1, 2. (a) Inki bantu ya nkaka ke tubaka na yina me tala kusambila Nzambi? (b) Inki beto ta mona na disolo yai?

BANTU ya nkaka ke tubaka nde: “Sambu na kusambila Nzambi, yo ke lomba kaka ve kuvanda na dibundu mosi buna. Kima ya mfunu kele kuwakana mbote ti Nzambi.” Keti yo kele mpidina?

² Na disolo yai, beto ta mona nde Yehowa ke salaka mambu na ndonga mpi ke yidikaka bansadi na yandi mbote. Beto ta tubila mpi mambu yina beto fwete sala ntangu dibundu ya Yehowa ke pesa beto bantuma. (1 Bakorinto 14:33, 40) Na mvu-nkama ya ntete, bansadi ya Yehowa lemfukaka na bantuma ya Masonuku mpi yo sadisaka bo na kusamuna nsangu ya mbote na bansi mingi. Bubu yai, beto mpi ke lemfukaka na bantuma ya Biblia. Diaka, beto ke zitisaka lutwadisu yina dibundu ya Nzambi ke pesaka beto. Mambu yai ke sadisaka beto na kusamuna nsangu ya mbote na ntoto ya mvimba. Yo ke sadisaka mpi dibundu na kuvanda bunkete, na ngemba mpi na bumosi.

3. Inki ke ndimisaka nge nde Yehowa kele Nzambi ya ndonga?

³ Bima yina Yehowa me gangaka ke monisa pwelele nde yandi kele Nzambi ya ndonga. Yandi “salaka ntoto na mayele. Yandi  tedimisaka zulu ngolo na luswasukusu.” (Bingana 3:19) Beto me zaba kaka mambu fioti na bima yina Yehowa me gangaka. Ya kieleka, ‘kaka mwa makelele na yandi ya fioti me wakanaka.’ (Yobi 26:14) Kansi mambu fioti ya beto me zaba sambu na bima yina kele na zulu mpi awa na ntoto ke monisa pwelele nde yandi me yidikaka yo mbote kibeni. (Nkunga 8:3, 4) Mu mbandu, bamilio ya mbwetete ke balukaka na ndonga kibeni. Baplanete ke balukaka na nziunga ya ntangu na ndonga. Baplanete mpi bambwetete ke balukaka na ndonga sambu Yehowa yidikaka mbote-mbote mutindu yo fwete baluka. Kuyindula mutindu Yehowa me ‘salaka zulu ti ntoto na mayele yonso’ ke pusaka beto na kukumisa yandi, na kusambila yandi mpi na kuvanda ya kwikama na yandi.— Nkunga 136:1, 5-9.

4. Sambu na nki bantu ya siansi ke kukaka ve kupesa bamvutu na bangiufula ya mfunu?

⁴ Bantu ya siansi me longukaka bima yina kele na zulu mpi na ntoto. Mambu yina bo me longukaka me sadisaka bo na kutomisa luzingu ya bantu. Kansi bo me kukaka ve kupesa bamvutu na bangiufula ya mfunu. Mu mbandu, bantu yina ke longukaka bambwetete, baplanete mpi bima ya nkaka lenda tendula beto ve mpenza mutindu luyalanganu yantikaka to sambu na nki bantu, bambisi mpi banti kele na ntoto. Diaka, bantu mingi lenda tendula ve sambu na nki bantu ke vandaka ti mpusa ya ngolo ya kuzinga mvula na mvula. (Longi 3:11) Bantu me zwaka ve bamvutu na bangiufula yina sambu bantu ya siansi ti bantu ya nkaka ke tubaka nde Nzambi kele ve mpi bo ke longaka nde bima basikaka yo mosi. Kansi, Nzambi ke pesaka beto bamvutu na mukanda na yandi, Biblia.

