BO VANDAKA kubinga mikanda yango bakulere ya nkongolo. Ntangu mono vandaka kulonguka yo, mono monaka bifwanisu yina simbaka kibeni ntima na mono. Yo yina banda kileke, mono kumaka ti mpusa ya kuzaba mambu mingi ya Biblia, mutindu bo tubilaka yo na mikanda yina.

Na ntwala nde Mvita ya Zole ya Ntoto ya Mvimba kusalama na Inde, luzingu na mono yantikaka kubeba. Bibuti na mono fwaka makwela. Mono bakisaka ve sambu na nki bantu zole yina mono vandaka kuzola kabwanaka. Yo pesaka mono mpasi mingi mpi mono kudiwaka mono mosi. Mono butukaka mono mosi, mono vandaka diaka ve ti muntu yina zolaka kulembika mono mpi kupesa mono kikesa.

Na nima mono ti mama kumaka kuzinga na Karachi, ntu-mbanza ya provense. Kilumbu mosi, Fred Hardaker, doktere mosi ya mbuta, yina vandaka Mbangi ya Yehowa bonso misionere yina pesaka dibuta na beto mikanda, kokulaka na kielo na beto. Mpangi Hardaker lombaka na kulonguka Biblia ti mama. Mama buyaka kansi yandi tubaka nde yo lenda sepedisa mwana na mono. Kaka na mposo yina landaka,  mono yantikaka kulonguka Biblia ti mpangi Hardaker.

Bamposo fioti na nima, mono yantikaka kukwenda na balukutakanu yina vandaka kusalama na lupitalu ya mpangi Hardaker. Bampangi ya bambuta kiteso ya 12 vandaka kukwisa mpi na balukutakanu. Bo vandaka kutudila mono dikebi mpi kupesa mono kikesa bonso mwana na bo. Mono ke yibukaka kibeni mutindu bo vandaka kuvanda na lweka na mono, kunieka mpi kusolula ti mono. Bo vandaka banduku ya mbote yina mono vandaka na mfunu na bo na ntangu yina.

Ntama mingi ve mpangi Hardaker lombaka mono na kusamuna ti yandi. Yandi longaka mono mutindu ya kusadila fono sambu na kutudila bantu badiskure ya nkufi yina bo me kotisaka ndinga. Badiskure ya nkaka vandaka kupesa bawi makasi sambu bo vandaka ve kuzola nsangu. Kansi mono vandaka kuwa kiese ya kulonga bantu ya nkaka. Mono vandaka kuzola mingi bakieleka ya Biblia mpi kulonga yo bantu ya nkaka.

Ntangu basoda ya Japon vandaka kuyilama sambu na kunwanisa Inde, bamfumu ya Angleterre kumaka kubangika Bambangi ya Yehowa. Nsuka-nsuka na Yuli 1943, bo bangikaka mono mpi. Mfumu ya ekole yina vandaka pastere kulaka mono na ekole. Yandi songaka mama nde mono ke pesaka mbandu ya mbi na ekole sambu mono ke vukanaka ti Bambangi ya Yehowa. Mama waka makasi mpi buyisaka mono na kuvukana ti Bambangi ya Yehowa. Na nima, yandi kotisaka mono na maswa mpi tindaka mono na papa na mbanza Peshawar na kiteso ya bakilometre 1370 na nordi. Sambu mono vandaka kudia diaka ve na kimpeve kinduku na mono ti Yehowa lembaka.

Na 1947, mono vutukaka na Karachi sambu na kusosa kisalu. Kuna, mono kwendaka na lupitalu ya doktere Hardaker. Yandi yambaka mono na kiese yonso.

Yandi yulaka mono nde: “Inki ke yangisa nge?” Yandi yindulaka nde mono ke bela.

Mono vutulaka nde: “Doktere, nitu ke bela ve kansi mono ke bela na kimpeve. Mono kele na mfunu ya kulonguka Biblia.”

Yandi yulaka mono nde: “Nge ke zola kuyantika nki kilumbu?”

Mono vutulaka nde: “Sesepi yai kana mpila kele.”

Beto longukaka Biblia na nkokila yina. Mono bakaka kikesa sambu mono vukanaka diaka ti bansadi ya Yehowa. Mama salaka yonso sambu na kukanga mono nzila ya kuvukana ti Bambangi ya Yehowa, kansi na mbala yai mono bakaka lukanu ya kusadila Yehowa. Na Augusti 31, 1947, mono kudipesaka na Yehowa mpi bakaka mbotika. Ntama mingi ve, ntangu mono lungisaka bamvula 17, mono kumaka mupasudi-nzila ya ntangu yonso.

