1-3. (a) Inki kele mosi ya balukwikilu ya ntete-ntete yina beto ke longukaka na Biblia? (b) Sambu na nki lufutumuku kele mfunu mingi? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya disolo.)

KANA muntu kuyula nge nde nge ke kwikilaka ntete-ntete na nki mambu, nki mvutu nge ta pesa? Ziku nge ta zabisa yandi nde nge ke kwikilaka nde Yehowa kele Ngangi mpi yandi muntu pesaka beto luzingu. Nge ta tuba mpi nde nge ke kwikilaka na Yezu Kristu yina fwaka sambu na beto. Ya kieleka, nge ta zabisa yandi mpi mambu ya Paladisu, kisika bansadi ya Nzambi ta zinga mvula na mvula. Keti nge ta tanga mpi lufutumuku na kati ya mambu ya ntete-ntete yina nge ke kwikilaka?

² Beto kele ti bikuma ya mbote ya kutubila lufutumuku na kati ya mambu ya ntete yina beto ke kwikilaka na yo, ata beto lenda vanda ti kivuvu ya kuguluka na mpasi ya nene mpi kuzinga na ntoto kimakulu. Ntumwa Polo monisaka nde lufutumuku kele mfunu mingi. Yandi tubaka nde: “Kana ya kieleka lufutumuku ya bafwa kele ve, yo ke tendula nde Kristu futumukaka ve.” Kana Kristu futumukaka ve, yandi lendaka ve kukuma Ntotila na zulu, mpi kisalu ya kusamuna zolaka kuvanda mfunu ve. (Tanga 1 Bakorinto 15:12-19.) Kansi beto me zaba mpi ke ndimaka nde Yezu futumukaka. Beto kele ve bonso Basaduse, yina vandaka kukwikila ve ata fioti na lufutumuku. Ata bantu ya nkaka ke seka beto sambu beto  ke kwikilaka na lufutumuku, beto fwete landa kukumisa ngolo lukwikilu na beto na lufutumuku.—Marko 12:18; Bisalu 4:2, 3; 17:32; 23:6-8.

³ Polo tubaka nde “lufutumuku ya bafwa” kele na kati ya “malongi ya ntete-ntete ya me tala Kristu.” (Baebreo 6:1, 2) Polo monisaka nde yandi ke kwikilaka na lufutumuku. (Bisalu 24:10, 15, 24, 25) Ata lufutumuku kele na kati ya malongi ya ntete-ntete yina beto longukaka na Biblia, beto fwete longuka yo diaka mbote-mbote. (Baebreo 5:12) Sambu na nki?

4. Inki bangiufula beto lenda kudiyula sambu na lufutumuku?

⁴ Bantu mingi ya ke yantikaka kulonguka Biblia ke tangaka masolo ya bantu yina futumukaka, mu mbandu Lazare. Bo ke bakisaka mpi nde Abrahami, Yobi, mpi Daniele vandaka kundima nde bafwa ta futumuka. Kansi nki nge ta tuba kana muntu kuyula nge na kumonisa na Biblia bikuma yina ke pusa nge na kukwikila na lusilu mosi yina Nzambi salaka bamvula mingi me luta? Keti Biblia ke tubilaka ntangu yina bafwa ta futumuka? Mvutu ya bangiufula yai ta kumisa lukwikilu na beto ngolo.

5. Inki beto ta tubila ntete na disolo yai?

⁵ Beto lenda tuba nde yo kele mpasi mpenza ve na kufutumuna muntu yina me fwa ntama mingi ve. (Yoane 11:11; Bisalu 20:9, 10) Keti Nzambi lenda sila na kufutumuna muntu mpi yandi lungisa lusilu yango bamvula mingi na nima? Keti beto lenda kwikila na yo ata muntu yango me fwaka banda ntama to ntama mingi ve? Ya kieleka, nge ke kwikilaka dezia na lufutumuku mosi yina Nzambi silaka kansi yandi lungisaka yo na nima ya bamvula mingi. Lufutumuku ya nani? Inki kuwakana kele na kati ya lufutumuku yai ti kivuvu yina beto kele na yo nde bafwa ta futumuka?