5. Inki ke songa nde bantu ke zitisaka bansiku yina ke twadisaka lugangu?

⁵ Yehowa me tulaka bansiku mingi, yina ke twadisaka bigangwa yonso. Bansiku yai ke sobaka ve. Bantu yina me longukaka mambu ya kura mpi ya masa, bantu yina ke tambwisaka ba-avio, minganga mpi bantu ya nkaka ke landaka bansiku yai sambu na kusala kisalu na bo. Mu mbandu, ntima ya bantu yonso ke vandaka kaka kisika mosi, yo yina minganga yina ke pasulaka bantu ke zabaka kisika yina ntima ya konso mbefo kele. Beto yonso me zaba nde kana muntu me mata na zulu mpi me bwa na ntoto, yandi lenda fwa. Sambu beto ke zolaka kuzinga, beto ke zitisaka bansiku yina ke twadisaka lugangu, mu mbandu nsiku yina ke salaka nde ntoto kubenda bima yonso ya kele na zulu (loi de la pesanteur).

6. Inki mutindu beto me zaba nde Yehowa ke zolaka nde bantu kusambila yandi na mutindu ya me fwana?

⁶ Yehowa me yidikaka bima yina kele na zulu ti na ntoto na mutindu ya mbote kibeni. Yo yina, yandi ke zolaka nde mpi nde bansadi na yandi kusambila yandi na mutindu ya me fwana. Nkutu, Yehowa me pesaka beto Biblia sambu yo longa beto mutindu ya kusambila yandi. Kana beto ke lemfuka na bantuma yina yandi ke pesaka beto na nsadisa ya Biblia mpi ya dibundu, beto ta zinga na kiese kibeni.

7. Kuwakana ya kele na mikanda ya Biblia ke longa beto nki?

⁷ Biblia kele dikabu ya mfunu yina Nzambi me pesaka beto. Bantu ya nkaka ya mayele ke tubaka nde Biblia kele kimvuka ya mikanda ya Bayuda ti ya Bakristu. Kansi, Nzambi ponaka bantu yina fwete sonika mikanda ya Biblia, ntangu yina bo fwete sonika yo mpi mambu yina bo fwete sonika. Yo yina, mikanda yonso ya Biblia ke sadisaka beto na kubakisa nsangu ya Nzambi. Banda na Kuyantika tii na Kusonga, Biblia ke monisa nde “mwana” mosi ta kumisa diaka ntoto paladisu. Beto me zaba nde “mwana” yango kele Yezu Kristu mpi Kimfumu na yandi ta monisa nde Yehowa kele ti nswa ya kuyala bantu yonso.—Tanga Kuyantika 3:15; Matayo 6:10; Kusonga 11:15.

8. Inki mutindu bantu ya Izraele vandaka ya kuyidika mbote?

 ⁸ Bantu ya Izraele vandaka kuzitisa Nsiku yina Nzambi pesaka bo; yo yina bo vandaka ya kuyidika mbote kibeni. Mu mbandu, bo “yidikaka [bankento] sambu na kusala na munoko ya tenta ya lukutakanu.” (Kubasika 38:8) Nzambi pesaka mpi bantu ya Izraele bansiku sambu na kukatula camp mpi nzo-tenta na mutindu ya mbote. Na nima, ntotila Davidi yidikaka banganga-nzambi mpi Balevi sambu na kulungisa mikumba ya kuswaswana na tempelo. (1 Bansangu 23:1-6; 24:1-3) Ntangu bantu ya Izraele vandaka kulemfukila Yehowa, yandi vandaka kusakumuna bo. Bo vandaka ya kuyidika mbote; bo vandaka kuzinga na ngemba mpi na bumosi.—Kulonga 11:26, 27; 28:1-14.

9. Inki mutindu Nzambi yidikaka mabundu na mvu-nkama ya ntete?

⁹ Na mvu-nkama ya ntete, mabundu vandaka mpi ya kuyidika mbote. Nto-kimvuka, disongidila kimvuka mosi ya bampangi-babakala, vandaka kutwadisa mabundu. Na luyantiku, bantumwa mpamba bantu vandaka na nto-kimvuka. Na nima, bankuluntu ya nkaka kotaka na nto-kimvuka. (Bisalu 6:1-6; 15:6) Yehowa sadilaka bampangi ya nto-kimvuka mpi bantu ya nkaka yina vandaka kusala ti bo na kusonikila mabundu mikanda sambu na kupesa bo bandongisila mpi bantuma. (1 Timoteo 3:1-13; Tito 1:5-9) Inki mambote mabundu bakaka ntangu bo lemfukaka na bantuma ya nto-kimvuka?

