1. Inki mambu Yezaya tubaka sambu na Yezu mpi sambu na nki yo ke pesa beto kikesa?

MAMBU yina Yezaya tubaka sambu na Yezu Kristu ke pesa beto kikesa mpi kivuvu. Yandi tubaka nde Yezu ta “sambisa ve na kutadila mambu yina ke monana na meso na yandi, yandi ta nganina mpi ve na kutadila mambu yina makutu na yandi ke wa” mpi “ta sambisa nsukami na mutindu ya mbote.” (Yezaya 11:3, 4) Sambu na nki bangogo yai ke pesa beto kikesa? Sambu beto ke zinga na nsi-ntoto yina bantu ke vandaka ti bangindu mingi ya mbi sambu na bantu ya nkaka mpi bo ke sambisaka bantu ya nkaka na kutadila mambu yina bo ke mona. Beto kele kibeni ti mfunu ya zuzi ya kukuka, Yezu, yina ta sambisa beto ve ata fioti na kutadila mambu yina ke monana!

2. Inki mambu Yezu lombaka beto na kusala mpi nki beto ta tubila na disolo yai?

² Konso kilumbu, beto ke yindulaka mambu sambu na bantu ya nkaka. Ata mpidina, beto kele ve ya kukuka bonso Yezu, yo yina beto kele mpi ve ti bangindu ya kukuka. Mbala mingi beto ke tulaka dikebi na mambu yina beto ke mona. Kansi Yezu tubaka nde: “Beno bika kusambisa na kutadila mambu yina ke monana na  meso, kansi beno sambisa ti lusambisu ya lunungu.” (Yoane 7:24) Yo yina Yezu ke zola nde beto landa mbandu na yandi ya kusambisa ve bantu ya nkaka na kutadila mutindu bo kele. Disolo yai ta tubila mambu tatu yina lenda soba bangindu na beto: mpusu ya nitu to insi, mbongo mpi mvula yina muntu kele ti yo. Na konso diambu, beto ta longuka mutindu ya kulemfukila Yezu mpi kusambisa ve bantu ya nkaka na kutadila mutindu bo kele.

3, 4. (a) Sambu na nki Piere sobaka mutindu na yandi ya kutadila Bantu ya Makanda? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya disolo.) (b) Inki kieleka ya mpa Yehowa longaka Piere?

³ Yindula mutindu ntumwa Piere kudiwaka ntangu bo songaka yandi na kukwenda na Sezarea, na nzo ya Korneye yina vandaka ve Muyuda! (Bisalu 10:17-29) Banda kileki, Piere zabaka nde Bantu ya Makanda vandaka mvindu. Kansi mambu ya nkaka yina salamaka na nima sobaka mabanza na yandi. Mu mbandu, mbona-meso yina Nzambi monisaka yandi. (Bisalu 10:9-16) Na mbona-meso yina, Piere monaka kima mosi bonso lele ya kufuluka ti bambisi ya mvindu ke katuka na zulu mpi ke kulumuka. Ebuna ndinga mosi tubilaka yandi mbala tatu nde: “Piere, telama, fwa yo mpi dia!” Kansi Piere buyaka mbala tatu. Konso mbala na nima ya kubuya, ndinga vandaka kusonga Piere nde: “Bika kubinga bima yina Nzambi me kumisaka bunkete nde bima ya mvindu.” Na nima ya mbona-meso, Piere bakisaka ve dilongi yina ndinga yina zolaka kulonga yandi. Ntangu fioti na nima, bantu yina Korneye tindaka kumaka. Mpeve santu twadisaka Piere na nzo ya Korneye, yo yina yandi kwendaka ti bantu yina Korneye tindaka.

