1, 2. Sambu na nki beto fwete pesa bankaka kikesa?

CRISTINA kele ti bamvula 18; yandi ke tuba nde: “Bibuti na mono ke pesaka mono mpenza ve kikesa. Mbala mingi bo ke zabisaka mono kaka mambu ya mbi yina mono me sala. Mambu yina bo ke tubaka ke pesaka mono mpasi kibeni. Bo ke tubaka nde mono me yelaka ntete ve, mono kele ve mayele, mpi mono kele nene mingi. Yo yina, mbala mingi mu ke dilaka mpi ke zolaka ve kusolula ti bo. Mu ke monaka nde mono kele mfunu ve.” ^[1] (Tala noti na nsuka ya disolo.) Kana bantu ke pesa beto ve kikesa, beto ta vanda ve na kiese.

² Kana beto ke pesa bankaka kikesa, beto ta sadisa bo kibeni. Rubén ke tuba nde: “Na nsungi ya bamvula mingi, mono vandaka kumona nde mono kele mfunu ve. Kansi kilumbu mosi, mono samunaka ti nkuluntu mosi mpi yandi bakisaka nde mono vandaka ve na kiese. Mono zabisaka yandi mambu na mono mpi yandi widikilaka mono na dikebi yonso. Na nima, yandi yibusaka mono mambu ya mbote yina mono ke salaka. Yandi yibusaka mono mpi nde Yezu tubaka nde, konso muntu na kati na beto kele mfunu mingi kuluta tu-bandeke mingi. Mono ke yibukaka verse yina mingi mpi tii bubu  yai yo ke simbaka ntima na mono. Mambu ya nkuluntu yina tubaka sadisaka mono mingi.”—Matayo 10:31.

3. (a) Inki ntumwa Polo tubaka na yina me tala kupesa bankaka kikesa? (b) Disolo yai ta pesa mvutu na nki bangiufula?

³ Biblia ke tuba nde beto fwete pesana kikesa mbala na mbala. Ntumwa Polo sonikilaka Bakristu ya Ebreo nde: “Bampangi, beno keba, sambu ata muntu mosi ve na kati na beno kukuma ti ntima ya mbi yina me konda lukwikilu mpi yandi yambula Nzambi ya moyo; kansi beno landa kupesana kikesa konso kilumbu.” Polo tendulaka kikuma yina beto fwete sala mpidina: “Sambu kiyeka ya disumu yina ke kusaka kukumisa ve ata muntu mosi na kati na beno ntima-ngolo.” (Baebreo 3:12, 13) Yindula kiese yina nge ke waka kana muntu me pesa nge kikesa. Inki ke pusaka beto na kupesa bampangi kikesa? Mbandu ya Yehowa, ya Yezu mpi ya Polo ke longa beto nki na yina me tala kupesa bantu ya nkaka kikesa? Inki mutindu beto lenda pesa bankaka kikesa? Disolo yai ta pesa bamvutu na bangiufula yai.

4. Banani kele na mfunu ya kikesa? Sambu na nki bantu mingi bubu yai ke pesaka ve bankaka kikesa?

⁴ Beto yonso ke zolaka nde bantu ya nkaka kupesa beto kikesa. Bibuti mpi fwete pesaka bana na bo kikesa mingi. Timothée Evans yina kele longi tubaka nde, bana “ke vandaka na mfunu ya kikesa mutindu nti ke vandaka na mfunu ya masa.” Yandi yikaka nde: “Kana kibuti me pesa mwana kikesa, mwana ta mona nde yandi kele mfunu mpi nde bibuti ke zolaka yandi.” Kansi sambu beto ke zinga na “bilumbu ya nsuka,” bantu mingi kele bwimi mpi bo ‘ke zolaka mpenza ve bantu ya nkaka.’ (2 Timoteo 3:1-5) Bibuti ya nkaka ke pesaka ve bana na bo kikesa sambu bibuti na bo mpi vandaka ve kupesa bo kikesa. Bambuta mpi ke vandaka na mfunu nde bantu kupesa bo kikesa, kansi mbala mingi bantu ke salaka yo ve. Mu mbandu, bantu mingi ke bokutaka nde bantu ke sikisaka bo ve sambu na mambu ya mbote yina bo ke salaka.

