1, 2. Mutindu beto ke landa kuyela na kimpeve, nki beto ke bakisaka? Pesa mbandu.

YINDULA nde muntu mosi ke pesa mwana-fioti kado. Bibuti na yandi ke songa yandi nde: “Pesa mersi.” Yandi me sala yo sambu bibuti na yandi me songa yandi. Kansi, ntangu yandi ke yela, yandi ke bakisa kikuma yina bibuti na yandi songaka yandi na kupesa mersi ntangu bantu ke sadila yandi mambu ya mbote. Nsuka-nsuka, yandi mosi ta kuma kupesa bantu matondo sambu bo longaka yandi.

² Mambu ya mutindu yai mpi lenda kumina beto. Ntangu beto yantikaka kulonguka kieleka, beto bakisaka nde kulemfukila minsiku ya Yehowa kele mfunu. Mutindu beto ke landa kuyela na kimpeve, beto ke longuka mambu mingi ya me tala mabanza ya Yehowa, disongidila, mambu yina yandi ke zolaka, mambu yina yandi ke zolaka ve mpi mutindu yandi ke tadilaka mambu. Kana beto ke bika nde mabanza ya Yehowa kutwadisa bisalu mpi balukanu na beto, beto ta kuma ti mabanza bonso ya yandi.

3. Sambu na nki yo lenda vanda mpasi na kuyindula bonso Yehowa?

³ Ata beto ke zolaka kukuma kuyindula bonso Yehowa, bantangu ya nkaka yo ke vandaka mpasi sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka. Mu mbandu, beto ke zabaka mabanza ya Yehowa na yina me tala bunkete ya mabanza, nzala ya kuvanda ti bima  mingi, kisalu ya kusamuna, mutindu ya mbi ya kusadila menga mpi mambu ya nkaka. Kansi yo lenda vanda mpasi sambu beto bakisa kikuma yina Yehowa ke tadilaka mambu mutindu yina. Inki mutindu beto lenda kuma kuyindula bonso Yehowa? Inki mutindu yo ta sadisa beto na kusala mambu ya mbote bubu yai mpi na bilumbu ke kwisa?

4. Kukumisa mabanza na beno ya mpa ke tendula nki?

⁴ Tanga Baroma 12:2. Na verse yai, ntumwa Polo tubilaka mambu yina beto fwete sala sambu na kukuma kuyindula bonso Yehowa. Yandi tubaka nde beto fwete “yambula kulanda ngidika yai ya bima.” Mutindu beto longukaka yo na disolo yina me luta, yo ke tendula nde beto fwete buya bikalulu mpi mambu ya nsi-ntoto. Polo tubaka mpi nde beto fwete kumisa mabanza na beto ya mpa. Yo ke tendula nde beto fwete longuka Ndinga ya Nzambi, kubakisa mabanza na yandi, kuyindula yo mingi mpi kusala ngolo na kuvanda ti mabanza ya Nzambi.

5. Tendula luswaswanu yina kele na kati ya kutanga mpi kulonguka.

⁵ Kulonguka ke tendula ve kutanga zulu-zulu to kutenda bamvutu na bangiufula yina bo ke yula. Ntangu beto ke longuka, beto fwete yindula nki yo ke longa beto sambu na Yehowa, mambu yina yandi ke sala mpi nki kele dibanza na yandi. Beto fwete sosa mpi kubakisa sambu na nki Yehowa ke songa beto na kusala diambu mosi mpi ke buyisa beto diambu ya nkaka. Beto fwete tadila mpi mambu yina beto fwete soba na mutindu na beto ya kuzinga mpi ya kuyindula. Ya kieleka, yo lenda vanda mpasi konso ntangu na kuyindula mingi mambu yonso yina beto ke tanga. Kansi yo kele mfunu na kubaka mwa ntangu sambu na kutanga mpi kuyindula mingi mambu yango.—Nkunga 119:97; 1 Timoteo 4:15.

6. Inki ta salama kana beto ke yindula mingi Ndinga ya Nzambi?

⁶ Kuyindula mbala na mbala Ndinga ya Nzambi ke natilaka beto mambote mingi. Yo ke sadisaka beto na “kudindimisa” to kukwikila nde mabanza ya Yehowa kele ya kukuka. Beto ta kuma kubakisa mutindu yandi ke tadilaka mambu mpi nsuka-nsuka beto ta ndima bangindu na yandi. Yo ta sadisa beto na kukumisa mabanza na beto ya mpa mpi beto ta kuma kuyindula na mutindu ya nkaka. Malembe-malembe, beto ta kuma ti mabanza bonso ya Yehowa.