⁴ Kana Piere tulaka dikebi na “mambu yina ke monana na meso,” yandi zolaka ve kukwenda na nzo ya Korneye. Bayuda vandaka ve kukwenda na banzo ya Bantu ya Makanda. Kansi sambu na nki Piere kwendaka na nzo ya Korneye? Ata yandi vandaka ti bangindu ya mbi sambu na Bantu ya Makanda, mbona-meso yina yandi monaka mpi lutwadisu ya mpeve santu sobaka mabanza na yandi. Na nima ya kuwidikila Korneye, Piere tubaka nde: “Ya kieleka, ntangu yai mono me bakisa kibeni nde Nzambi ke pona-ponaka ve, kansi na konso dikanda yandi ke ndimaka muntu yina ke tinaka yandi boma mpi ke salaka mambu ya mbote.” (Bisalu 10:34, 35) Piere sepelaka mingi ti kieleka yai ya mpa, na nima yo sadisaka Bakristu yonso. Inki mutindu?

5. (a) Inki Yehowa ke zolaka nde Bakristu yonso kubakisa? (b) Ata beto me zabaka kieleka, nki bangindu beto lenda vanda ti yo bantangu ya nkaka?

⁵ Yehowa sadilaka Piere sambu na kusadisa Bakristu yonso na kubakisa nde yandi ke pona-ponaka ve. Na meso ya Yehowa mpusu ya nitu, insi, dikanda, to ndinga kele mfunu ve. Kana beto ke wa Nzambi boma mpi ke sala mambu ya mbote, yandi ta ndima beto. (Bagalatia 3:26-28; Kusonga 7:9, 10) Ziku nge ke zabaka yo dezia. Kansi nki nge ta sala kana nge yelaka na insi to na dibuta yina bantu mingi vandaka kubakila bantu ya nkaka bangindu ya mbi? Ata nge lenda yindula nde nge ke pona-ponaka ve, keti nge lenda vanda mpi ti mwa bangindu ya mbi sambu na bantu ya nkaka? Ata Piere sadisaka bantu na kubakisa nde Nzambi ke pona-ponaka ve, yandi vandaka kaka ti bangindu ya mbi sambu na bantu ya nkaka. (Bagalatia 2:11-14) Yo yina, nki mutindu beto lenda lemfukila Yezu mpi kusambisa ve bantu ya nkaka na kutadila mutindu bo kele?

6. (a) Inki lenda sadisa beto na kuvanda ve ti bangindu ya mbi sambu na bantu ya nkaka? (b) Mambu ya mpangi mosi yina vandaka ti mikumba sonikaka, monisaka nki sambu na yandi?

⁶ Sambu na kuzaba kana beto ke vandaka ti  bangindu ya mbi sambu na bantu ya nkaka, beto fwete kuditadila mbote-mbote. Beto fwete fwanisa bikalulu na beto ti mambu yina beto ke longuka na Ndinga ya Nzambi. (Nkunga 119:105) Sambu beto mosi lenda mona ve kana beto kele ti mwa bangindu ya mbi sambu na bantu ya nkaka, beto lenda yula nduku mosi na kusonga beto kana yandi ke monaka nde beto kele ti mwa bangindu ya mutindu yina. (Bagalatia 2:11, 14) Beto lenda vanda ti bangindu yai kukonda kubakisa. Diambu yai kuminaka mpangi mosi yina vandaka ti mikumba na dibundu. Yandi sonikaka disolo ya luzingu ya mpangi bakala mosi ti nkento na yandi yina salaka mingi na kisalu ya ntangu yonso. Bakala kele muntu ya dikanda mosi yina bantu mingi vandaka kumona mpamba. Mpangi yina vandaka ti mikumba sonikaka mambu mingi ya mbote sambu na mpangi bakala yina, kansi yandi yikaka nde: “Ata yandi vandaka na dikanda yina, bikalulu mpi mutindu na yandi ya kuzinga sadisaka bantu ya nkaka na kubakisa nde kuvanda na dikanda yina ke tendula ve kuvanda mvindu, kukonda mfunu, to kuvanda ti bikalulu ya bantu mingi ya dikanda yina.” Mambu yai ke longa beto nki? Ata beto kele ti mikumba na dibundu ya Yehowa, beto fwete kuditadila mbote mpi kundima lusadisu ya bampangi sambu na kuzaba kana beto kele kaka ti mwa bangindu ya mbi sambu na bantu ya nkaka. Inki mambu ya nkaka beto fwete sala?