5. Inki mutindu beto lenda pesa bankaka kikesa?

⁵ Beto ke pesaka bankaka kikesa ntangu beto ke sikisaka bo sambu na mambu ya mbote yina bo ke salaka to ntangu beto ke zabisaka bo nde bo kele ti bikalulu ya mbote. Kulembika mpi bantu yina kele na mawa to ya me lemba ke pesaka bo kikesa. (1 Batesalonika 5:14) Kulutisa ntangu mingi ti bampangi na beto ya babakala mpi ya bankento ke pesaka beto mabaku mingi ya kutuba mambu yina lenda pesa bo kikesa. (Tanga Longi 4:9, 10.) Yo yina, kudiyula nde: ‘Keti mono ke zabisaka bankaka kikuma yina mono ke zolaka bo? Keti mono ke salaka yo konso ntangu yina dibaku me monana?’ Biblia ke tuba nde: “Ngogo yina bo me tuba na ntangu ya mbote—yo ke vandaka mbote kibeni!”—Bingana 15:23.

6. Sambu na nki Satana ke sosaka kulembisa bansadi ya Nzambi? Pesa mbandu ya ke monisa mutindu yandi ke salaka yo.

⁶ Bingana 24:10 ke tuba nde: “Kana nge lemba nitu na kilumbu ya mpasi, ngolo na nge ta vanda fioti.” Satana me zaba nde kana yandi lembisa beto, yandi lenda bebisa kinduku na beto ti Yehowa. Yandi sosaka kulembisa Yobi ntangu yandi basisilaka Yobi bampasi mingi. Kansi Satana nungaka ve. Yobi bikalaka ya kwikama na Yehowa. (Yobi 2:3; 22:3; 27:5) Beto mpi lenda nwanisa Satana mpi kununga yandi. Kana bantu ya dibuta mpi bampangi ya dibundu ke landa kupesana kikesa, yo ta sadisa bo na kuzinga na kiese mpi kubikala banduku ya Yehowa.

7, 8. (a) Inki mutindu Yehowa ke pesaka bantu kikesa? (b) Inki mutindu bibuti lenda landa mbandu ya Yehowa? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya disolo.)

⁷ Yehowa ke pesaka bantu kikesa. Muyimbi-bankunga sonikaka nde: “Yehowa kele pene-pene ya bantu yina kele na mawa; yandi ke  gulusaka bantu yina me lemba nitu.” (Nkunga 34:18, noti na nsi ya lutiti) Ntangu profete Yeremia waka boma mpi lembaka nitu, Yehowa silaka nde yandi ta sadisa yandi. (Yeremia 1:6-10) Yehowa tindaka wanzio sambu na kupesa Daniele kikesa mpi wanzio bingaka yandi “muntu ya mfunu mingi,” Daniele vandaka mununu na ntangu yina. (Daniele 10:8, 11, 18, 19) Keti nge mpi lenda pesa bampangi ya dibundu kikesa mutindu yai, mu mbandu bapasudi-nzila mpi minunu yina kele diaka ve ti ngolo yina bo vandaka na yo ntete?

⁸ Ata Yehowa ti Yezu zingaka kumosi bamvula mingi, ntangu Yezu vandaka awa na ntoto, Yehowa zabaka nde mwana na yandi vandaka kaka na mfunu ya kikesa. Na luyantiku ya kisalu na yandi ya kusamuna mpi na bilumbu na yandi ya nsuka na ntoto, Yezu waka Tata na yandi na zulu ke tubila yandi. Na mabaku zole, Yehowa tubaka nde: “Yai Mwana na mono, ya mono ke zolaka mingi, yina mono me ndima.” (Matayo 3:17; 17:5) Yezu bakaka kikesa kibeni ntangu yandi waka Tata na yandi ke zabisa yandi nde yandi ke zolaka yandi mpi me ndima yandi. Na mpimpa, na ntwala nde bo fwa yandi, Yezu vandaka kudiyangisa mingi. Yehowa tindaka wanzio mosi sambu na kupesa yandi kikesa mpi kulembika yandi. (Luka 22:43) Bibuti, beno lenda landa mbandu ya Yehowa kana beno ke pesa bana na beno kikesa mbala na mbala. Beno sikisa bo ntangu bo me sala mambu ya mbote. Kana bo ke kutana ti bampasi na nzo-nkanda, beno sala yonso sambu na kupesa bo kikesa mpi kusadisa bo na kukanga ntima.

