1, 2. Sambu na nki yo kele mbote na kuwidikila Ngangi na nge ntangu nge ke zola kubaka lukanu? (Tala bifwanisu ya luyantiku ya disolo.)

TOKO, ziku bo me pesaka nge bandongisila mingi sambu na luzingu na nge na bilumbu kwisa. Balongi, bakonseye ya banzo-nkanda (conseillers d’orientation) to bantu ya nkaka lenda songa nge nde nge fwete sala banzo-nkanda ya nda to kisalu yina ta sadisa nge na kuzwa mbongo mingi. Kansi bandongisila ya Yehowa me swaswana kibeni. Ya kieleka, yandi ke zola nde nge sala ngolo na nzo-nkanda sambu nge zwa bima ya kuzingila mpi nge lungisa bampusa na nge. (Bakolosai 3:23) Yandi ke zaba mpi nde sambu nge kele leke, nge fwete baka balukanu ya mbote yina ta pesa nge kiese na bilumbu ke kwisa. Yo yina, yandi ke pesa nge minsiku yina ke twadisa nge mpi ke sadisa nge na kuvanda ti luzingu yina ta sepedisa yandi na bilumbu yai ya nsuka.—Matayo 24:14.

² Kuvila ve nde Yehowa me zaba mambu yonso. Yandi ke zaba mambu yina ta salama na bilumbu ke kwisa mpi ke zaba mbote-mbote mutindu nsi-ntoto yai ta fwa. (Yezaya 46:10; Matayo 24:3, 36) Yehowa ke zaba nge mpi. Yandi me zaba mambu yina lenda pesa nge  kiese mpi yina lenda manisa nge kiese. Bandongisila ya bantu lenda vanda mbote kansi kana yo ke wakana ve ti Ndinga ya Nzambi, yo kele mpenza ve mayele.—Bingana 19:21.

3, 4. Inki mutindu bandongisila ya mbi bebisaka luzingu ya Adami ti Eva mpi ya bana bo?

³ Bandongisila ya mbi me yantikaka banda ntama. Satana vandaka muntu ya ntete yina pesaka bantu bandongisila ya mbi. Yandi songaka Eva nde yandi ti Adami ta vanda na kiese kana bo pona bo mosi mutindu ya kuzinga. (Kuyantika 3:1-6) Kansi Satana vandaka bwimi! Yandi zolaka nde Adami ti Eva mpi bana na bo, kulemfukila mpi kusambila yandi kansi Yehowa ve. Satana me salaka ve ata kima mosi sambu na bantu. Bima yonso yina Adami ti Eva vandaka ti yo, Yehowa muntu vandaka kupesa bo. Yandi pesaka bo kilanga ya kitoko mpi nitu ya kukuka sambu bo zinga mvula na mvula.

⁴ Diambu ya mawa kele nde Adami ti Eva kolamaka mpi kabwanaka ti Muntu yina pesaka bo luzingu. Yo nataka bampasi kibeni. Bonso bintuntu yina bo me zenga na nti, malembe-malembe Adami ti Eva nunaka mpi fwaka. Bana na bo mpi beto ke monaka mpasi. (Baroma 5:12) Bantu mingi bubu yai ke zolaka ve kuwidikila Nzambi mpi ke salaka mambu yina bo me zola. (Baefezo 2:1-3) Inki mpasi yo ke nataka? Biblia ke tuba nde “kele ve ti mayele” ntangu bantu ke kolama na Yehowa.—Bingana 21:30.

5. Inki kivuvu Yehowa vandaka na yo sambu na bantu mpi keti yandi vandaka ti kikuma ya mbote?

⁵ Yehowa tulaka ntima nde baleke ta vanda mpi na kati ya bantu yina ta zaba mpi ta sadila yandi. (Nkunga 103:17, 18; 110:3) Baleke yai kele mfunu mingi na meso ya Yehowa! Keti nge mpi kele na kati na bo? Ya kieleka nge ke sepelaka ti “bima mingi ya mbote” yina ke katuka na Nzambi mpi yo ke pesaka nge kiese. (Tanga Nkunga 103:5; Bingana 10:22) Beto ta tubila mambu yai iya: madia ya kimpeve, banduku ya mbote, balukanu ya kimpeve mpi kimpwanza ya kieleka.