10. Inki salamaka ntangu mabundu ya mvu-nkama ya ntete zitisaka bansiku ya nto-kimvuka? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya disolo.)

¹⁰ Tanga Bisalu 16:4, 5. Na mvu-nkama ya ntete, nto-kimvuka tindaka bampangi-babakala ya nkaka na kukwenda kuzabisa mabundu bansiku yina bantumwa mpi bankuluntu ya Yeruzalemi, disongidila nto-kimvuka, basisaka. Mabundu zitisaka bansiku yai mpi bo landaka “kukuma ngolo na lukwikilu mpi kukuma mingi konso kilumbu.” Inki mutindu mbandu na bo lenda sadisa mabundu bubu yai?

11. Bankuluntu mpi bansadi ya kisalu fwete sala nki ntangu organizasio ya Nzambi ke pesa bo bantuma?

¹¹ Bampangi ya Komite ya Filiale to ya Komite ya Insi, bankengi ya nziunga, mpi bankuluntu fwete lemfuka na bantuma yina organizasio ya Nzambi ke pesaka. Biblia, mukanda ya Yehowa, ke tuba nde beto yonso fwete lemfukila bantu yina ke twadisaka beto. (Kulonga 30:16; Baebreo 13:7, 17) Bantu yina kele ya kwikama na Yehowa ke vandaka ve ntu-ngolo mpi ke bokutaka ve sambu na bantuma yina dibundu ya Nzambi ke pesaka. Beto fwete vanda ve bonso Diotrefesi, yina vandaka ve kuzitisa bampangi yina vandaka kutwadisa dibundu. (Tanga 3 Yoane 9, 10.) Kana beto ke zitisa bantuma yina dibundu ke pesaka beto, beto ta vanda na ngemba mpi na bumosi. Yo yina, kudiyula nde: ‘Keti mono ke siamisaka bampangi na kuvanda ya kwikama na Yehowa? Keti mono ke lemfukaka nswalu na bantuma yina organizasio ya Nzambi ke pesaka?’

12. Inki mutindu bo ke ponaka bankuluntu to bansadi ya kisalu?

¹² Beto me zaba nde Nto-Kimvuka me sobaka mutindu ya kupona bankuluntu mpi bansadi ya kisalu. “Bangiufula ya Batangi” na Nzozulu ya Nkengi ya Novembri 15, 2014, monisaka nde na mvu-nkama ya ntete nto-kimvuka pesaka bankengi-ntambudi kiyeka ya kupona bampangi yina fwete kuma bankuluntu mpi bansadi ya kisalu. Banda na Septembri 2014, bankengi ya nziunga ke lungisaka mukumba yai. Kana bankuluntu me pesa zina ya mpangi mosi sambu yandi kuma nkuluntu to nsadi ya kisalu, nkengi ya nziunga ke sosaka ntete kuzaba yandi mpi dibuta na yandi mbote. Mu mbandu, yandi lenda samuna ti mpangi yango. (1 Timoteo 3:4, 5) Na nima, nkengi ya nziunga ke salaka lukutakanu ti bankuluntu. Bo ke tadilaka na dikebi yonso baverse yina ke tubilaka bikalulu yina nkuluntu to nsadi ya kisalu fwete vanda na yo.—1 Timoteo 3:1-10, 12, 13; 1 Piere 5:1-3.

13. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto ke lemfuka na bantuma yina bankuluntu ke longaka beto?