6. Inki ke monisa nde Nkunga 118 lunganaka na Yezu?

⁶ Beto tubila Nkunga 118, yina ziku Davidi sonikaka, sambu na kumona lufutumuku mosi yina Nzambi tubilaka na ntwala kansi yandi salaka yo bamvula mingi na nima. Nkunga yango ke tuba nde: “Yehowa, beto ke bondila nge, pardo gulusa beto! Yehowa, nungisa beto, pardo!” Yo ke tuba mpi nde “Muntu yina ke kwisa na zina ya Yehowa kubaka lusakumunu.” Bantu vutukilaka bangogo ya mbikudulu yai ya me tala Mesia ntangu Yezu kotaka na Yeruzalemi na Nisani 9, bilumbu fioti na ntwala ya lufwa na yandi. (Nkunga 118:25, 26; Matayo 21:7-9) Kansi nki mutindu Nkunga 118 tubilaka na ntwala lufutumuku mosi yina salamaka bamvula mingi na nima? Tala mambu yai ya yo ke tuba: “Ditadi yina bantu ya ke tungaka losaka me kumaka ditadi ya kinkonko ya ntete-ntete.”—Nkunga 118:22.

7. Inki mutindu Bayuda losaka Yezu?

⁷ “Bantu ya ke tungaka” kele bantwadisi ya Bayuda, bo bantu losaka Mesia. Bo sukaka ve kaka na kubuya Yezu to kukonda kundima nde yandi kele Kristu, kansi bo sadilaka yandi mambu mingi ya mbi. Bayuda mingi lombaka Pilate na kufwa Yezu, yo monisaka nde bo buyaka Yezu. (Luka 23:18-23) Ya kieleka, bo bantu fwaka Yezu.

8. Inki mutindu Yezu kumaka “ditadi ya kinkonko ya ntete-ntete”?

⁸ Kana bantu losaka Yezu mpi fwaka yandi, nki mutindu yandi kumaka “ditadi ya kinkonko ya ntete-ntete”? Mambu ya mutindu yai salamaka kaka sambu yandi futumukaka. Yezu tendulaka mbote mambu yai ntangu yandi pesaka mbandu ya mfumu mosi yina tindaka binati-nsangu na bansadi na yandi ya bilanga. Bansadi yai niokulaka binati-nsangu yina mfumu tindaka. Nsuka-nsuka, yandi  tindaka mwana na yandi mosi mpi yindulaka nde bansadi na yandi ya bilanga ta wila yandi. Kansi bo fwaka mwana na yandi. Na nima ya kutubila mbandu yai, Yezu vutukilaka bangogo ya Nkunga 118:22. (Luka 20:9-17) Ntumwa Piere sadilaka mpi verse yai ntangu yandi vandaka kusolula ti “bamfumu, bankuluntu, mpi bansekudi” ya Bayuda yina “vukanaka na Yeruzalemi.” Yandi tubilaka ‘Yezu Kristu muntu ya Nazareti, yina bo fwaka na zulu ya nti kansi Nzambi tedimisaka na bafwa.’ Na nima yandi tubaka nde: “Yai ‘ditadi yina beno bantu ya ke tungaka monaka mpamba, yina me kumaka ditadi ya kinkonko ya ntete-ntete.’”—Bisalu 3:15; 4:5-11; 1 Piere 2:5-7.

9. Inki mambu ya kuyituka Nkunga 118:22 tubilaka na ntwala?

⁹ Yo kele pwelele nde Nkunga 118:22 yina tubilaka na ntwala lufutumuku ya muntu mosi lunganaka na nima ya bamvula mingi. Verse yai monisaka na ntwala nde bo ta losa Mesia mpi ta fwa yandi, kansi yandi ta futumuka mpi ta kuma ditadi ya ntete-ntete ya kinkonko. Na nima ya kufutumuka, zina ya Yezu me kumaka zina yina bantu “fwete guluka na nzila na yo.”—Bisalu 4:12; Baefezo 1:20.