9. Mutindu Yezu vandaka kusadila bantumwa mambu ke longa beto nki?

⁹ Yezu mpi me bikilaka beto mbandu ya mbote. Na mpimpa, na ntwala nde bo fwa yandi, Yezu yobisaka makulu ya bantumwa na yandi mpi zabisaka bo nde bo fwete vanda bantu ya kudikulumusa. Kansi bo vandaka lulendo mpi vandaka kusosa kuzaba nani vandaka muntu ya kuluta nene na kati na bo. Nkutu, Piere bulaka ntulu nde yandi ta yambula ve Yezu ata fioti. (Luka 22:24, 33, 34) Kansi, Yezu tulaka ve dikebi na bifu na bo. Yandi sikisaka bo sambu bo bikalaka ya kwikama na yandi. Yandi zabisaka bo nde bo ta sala mambu ya nene kuluta yina yandi salaka, mpi yandi ndimisaka bo nde Yehowa ke zolaka bo. (Luka 22:28; Yoane 14:12; 16:27) Beto lenda kudiyula nde: ‘Keti mono ke landaka mbandu ya Yezu mpi ke sikisaka bankaka sambu na bikalulu na bo ya mbote na kisika ya kutula dikebi na bifu na bo?’

10, 11. Inki mutindu Polo pesaka bampangi kikesa mpi nki yandi vandaka kuzola kusala?

¹⁰ Mbala mingi, ntumwa Polo vandaka kutuba mambu ya mbote sambu na bampangi. Yandi salaka banzietelo mingi ti bampangi ya nkaka mpi zabaka bo mbote; kansi yandi me sonikaka ve bifu na bo. Yandi kumisaka bo. Mu mbandu, yandi tubaka nde Timoteo kele ‘mwana ya yandi ke zolaka mingi mpi ya kwikama na Mfumu.’ Polo vandaka ti kivuvu nde Timoteo ta lungisa bampusa ya bampangi ya nkaka. (1 Bakorinto 4:17; Bafilipi 2:19, 20) Yandi songaka bampangi ya Korinto nde Tito “ke salaka ti mono mpi yandi kele nduku ya kisalu sambu na mambote na beno.” (2 Bakorinto 8:23) Ya kieleka, Timoteo ti Tito bakaka kikesa ntangu bo waka mambu yina Polo tubaka sambu na bo.

¹¹ Polo ti nduku na yandi Barnabasi tulaka luzingu na bo na kigonsa sambu na kupesa bampangi kikesa. Mu mbandu, bo zole zabaka nde bantu mingi ya mbanza Listre vandaka kusosa kufwa bo. Kansi bo vutukaka kuna sambu na kupesa balongoki ya mpa kikesa mpi kusadisa bo na kubikala ya kwikama na Yehowa. (Bisalu 14:19-22) Na nima na Efezo, yandi vandaka na kigonsa na ntwala ya kibuka mosi ya bantu yina vandaka na makasi kansi yandi bikalaka kuna ntangu mingi sambu na kupesa bampangi kikesa. Bisalu 20:1, 2 ke tuba nde: “Polo tindaka bantu bo binga balongoki, ebuna na nima ya kupesa bo kikesa mpi ya kusonga bo na kubikala mbote, yandi yantikaka kukwenda na Masedonia. Na nima ya kuluta na babwala  yina mpi ya kutuba bangogo mingi yina vandaka kupesa kikesa na bampangi yina vandaka kuna, yandi kumaka na Grese.”