Bo tindaka mono ntete na mbanza Quetta kisika camp ya basoda ya Angleterre vandaka ntete. Na 1947, insi Inde kabwanaka, yo kumaka Inde ti Pakistan. * Yo pusaka bantu ya banzo-nzambi mingi na kusala mubulu, yo yina na nsungi yina bantu mingi kibeni kwendaka kuzinga na bansi ya nkaka. Banzenza kiteso ya bamilio 14 kwendaka na bansi ya nkaka. Bamizuluma ya Inde kwendaka na Pakistan, Bahindu ti bantu ya dibundu ya Sikh ya Pakistan vutukaka na Inde. Na nsungi yina ya mavwanga, mono bakaka train na Karachi sambu na kukwenda na Quetta. Nzietelo yango vandaka ya kigonsa sambu mono vandaka kulela na nganda ya train sambu bantu vandaka mingi kibeni na kati.

Na Quetta, mono kutanaka ti mpangi George Singh, yina vandaka mupasudi-nzila ya nene; yandi vandaka ti bamvula 18. George pesaka mono velo ya ntama yina sadisaka mono na teritware yai ya bangumba. Mbala mingi mono vandaka kusamuna mono mosi. Na nima ya bangonda sambanu, mono kumaka kulonguka Biblia ti bantu 17 mpi bankaka kumaka Bambangi ya Yehowa. Longoki mosi na kati na bo zina na yandi Sadiq Masih yina vandaka ntete mfumu ya basoda, yandi sadisaka mono ti mpangi George na kubalula mikanda na ndinga Urdu, ndinga yina bantu ya Pakistan ke tubaka. Na nima, Sadiq kumaka nsamuni ya kikesa.

Na nima, mono vutukaka na Karachi mpi salaka ti mpangi Henry Finch mpi Harry Forrest, bamisionere yina katukaka na Nzo-Nkanda ya Gileade. Bo pesaka mono formasio ya mbote kibeni! Kilumbu mosi mono salaka nzietelo ti mpangi Finch sambu na kukwenda kusamuna na nordi ya Pakistan. Beto monaka bantu mingi yina ke tubaka ndinga Urdu, yina vandaka ti mpusa ya kuzaba bakieleka ya Biblia, bo vandaka kuzinga na babwala yina vandaka na nsi ya bangumba.  Na nima ya bamvula zole, mono kotaka Nzo-Nkanda ya Gileade; mono vutukaka na Pakistan mpi bantangu ya nkaka, mono vandaka nkengi ya nziunga. Mono vandaka kuzinga ti bamisionere tatu na nzo ya bamisionere na mbanza Lahore.

Diambu ya mawa kele nde na 1954, mavwanga basikaka na kati ya bamisionere yina vandaka na Lahore, yo yina Betele tindaka bo na bisika ya kuswaswana. Sambu mono kotaka na mambu yina vandaka kutadila mono ve, bo sungikaka mono ngolo kibeni. Mono lembaka nitu sambu mono yindulaka nde mono lungisaka ve mbote mukumba na mono. Mono katukaka na Karachi mpi kwendaka na Londres na Angleterre sambu na kusadila diaka Yehowa kisika ya nkaka.

Na Londres, bampangi mingi ya dibundu na beto vandaka bantu ya dibuta ya Betele. Mpangi Pryce Hughes yina vandaka kutwadisa filiale, pesaka mono formasio ya mbote. Kilumbu mosi, yandi songaka mono mutindu mpangi Joseph Rutherford yina vandaka kutwadisa kisalu ya kusamuna na ntoto ya mvimba, sungikaka yandi ngolo. Ntangu mpangi Hughes sosaka kupesa bikuma, mpangi Rutherford nganinaka yandi ngolo. Mono yitukaka mingi mutindu mpangi Hughes sekaka, sambu yandi yibukaka disolo na yandi. Yandi tubaka nde na luyantiku diambu yina pesaka yandi mpasi. Kansi na nima yandi bakisaka nde yandi vandaka na mfunu ya bandongisila yina mpi nde yo monisaka zola ya Yehowa. (Baeb. 12:6) Mambu yina yandi tubaka simbaka kibeni ntima na mono mpi yo sadisaka mono diaka na kusadila Yehowa na kiese.

Na ntangu yina, mama kwendaka na Londres mpi kuna, yandi yantikaka kulonguka Biblia ti mpangi John Barr yina kumaka mpangi ya Nto-Kimvuka. Yandi yelaka nswalu na kimpeve mpi bakaka mbotika na 1957. Na nima, mono waka nde papa mpi longukaka kieleka na ntwala nde yandi kufwa.