7, 8. (a) Inki mutindu Yehowa ke tadilaka bima ya kinsuni? (Tala bifwanisu ya luyantiku ya disolo.) (b) Kana beto ke tadila bima ya kinsuni bonso Yehowa, nki ta vanda diambu ya kuluta mfunu sambu na beto?

⁷ Mabanza ke vandaka ti bupusi na mambu yina beto ke sala. (Marko 7:21-23; Yakobo 2:17) Beto tadila mwa bambandu yina ke sadisa beto na kubakisa pwelele kieleka yai. Mu mbandu, lubutuku ya Yezu ke monisa pwelele mutindu Yehowa ke tadilaka bima ya kinsuni. Nzambi ponaka Yozefi ti Maria sambu na kusansa Mwana na yandi ata bo vandaka ve ti mbongo. (Levi 12:8; Luka 2:24) Ntangu Yezu butukaka, Maria “tulaka yandi na kidikilu sambu suku vandaka ve sambu na bo na kisika yina banzenza ke lalaka.” (Luka 2:7) Yehowa lendaka kubaka lukanu nde Yezu kubutuka na dibuta mosi ya lukumu mingi. Kansi, yandi zolaka nde Yezu kubutuka na dibuta yina ke tulaka mambu ya Nzambi na kisika ya ntete. Yo vandaka diambu ya kuluta mfunu sambu na Yehowa.

⁸ Disolo yai ya lubutuku ya Yezu ke longa beto mutindu Yehowa ke tadilaka bima ya  kinsuni. Bibuti ya nkaka ke zolaka nde bana na bo kuvanda ti bima ya kuluta mbote ya kinsuni ata bima yango ke bebisa kinduku na bo ti Yehowa. Ya kieleka, Yehowa ke monaka nde kinduku na beto ti yandi kele mfunu mingi kuluta. Keti nge ke ndimaka dibanza ya Yehowa na diambu yai? Mambu yina nge ke sala ke monisaka nki?—Tanga Baebreo 13:5.

9, 10. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto ke tadilaka kubudisa bantu ya nkaka sakuba bonso Yehowa?

⁹ Mbandu ya zole, kele mutindu Yehowa ke tadilaka muntu yina ke budisaka bantu ya nkaka sakuba, disongidila, ke pusaka bantu ya nkaka na kusala masumu to na kuyambula kusadila Yehowa. Yezu tubaka nde: “Konso muntu yina ke sala nde muntu mosi na kati ya bantu yai ya kukonda mfunu ya ke kwikilaka kubula sakuba, yo ta vanda mbote kana bo kangisa yandi ditadi ya nene na nkingu mpi bo losa yandi na nzadi-mungwa.” (Marko 9:42) Bangogo yai ke simba kibeni ntima! Beto me zaba nde Yezu kele kaka bonso Tata na yandi. Yo ke ndimisa nde Yehowa ke sepelaka ve kana muntu mosi kubudisa longoki ya Yezu sakuba.—Yoane 14:9.

¹⁰ Keti beto ke tadilaka kubudisa bantu ya nkaka sakuba bonso Yehowa mpi Yezu? Mambu ya beto ke salaka ke monisaka nki? Mu mbandu, ziku beto ke sepelaka ti mutindu mosi ya kulwata to ya kuyidika nitu. Kansi, nki beto ta sala kana yo ke budisa bampangi ya nkaka sakuba to ke pusa bo na kukuma ti mabanza ya mansoni? Keti zola na beto sambu na bampangi ta pusa beto na kuyambula mambu yina beto ke zolaka?—1 Timoteo 2:9, 10.

11, 12. Inki mutindu beto ta kuditanina mpi ta kudiyala kana beto ke menga mambu yina Yehowa ke mengaka?

¹¹ Mbandu ya tatu kele nde Yehowa ke mengaka kukonda lunungu. (Yezaya 61:8) Ya kieleka, yandi ke zabaka nde bantangu ya nkaka yo ke vandaka mpasi sambu beto sala mambu ya mbote sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka. Ata mpidina, yandi ke zolaka nde beto menga mambu ya mbi bonso yandi. (Tanga Nkunga 97:10.) Kana beto ke yindula mingi bikuma yina Yehowa ke mengaka mambu ya mbi, yo ta sadisa beto na kutadila mambu bonso yandi mpi yo ta pesa beto ngolo ya kumenga mambu ya mbi.