6. Sambu na nki nge fwete lungisa bampusa na nge ya kimpeve mpi Yehowa me pesaka nki sambu na kusadisa nge?

⁶ Bambisi ke vandaka ve ti nzala ya mambu ya kimpeve, disongidila bo ke waka ve nzala ya kuzaba Ngangi na bo. Kansi beto ke vandaka ti nzala ya mambu ya kimpeve. (Matayo 4:4) Kana beto ke widikila Nzambi, beto ta baka nzayilu, mayele mpi ta vanda na kiese. Yezu tubaka nde: “Kiese na bantu yina ke bakisaka mbote nde bo kele ti nzala ya mambu ya kimpeve.” (Matayo 5:3) Nzambi me pesaka beto Biblia mpi ke sadilaka “mpika ya kwikama mpi ya mayele” sambu na kubasisa mikanda yina ke kumisaka lukwikilu na beto ngolo. (Matayo 24:45) Beto ke bingaka mikanda yai madia ya kimpeve sambu yo ke disaka lukwikilu na beto mpi ke kumisaka kinduku na beto ti Yehowa ngolo. Beto ke vandaka ti madia mingi ya kimpeve!—Yezaya 65:13, 14.

7. Inki mutindu madia ya kimpeve yina ke katukaka na Nzambi ta sadisa nge?

⁷ Madia ya kimpeve lenda pesa nge mayele mpi makuki ya kuyindula mbote yina lenda tanina nge na mambu mingi. (Tanga Bingana 2:10-14.) Bikalulu yai ta sadisa nge na kuzaba mambu ya luvunu, mu mbandu, luvunu yina bantu ke tubaka nde Ngangi kele ve to nde mbongo ti bima ya kinsuni ke pesaka kiese. Bikalulu yai ta sadisa nge mpi na kubuya bampusa to mambu yina ta natila nge bampasi. Yo yina, sala kikesa sambu na kukuma mayele mpi kuyindula mbote. Na nima nge ta bakisa nde Yehowa ke zolaka nge mpi ke zolaka mambu yina kele mbote sambu na nge.—Nkunga 34:8; Yezaya 48:17, 18.

8. Sambu na nki nge fwete kwenda pene-pene na Nzambi mpi nki mambote nge ta baka?

 ⁸ Ntama mingi ve, nsi-ntoto ya mvimba ya Satana ta fwa. Yehowa mpamba muntu ta tanina beto, ta pesa beto bima yina beto kele na yo mfunu mpi madia na bilumbu ke kwisa. (Habakuki 3:2, 12-19) Yai kele ntangu ya kukwenda pene-pene na Nzambi mpi ya kutudila yandi ntima ya mvimba. (2 Piere 2:9) Kana nge sala yo, ata nge kutana ti bampasi ya nki mutindu, nge ta kudiwa bonso Davidi yina tubaka nde: “Mono ke tulaka Yehowa na ntwala na mono ntangu yonso. Sambu yandi kele na diboko na mono ya kitata, mono ta nikana ve ata fioti.”—Nkunga 16:8.

9. (a) Mutindu Yoane 6:44 ke tuba, nki Yehowa ke salaka? (b) Inki ke vandaka mfunu kana nge me kutana ti bampangi ya nkaka?

⁹ Kana nge me kutana na mbala ya ntete ti muntu yina me zaba ve kieleka, nki mambu nge ta zaba sambu na yandi? Nge lenda zaba zina na yandi, mutindu yandi kele kansi nge ta zaba ve mambu mingi. Kansi, yo kele ve mutindu mosi ntangu nge me kutana na mbala ya ntete ti muntu yina me zaba kieleka. Nge ke zaba nde yandi ke zolaka Yehowa. Nge ke zaba mpi nde Yehowa monaka kima mosi ya mbote na yandi mpi me bendaka yandi na dibundu na yandi. (Tanga Yoane 6:44.) Yo vanda yandi me katuka wapi to bo sansaka yandi nki mutindu, nge ke zaba dezia mambu mingi sambu na yandi mpi yandi ke zaba mambu mingi mpi sambu na nge!

10, 11. Inki mambu bansadi ya Yehowa kele ti yo na kimvuka mpi nge ke kudiwa nki mutindu?

¹⁰ Kana nge me kutana ti mpangi ya nkaka, nge ke zaba nde beno kele ti mambu mingi na kimvuka. Nge ke zaba nde ata beno ke tubaka ve ndinga mosi, beno ke tubaka kieleka “ndinga ya bunkete.” (Sefania 3:9) Yo ke tendula nde beno ke kwikilaka na Nzambi, ke zitisaka minsiku ya mutindu mosi mpi kele ti kivuvu mosi na bilumbu ke kwisa. Mambu yai ke sadisa beno na kuditudila ntima mpi kusala kinduku ya ngolo yina ta zinga kimakulu.

¹¹ Ya kieleka, kana nge ke sambilaka Yehowa nge lenda tuba kibeni nde nge kele ti banduku  ya kuluta mbote. Nge kele ti banduku na ntoto ya mvimba ata nge me monaka bo ntete ve. Keti nge ke yindula nde kele ti bantu ya nkaka yina kele ti dikabu yai ya mbalu katula bansadi ya Yehowa?

