:9, 10; Yak. 2: 8, 9.
10-11. Inki mutindu mpangi-nkento mosi nungaka bangindu ya mbi?
10 Yo ke vandaka mpasi sambu bantu ya nkaka kuyambula kikalulu ya kupona-pona. Beto tadila diambu yina kuminaka mpangi Ruth. Ntangu yandi vandaka leke, muntu mosi yina katukaka na insi mosi ya nzenza salaka mambu yina sepedisaka yandi ve. Ruth ke tuba nde: “Mono yinaka mambu yonso ya insi yina. Mono vandaka kuyindula nde bantu yonso ya insi yina, ata bayina kele Bambangi ya Yehowa, kele kiteso mosi.” Inki mutindu Ruth nungaka bangindu yina ya mbi?
11 Ruth bakisaka nde yandi fwete sala bikesa sambu na kukatula bangindu yina ya mbi. Yandi tangaka masolo ya luzingu ya bampangi ya insi yina mpi mambu yina annuaire tubaka sambu na bo. Yandi ke tuba nde: “Mono salaka bikesa ya kutula dikebi na mambu ya mbote ya bampangi ya insi yina. Mono monaka nde bo ke sadilaka Yehowa ti kikesa. Mono bakisaka nde bo mpi kele na dibuta ya bampangi ya ntoto ya mvimba.” Malembe-malembe, Ruth bakisaka nde yandi fwete zola bo mingi. Yandi ke tuba nde: “Kisika yonso ya mono vandaka kukutana ti bampangi ya insi yina, mono vandaka kusala bikesa ya kumonisila bo zola. Mono vandaka kusolula ti bo mpi mono kumaka kuzaba bo diaka mbote.” Inki mbuma yo butaka? Ruth ke tuba nde: “Na nima ya bantangu, bangindu yina ya mbi manaka.”
Kana beto kele ti ‘zola ya ngolo sambu na kimvuka ya mvimba ya bampangi,’ beto ta vanda ve ti kikalulu ya kupona-pona (Tala baparagrafe 12-13) *
12. Inki kikalulu Sara vandaka na yo?
12 Bantu ya nkaka ke bakisaka ve nde bo me kuma ti kikalulu ya kupona-pona. Mu mbandu, Sara vandaka kuyindula nde yandi kele ve ti kikalulu ya kupona-pona sambu yandi vandaka ve kutula dikebi na bampusu ya bantu, mbongo na bo to mikumba na bo na dibundu. Kansi yandi ke tuba nde: “Mono bakisaka nde mono vandaka ti kikalulu ya kupona-pona.” Inki mutindu? Sara butukaka na dibuta mosi ya bantu ya kutoma mpi yandi vandaka kuzola kukangama kaka ti bantu ya kutoma. Nkutu kilumbu mosi yandi tubilaka nduku na yandi nde: “Mono ke kangamaka kaka ti bampangi yina kele ya kutoma kansi ve ti bantu ya mpamba-mpamba.” Ya kieleka, yo lombaka nde Sara kusoba mabanza na yandi. Inki mutindu yandi sobaka?
13. Inki dilongi beto lenda baka na mutindu Sara sobaka mabanza?
13 Nkengi ya nziunga sadisaka Sara na kusoba mabanza na yandi. Sara ke tuba nde: “Yandi sikisaka mono na mutindu mono ke sadilaka Yehowa na kwikama yonso, ke pesaka bamvutu ya mbote mpi ke bakisaka Masonuku mbote. Na nima yandi songaka mono nde ntangu beto ke yela na kimpeve, beto fwete yedisa mpi bikalulu ya nkaka ya me fwana na Bakristu mu mbandu kudikulumusa, kuzaba bandilu na beto, mpi kuwila bankaka mawa.” Sara sadilaka mambu yina nkengi ya nziunga songaka yandi. Yandi ke tuba nde: “Kima ya mfunu ya mono bakisaka kele nde beto fwete vanda ntima-mbote mpi kuzola bantu ya nkaka.” Nsuka-nsuka, yandi kumaka kutadila bampangi na mutindu ya mbote. Yandi ke tuba nde: “Mono salaka bikesa ya kutula dikebi na bikalulu na bo ya mbote yina Yehowa monaka ntangu yandi bendaka bo na yandi.” Ebuna beto? Beto fwete yindula ve nde beto me luta bantu ya nkaka sambu beto kele bantu ya kutoma. Kana beto ke zola mingi “kimvuka ya mvimba ya bampangi,” beto ta vanda ve ti kikalulu ya kupona-pona.—1 Pie. 2:17.
VANDA TI KIKALULU YA KUYAMBA BANZENZA
14. Mutindu Baebreo 13:16 ke monisa yo, nki mutindu Yehowa ke kudiwaka ntangu beto ke kabilaka bantu ya nkaka?
14 Yehowa ke sepelaka mingi ntangu beto ke kabilaka bantu ya nkaka. (Tanga Baebreo 13:16.) Yandi ke monaka nde yo kele mutindu mosi ya lusambu yina beto ke pesaka yandi, mingi-mingi ntangu beto ke sadisaka bansukami. (Yak. 1:27; 2:14-17) Yo yina Biblia ke siamisa beto na ‘kuvanda ti kikalulu ya kuyamba banzenza.’ (Bar. 12:13) Kana beto kele ti kikalulu ya kukaba, beto ta monisa bantu ya nkaka nde beto ke tudilaka bo dikebi ya mingi, ke zolaka bo mpi beto ta kuma banduku. Yehowa ke waka kiese ntangu yandi ke monaka beto ke bingisa bantu sambu na kudia to kunwa ti beto to ke lutisa ntangu ti bo to ke tudila bo dikebi. (1 Pie. 4:8-10) Kansi mambu ya nkaka lenda kanga beto nzila ya kumonisa kikalulu ya kukaba.