¹² Kana beto ke sala ngolo na kumenga mambu ya mbi, yo ta sadisa beto na kubakisa mpi mambu ya nkaka ya mbi ata Biblia ke tubilaka yo ve pwelele. Mu mbandu, makinu ya mbi yina bankento ke kinaka ti bilele ya ke monisa bitini ya nkaka ya nitu me kuma mingi kibeni bubu yai. Bantu ya nkaka ke monaka yo mbi ve sambu bo ke tubaka nde yo kele ve kuvukisa nitu. * Keti Yehowa mpi ke yindulaka kibeni mutindu yina? Kuvila ve nde Yehowa ke mengaka mambu yonso ya mbi. Yo yina, beto ta sala ve mambu ya mbi kana beto ke kudiyala mpi ke menga mambu yina Yehowa ke mengaka.—Baroma 12:9.

13. Sambu na nki bubu yai beto fwete yindula mutindu Yehowa ke tadilaka mambu sambu na kubaka balukanu ya mbote na bilumbu ke kwisa?

¹³ Ntangu beto ke longuka, beto fwete yindula mutindu Yehowa ke tadilaka mambu sambu yo sadisa beto na kubaka balukanu ya mbote. Na nima, kana beto me kutana ti diambu yina ke lomba nde beto baka lukanu mbala mosi, yo ta vanda ve mpasi mingi sambu na beto. (Bingana 22:3) Beto tadila mwa bambandu ya Biblia.

14. Inki dilongi beto ke baka na mvutu yina Yozefi pesaka nkento ya Potifare?

 ¹⁴ Ntangu nkento ya Potifare zolaka kuvukisa nitu ti Yozefi na kingolo-ngolo, na mbala mosi yandi buyaka. Yo kele pwelele nde Yozefi yindulaka mingi mutindu Yehowa ke tadilaka makwela. (Tanga Kuyantika 39:8, 9.) Yozefi tubilaka nkento ya Potifare nde: “Inki mutindu mono lenda sala mbi yai ya nene mpi kusala kibeni disumu na ntwala ya Nzambi?” Yo ke monisa nde Yozefi vandaka ti mabanza ya Nzambi. Ebuna nge? Inki nge ta sala kana nduku mosi ya kisalu me yantika kusadisa nge bansaka yina lenda tedimisa bampusa ya kuvukisa nitu ti yandi? To nki nge ta sala kana muntu mosi ke tindila nge ba message to bafoto na telefone yina ke monisa bantu kinkonga? * Yo kele mpasi ve na kubikala ya kwikama na Yehowa kana beto me longukaka dezia mambu yai, me ndimaka bangindu ya Yehowa mpi me kudibongisaka na ntwala.

15. Inki mutindu beto lenda bikala ya kwikama na Yehowa bonso Baebreo yina tatu?

¹⁵ Beto tadila mbandu ya Baebreo yai tatu Shadraki, Meshaki mpi Abedi-Nego. Ntangu ntotila Nebukadenezare songaka bo na kusambila kiteki ya wolo yina yandi salaka, bo buyaka. Mvutu na bo monisaka pwelele nde bo yindulaka mambu yina ta kumina bo kana bo bikala ya kwikama na Yehowa. (Kubasika 20:4, 5; Daniele 3:4-6, 12, 16-18) Ebuna beto bubu yai? Inki nge ta sala kana mfumu ya kisalu me tubila nge na kupesa mbongo sambu na feti mosi yina ke wakana ti lusambu ya luvunu? Na kisika ya kukinga tii kuna diambu ya mutindu yai kusalama, yo ta vanda mbote bubu yai na kuyindula mingi mutindu Yehowa ke tadilaka mambu yai. Na nima, kana beto kutana ti diambu ya mutindu yai, yo ta vanda pete sambu beto sala to beto tuba mambu ya mbote bonso batoko yai tatu ya Baebreo.

16. Inki mutindu kuzaba mbote mabanza ya Yehowa ke sadisaka beto na kudibongisa ntangu maladi ya kintulumukina me kumina beto?