12. Inki balukanu ya mfunu nge lenda kuditudila?

¹² Tanga Longi 11:9–12:1. Keti kele ti balukanu yina nge ke zola kulungisa? Mbala ya nkaka nge kele ti lukanu ya kutanga Biblia konso kilumbu, kupesa bamvutu ya mbote to kusala masolo mbote na balukutakanu. Ziku nge ke meka kusadila Biblia mbote kibeni na kisalu ya kusamuna. Nge ke kudiwaka nki mutindu kana nge ke bakisa nde nge ke sala bikesa to kana bampangi ya nkaka ke sikisaka nge? Ziku nge ke waka kiese mingi mpi yo me fwana nde nge wa kiese! Sambu na nki? Sambu nge ke sala mambu yina Yehowa ke lomba nge mutindu Yezu salaka.—Nkunga 40:8; Bingana 27:11.

13. Sambu na nki kusadila Yehowa kele mbote mingi kuluta kuditudila balukanu na nsi-ntoto?

¹³ Ntangu nge ke kudipesa na kusadila Yehowa, nge ke sala kisalu yina ta pesa nge kiese mpi nge ta vanda ti luzingu ya mbote. Polo pesaka ndongisila yai: “Beno kangama ngolo, beno nikana ve, beno vanda ntangu yonso ti mambu mingi ya kusala na kisalu ya Mfumu, sambu beno me zaba nde kisalu na beno ya ngolo na Mfumu kele ve ya mpamba.” (1 Bakorinto 15:58) Kansi kana bantu ke kuditudila balukanu ya nsi-ntoto, bonso kukuma ti mbongo mingi to kuzabana, bo ke vandaka mpenza ve na kiese. Ata bo ke nungaka bantangu ya nkaka, bo ke bakisaka nde kima mosi me konda. (Luka 9:25) Mbandu ya ntotila Salomo ke longa beto kieleka yai.—Baroma 15:4.

14. Mbandu ya Salomo ke longa nge nki?

¹⁴ Salomo yina vandaka mvwama mpi ti kiyeka ya nene mekaka diambu yai. Yandi tubaka nde: “Bika mono meka kuwa kiese mpi kumona mambu ya mbote yina ta kwisa.” (Longi 2:1-10) Salomo tungaka banzo ya kitoko, salaka masamba ya kitoko, yandi salaka yonso yina yandi me zola. Keti yandi vandaka na kiese? Ntangu Salomo talaka mambu yonso yina yandi salaka, yandi tubaka nde: “Mono monaka nde bima yonso kele mpamba.” Yandi yikaka nde: “Kuvandaka ve ata ti kima mosi ya mfunu kibeni.” (Longi 2:11) Inki dilongi nge me baka na mbandu ya Salomo?

15. Mutindu Nkunga 32:8 ke monisa yo, sambu na nki nge kele na mfunu ya lukwikilu mpi nki mutindu yo ta sadisa nge?

¹⁵ Bantu mingi ke bakaka malongi kaka kana bo me sala bifu mpi me kutana ti bampasi. Yehowa ke zola ve nde diambu ya mutindu yai kukumina nge. Yandi ke zola nde nge widikila mpi nge lemfukila yandi. Yo ke lombaka lukwikilu, ata mpidina balukanu yina nge me baka ta pesa nge mpasi ve ata fioti. Yehowa ta vila ve ata fioti “zola yina [nge] monisaka sambu na zina na yandi.” (Baebreo 6:10) Yo yina, sala ngolo sambu nge vanda ti lukwikilu ya ngolo. Ebuna nge ta baka balukanu ya mbote mpi ta mona nde Tata na nge ya zulu ke zola mambote na nge.—Tanga Nkunga 32:8.

16. Sambu na nki beto fwete baka kimpwanza na mbalu mpi kusadila yo mbote?

¹⁶ Polo sonikaka nde: “Kisika mpeve ya Yehowa kele, kimpwanza kele pana.” (2 Bakorinto 3:17) Yehowa ke zolaka kimpwanza mpi yandi salaka nge sambu nge mpi nge zola yo. Kansi yandi ke zola nde nge sadila mbote kimpwanza na nge sambu yo tanina nge. Mbala ya nkaka banduku na nge ke talaka bifwanisu yina ke monisaka bantu kinkonga, ke salaka bizumba, ke salaka bansaka yina ke tulaka luzingu na kigonsa, ke nwaka malafu to bima yina ke lawusaka. Na luyantiku, mambu  yai lenda monana mbote mpi kupesa nge kiese kansi yo ke nataka kaka bampasi, mu mbandu maladi, kimpika to nkutu lufwa. (Bagalatia 6:7, 8) Baleke yina ke kudipesaka na mambu yai lenda yindula nde bo kele na kimpwanza, na kutuba masonga, bo kele na yo ve.—Tito 3:3.