12. Sambu na nki beto fwete kwendaka na balukutakanu?

¹² Yehowa ke zolaka nde beto vanda na kiese. Yo yina, yandi ke zabisaka beto na kuvukana mbala na mbala. Na balukutakanu, beto ke longukaka mambu na yandi mpi ke pesanaka kikesa. (1 Bakorinto 14:31; tanga Baebreo 10:24, 25.) Cristina, yina beto tubilaka na luyantiku ya disolo, ke tuba nde: “Kima ya kuluta mfunu yina mono ke zolaka na balukutakanu kele zola mpi kikesa yina mono ke bakaka kuna. Bilumbu ya nkaka mono ke kwendaka na Nzo ya Kimfumu ya kulemba. Kansi ntangu mono ke kumaka kuna, bampangi-bankento ke kwisaka kuyamba mono mpi ke tubaka nde mono me lwata kitoko. Bo ke zabisaka mono nde bo ke zolaka mono mpi ke sepelaka na kuyela na mono ya kimpeve. Mambu yina bo ke tubaka ke pesaka mono kikesa mpi mono ke kudiwaka mbote kibeni.” Yo kele mfunu kibeni nde beto yonso kupesana kikesa.—Baroma 1:11, 12.

13. Sambu na nki ata bampangi yina me sadilaka Yehowa bamvula mingi ke vandaka na mfunu ya kikesa?

¹³ Ata bampangi yina me sadilaka Yehowa bamvula mingi ke vandaka mpi na mfunu ya kikesa. Beto baka mbandu ya Yozue. Ntangu bantu ya Izraele kumaka pene-pene ya kukota na Ntoto ya Lusilu, Yehowa ponaka Yozue na kutwadisa bo. Kansi, yandi zabisaka Moize na kupesa Yozue kikesa ata Yozue sadilaka Yehowa bamvula mingi. Yehowa tubaka nde: “Pesa Yozue kisalu, pesa yandi kikesa mpi pesa yandi ngolo, sambu yandi muntu ta sabuka na ntwala ya bantu yai mpi yandi muntu ta twadisa bo na kubaka insi yina nge ta mona.” (Kulonga 3:27, 28) Yozue vandaka na mfunu ya kikesa, sambu na nima dikanda ya Izraele fwete nwana bamvita mingi nkutu bo ta bela na mvita mosi. (Yozue 7:1-9) Bubu yai, beto lenda pesa mpi bankuluntu ti bankengi ya nziunga kikesa sambu bo ke salaka ngolo na kulungisa bampusa ya bansadi ya Nzambi. (Tanga 1 Batesalonika 5:12, 13.) Nkengi mosi ya nziunga tubaka nde: “Bantangu ya nkaka bampangi ke tindilaka beto mikanda sambu na kutonda beto mpi kumonisa nde bo sepelaka mingi ntangu beto kwendaka kutala dibundu na bo. Beto ke bumbaka mikanda yina mpi ke tangaka yo kana beto me lemba nitu. Yo ke pesaka beto kibeni kikesa.”

14. Inki bambandu ke monisa nde yo kele mbote na kusikisa bantu yina beto pesaka bandongisila?

¹⁴ Na dibaku mosi, ntumwa Polo pesaka Bakristu ya Korinto bandongisila. Sambu bampangi yai sadilaka bandongisila yango, Polo sikisaka bo. (2 Bakorinto 7:8-11) Ya kieleka, mambu yina yandi zabisaka bo pesaka bo kikesa ya kulanda kusala mambu ya mbote. Bubu yai, bankuluntu ti bibuti lenda landa mbandu ya Polo. Andreas kele ti bana zole mpi yandi ke  tuba nde: “Kupesa bana kikesa ke sadisaka bo na kuyela mbote na kimpeve mpi kuvanda ti mabanza ya mbote. Kana tata to mama ke sikisa bana, yo ta pusa bo na kusadila bandongisila yina yandi ke pesa bo. Ata bana na beto me zaba mambu yina kele mbote, bubu yai bo me kumaka ti kikalulu ya kusala mambu ya mbote.”

