1. Inki mutindu beto lenda baka mayele mpi nki mutindu yo ke sadisaka beto?

MAYELE ke katukaka na Yehowa mpi yandi ke pesaka yo na bantu ya nkaka. Yakobo 1:5 ke tuba nde: “Kana muntu mosi na kati na beno me konda mayele, bika yandi landa kulomba na Nzambi, sambu yandi ke kabaka mingi na bantu yonso mpi kukonda kunganina.” Kundima disipline ya Nzambi ke pesaka beto mpi mayele. Kundima yo ke taninaka beto na kusala mambu ya mbi mpi ke sadisaka beto na kukwenda pene-pene na Yehowa. (Bingana 2:10-12) Beto ta kuma mpi ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula.—Yude 21.

2. Inki mutindu beto lenda zola disipline ya Nzambi?

² Sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka to mutindu bo me sansaka beto, yo ke vandaka mpasi na kundima disipline bantangu ya nkaka to kumona nde yo kele mfunu. Kansi ntangu beto ke bakaka mambote ya disipline ya Nzambi, beto ke bakisaka nde yandi ke zolaka beto mingi kibeni. Bingana 3:11, 12 ke tuba nde: “Mwana na mono, kubuya ve ndola ya Yehowa.” Yo ke yika nde: “Sambu Yehowa ke nganinaka bantu yina yandi ke zolaka.” Beto lenda ndima nde Yehowa ke zolaka mambu ya mbote sambu na beto. (Tanga Baebreo 12:5-11.) Sambu Nzambi me zaba beto mbote, disipline na yandi ke vandaka ntangu yonso mbote mpi mfunu kibeni  sambu na beto. Na disolo yai, beto ta tubila mitindu iya ya disipline: (1) kudilonga, (2) disipline yina bibuti fwete pesa bana, (3) disipline yina dibundu ke pesaka mpi (4) mpasi ya nene yina kubuya disipline ke nataka.

3. Inki mutindu mwana ke kumaka kudilonga? Pesa mbandu.

³ Kana beto ke kudilonga, beto ta tomisa mutindu na beto ya kusala mambu mpi ya kuyindula. Beto me butukaka ve ti kikalulu ya kudiyala kansi beto fwete longuka yo. Mu mbandu, ntangu mwana ke longukaka kupusa velo, mbala mingi kibuti mosi ke simbaka velo sambu yo nikana-nikana ve. Malembe-malembe mwana ke longukaka mutindu ya kuvanda na velo mpi kibuti lenda kuma kubikisa yandi mwa ntangu fioti. Ntangu kibuti ke bakisaka nde mwana me kuma kupusa velo mbote, yandi lenda bikisa mwana yandi mosi. Mutindu mosi, ntangu bibuti ke kangaka ntima sambu na kulonga bana na bo “na malongi mpi na balukebisu ya Yehowa,” bo ke sadisaka bo na kukuma mayele mpi na kudilonga.—Baefezo 6:4.

4, 5. (a) Sambu na nki kudilonga kele kikalulu ya mfunu ya “kimuntu ya mpa”? (b) Sambu na nki beto fwete lemba ve nitu kana beto me sala kifu?

⁴ Yo kele mutindu mosi mpi ti bantu yina ke zabaka Yehowa na kimbuta. Ata bo lenda kudilonga, bo me yelaka ntete ve na kimpeve. Kansi ntangu bo ke lwataka “kimuntu ya mpa” mpi ke salaka bikesa ya kulanda mbandu ya Kristu, bo ke yelaka na kimpeve. (Baefezo 4:23, 24) Kudilonga ke sadisaka beto na kulonguka “na kubuya kuvweza Nzambi mpi banzala ya nsi-ntoto mpi na kuzinga ti mabanza ya mbote, lunungu, mpi kukangama na Nzambi na kati ya ngidika ya bima ya ntangu yai.”—Tito 2:12.