Na 1958, mono kwelaka Lene, mpangi-nkento yina katukaka na Danemark mpi kwisaka na Londres. Na mvula yina landaka, beto butaka Jane mwana na beto ya ntete ya nkento, na nima beto butaka diaka bana iya. Mono zwaka mpi dibaku ya kuvanda nkuluntu na Dibundu ya Fulham. Kansi na nima, sambu Lene kumaka kubela, yo lombaka nde beto kwenda kisika yina madidi ke vandaka mingi ve. Yo yina, na 1967, beto kwendaka na Adélaïde na Australie.

Dibundu na beto ya Adélaïde, vandaka ti bampangi ya bambuta 12 yina bo me tulaka mafuta. Bo vandaka kikesa na kisalu ya kusamuna. Na mbala mosi, beto vutukilaka bikalulu na beto ya mbote ya kimpeve.

Na 1979, beto butaka Daniel mwana na beto ya nsuka. Yandi butukaka kiyungu (maladi yina bo ke bingaka trisomie) * mpi beto ndimaka ve nde yandi ta zinga  mingi. Tii bubu yai mono ke kukaka ve kutendula mpasi yina beto waka. Beto salaka ngolo sambu na kusansa yandi mpi beto vandaka kulungisa bampusa ya bampangi na yandi yina ya nkaka. Bantangu ya nkaka mpema vandaka kuzengana Daniel sambu yandi vandaka ti bamputa zole na ntima mpi mpusu ya nitu na yandi vandaka kusoba, yo yina beto vandaka kunata yandi nswalu na lupitalu. Ata yandi vandaka kubela, yandi vandaka mayele mingi mpi vandaka kuzola bantu. Yandi vandaka mpi kuzola Yehowa mingi. Ntangu beto vandaka kusamba na ntwala ya kudia, yandi vandaka kubula tumaboko na yandi, kunikisa ntu mpi kundima na kiese yonso nde “Amen!” yandi vandaka kudia kaka na nima ya kusala mambu yai.

Ntangu Daniel lungisaka bamvula iya, yandi belaka kansere ya menga. Mono ti Lene lembaka nitu mpi kumaka kudiyangisa mingi. Yo bikalaka fioti sambu mono kuma kuniokwama na mabanza. Kilumbu mosi ntangu beto lembaka kibeni nitu, mpangi Neville Bromwich yina vandaka nkengi ya nziunga kwisaka kutala beto. Na mpimpa yina, yandi yambaka beto mpi dilaka. Beto yonso mpi dilaka. Bangogo na yandi ya zola mpi ya mawa pesaka beto kikesa mingi kibeni. Mpangi Neville Bromwich kwendaka na 1h00, kaka na nima na yandi Daniel fwaka. Lufwa na yandi vandaka diambu ya kuluta mpasi na luzingu na beto. Ata mpidina, beto kangaka ntima na bampasi mpi beto ke ndimaka nde ata kima mosi ve, yo vanda lufwa lenda kabula Daniel na zola ya Yehowa. (Bar. 8:38, 39) Beto kele ti mpusa ya ngolo ya kumona yandi diaka ntangu yandi ta futumuka na nsi-ntoto ya mpa ya Nzambi!—Yoa. 5:28, 29.

Bubu yai, na nima ya kubeluka na maladi zole ya ngolo ya ntu (AVC), mono kele kaka nkuluntu na dibundu. Mambu yina mono kutanaka ti yo, ke sadisaka mono na kuditula na kisika ya bantu ya nkaka mpi kuwila bo mawa, mingi-mingi bayina ke kutana ti bampasi. Mono ke sosaka ve kusambisa bo. Kansi, mono ke kudiyulaka nde: ‘Inki mutindu mambu ya bo me kutakana ti yo ke yangisa mabanza mpi mawi na bo? Inki mutindu mono lenda ndimisa bo nde mono ke tudila bo dikebi? Inki mutindu mono lenda pesa bo kikesa na kusala luzolo ya Yehowa?’ Mono ke zolaka kibeni kusala kisalu ya kingungudi na dibundu. Ya kieleka, ntangu mono ke pesaka bankaka kikesa na kimpeve, mono ke kudipesaka mpi kikesa.

Mono ke kudiwaka bonso muyimbi-bankunga yina tubaka nde: ‘Ntangu basusi lutilaka mono, Yehowa pesaka mono kikesa mpi lembikaka mono.’ (Nk. 94:19) Yandi me sadisaka mono kibeni ntangu bibuti na mono fwaka makwela, ntangu bo telaminaka mono sambu na lukwikilu na mono, na mambu yina kuminaka mono mosi mpi na ntangu mono zolaka kuniokwama na mabanza. Yehowa kele kibeni Tata ya kieleka sambu na mono!