17, 18. (a) Inki mutindu kulemfukila Nzambi ke pesaka beto kibeni kimpwanza? (b) Inki mutindu Adami ti Eva vandaka ti kimpwanza mingi kuluta bantu bubu yai?

¹⁷ Ya kieleka, kulemfukila Yehowa kele mbote sambu na sante na beto mpi ke pesaka beto kimpwanza kibeni. (Nkunga 19:7-11) Kana nge sadila mbote kimpwanza na nge, disongidila, nge ke lemfukila bansiku mpi minsiku ya kukuka ya Nzambi, nge ta monisa na Nzambi mpi na bibuti na nge nde nge me yela. Ziku bibuti na nge ta tudila nge kibeni ntima mpi ta pesa nge kimpwanza mingi. Yehowa ke sila nde ntama mingi ve yandi ta pesa bansadi na yandi yonso ya kwikama kimpwanza ya kukuka, yina Biblia ke binga “kimpwanza ya nkembo ya bana ya Nzambi.”—Baroma 8:21.

¹⁸ Adami ti Eva vandaka ti kimpwanza yai. Na kilanga ya Edeni, Nzambi pesaka bo nsiku mosi mpamba. Bo fwete dia ve mbuma ya nti mosi buna. (Kuyantika 2:9, 17) Keti nge ke yindula nde Nzambi vandaka ntima-mbi to makambu ngolo ntangu yandi pesaka bo nsiku yai? Ata fioti ve! Yindula bansiku mingi yina bantu ke tulaka mpi ke pusaka bantu ya nkaka na kuzitisa. Kansi Yehowa pesaka Adami ti Eva nsiku mosi mpamba.

19. Inki mambu Yehowa ti Yezu ke longa beto sambu na kusadisa beto na kubaka kimpwanza?

¹⁹ Yehowa kele mayele mingi kibeni na mutindu yandi ke sadilaka beto mambu. Na kisika ya kupesa beto bansiku mingi, ti ntima-nda yonso yandi ke longaka beto na kulemfuka na nsiku ya zola. Yandi ke longaka beto na kuzitisa minsiku na yandi mpi kumenga mambu ya mbi. (Baroma 12:9) Na Disolo na Zulu ya Ngumba, Yezu, Mwana ya Nzambi sadisaka beto na kubakisa kikuma yina bantu ke salaka mambu ya mbi. (Matayo 5:27, 28) Na nsi-ntoto ya mpa, Yezu, Ntotila ya Kimfumu ya Nzambi ta landa kulonga beto na kutadila mambu ya mbote mpi ya mbi mutindu yandi vandaka kutadila yo. (Baebreo 1:9) Yezu ta kumisa mpi mabanza ti nitu na beto ya kukuka. Yindula mutindu mambu ta vanda ntangu beto ta salaka diaka ve mambu ya mbi mpi ta monaka ve mpasi sambu na kukonda kukuka na beto. Nsuka-nsuka beto ta baka “kimpwanza ya nkembo” yina Yehowa me silaka.

20. (a) Inki mutindu Yehowa ke sadilaka kimpwanza na yandi? (b) Inki mutindu nge lenda landa mbandu na yandi?

²⁰ Na nsi-ntoto ya mpa, kimpwanza na beto ta vanda kaka ti bandilu. Na nki mutindu? Beto ta landaka kuzola Nzambi mpi bampangi na beto. Kana beto kele na zola, beto ke landa mbandu ya Yehowa. Ata Yehowa kele ti kimpwanza na mambu yonso, yandi ke bikaka nde zola kutwadisa mambu yonso ya yandi ke sala mpi mutindu yandi ke sadilaka beto mambu. (1 Yoane 4:7, 8) Yo yina, beto ke bakisaka nde beto ta vanda kibeni ti kimpwanza kana beto ke landa mbandu ya Nzambi.

21. (a) Inki mutindu Davidi kudiwaka sambu na Yehowa? (b) Inki beto ta tadila na disolo ya ke landa?

²¹ Keti nge ke monisaka ntonda na mambu yonso ya mbote yina Yehowa me pesaka nge? Yandi me pesaka nge madia ya kimpeve, banduku ya mbote, balukanu ya mbote, kivuvu ya kuvanda ti kimpwanza ya kukuka na bilumbu ke kwisa mpi bima mingi ya mbote. (Nkunga 103:5) Ziku nge ke kudiwa bonso Davidi yina tubaka mambu ya kele na Nkunga 16:11 nde: “Nge me songaka mono nzila ya luzingu. Kiese ya mingi kele na ntwala na nge; kiese kele kimakulu na diboko na nge ya kitata.” Na disolo ya ke landa, beto ta tadila bakieleka ya nkaka ya mfunu yina kele na Nkunga 16. Yo ta sadisa nge na kubakisa mutindu nge lenda vanda ti luzingu ya kuluta mbote!