⁵ Ata mpidina, beto yonso kele bantu ya kukonda kukuka. (Longi 7:20) Kana beto me sala kifu, keti yo ke tendula nde beto ke kudilongaka ve na mutindu ya me fwana? Ve. Bingana 24:16 ke tuba nde: “Muntu ya lunungu lenda bwa mbala nsambwadi, mpi yandi ta telama diaka.” Inki ta sadisa beto na ‘kutelama diaka’? Beto ta kuka ve kusala yo na ngolo na beto mosi kansi beto ta sala yo na nsadisa ya mpeve ya Nzambi. (Tanga Bafilipi 4:13.) Kudiyala kele kikalulu ya mbuma ya mpeve ya Nzambi, yo me fwanana ti kudilonga.

6. Inki mutindu beto lenda kuma balongoki ya mbote ya Ndinga ya Nzambi? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya disolo.)

⁶ Kusamba, kulonguka Biblia mpi kuyindula mingi ta sadisa beto mpi na kudilonga. Inki nge ta sala kana nge ke kukaka ve kulonguka Biblia to ke zolaka ve kulonguka? Kuyambula ve. Kana nge samba Yehowa, yandi ta sadisa nge na kuvanda “ti nzala ya ngolo” ya Ndinga na yandi. (1 Piere 2:2) Lomba Yehowa na kusadisa nge na kudilonga sambu nge zwa ntangu ya kulonguka Biblia. Ziku nge lenda yantika kulonguka mwa minuta fioti. Malembe-malembe, nge ta kuma kulonguka kukonda mpasi mpi nge ta kuma kusepela mingi ti yo. Nge ta kuma kuzola kisika ya pima sambu na kuyindula mingi mabanza ya Yehowa.—1 Timoteo 4:15.

7. Inki mutindu kudilonga ke sadisaka beto na kulungisa balukanu na kisalu ya Yehowa?

⁷ Kudilonga ke sadisaka beto na kulungisa balukanu na kisalu ya Yehowa. Mu mbandu, tata mosi bakisaka nde yandi vandaka kusamuna diaka ve mingi, yo yina yandi bakaka lukanu ya kukuma mupasudi-nzila ya ntangu yonso. Inki mutindu kudilonga sadisaka yandi? Yandi vandaka kutanga mikanda na beto yina ke tubilaka kisalu ya kimupasudi-nzila mpi vandaka kusamba sambu na yo. Kusala mutindu yina kumisaka kinduku na yandi ti Yehowa ngolo. Yandi yantikaka kusala kisalu ya kimupasudi-nzila nsadisi. Yandi bikisaka ve nde ata kima mosi kukanga yandi nzila kansi yandi kudipesaka na kulungisa  lukanu na yandi. Na nima, yandi kumaka mupasudi-nzila ya ntangu yonso.

8-10. Inki lenda sadisa bibuti na kusansa bana na bo sambu bo sadila Yehowa? Pesa mbandu.

⁸ Yehowa me pesaka bibuti mukumba ya kusansa bana na “malongi mpi na balukebisu” na yandi. (Baefezo 6:4) Yo kele pete ve na nsi-ntoto yai ya bubu. (2 Timoteo 3:1-5) Ntangu bana ke butukaka, bo ke zabaka ve mambu ya mbote ti ya mbi mpi kansansa na bo ke vandaka ve ya kulongama. Yo yina bibuti fwete longa bana sambu bo longa mpi kansansa na bo. (Baroma 2:14, 15) Muntu mosi ya mayele ya ke longukaka Biblia tubaka nde ngogo ya Kigreki ya bo me balula nde “disipline” lenda tendula mpi “kuyela ya mwana” to kusansa yandi na kukuma mbuta ya mayele.