 ¹³ Bankuluntu ke longaka beto bantuma ya Biblia sambu bo ke zolaka kutanina mpi kulungisa bampusa na beto. Beto fwete widikila bo sambu mambu yina bo ke longaka ke vandaka sambu na mambote na beto. (1 Timoteo 6:3) Na mvu-nkama ya ntete, bampangi ya nkaka kumaka ‘kutambula na mutindu ya kisaka-saka.’ Bo vandaka ve kusala kisalu ata fioti kansi bo vandaka kudikotisa na mambu yina me tala bo ve. Bankuluntu sungikaka bo kansi bo sobaka ve. Polo zabisaka bampangi ya dibundu mutindu bo fwete tadila bampangi ya mutindu yina. Yandi tubaka nde: “Beno tula [bo] kidimbu mpi beno bika kuvukana ti [bo].” Yo lombaka nde bo yambula kuvukana ti bampangi ya mutindu yina, ata mpidina bo fwete baka bo ve bonso bambeni. (2 Batesalonika 3:11-15) Bubu yai mpi, kana mpangi mosi ke zitisa mpenza ve bansiku ya Nzambi, mu mbandu, kana yandi ke zola kukwela muntu yina kele ve Mbangi ya Yehowa, bankuluntu ke sadisaka yandi. (1 Bakorinto 7:39) Kana yandi buya kusoba, bankuluntu lenda baka lukanu ya kusala diskure sambu na kumonisa mutindu kifu yina lenda pusa bantu ya nkaka na kutuba mambu ya mbi sambu na dibundu. Kana bankuluntu me sala diskure yina, inki mutindu nge ta tadila yo? Kana nge me zaba mpangi yina, keti nge ta yambula kuvukana ti yandi? Kana nge sala mpidina, yandi ta bakisa nde mambu yina yandi ke sala kele mbi mpi yo ke sepedisa ve Yehowa. Yo lenda pusa yandi na kusoba. ^[1]—Tala noti na nsuka ya disolo.

14. Inki mambu beto fwete sala sambu dibundu kuvanda bunkete?

¹⁴ Ndinga ya Nzambi ke zabisa beto mambu yina beto yonso fwete sala sambu mambu ya mbi kukota ve na dibundu. Beto tadila mambu yina salamaka na dibundu ya Korinto. Polo vandaka kuzola bo mingi. Yandi sadisaka mingi na kati na bo na kuzaba kieleka. (1 Bakorinto 1:1, 2) Yindula mpasi yina yandi waka ntangu yandi zabaka nde mpangi mosi vandaka kusala pite mpi bankuluntu bikaka yandi na dibundu. Polo songaka bo na ‘kupesa muntu ya mutindu yina na Satana,’ disongidila kubasisa yandi na dibundu. (1 Bakorinto 5:1, 5-7, 12) Bubu yai, bankuluntu lenda basisa mpangi mosi na dibundu sambu yandi me sala disumu ya nene kansi yandi me balula ve ntima. Keti beto ta zitisa bantuma ya Biblia ya ke tubila mutindu ya kuzinga ti muntu yina bo me basisa na dibundu? Kana beto sala mpidina, dibundu ta vanda bunkete. Yo ta sadisa mpi mpangi yina na kubakisa nde yandi fwete balula ntima mpi kulomba Yehowa na kulolula yandi.

15. Inki beto fwete sala sambu dibundu kuvanda na ngemba?

¹⁵ Diambu ya nkaka ya mbi vandaka na dibundu ya Korinto. Bampangi ya nkaka vandaka kufunda bampangi na tribinale. Polo yulaka bo nde: “Sambu na nki beno ke bika kaka ve nde bo sala beno mbi?” (1 Bakorinto 6:1-8) Bubu yai, bampangi ya nkaka me wakanaka na kusala mumbongo. Kansi kana yo me simba ve to kana mosi na kati na bo me mona nde mpangi ya nkaka me yiba mbongo, bampangi ya nkaka ke kwendaka kufunda na leta. Mambu ya mutindu yai lenda pusa bantu na kutuba mambu ya mbi sambu na Yehowa mpi bansadi na yandi. Yo lenda basisa mpi mavwanga na dibundu. Biblia, mukanda ya Nzambi, ke zabisa beto nde beto fwete landa kuzinga na ngemba ti bampangi ata yo ke lomba nde beto vidisa mbongo. ^[2] (Tala noti na nsuka ya disolo.) Nkutu, Yezu longaka beto mutindu ya kuyidika mavwanga mpi makambu ya nene yina lenda basika na kati na beto. (Tanga Matayo 5:23, 24; 18:15-17.) Kana beto ke lemfuka na bantuma na yandi, dibundu ta vanda na ngemba mpi na bumosi.