15. Inki mutindu beto lenda pesa bampangi kikesa?

¹⁵ Zabisa bampangi nde nge ke sepelaka mingi na bikesa na bo mpi na bikalulu na bo ya mbote. (2 Bansangu 16:9; Yobi 1:8) Kana nge ke sala mpidina, nge ke landa mbandu ya Yehowa ti Yezu. Bo ke sepelaka na mambu yonso yina beto ke salaka sambu na bo, ata beto ke kukaka ve kusala mambu yonso yina beto ke vandaka na mfunu ya kusala. (Tanga Luka 21:1-4; 2 Bakorinto 8:12.) Mu mbandu, beto me zaba nde bampangi ya minunu ke salaka bikesa sambu na kukwenda mbala na mbala na balukutakanu mpi na kisalu ya kusamuna. Keti beto ke pesaka bo kikesa mpi ke sikisaka bo sambu na mambu yonso yina bo ke salaka?

16. Inki ntangu beto lenda pesa bankaka kikesa?

¹⁶ Pesa bampangi kikesa konso ntangu yina dibaku me monana. Kana nge me mona mpangi me sala kima mosi ya mbote, sikisa yandi. Ntangu Polo ti Barnabasi vandaka na Antioshe ya Pisidia, bantwadisi ya sinagoga zabisaka bo nde: “Babakala, bampangi, kana beno kele ti diambu ya kutuba sambu na kupesa bantu kikesa, beno tuba yo.” Ebuna Polo tubaka mambu yina pesaka bantu kikesa. (Bisalu 13:13-16, 42-44) Kana beto ke pesa bankaka kikesa, bo mpi ta pesa beto kikesa.—Luka 6:38.

17. Inki kele mutindu ya mbote ya kusikisa bankaka?

¹⁷ Tuba mambu pwelele. Ntangu Yezu sikisaka Bakristu ya Tiatira, yandi tubaka pwelele mambu ya mbote yina bo salaka. (Tanga Kusonga 2:18, 19.) Inki mutindu beto lenda landa mbandu na yandi? Mu mbandu, beto lenda sikisa mpangi-nkento mosi ya ke salaka bikesa sambu na kusansa bana yandi mosi ata yandi ke kutana ti bampasi. Bibuti lenda sikisa mpi bana na bo sambu na bikesa yina bo ke salaka sambu na kusadila Yehowa. Zabisaka bo mambu ya mbote yina bo me sala. Kana beto ke tuba mambu pwelele ntangu beto ke pesa bankaka kikesa, bo ta bakisa nde beto me mona kibeni mambu ya mbote yina bo me sala.

18, 19. Inki mutindu beto lenda sadisana sambu na kubikala banduku ya Yehowa?

¹⁸ Yehowa zabisaka Moize na kupesa Yozue kikesa mpi ngolo. Bubu yai, Yehowa ta tuba ve sambu na kutinda beto na kupesa mpangi mosi buna kikesa. Kansi, yandi ke sepelaka ntangu beto ke sala yonso sambu na kupesa bankaka kikesa. (Bingana 19:17; Baebreo 12:12) Mu mbandu, kana mpangi-bakala mosi me sala diskure na dibundu, beto lenda zabisa yandi mambu yina sepedisaka beto na diskure na yandi. Ziku mambu yina yandi longaka me sadisa beto na kununga diambu mosi ya mpasi to na kubakisa verse mosi ya Biblia. Mpangi-nkento mosi sonikilaka mpangi mosi yina salaka diskure nde: “Ata beto solulaka kaka fioti, nge bakisaka nde ntima na mono vandaka na mpasi, nge lembikaka mono mpi pesaka mono kikesa. Mono ke zola kusonga nge nde kutuba na nge ya mawete, yo vanda ntangu nge ke sala masolo to ntangu beto ke solulaka ti nge, ke ndimisaka mono nde nge kele dikabu ya me katuka na Yehowa.”

¹⁹ Beto ta sadisana na kubikala banduku ya Yehowa kana beto yonso ke landa ndongisila yai ya ntumwa Polo: “Beno landa kupesana kikesa mpi kutungana, mutindu beno ke salaka yo tuka ntama.” (1 Batesalonika 5:11) Kana beto “landa kupesana kikesa konso kilumbu,” beto ta sepedisa kibeni Yehowa!