Biblia ke tuba nde ntangu bantu ya Madiani nataka Yozefi na Ezipte, Yakobi ti dibuta na yandi yina vandaka kuzinga na Kanana kwendaka na Ezipte. Bo kumaka kuzinga na nziunga ya Goshene na Ezipte na lweka ya nzadi Nile. (Kuy. 47:1, 6) Bantu ya Izraele “landaka kukuma mingi mpi ngolo mingi.” Yo yina, bantu ya Ezipte kumaka kuwa bantu ya Izraele boma ya ngolo mpi bo kumisaka bo bampika.—Kub. 1:7-14.

Bantu yina ke tulaka ntembe na mambu yina Biblia ke tubaka me buyaka disolo yai ya Biblia mpi bo ke tubaka nde yo kele disolo ya luvunu. Kansi, bima ya ntama yina bo me zwaka ke monisa nde bantu ya dikanda ya Semi * vandaka bampika na Ezipte ya ntama.

Mu mbandu, bantu yina ke salaka bansosa sambu na bima ya ntama me monaka banzikisa ya nkaka na nordi ya Ezipte. John Bimson, muntu mosi ya mayele, tubaka nde banzikisa ke monisa nde bantu 20 to nkutu kuluta ya dikanda ya Semi zingaka na nordi ya Ezipte. Diaka, James Hoffmeier yina ke longukaka mambu ya ntama ya Ezipte ke tuba nde: “Na bamvula pene-pene ya 1800 tii na 1540 na ntwala ya ntangu na beto, bantu ya dikanda ya Semi yina vandaka kuzinga na westi ya Azia vandaka kukwenda kuzinga na Ezipte sambu yo kumaka kisika mosi ya kitoko.” Yandi ke yika nde: “Nsungi yai kele nsungi yina Abrami, Izaki mpi Yakobi zingaka mpi yo ke wakana ti nsungi yina mukanda ya Kuyantika ke tubila.”

Beto kele diaka ti nzikisa ya nkaka ya Ezipte ya sudi. Papirusi mosi ya ntama ya bamvu pene-pene ya 2000 tii na bamvu pene-pene ya 1600 na ntwala ya ntangu na beto kele ti bazina ya bampika yina vandaka kusala na banzo ya bantu na Ezipte ya sudi. Bazina kuluta 40 vandaka ya bantu ya dikanda ya Semi. Bampika yai to bantu ya kisalu vandaka kulamba, kutunga mpi kusala bilanga. Hoffmeier, ke tuba nde: “Sambu bantu ya dikanda ya Semi kuluta 40 vandaka kusala kaka na nzo mosi na Thebaid (na sudi ya Ezipte), yo fwete vanda nde ntalu ya bantu ya dikanda ya Semi yina vandaka na Ezipte, mingi-mingi na lweka ya nzadi Nile (Delta) vandaka mingi.”

David Rohl, muntu mosi yina ke longukaka bima ya ntama sonikaka nde bazina ya nkaka ya bampika yina vandaka na mukanda yina “ke wakana ti bazina yina kele na Biblia.” Mu mbandu, bitini ya barulo yina bo monaka kele ti bazina bonso Isakare, Asere mpi Shifra. (Kub. 1:3, 4, 15) Yandi ke sukisa nde: “Mambu yai ke ndimisa kibeni nde na nsungi mosi buna bantu ya Izraele vandaka bampika na Ezipte.”

Bimson ke tuba nde: “Bantu ya mayele me tubilaka mpi mambu yina Biblia ke tubilaka sambu na kimpika na Ezipte mpi banzietelo yina bantu vandaka kusala na kimvuka.”