Inki Mutindu Gayusi Sadisaka Bampangi ya Nkaka?
GAYUSI ti Bakristu ya nkaka yina zingaka na bamvula ya nsuka ya mvu-nkama ya ntete kutanaka ti bampasi. Bampangi ya nkaka yina vandaka kulonga malongi ya luvunu sosaka kubebisa bampangi mpi kukabula bo. (1 Yoa. 2:18, 19; 2 Yoa. 7) Diotrefesi vandaka kutuba mambu ya mbi sambu na ntumwa Yoane mpi bampangi ya nkaka, yandi vandaka kuyamba ve bampangi yina vandaka kusala banzietelo, yandi vandaka mpi kusonga bampangi ya nkaka na kusala bonso yandi. (3 Yoa. 9, 10) Yai kele mambu yina vandaka kusalama ntangu Yoane sonikilaka Gayusi mukanda. Bo ke bingaka mukanda yango, “Mukanda ya Tatu ya Yoane.” Yo kele na Masonuku ya Kigreki ya Bukristu, ziku yandi sonikaka yo na mvu 98 ya ntangu na beto.
Ata Gayusi kutanaka ti bampasi, yandi landaka kusadila Yehowa ti kikesa. Inki mutindu yandi monisaka nde yandi kangamaka na Yehowa? Sambu na nki beto fwete landa mbandu ya Gayusi? Inki mutindu mukanda yai ya Yoane lenda sadisa beto na kulanda mbandu ya Gayusi?
MUKANDA YINA BO SONIKILAKA NDUKU YA NTIMA
Muntu yina sonikaka mukanda ya Tatu ya Yoane ke tuba nde yandi kele “mbuta.” Gayusi bakisaka nswalu nde ntumwa Yoane muntu sonikaka yo. Yoane vandaka na kiese mingi ntangu yandi sonikilaka Gayusi, yandi bingaka Gayusi “mpangi ya luzolo, yina mono ke zolaka kibeni.” Yandi ndimaka nde Gayusi kele mbote na nitu mpi ngolo na kimpeve. Yo ke monisa nde yandi vandaka na kiese ya kusonikila Gayusi mpi sikisaka yandi na bangogo ya kitoko!—3 Yoa. 1, 2, 4.
Yo ke monanaka nde Gayusi vandaka nkuluntu, ata mpidina, mukanda ya Yoane ke monisa yo ve pwelele. Yoane sikisaka Gayusi sambu na kikalulu na yandi ya kuyamba bampangi ata bampangi yina yandi zabaka ve. Mambu yai ndimisaka Yoane nde Gayusi ke kangamaka ngolo na Nzambi, sambu kuyamba banzenza kele kikalulu ya bansadi ya Nzambi.—Kuy. 18:1-8; 1 Tim. 3:2; 3 Yoa. 5.
Mambu ya kitoko yina Yoane tubaka sambu na kikalulu ya Gayusi ya kuyamba banzenza ke monisa nde bampangi mingi yina vandaka ti ntumwa Yoane vandaka kutambula na mabundu mpi bo vandaka kusonga yandi mambu yina bo vandaka kukuta na mabundu. Ziku bo bantu vandaka kunatila Yoane bansangu ya mabundu.
Bakristu yina vandaka kutambula sambu na kutala mabundu vandaka na mfunu ya kuvanda kisika mosi ti bampangi, bo lendaka ve kukwenda na baotele sambu mambu ya mbi
vandaka kusalama kuna. Na ntangu yina, bantu yina vandaka ti mabanza ya mbote vandaka kulala na banzo ya banduku na bo, Bakristu vandaka kulala na banzo ya bampangi.“BO BASIKAKA SAMBU NA ZINA NA YANDI”
Yoane zabisaka Gayusi na kulanda kuyamba banzenza, yandi zabisaka yandi na “kusadisa [banzenza] bo kwenda na mutindu yina ta pesa Nzambi kiese.” Kusadisa banzenza bo kwenda mbote ke tendula kupesa bo bima yina bo ta vanda na yo mfunu na nzila tii ntangu bo ta kuma na kisika yina bo ke kwenda. Yo ke monana nde Gayusi vandaka dezia kusala mpidina, sambu bampangi zabisaka Yoane mambu ya kitoko ya me tala zola mpi lukwikilu na yandi.—3 Yoa. 3, 6.