¹⁶ Kuyindula mingi mabanza ya Yehowa lenda sadisa beto mpi na kubikala ya kwikama na yandi ntangu maladi ya kintulumukina me kumina beto. Ya kieleka, beto ke ndimaka ve nde bo tula beto menga to kitini mosi ya nene ya menga. (Bisalu 15:28, 29) Kansi, kele ti mutindu ya nkaka ya kusadila  menga yina konso Mukristu lenda baka lukanu na kuwakana ti minsiku ya Biblia. Inki kele ntangu ya mbote ya beto lenda baka balukanu yai? Keti yo ta vanda ntangu beto kele na lupitalu, mbala ya nkaka beto ke bela ngolo to ntangu bantu ya nkaka ke pusa beto na kubaka nswalu lukanu? Ata fioti ve. Yai kele ntangu ya kusala bansosa mpi ya kufulusa mukanda ya lusansu yina ke monisa pwelele mambu ya beto ke zola mpi ya beto ta songa munganga. *

17-19. Sambu na nki yo kele mfunu na kulonguka mabanza ya Yehowa bubu yai? Pesa mbandu.

¹⁷ Diaka, yindula mvutu yina Yezu pesaka Piere, ntangu Piere tubaka nde: “Mfumu, kutuba ve diambu ya mutindu yina.” Yezu vandaka kuyindula mingi mambu yina Nzambi zolaka nde yandi sala mpi bambikudulu yina vandaka kutubila luzingu mpi lufwa na yandi. Nzayilu yai pesaka yandi ngolo ya kubikala ya kwikama na Yehowa mpi ya kupesa luzingu na yandi sambu na beto yonso.—Tanga Matayo 16:21-23.

¹⁸ Bubu yai Nzambi ke zola nde beto kuma banduku na yandi mpi beto sala ngolo na kisalu ya kusamuna. (Matayo 6:33; 28:19, 20; Yakobo 4:8) Kansi bantu ya nkaka ya ke zolaka beto lenda sosa kulembisa beto, mutindu Piere salaka yo na Yezu. Mu mbandu, mfumu ya kisalu lenda pesa nge dibaku ya kuzwa mbongo mingi, yo ta lomba nge na kulutisa ntangu mingi na kisalu kansi nge ta vanda ve ti ntangu ya kukwenda na balukutakanu to kusamuna. Kana nge kele mwana ya nzo-nkanda, yindula nde balongi na nge kusiamisa nge na kukwenda kusala banzo-nkanda ya nda na kisika ya nkaka. Kana mambu yai kukumina nge, keti nge ta samba Yehowa, ta sala bansosa mpi ta solula ti bantu ya dibuta na nge to bankuluntu na ntwala ya kubaka lukanu? Yo ta vanda mbote na kulonguka banda bubu mutindu Yehowa ke tadilaka mambu yina mpi kukuma ti mabanza ya Yehowa. Na nima, kana nge me kutana ti dibaku yina, nge ta nunga yo kukonda mpasi. Nge ta bakisa mbote-mbote mambu yina nge fwete sala sambu nge me bakaka dezia lukanu ya kudipesa mingi na kusadila Yehowa.

¹⁹ Meka mpi kuyindula mambu ya nkaka yina lenda kumina nge na kintulumukina, yina lenda meka lukwikilu na nge. Ya kieleka, beto lenda zaba ve na ntwala mambu yonso yina ta kumina beto. Kansi kana beto ke yindula mingi mabanza ya Yehowa ntangu beto ke longuka beto mosi, beto ta yibuka nswalu mambu yina beto longukaka mpi ta zaba mutindu ya kusadila yo na mambu yonso. Yo yina ntangu beto ke longuka, beto fwete sala bikesa ya kuzaba mutindu Yehowa ke tadilaka mambu, kuvanda ti mabanza ya Yehowa mpi kutadila mutindu yo lenda sadisa beto na kubaka balukanu ya mbote bubu yai mpi na bilumbu ke kwisa.

20, 21. (a) Sambu na nki beto ta sepela ti kimpwanza na nsi-ntoto ya mpa? (b) Inki mutindu beto lenda zinga na kiese banda bubu yai?

²⁰ Beto yonso ke vingila na kiese ntoto ya mpa. Bampangi mingi kele ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na Paladisu. Na nsi ya Kimfumu ya Nzambi, bampasi yonso ta vanda diaka ve. Ya kieleka, beto ta landa kubaka balukanu na mambu ya beto ke zolaka.

²¹ Kansi yo ke tendula ve nde Nzambi ta tudila beto ve bandilu. Bantu ya kudikulumusa ta landa kubaka balukanu yina ke wakana ti bansiku mpi mabanza ya Yehowa. Yo ta pesaka bo kiese mpi ngemba mingi. (Nkunga 37:11) Na ntwala nde yo kwisa, beto lenda vanda na kiese bubu yai ya kuvanda ti mabanza ya Yehowa.