10. (a) Inki mambu Nkunga 16:10 tubilaka na ntwala? (b) Inki ke ndimisa beto nde Nkunga 16:10 vandaka ve kutadila Davidi?

¹⁰ Beto tadila verse ya nkaka yina tubilaka na ntwala lufutumuku mosi yina salamaka na nima ya bamvula mingi kibeni. Yo ta sadisa beto na kukwikila kibeni nde Yehowa ta futumuna bafwa ata lusilu yango me sala bamvula mingi. Na Nkunga 16, Davidi sonikaka nde: “Nge ta bika mono ve na Maziamu. Nge ta bika ve nde muntu na nge ya kwikama kumona dibulu.” (Nkunga 16:10) Davidi zolaka ve kutuba nde yandi ta fwa ve ata fioti to nde bo ta zika yandi ve na Maziamu. Biblia ke tuba pwelele nde Davidi kumaka mbuta mpi fwaka, “Davidi lalaka sambu na kupema ti ba-nkaka na yandi mpi bo zikaka yandi na Mbanza ya Davidi.” (1 Bantotila 2:1, 10) Kansi Nkunga 16:10 vandaka kutubila kibeni nani?

11. Inki ntangu Piere tendulaka Nkunga 16:10?

¹¹ Na nima ya bamvula kuluta funda mosi banda Davidi sonikaka bangogo yai, ntumwa Piere tendulaka muntu yina Nkunga 16:10 vandaka kutubila. Bamposo fioti na nima ya lufwa mpi lufutumuku ya Yezu, Piere salaka diskure na ntwala ya bantu mingi, Bayuda mpi bantu yina kotaka na dibundu ya Bayuda. (Tanga Bisalu 2:29-32.) Yandi yibusaka bo nde Davidi fwaka mpi bo zikaka yandi. Piere yikaka nde Davidi “monaka na ntwala mpi tubilaka lufutumuku” ya Mesia. Biblia ke tuba ve nde muntu mosi na kati na bo tulaka ntembe ntangu Piere tendulaka mambu yai.

12. Inki mutindu Nkunga 16:10 lunganaka, yo ke ndimisa beto nki sambu na lufutumuku?

¹² Sambu na kundimisa kieleka yina, Piere vutukilaka bangogo ya Nkunga 110:1. (Tanga Bisalu 2:33-36.) Piere sadilaka mbote Masonuku, yo yina bantu mingi ndimaka nde ya masonga Yezu vandaka “Mfumu mpi Kristu.” Bantu bakisaka nde Nkunga 16:10 lunganaka ntangu Yezu futumukaka. Na nima, ntumwa Polo mpi sadilaka banzikisa ya mutindu mosi ntangu yandi vandaka kusolula ti Bayuda ya Antioshe ya Pisidia. Mambu yina yandi tubaka yitukisaka bo mingi, yo yina bo zolaka nde yandi zabisa bo diaka mambu mingi ya nkaka. (Tanga Bisalu 13:32-37, 42.) Yo ke ndimisa beto mpi nde bambikudulu ya Biblia ya tubilaka na ntwala lufutumuku mosi na bilumbu ke kwisa lunganaka ata Nzambi silaka yo banda ntama kibeni.

13. Inki bangiufula beto lenda kudiyula sambu na lufutumuku?

¹³ Kuzaba nde Yehowa silaka na kufutumuna muntu mosi mpi yandi lungisaka yo na  nima ya bamilio ya bamvula ke pesa beto kivuvu ya ngolo. Kansi bantu ya nkaka lenda kudiyula nde: ‘Yo ke tendula nde mono ta vingila mingi na ntwala ya kumona bantu ya mono vandaka kuzola yina me fwaka? Bafwa ta futumuka nki ntangu?’ Yezu songaka bantumwa na yandi nde kele ti mambu ya nkaka yina bo me zaba ve mpi bo lenda zaba ve. Kele ti mambu ya nkaka ya me tala “bantangu to bansungi yina Tata me tulaka na nsi ya kiyeka na yandi mosi.” (Bisalu 1: 6, 7; Yoane 16:12) Ata mpidina, beto me zaba mambu ya nkaka ya ke monisa ntangu lufutumuku ta salama.