Ziku, banzenza yina vandaka bamisionere yina Yoane tindaka to bo vandaka bampangi yina vandaka kutala mabundu. Yo vanda mpidina to ve, bampangi yina vandaka kutambula sambu na nsangu ya mbote. Yoane tubaka nde: “Bo basikaka sambu na zina na yandi.” (3 Yoa. 7) Mambu yina kele na verse 6 ke monisa nde Yoane vandaka kutuba nde bantu yina basikaka sambu na zina ya Yehowa. Yo kele mpidina sambu banzenza yango vandaka bampangi ya mabundu ya mvu-nkama ya ntete. Yo fwanaka kibeni nde bo yamba bo mbote. Yo yina Yoane sonikaka nde: “beto fwete yamba bantu ya mutindu yina, sambu beto kuma banduku ya kisalu na kieleka.”—3 Yoa. 8.
LUSADISU NA DIAMBU MOSI YA MPASI
Yoane sonikilaka ve Gayusi kaka sambu na kusikisa yandi. Yandi zolaka mpi kusadisa yandi na kununga diambu mosi ya mpasi. Diotrefesi, Mukristu mosi ya mvu-nkama ya ntete vandaka ve kuyamba bankengi yina vandaka kutambula sambu na kutala mabundu. Nkutu yandi vandaka kubuyisa bampangi ya nkaka na kumonisila banzenza ntima-mbote.—3 Yoa. 9, 10.
Yo kele pwelele nde, Bakristu ya mbote vandaka ve kusepela kukangama ti Diotrefesi, ata bo vandaka ti nswa ya kukangama ti yandi. Yandi vandaka kuzola kisika ya ntete na dibundu, yandi vandaka ve kundima mambu ya Yoane na luzitu yonso mpi vandaka kutuba mambu ya mbi sambu na Yoane mpi bampangi ya nkaka. Ata Yoane tubaka ve nde Diotrefesi ke longaka mambu ya luvunu, Diotrefesi vandaka kutelamina kiyeka ya ntumwa Yoane. Diotrefesi vandaka kuzola kiyeka mpi vandaka ve ti bikalulu ya Bakristu, yo monisaka nde yandi vandaka ve Mukristu ya mbote. Mbandu ya Diotrefesi ke monisa nde bantu ya ke zolaka mingi kiyeka ke sosaka kukabula bampangi, ke zolaka kubaka kisika ya ntete, mpi ke basisaka mavwanga na dibundu. Yo yina Yoane zabisaka Gayusi mambu yai ya ke tadila beto mpi, nde: “Kulanda ve mambu ya mbi.”—3 Yoa. 11.
KIKUMA YA KULUTA MFUNU YA KUSALA MAMBU YA MBOTE
Yoane ke tubila mpi Demetriusi, Mukristu mosi yina vandaka kusala mambu ya mbote, yandi vandaka ve bonso Diotrefesi. Yoane sonikaka nde bantu “me tubaka mambu ya mbote sambu na Demetriusi. Nkutu, beto mpi ke ta kimbangi sambu na yandi, mpi nge me zaba nde kimbangi ya beto ke ta kele ya kieleka.” (3 Yoa. 12) Mbala ya nkaka Demetriusi zolaka nde Gayusi kusadisa yandi, yo yina mukanda ya Tatu ya Yoane sadisaka Gayusi na kuzaba Demetriusi mpi kusadisa yandi. Yo lenda vanda nde Demetriusi yandi mosi muntu natilaka Gayusi mukanda yina. Ziku Yoane muntu tindaka Demetriusi, to yandi vandaka kutambula sambu na kutala mabundu; ntembe kele ve nde Demetriusi tendudilaka Gayusi mbote-mbote mambu yina Yoane sonikaka.