“Ntete, mono vandaka ve ti kikalulu ya kuyamba banzenza kansi na nima mono kumaka kuyamba banzenza mpi yo me natilaka mono mambote” (Tala paragrafe 16) *
15-16. (a) Sambu na nki bantu mingi ke zolaka ve kuyamba banzenza? (b) Inki sadisaka mpangi Edit na kukuma kuyamba banzenza?
15 Mambu ya nkaka ya luzingu na beto lenda kanga beto nzila ya kumonisa kikalulu ya kukaba. Beto tadila mbandu ya Edit, nkento mosi ya mufwidi. Na ntwala ya kukuma Mbangi ya Yehowa, yandi vandaka kuzola mpenza ve kukanga-kangama ti bantu. Yandi vandaka kuyindula nde bantu ya nkaka me fwana na kumonisa kikalulu ya kukaba kansi yandi ve.
16 Na nima ya kubaka mbotika, mpangi Edit sobaka mutindu na yandi ya kutadila mambu. Yandi kumaka kuyamba bantu na nzo na yandi. Yandi ke tuba nde: “Ntangu beto vandaka kutunga Nzo ya Kimfumu, nkuluntu mosi songaka mono nde mpangi-bakala mosi ti nkento na yandi ta kwisa kusadisa beto na kutunga Nzo ya Kimfumu. Mono yibukaka mutindu Yehowa sakumunaka mufwidi ya Sarepta.” (1 Bant. 17:12-16) Mpangi Edit ndimaka kuyamba bankwelani yina. Inki lusakumunu yandi bakaka? Yandi ke tuba nde: “Na kisika ya kusala kaka bamposo zole, bankwelani yina salaka bangonda zole na nzo na mono. Beto kumaka banduku ya ngolo na bilumbu yonso yina bo vandaka ti mono.” Edit kumaka ti banduku na dibundu. Yandi me kumaka mupasudi-nzila ya ntangu yonso mpi ke sepelaka kubingisa bampangi yina me samuna ti yandi na kulutisa mwa ntangu ti yandi. Yandi ke tuba nde: “Mono ke waka kiese na kukabila bantu ya nkaka mpi yo ke natilaka mono mambote.”—Baeb. 13:1, 2.
17. Inki Luke ti nkento na yandi bakisaka na yina me tala kuyamba banzenza?
17 Ata beto ke yambaka banzenza, beto lenda tomisa diaka kikalulu yango. Mu mbandu Luke ti nkento na yandi ke yambaka bantu na nzo na bo. Bo vandaka ti kikalulu ya kuyamba bibuti na bo, bantu ya mabuta, banduku mpi nkengi ya nziunga ti nkento na yandi. Kansi Luke ke tuba nde: “Mono bakisaka nde beto vandaka kubingisa kaka bantu yina beto vandaka kukangama mingi ti bo.” Inki mutindu Luke ti nkento na yandi tomisaka diaka kikalulu na bo ya kuyamba bantu?
18. Inki mutindu Luke ti nkento na yandi kumaka kuyamba bantu yonso kukonda kupona-pona?
18 Luke ti nkento na yandi bakisaka ntendula ya kuyamba banzenza na nima ya kuyindulula mambu yai ya Yezu tubaka: “Kana beno ke zola bantu yina ke zolaka beno, nki matabisi beno kele na yo?” (Mat. 5:45-47) Bo bakisaka nde bo fwete landa mbandu ya Yehowa, yina ke kabilaka bantu yonso. Yo yina, bo bakaka lukanu ya kubingisa bampangi yina bo me bingisaka ntete ve. Luke ke tuba nde: “Ntangu yai, beto ti bampangi yina beto ke bingisaka ke sepelaka kulutisa ntangu kumosi. Beto yonso ke bakaka kikesa.”
19. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto kele balongoki ya Yezu mpi nki lukanu nge me baka?
19 Beto me longuka mutindu zola ya ngolo sambu na bampangi lenda sadisa beto na kuzinga ti bo na ngemba, na kuvanda ve ti kikalulu ya kupona-pona mpi na kuyamba banzenza. Beto fwete katula bangindu ya mbi mpi beto fwete zola ngolo bampangi na beto na ntima ya mvimba. Kana beto sala mutindu yina, beto ta vanda na kiese mpi yo ta monisa nde beto kele kibeni balongoki ya Yezu.—Yoa. 13:17, 35.
NKUNGA 88 Songa Mono Banzila na Nge
^ par. 5 Yezu tubaka nde zola kele kidimbu yina ta sadisa bantu na kuzaba Bakristu ya kieleka. Zola sambu na bampangi ta pusa beto na kuzinga ti bo na ngemba, kupona-pona ve mpi kukabila bo bima yina beto kele na yo. Kansi yo ke vandaka ve ntangu yonso pete. Disolo yai ta tubila malongi ya mfunu yina ta sadisa beto na kulanda kuzola mingi bampangi na beto na ntima ya mvimba.
^ par. 5 Beto me soba bazina na disolo yai.
^ par. 57 NTENDULA YA BIFWANISU: Mpangi-nkento mosi ke sosa kutula ngemba na mbala ya ntete, yo me simba ve kansi yandi me yambula ve. Nsuka-nsuka, bikesa na yandi me sadisa yandi na kutula ngemba.
^ par. 59 NTENDULA YA BIFWANISU: Mpangi mosi ya mununu ke kudiwa bonso nde bampangi ya dibundu ke tudila yandi ve dikebi.
^ par. 61 NTENDULA YA BIFWANISU: Mpangi-nkento mosi yina vandaka kuyamba ve bantu na nzo na yandi me soba mabanza na yandi mpi yo me natila yandi mambote.