⁹ Kana bibuti ke longa bana na bo na zola, bana ta kudiwa na lutaninu. Bo ta bakisa nde kimpwanza kele ti bandilu mpi nde konso kima yina bo ke salaka lenda natila bo mambote to bampasi. Yo yina, bibuti fwete tula ntima na mayele ya Yehowa sambu na kusansa bana na bo. Mutindu ya kusansa bana me swaswana na kutadila kisika muntu ke zingaka mpi yo ke landa kusoba. Kansi, bibuti yina ke widikilaka Nzambi ke kondaka ve mambu ya kulonga bana na bo to ke tulaka ve ntima na mambu yina bo me zaba to na bangindu ya bantu.

¹⁰ Mbandu ya Noa lenda longa beto. Ntangu Yehowa songaka Noa na kutunga maswa, yandi zabaka ve kisalu ya kutunga. Yo lombaka nde yandi tudila Yehowa ntima mpi beto me zaba nde yandi salaka “kaka mutindu yina,” to mutindu Yehowa songaka yandi. (Kuyantika 6:22) Inki salamaka? Maswa gulusaka Noa ti dibuta na yandi. Noa vandaka mpi kibuti ya mbote sambu yandi tulaka ntima na mayele ya Nzambi. Noa longaka bana na yandi mbote mpi vandaka mbandu ya mbote sambu na bo, kusala mutindu yina vandaka pete ve na nsi-ntoto yina ya mbi na ntwala ya Mvula ya Ngolo.—Kuyantika 6:5.

11. Sambu na nki bibuti fwete sala ngolo na kulonga bana na bo?

¹¹ Bibuti, nki mutindu beno lenda sala “kaka mutindu” Yehowa ke zolaka? Beno widikila Yehowa. Beno bika Yehowa kusadisa beno na kusansa bana na beno. Beno sadila bandongisila ya Ndinga na yandi mpi ya dibundu na yandi. Mpidina, bana na beno ta tonda beno na mambu yina beno ke sala. Mpangi-bakala mosi tubaka nde: “Mono ke tondaka bibuti na mono mingi na mutindu bo me sansaka mono. Bo vandaka kusala bikesa ya kusimba ntima na mono.” Yandi ke tuba nde bibuti na yandi sadisaka yandi na kukwenda pene-pene na Yehowa. Ya kieleka, ata bibuti ke sala bikesa na kulonga bana na bo, bana ya nkaka ke yambulaka kusadila Yehowa. Ata mpidina, bibuti yina longaka bana na bo na mutindu ya me fwana lenda vanda ti kansansa ya mbote mpi kutula kivuvu nde bana na bo ta vutukila Yehowa.

12, 13. (a) Inki mutindu bibuti ke monisaka bulemfu na Nzambi ntangu bo me basisa mwana na bo na dibundu? (b) Inki mambote dibuta mosi bakaka ntangu bibuti lemfukilaka Yehowa?

 ¹² Sambu na bibuti ya nkaka kubasisa mwana na dibundu kele diambu ya kuluta mpasi yina ke mekaka kwikama na bo. Mpangi-nkento mosi yina mwana na yandi ya nkento katukaka na nzo sambu bo basisaka yandi na dibundu ke tuba nde: “Mono sosaka minsiku na mikanda na beto yina lenda sadisa mono na kulutisa ata mwa ntangu ti mwana na mono mpi ntekolo na mono.” Kansi bakala na yandi sadisaka yandi na mawete yonso na kubakisa nde bo fwete solula diaka ve ti mwana na bo mpi bo fwete bikala ya kwikama na Yehowa.