14. Inki mutindu lufutumuku ya Yezu swaswanaka ti yina salamaka na ntwala na yandi?

¹⁴ Lufutumuku ya kuluta mfunu kele ya Yezu. Kana Yezu futumukaka ve, ata muntu mosi ve zolaka kuvanda ti kivuvu ya kumona diaka bantu yina yandi vandaka kuzola yina me fwaka. Bantu yina futumukaka na ntwala ya Yezu, mu mbandu, bayina Eliya mpi Elisha futumunaka, zingaka ve kimakulu. Bo fwaka diaka mpi kumaka putulu na maziamu. Kansi Yezu, “Nzambi tedimisaka yandi na bafwa, yandi ta fwa diaka ve; lufwa kele diaka ve ti kiyeka na zulu na yandi.” Na zulu, yandi ta zingaka “mvula na mvula.”—Baroma 6:9; Kusonga 1:5, 18; Bakolosai 1:18; 1 Piere 3:18.

15. Sambu na nki Biblia ke binga Yezu “mbuma ya ntete”?

¹⁵ Yezu vandaka muntu ya ntete yina futumukaka ti nitu ya kimpeve mpi kwendaka na zulu. Lufutumuku na yandi kele ya kuluta mfunu na balufutumuku ya bantu yonso yina ta kwenda na zulu. (Bisalu 26:23) Kansi, Yezu mpamba ve muntu me futumukaka mpi me kwendaka na zulu. Yezu silaka bantumwa na yandi nde bo ta yala ti yandi na zulu. (Luka 22:28-30) Kansi bo ke bakaka lufutu yai kaka na nima ya lufwa na bo. Yo yina, bonso Yezu, bo mpi ke futumukaka ti nitu ya kimpeve. Polo sonikaka nde “Kristu me telamaka na bafwa, yandi kele mbuma ya ntete ya bantu yina me fwaka.” Polo tubaka nde bantu ya nkaka mpi ta futumuka sambu na kukwenda na zulu. Yandi sonikaka nde: “Konso muntu na ndonga na yandi: Kristu mbuma ya ntete, na nima bayina kele bantu ya Kristu na nsungi ya kukala na yandi.”—1 Bakorinto 15:20, 23.

16. Inki ke sadisa beto na kubakisa ntangu yina lufutumuku ya bantu yina ta kwenda na zulu yantikaka kusalama?

¹⁶ Mambu yina Polo tubaka ke sadisa beto na kuzaba ntangu yina lufutumuku ya bantu yina ta kwenda na zulu yantikaka kusalama. Yo yantikaka na kukala ya Kristu. Banda bamvula mingi, Bambangi ya Yehowa me sadisaka bantu na kubakisa na nsadisa ya Biblia nde kukala ya Kristu yantikaka na 1914, bubu yai beto ke landa kuzinga na nsungi ya kukala ya Kristu mpi nde nsuka ya nsi-ntoto yai me finama kibeni.

17, 18. Banda na kukala ya Kristu, nki ke kuminaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta?

 ¹⁷ Biblia ke tendula mambu mingi ya lufutumuku ya bantu yina ta kwenda na zulu, 1 Batesalonika 4:13-17 ke tuba nde: “Beto ke zola nde beno zaba mambu yina ke tadila bantu yina me fwaka . . . Kana beto ke kwikilaka nde Yezu fwaka mpi telamaka na bafwa, mutindu mosi mpi, bantu yina me fwaka na bumosi ti Yezu, Nzambi ta vutula bo na luzingu . . . Beto bantu yina kele na luzingu mpi yina ta vanda na luzingu tii na ntangu ya kukala ya Mfumu ta yita ve ata fioti bantu yina me fwaka; sambu Mfumu yandi mosi ta katuka na zulu ti ndinga ya kupesa bansiku, ti ndinga ya mfumu ya bawanzio . . . ebuna bantu yina me fwaka na bumosi ti Kristu ta telama ntete. Na nima, beto bantu yina kele na luzingu mpi yina ta guluka, bo ta nata beto na matuti kumosi ti bo, sambu na kukutana ti Mfumu na mupepe; mpidina beto ta vandaka ntangu yonso ti Mfumu.”