7. Inki mutindu beto lenda monisa nde ‘beto me kangula kibeni ntima na beto’?

⁷ Kana ‘beto me kangula kibeni ntima na beto,’ beto ta zola bantu ya nkaka na kisika ya kuvanda ti bangindu ya mbi sambu na bo. (2 Bakorinto 6:11-13) Keti nge ke zolaka kukangama kaka ti bantu ya mpusu ya nitu, insi, to ndinga na nge? Kana mpidina, sosa mpi kukangama ti bantu ya nkaka. Nge lenda samuna ti bampangi ya kuswaswana. To nge lenda binga bo na nzo na nge sambu na kudia to kulutisa ntangu. (Bisalu 16:14, 15) Mpidina, ntima na nge ta fuluka ti zola mpi nge ta vanda diaka ve ti bangindu ya mbi sambu na bantu ya nkaka. Bika beto tubila mutindu ya nkaka yina beto lenda “sambisa na kutadila mambu yina ke monana na meso.”

8. Inki dilongi beto lenda baka na Levi 19:15 na yina me tala mutindu na beto ya kutadila bamvwama to bansukami?

⁸ Kimvwama to kinsukami ya bantu lenda soba mutindu na beto ya kutadila bo. Levi 19:15 ke tuba nde: “[Nge] fwete sala ve mambu kukonda lunungu ntangu [nge] ke sambisa. Nge fwete monisa ve kupona-pona sambu na nsukami to zola ya mingi sambu na mvwama. Nge fwete sambisa nkweno na nge ti lunungu.” Inki mutindu kimvwama to kinsukami ya muntu lenda soba mutindu na beto ya kutadila yandi?

9. Inki mambu Salomo sonikaka mpi yo ke longa beto nki?

⁹ Na nsadisa ya mpeve santu Salomo sonikaka nde: “Bantu yonso ke mengaka nsukami, ata nkweno na yandi, kansi mvwama ke vandaka ti banduku mingi.” (Bingana 14:20) Kingana yai ke longa beto nki? Kana beto keba ve, beto lenda ta kinduku kaka ti bampangi yina kele bamvwama kansi ve bayina kele bansukami. Sambu na nki kusambisa bantu na kutadila bima yina bo kele na yo kele kigonsa?

10. Na nki mambu Yakobo kebisaka Bakristu ya mvu-nkama ya ntete?

¹⁰ Kana beto ke sambisa bampangi na kutadila kimvwama to kinsukami na bo, nkabwana lenda kota na dibundu. Mambu yai salamaka na mabundu ya nkaka na mvu-nkama ya ntete, yo yina Yakobo kebisaka bampangi ya mabundu yina. (Tanga Yakobo 2:1-4.) Beto fwete sala  ve mambu yina ta kabula bampangi. Inki lenda sadisa beto na kusambisa ve bantu na kutadila bima yina bo kele na yo?

11. Keti kinduku ya muntu ti Yehowa me simbama na bima ya kinsuni? Tendula.

¹¹ Beto fwete tadila bampangi mutindu Yehowa ke tadilaka bo. Yehowa ke bakaka ve muntu na mbalu sambu yandi kele mvwama to nsukami. Kinduku na beto ti Yehowa ke tadila ve ata fioti mbongo to bima na beto ya kinsuni. Ya kieleka, Yezu tubaka nde “yo ta vanda mpasi sambu mvwama kukota na Kimfumu ya zulu” kansi yandi tubaka ve nde bamvwama ta kota ve na Kimfumu ya zulu. (Matayo 19:23) Yezu tubaka diaka nde: “Kiese na beno bansukami, sambu Kimfumu ya Nzambi kele ya beno.” (Luka 6:20) Kansi yo ke tendula ve nde bansukami yonso ta widikila Yezu mpi ta baka balusakumunu kuluta bantu ya nkaka. Bansukami mingi landaka ve Yezu. Kima ya mfunu kele nde, beto fwete yindula ve nde kinduku ya muntu ti Yehowa kele sambu na bima ya kinsuni yina yandi kele na yo.