16. Sambu na nki bansadi ya Nzambi ke zingaka na bumosi?

 ¹⁶ Biblia, mukanda ya Yehowa, ke songa beto nde: “Tala! Yo kele mbote kibeni mpi kiese mingi nde bampangi kuzinga kumosi na bumosi!” (Nkunga 133:1) Ntangu bantu ya Izraele vandaka kulemfukila Yehowa, bo vandaka ya kuyidika mbote mpi vandaka kuzinga na bumosi. Nzambi tubaka sambu na bansadi na yandi nde: “Mono ta tula bo kisika mosi, bonso mameme na kati ya lupangu.” (Mika 2:12) Yehowa tubaka mpi nde bansadi na yandi ta bakisa kieleka ya Biblia mpi bo ta sadila yandi na bumosi. Yandi tubaka nde: “Mono ta soba ndinga ya bantu sambu yo kuma ndinga ya bunkete, sambu bo yonso kubinga zina ya Yehowa, sambu bo sadila yandi dipeka na dipeka.” (Sefania 3:9) Beto kele na kiese mingi sambu beto ke sambilaka Yehowa na bumosi!

17. Bankuluntu fwete sala nki ntangu mpangi mosi me sala disumu ya nene?

¹⁷ Kana mpangi mosi me sala disumu ya nene, bankuluntu fwete sungika yandi nswalu na zola yonso. Bankuluntu me zaba nde Yehowa ke zolaka nde bo tanina dibundu na mambu ya mbi mpi bo sadisa dibundu na kuvanda bunkete mpi na bumosi. (Bingana 15:3) Mukanda ya ntete ya Bakorinto ke monisa nde, Polo vandaka kuzola mingi bampangi ya Korinto, kansi ntangu bo vandaka kusala bifu, yandi vandaka kusungika bo. Bankuluntu ya Korinto vandaka kaka kulanda bandongisila ya Polo. Beto me zaba yo sambu bangonda fioti na nima, yandi sikisaka bo na mukanda ya zole yina yandi sonikilaka bo. Kana mpangi mosi “ke kwenda na nzila ya mbi na ntwala nde yandi bakisa yo,” bankuluntu fwete sungika yandi na mawete yonso.—Bagalatia 6:1.

18. (a) Inki mutindu bantuma ya Ndinga ya Nzambi sadisaka mabundu na mvu-nkama ya ntete? (b) Inki beto ta longuka na disolo yina ke landa?

¹⁸ Yo kele pwelele nde ntangu Bakristu ya mvu-nkama ya ntete lemfukaka na bantuma ya Biblia, mukanda ya Nzambi, mabundu vandaka bunkete, na ngemba mpi na bumosi. (1 Bakorinto 1:10; Baefezo 4:11-13; 1 Piere 3:8) Yo yina, bampangi-babakala mpi bankento samunaka nsangu ya mbote “na lugangu ya mvimba yina kele na nsi ya zulu.” (Bakolosai 1:23) Bubu yai mpi, bansadi ya Yehowa kele na bumosi mpi bo kele ya kuyidika mbote. Yo yina, bo ke samunaka nsangu ya mbote na ntoto ya mvimba. Disolo ya ke landa ta tubila mambu mingi ya nkaka yina ke monisa nde Bambangi ya Yehowa kele ti mpusa ya ngolo ya kukumisa Yehowa, Mfumu ya Kuluta Nene mpi kulemfuka na bantuma ya mukanda na yandi, Biblia.—Nkunga 71:15, 16.