¹⁸ Lufutumuku ya ntete ya bantu yina ta kwenda na zulu yantikaka ntangu fioti na nima ya kukala ya Kristu. Na nsungi ya mpasi ya nene, bawanzio ta baka Bakristu ya bo me tulaka mafuta, bayina ta vanda na ntoto, mpi ta nata bo na matuti. (Matayo 24:31) Yo ke tendula nki? Bayina bawanzio ta nata na matuti “ta lala ve na lufwa”, disongidila bo ta bikala ve bantangu mingi na lufwa, kansi ntangu bo ke fwa, bo “yonso ta soba, na mbala mosi, na kubweta ya disu, na mpungi ya nsuka.”—1 Bakorinto 15:51, 52.

19. Inki kele ‘lufutumuku ya mbote’?

¹⁹ Bubu yai, bansadi mingi ya Yehowa kele ve Bakristu yina bo me tulaka mafuta mpi bo ta yala ve na zulu ti Yezu. Mameme yai ya nkaka ke vingilaka na kiese “kilumbu ya Yehowa,” disongidila kilumbu yina Yehowa ta tula nsuka na nsi-ntoto yai ya mbi. Muntu mosi ve me zaba kilumbu yango, kansi banzikisa ke monisa nde yo me finama. (1 Batesalonika 5:1-3) Na nsi-ntoto ya mpa, lufutumuku ya mutindu ya nkaka ta salama. Bantu ta futumuka sambu na kuzinga na ntoto, bo ta kuma bantu ya kukuka mpi ta fwaka diaka ve. Yo ta vanda ‘lufutumuku ya mbote’ kuluta balufutumuku yina salamaka na ntangu ya ntama, sambu bantu yina futumukaka na ntangu ya ntama fwaka diaka.—Baebreo 11:35.

20. Inki ke ndimisa beto nde lufutumuku ta salama na ndonga?

²⁰ Biblia ke tuba nde bantu yina ke futumuka sambu na kukwenda na zulu ke futumukaka “konso muntu na ndonga na yandi.” (1 Bakorinto 15:23) Yo ke pesa beto ngindu nde lufutumuku ya bantu yina ta zinga na ntoto ta salama mpi na ndonga. Beto lenda kudiyula nde: Keti bantu yina ke fwa pene-pene ya Luyalu ya Yezu ya Bamvula Funda ta vanda bantu ya ntete yina ta futumuka, sambu bantu ya me zaba bo kuyamba bo? Keti bansadi ya kwikama ya ntangu ya ntama yina twadisaka bansadi ya Nzambi ta futumuka na ntwala sambu na kutula ndonga na nsi-ntoto ya mpa? Inki ta kumina bantu yina sadilaka ve Yehowa? Bo ta futumuka nki ntangu mpi na nki kisika? Beto lenda kudiyula bangiufula mingi. Kansi beto fwete kudiyangisa ve. Yo kele mbote na kuvingila mpi kumona mutindu mambu ta salama. Yo ta vanda kiese na kumona mutindu Yehowa ta sala mambu.

21. Inki kivuvu nge kele na yo?

²¹ Beto fwete landa kukumisa lukwikilu na beto ngolo. Yehowa me silaka nde yandi ta vila ve bantu yina ke fwa mpi bo ta zinga diaka. (Yoane 5:28, 29; 11:23) Kima ya nkaka ya ke ndimisa nde Yehowa ta futumuna bafwa kele mambu yina Yezu tubaka nde na meso ya Yehowa Abrahami, Izaki, mpi Yakobi “kele na luzingu.” (Luka 20:37, 38) Ya kieleka, beto kele ti bikuma mingi ya kutuba bonso ntumwa Polo nde: ‘Mono kele ti kivuvu na Nzambi nde bantu ta futumuka.’—Bisalu 24:15.