12. Inki Biblia ke longaka bamvwama mpi bansukami?

¹² Bansadi ya Yehowa ya nkaka kele bamvwama mpi bankaka kele bansukami. Kansi bo yonso ke zolaka Yehowa mpi ke sadilaka yandi na ntima ya mvimba. Biblia ke tubilaka bantu yina kele bamvwama “na kutula ve kivuvu na bo na bimvwama ya ke zingaka mingi ve, kansi na Nzambi.” (Tanga 1 Timoteo 6:17-19.) Diaka Ndinga ya Nzambi ke kebisa bansadi yonso ya Yehowa, yo vanda bamvwama to bansukami nde zola ya mbongo kele kigonsa. (1 Timoteo 6:9, 10) Kana beto ke tadila bampangi na beto mutindu Yehowa ke tadilaka bo, beto ta sambisa bo ve na kutadila bima yina bo kele na yo to yina bo kele na yo ve. Keti beto fwete sambisa bantu na kutadila bamvula na bo? Keti yo kele mutindu ya mbote ya kusambisa bantu ya nkaka?

13. Inki Biblia ke longa beto na yina me tala kuzitisa bambuta?

¹³ Mbala mingi Biblia ke tubaka nde beto fwete zitisa bambuta. Levi 19:32 ke tuba nde: “Nge fwete telama na ntwala ya nsuki ya mpembe, nge fwete pesa mununu lukumu, mpi nge fwete wa Nzambi na nge boma.” Bingana 16:31 ke yika nde: “Nsuki ya mpembe kele mpu ya kimfumu ya kitoko kana yo kele na nzila ya lunungu.” Polo songaka Timoteo na kunganina ve bambuta-bantu kansi na kusadila bo mambu bonso batata. (1 Timoteo 5:1, 2) Ata Timoteo vandaka ti mikumba, yandi vandaka kuwila bampangi ya bambuta mawa mpi kuzitisa bo.

14. Inki ntangu beto lenda sungika mbuta-muntu?

¹⁴ Inki beto ta sala kana mbuta mosi me sala disumu na luzolo yonso to ke pusa bantu na kusala diambu mosi yina ke sepedisa ve Yehowa? Yehowa ke pesaka ndola na muntu yina me sala disumu na luzolo yonso, ata yandi kele mbuta mpi bantu ke zitisaka yandi. Tala munsiku yai ya kele na Yezaya 65:20: “Bo ta singa nsumuki, ata yandi kele ti bamvula nkama.” Munsiku yai kele mpi na mbona meso ya Ezekiele. (Ezekiele 9:5-7) Kima ya kuluta mfunu kele nde, beto ke zitisaka Yehowa, Mbuta ya Bilumbu. (Daniele 7:9, 10, 13, 14) Kana beto ke zitisa yandi, yandi ta pesa beto kikesa yina beto kele na yo mfunu sambu na kusungika muntu yina kele na mfunu ya lusadisu, ata yandi kele mbuta.—Bagalatia 6:1.