Sambu na nki Yoane lombaka Gayusi, yina vandaka dezia kuyamba banzenza, na kulanda kumonisila banzenza ntima-mbote? Keti Yoane monaka nde yo me fwana na kupesa diaka Gayusi kikesa? Keti Yoane kudiyangisaka nde Gayusi ta lemba na mutindu Diotrefesi vandaka kusosa kukula Bakristu yina vandaka kuyamba banzenza na dibundu? Yo vanda mpidina to ve, Yoane pesaka diaka Gayusi kikesa, yandi zabisaka yandi nde: “Muntu yina ke salaka mambu ya mbote me katukaka na Nzambi.” (3 Yoa. 11) Yai kele kikuma ya kuluta mfunu ya kulanda kusala mambu ya mbote.
Keti mukanda ya Yoane pesaka Gayusi kikesa ya kulanda kumonisila banzenza ntima-mbote? Sambu bantu ke ndimaka nde Nzambi
muntu pesaka Yoane mayele ya kusonika mukanda ya Tatu ya Yoane mpi yo me pusaka bantu na ‘kusala mambu ya mbote,’ yo ke monisa nde yo pusaka Gayusi na kulanda kusala mambu ya mbote.MALONGI YINA BETO KE BAKA NA MUKANDA YA TATU YA YOANE
Biblia ke tubila ve mambu mingi ya me tala Gayusi. Ata mpidina, mambu fioti yina yo ke tuba sambu na yandi ke longa beto mambu mingi.
Ya ntete, bampangi mingi me zabaka kieleka na nsadisa ya bampangi yina kwendaka na bisika ya nkaka sambu na kulonga nsangu ya mbote. Ya kieleka, bubu yai bampangi yonso ve ke kwendaka na bisika ya ntama sambu na kulonga nsangu ya mbote. Kansi, bonso Gayusi, beto lenda sadisa bampangi yina ke kwendaka na bisika ya nkaka sambu na nsangu ya mbote mpi kupesa bo kikesa, mu mbandu bankengi ya nziunga ti bankento na bo. Beto lenda sadisa mpi bampangi yina ke ndimaka kukwenda na bisika to bansi yina mpusa kele mingi. Kana beto ke sala mutindu yina, pana beto ke monisa “kikalulu ya kuyamba banzenza.”—Bar. 12:13; 1 Tim. 5:9, 10.
Ya zole, beto fwete yituka ve kana mpangi mosi ke zola kiyeka mingi na dibundu. Bantangu ya nkaka, bantu vandaka kuzitisa ve kiyeka ya ntumwa Yoane, ntumwa Polo mpi kutanaka ti mambu ya mutindu yai. (2 Bak. 10:7-12; 12:11-13) Kansi nki beto fwete sala ntangu beto ke kutana ti mambu yai? Polo zabisaka Timoteo nde: “Mpika ya Mfumu fwete nwana ve, kansi yandi fwete vanda muntu ya mawete na bantu yonso, muntu yina me fwana na kulonga, muntu yina ke kudiyalaka kana bo sala yandi mbi, mpi muntu yina ke longaka bankolami ti mawete.” Kana beto ke monisa mawete ata ntangu bantu ke sosila beto, bantu yina ke tuba mambu ya mbi sambu na beto lenda soba mabanza na bo. Diaka, Yehowa “lenda pesa bo nzila ya kubalula ntima, ebuna yo sadisa bo na kuzaba kieleka mbote-mbote.”—2 Tim. 2:24, 25.
Ya tatu, beto fwete sikisa mingi bampangi yina ke kangamaka na Yehowa ata bo ke niokula bo, sambu bo ke zinga mutindu Bakristu fwete zinga. Ntumwa Yoane pesaka Gayusi kikesa mpi monisaka yandi nde yandi ke sala mambu ya mbote. Bankuluntu mpi fwete landa mbandu ya Yoane, bo fwete pesa bampangi kikesa sambu bo landa na kuvanda “ngolo.”—Yez. 40:31; 1 Bate. 5:11.
Mukanda ya Tatu ya Yoane, yina ntumwa Yoane sonikilaka Gayusi kele ti bangogo 219 mpamba na Kigreki. Yo kele mukanda ya kuluta nkufi ya Biblia. Ata mpidina, beto lenda bakila yo mambote mingi bubu yai.