¹³ Mwa bamvula na nima, bo vutulaka mwana yina na dibundu. Mama na yandi ke tuba nde: “Ntangu yai yandi ke bingaka mono mpi ke tindilaka mono ba message mbala na mbala! Yandi ke zitisaka beto mingi sambu yandi me bakisaka nde beto ke lemfukilaka Nzambi. Beto me kumaka kuzolana mingi.” Kana bo me basisa mwana na nge na dibundu, keti nge ta “tula ntima na nge ya mvimba na Yehowa”? Keti nge ta monisa Yehowa nde nge ke tulaka ve “ntima na mayele na nge mosi”? (Bingana 3:5, 6) Beto vila ve nde disipline ya Yehowa ke monisaka mayele na yandi mpi zola na yandi ya mingi sambu na beto. Kuvila ve ata fioti nde Yehowa pesaka Mwana na yandi sambu na bantu yonso, mpi sambu na mwana na nge. Nzambi ke zolaka nde bantu yonso kubaka luzingu ya mvula na mvula. (Tanga 2 Piere 3:9.) Bibuti, beno landa kundima nde disipline mpi lutwadisu ya Yehowa kele mbote ata kuzitisa yo ke pesaka mpasi. Ndima disipline ya Nzambi kansi kuwa ve makasi.

14. Inki mutindu lutwadisu yina Yehowa ke pesaka na nzila ya “kapita ya kwikama” ke natilaka beto mambote?

¹⁴ Yehowa me silaka na kukeba, kutanina mpi kulonga bansadi na yandi. Yandi ke salaka yo na mitindu mingi. Mu mbandu, yandi me tulaka Mwana na yandi sambu na kulungisa bampusa ya dibundu mpi Yezu me tulaka “kapita ya kwikama” sambu na kupesa beto madia ya kimpeve yina ke sadisaka beto na kubikala ya kwikama. (Luka 12:42) “Kapita” yai ke pesaka beto lutwadisu mpi malongi ya mbote. Nge lenda yindula diskure mosi yina nge waka to disolo mosi ya nge tangaka na mikanda na beto yina sadisaka nge na kusoba mabanza to mutindu na nge ya kusala mambu. Bansoba yina nge salaka sepedisaka nge mingi sambu nge bakisaka nde nge ke ndimaka lutwadisu ya Yehowa.—Bingana 2:1-5.

15, 16. (a) Inki mambote beto lenda baka na kisalu ya bankuluntu? (b) Inki mutindu beto lenda sadisa bankuluntu na kusepela ti kisalu na bo?

¹⁵ Kristu me tulaka mpi bankuluntu sambu na kukeba dibundu. Biblia ke bingaka bampangi yai ‘makabu ya bantu.’ (Baefezo 4:8, 11-13) Inki mambote beto lenda baka na kisalu ya bankuluntu? Beto lenda landa mbandu na bo ya mbote mpi lukwikilu na bo, beto lenda sadila mpi bandongisila yina bo ke pesaka beto, yina ke katukaka na Biblia. (Tanga Baebreo 13:7, 17.) Bankuluntu ke zolaka beto mpi ke sepelaka nde beto kwenda pene-pene na Nzambi. Kana beto ke kwenda diaka ve na balukutakanu to ke samuna diaka ve ti kikesa, bo ke bakisaka nswalu mpi ke sadisaka beto. Bo ke widikilaka beto, ke pesaka beto kikesa mpi bandongisila ya Biblia. Keti lusadisu ya bankuluntu ke ndimisaka nge ve nde Yehowa ke zolaka nge?

¹⁶ Kuvila ve nde yo ke vandaka ve pete sambu bankuluntu kupesa beto bandongisila. Yindula nki mutindu profete Natani kudiwaka ntangu yo lombaka nde yandi kwenda kusolula ti ntotila Davidi yina sosaka kubumba disumu na yandi ya nene? (2 Samuele 12:1-14) Inki mutindu ntumwa Polo kudiwaka ntangu yo lombaka nde yandi sadisa Piere,  yina vandaka na kati ya bantumwa 12, sambu Piere vandaka kusadila Bayuda yina kumaka Bakristu mambu mbote kuluta bantu yina vandaka ve Bayuda? Yo lombaka kikesa sambu Polo kusadisa Piere. (Bagalatia 2:11-14) Inki nge lenda sala sambu bankuluntu kupesa nge bandongisila kukonda mpasi? Kudikulumusa, tonda bo mpi monisa nde nge ke sepela kusolula ti bo. Ndima nde lusadisu na bo ke monisa nde Nzambi ke zolaka nge. Mpidina, yo ta natila nge mambote mpi bankuluntu ta sepela ti kisalu na bo.