15. Mbandu ya Polo mpi ya Yezu ke longa beto nki na yina me tala kuzitisa baleke?

¹⁵ Inki beto ta sala kana mpangi yango kele leke? Keti yo ke tendula nde beto fwete zitisa yandi ve? Mpidina ve. Polo sonikilaka Timoteo nde: “Kubika ve nde muntu kuvweza kileke na nge, kansi kuma mbandu sambu na bantu ya kwikama na kutuba, na bikalulu, na zola, na  lukwikilu, mpi na bikalulu ya bunkete.” (1 Timoteo 4:12) Ntangu Polo sonikaka mambu yai, ziku Timoteo vandaka ti bamvula 30, ata mpidina Polo pesaka yandi mikumba ya nene kibeni. Diambu yai ke longa beto nki? Beto fwete sambisa ve baleke na kutadila bamvula na bo. Yindula mambu yonso yina Yezu salaka ntangu yandi vandaka kaka ti bamvula 33!

16, 17. (a) Inki ke sadisaka bankuluntu na kuzaba nde mpangi mosi me fwana na kukuma nsadi ya kisalu to nkuluntu? (b) Inki mutindu bangindu na beto mosi to ya bisika yina beto ke zingaka lenda wakana ve ti mambu yina Biblia ke tubaka?

¹⁶ Na bisika ya nkaka, bantu ke zitisaka ve baleke. Yo yina, bankuluntu ya nkaka ke ndimaka ve nde baleke kukuma bansadi ya kisalu to bankuluntu, ata bo me fwana na kubaka mikumba. Kansi Biblia ke tubaka ve bamvula yina muntu fwete vanda na yo sambu na kukuma nsadi ya kisalu to nkuluntu. (1 Timoteo 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9) Kana nkuluntu mosi ke zitisa ve mambu yai sambu yandi ke landa bangindu ya kisika yina yandi ke zingaka, pana yandi ke zitisa ve Ndinga ya Nzambi. Bankuluntu fwete sambisa ve baleke na kutadila bangindu na bo mosi to ya bisika yina bo ke zingaka, kansi bo fwete sala yo na kutadila minsiku ya Biblia.—2 Timoteo 3:16, 17.

¹⁷ Kana bankuluntu ke zitisa ve mambu yina Biblia ke tubaka na yina me tala kupona bansadi ya kisalu to bankuluntu, bo lenda lembisa bampangi yina me fwana na kubaka mikumba. Na insi mosi, nsadi mosi ya kisalu vandaka kulungisa mbote mikumba ya nene mpi bankuluntu ndimaka nde yandi me fwana na kukuma nkuluntu. Kansi, bankuluntu ya nkaka ya bambuta tubaka nde yandi kele leke, yo yina bo buyaka nde yandi kuma nkuluntu. Diambu ya mawa kele nde, mpangi yina kumaka ve nkuluntu sambu bankuluntu tadilaka bamvula na yandi. Yo ke monana nde mabanza ya mutindu yai kele na bansi mingi. Diambu ya mfunu kele nde beto fwete tula ntima na Biblia, kansi ve na bansiku na beto mosi to ya bisika yina beto ke zingaka. Mpidina, beto ta lemfukila Yezu mpi ta sambisa ve bantu na kutadila mutindu bo kele.

18, 19. Inki ta sadisa beto na kutadila bampangi na beto mutindu Yehowa ke tadilaka bo?

¹⁸ Beto kele bantu ya kukonda kukuka, kansi beto lenda tadila bantu ya nkaka ti bangindu ya mbote mutindu Yehowa ke tadilaka bo. (Bisalu 10:34, 35) Yo yina beto fwete tulaka dikebi ntangu yonso na malongi ya Ndinga ya Nzambi. Kana beto ke sadila yo, yo ta monisa nde beto ke lemfuka na nsiku ya Yezu ya kuyambula “kusambisa na kutadila mambu yina ke monana na meso.”—Yoane 7:24.

¹⁹ Kubika fioti Ntotila na beto Yezu Kristu ta sambisa bantu yonso. Yandi ta sambisa na kutadila minsiku ya lunungu ya Nzambi, kansi ve na mambu yina yandi ke mona to ke wa. (Yezaya 11:3, 4) Ya kieleka, beto ke vingila na kiese yonso ntangu yina!