Kwenda na mambu ke na kati

Kwenda na tansi ya malongi

Bangiufula ya Batangi

Bangiufula ya Batangi

Keti Bakristu lenda sadila bima yina bankento ke sadilaka sambu bo buta ve mpamba-mpamba?

Na mambu yai, konso mpangi ya me kwelaka fwete baka lukanu yina ta sadisa yandi na kuvanda ti kansansa ya mbote. Yo yina, bankwelani fwete tadila mbote-mbote mutindu bima yango ke salaka mpi kuzaba kana yo ke wakana ti minsiku ya Biblia.

Yehowa songaka Adami ti Eva mpi Noa ti dibuta na yandi nde: “Beno buta mingi mpi beno kuma mingi.” (Kuy. 1:28; 9:1) Biblia ke tuba ve nde Bakristu fwete zitisa ntuma yai. Yo yina, bankwelani bo mosi fwete baka lukanu ya kusadila to ve bima yina lenda sadisa bo na kubuta ve mpamba-mpamba. Inki lenda sadisa bo na kubaka lukanu?

Na ntwala ya kusadila kima mosi ya ke tanina bo na kubuta, Bakristu fwete tadila minsiku ya Biblia. Yo yina, bo fwete ndima ve ata fioti kubasisa divumu sambu na kuditanina na kubuta. Kubasisa divumu na luzolo kele kusukisa luzingu ya mwana yina zolaka kubutuka. Sambu Biblia ke tubaka nde beto fwete zitisa luzingu, kubasisa divumu kele kufwa nsiku ya Nzambi. (Kub. 20:13; 21:22, 23; Nk. 139:16; Yer. 1:5) Ebuna nki beto ta tuba sambu na bima yina bankento ke sadilaka sambu bo buta ve mpamba-mpamba?

Nzozulu ya Nkengi ya Kifalansa ya Septembri 1, 1979 balutiti 30-31, tubilaka diambu yai. Na ntangu yina, sambu na kuditanina na kubuta mingi, bankento ya nkaka vandaka kutula mingi-mingi kima mosi ya plastique na divumu sambu bo baka ve mavumu. Nzozulu ya Nkengi tendulaka nde beto ke bakisa mpenza ve mutindu plastique yango ke salaka. Bantu ya siansi tubaka nde plastique yai vandaka kukanga masa ya babakala (sperme) nzila sambu nkento kubaka ve divumu. Sambu masa yai me kota ve na kisika yina mwana ke salamaka, nkento lenda baka ve divumu.

Bantu ya nkaka vandaka kutuba nde ata mpidina nkento lenda baka divumu kansi mwana ta yela na nganda ya kisika yina mwana ke salamaka. Kana yo me salama mpidina, plastique yina nkento tulaka na divumu lenda kanga mwana nzila ya kuyela mbote mpi mwana lenda fwa. Keti yo kele ve kiteso mosi ti kubasisa divumu? Nzozulu ya Nkengi tubaka nde: “Mukristu ya kele ti kimpeve ya mbote ya ke zola kusadila plastique fwete tadila mambu yai mpi kutula dikebi na minsiku ya Biblia ya ke lomba bantu na kuzitisa luzingu, sambu yo kele santu.”—Nk. 36:9.

Kansi banda na 1979 ya bo basisaka disolo yango, minganga mpi bantu ya mayele me yedisaka diaka mayele mingi?

Bubu yai, bo me basisaka bisadilu zole ya mitindu yina, ya ke taninaka bankento na kubaka ve mavumu. Mosi kele ya kwivre mpi bankento mingi na États-Unis ke sadilaka yo banda na 1988. Ya nkaka kele ti masa mosi ya nkisi mpi bankento me yantika kusadila yo mingi banda na 2001. Inki beto me zaba sambu na bisadilu yai zole?

Ya kwivre: Mutindu beto me tubila yo, kisadilu yai ke kangaka masa ya babakala nzila sambu nkento kubaka ve divumu. Sambu kisadilu yai kele ya kwivre, kwivre ke fwaka bima yina ke vandaka na masa ya babakala, yina ke butaka mwana. * Yo ke kangaka nzila sambu bankento kubaka ve mavumu.

Ya kele ti masa ya nkisi: kisadilu yai kele ti masa ya nkisi bonso yina ke vandaka na bankisi yina ke taninaka bankento na kubaka mavumu. Kisadilu yai kele bonso ya plastique yina bo vandaka kusadila ntama, kansi yo kele ti nkisi na kati. Yo ke kumisaka bankento ya nkaka mikobo kimakulu. Sambu nkisi yina kele na kati ke kangaka nkento nzila ya kubaka divumu, nkento yina ke sadila yo lenda buta ve. Kisadilu yai mpi ke taninaka bankento na kubaka ve mavumu. *

Mutindu beto me mona yo, bisadilu yai zole ke taninaka bankento na kubaka ve mavumu. Yo ke tendula nde ata nkento me baka divumu, mwana ta yela ve sambu na kima yina yandi me tula na kisika yina mwana ke salamaka, disongidila diaki yina ta kuma ve mwana. Kansi bantu ya mayele ke tuba nde yo kele mpasi kibeni nde bankento ya ke sadila bisadilu yai zole kubaka mavumu, kansi bankento yina ke sadila bankisi ya ke kangaka nzila na kubuta lenda baka mavumu.

Beto lenda tuba ve na siki-siki yonso nde bankento yina ke sadilaka bisadilu yai zole lenda ve ata fioti kubaka mavumu. Kansi bantu ya mayele ke monisa nde bisadilu yai ke taninaka bankento na kubaka ve mavumu, mpi nde yo kele mpasi nde nkento yina ke sadila yo kubaka divumu.

Bankwelani yina ke zola kusadila yo lenda solula ti munganga. Munganga ta zabisa bo kisadilu yina bo lenda zwa na kisika yina bo kele, mambote na yo mpi bigonsa ya kusadila yo. Bankwelani fwete bika ve nde muntu ya nkaka, ata nkutu munganga, kubaka lukanu na kisika na bo na mayele yina bo fwete sadila sambu na kuditanina na kubuta. (Bar. 14:12; Bag. 6:4, 5) Yo kele lukanu yina bo mosi mpamba fwete baka. Bo fwete baka lukanu yina ta sepedisa Nzambi mpi ta sadisa bo na kuvanda ti kansansa ya mbote.—Fwanisa ti 1 Timoteo 1:18, 19; 2 Timoteo 1:3.

^ par. 4 Mukanda mosi ya tubilaka mambu ya sante na Angleterre tubaka nde: “Kana kwivre kele mingi na kisadilu yina, yo ke salaka mbote kibeni. Yo ke tendula nde kana kwivre kele mingi na kati, yo kele mpasi kibeni nde nkento yina ke sadila yo kubaka divumu. Kansi kana kwivre na kati kele mingi ve, yo ke salaka mbote ve.”

^ par. 5 Sambu kisadilu yai ke fiotunaka nzila ya uterus, minganga ke lombaka bankento yina ke basikaka menga mingi, yo vanda bankwelani to ve, na kusadila yo.