17. Inki mutindu bankuluntu sadisaka mpangi-nkento mosi?

¹⁷ Mpangi-nkento mosi ke tuba nde luzingu na yandi ya ntama mpi mambu yina yandi kutanaka na yo salaka nde yandi kuka ve kuzola Yehowa mpi yandi kumaka kudiyangisa mingi. Yandi ke tuba nde: “Mono zabaka nde mono fwete solula ti bankuluntu. Bo nganinaka mono ve mpi bo vwezaka mono ve kansi bo pesaka mono kikesa. Ata bankuluntu vandaka ti bisalu mingi, na nima ya konso lukutakanu, nkuluntu mosi vandaka kusolula ti mono sambu na kuzaba kana mono kele mbote. Mambu ya luzingu na mono ya ntama salaka nde, mono ndima ve nde Nzambi lenda zola mono diaka. Na nima ya bamvula, Yehowa sadilaka dibundu mpi bankuluntu sambu na kundimisa mono nde yandi ke zolaka mono. Mono zabisaka yandi na kisambu nde mono ta yambula yandi ve.”

18, 19. Kubuya disipline ke natilaka bantu nki? Pesa mbandu.

¹⁸ Disipline ke vandaka mpasi, kansi kubuya disipline ya Nzambi ke nataka mpasi mingi kuluta. (Baebreo 12:11) Mbandu ya Kaini mpi ya ntotila Sidikiya ke pesa beto malongi. Ntangu Nzambi bakisaka nde Kaini ke menga mpangi na yandi mpi ke zola kufwa yandi, Nzambi songaka yandi nde: “Sambu na nki nge me wa makasi ya ngolo mpi me lemba nitu mutindu yai? Kana nge yantika kusala mambu ya mbote, keti mono ta ndima nge ve? Kansi kana nge sala ve mambu ya mbote, disumu me bumbana na kielo mpi nzala na yo ya ngolo kele ya kuyala nge; keti nge ta yala yo?” (Kuyantika 4:6, 7) Kaini buyaka ndongisila ya Yehowa, fwaka mpangi na yandi mpi yo natilaka yandi bampasi luzingu na yandi ya mvimba. (Kuyantika 4:11, 12) Kana Kaini lemfukilaka Nzambi, yandi zolaka ve kukutana ti bampasi.

¹⁹ Ntotila Sidikiya vandaka ve ngolo mpi yandi vandaka muntu ya mbi. Ntangu yandi vandaka kuyala, bantu ya Yeruzalemi vandaka na mpasi. Profete Yeremia songaka Sidikiya mbala mingi nde yandi fwete soba. Kansi Sidikiya ndimaka ve ndongisila yina, yo yina yo natilaka yandi bampasi mingi. (Yeremia 52:8-11) Yehowa ke zolaka ve nde bampasi ya mutindu yai kukumina beto.—Tanga Yezaya 48:17, 18.

20. Inki ta kumina bantu yina ke ndimaka malongi ya Nzambi mpi bayina ke buyaka yo?

²⁰ Bantu mingi bubu yai ke vwezaka malongi ya Nzambi mpi ke tudilaka yo ve dikebi. Kansi ntama mingi ve, bantu yonso yina ke buyaka malongi ya Nzambi ta baka ndola ya ngolo. (Bingana 1:24-31) Bika ‘beto wa malongi mpi beto kuma mayele.’ Bingana 4:13 ke tuba nde: “Kangama na malongi; kuyambula yo ve yo kwenda. Tanina yo, sambu yo [kele] luzingu na nge.”