1. Inki mawi beto fwete vanda na yo mutindu Yehowa me pesaka beto lukwikilu?

 BANTU yonso ve ke vandaka ti lukwikilu. (2 Batesalonika 3:2) Kansi Yehowa ke pesaka bantu yonso yina ke sambilaka yandi lukwikilu. (Baroma 12:3; Bagalatia 5:22) Beto ke tonda Yehowa mingi mutindu yandi me pesaka beto lukwikilu!

2, 3. (a) Inki mambote lukwikilu ke natilaka beto? (b) Inki bangiufula beto ta tadila na disolo yai?

² Yehowa tambikaka Mwana na yandi ya zola, Yezu, sambu na kulolula masumu ya konso muntu yina ta kwikila na Yezu. Yo me kangudilaka bantu nzila ya kukuma banduku ya Nzambi mpi ya kuzinga mvula na mvula. (Yoane 6:44, 65; Baroma 6:23) Ya kieleka, Yehowa ke zolaka beto mpenza! Ata beto kele bantu ya masumu yina fwete baka ndola ya lufwa, Yehowa monaka nde beto lenda sala mambu ya mbote. (Nkunga 103:10) Yandi sadisaka beto na kuwa nsangu ya mbote ya me tala Yezu mpi kimenga na yandi. Ntangu beto yantikaka kukwikila na Yezu mpi kulanda  yandi, beto kumaka ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula!—Tanga 1 Yoane 4:9, 10.

³ Kansi nki beto fwete zaba diaka na yina me tala lukwikilu? Keti kuzaba mambu yina Nzambi me salaka sambu na beto mpi yina yandi ta sala na bilumbu ke kwisa ke tendula nde beto kele ti lukwikilu? Beto tadila ntangu yai mambu ya nkaka ya beto fwete sala.

4. Lukwikilu fwete pusa beto na kusala nki?

⁴ Kana beto ke kwikilaka na Yehowa mpi na Yezu, beto ta suka kaka ve na kuzaba mambu yina bo me salaka mpi yina bo ta sala sambu na beto. Beto ta vanda mpi ti nzala ya ngolo ya kuzinga mutindu bo ke zolaka mpi ya kusadisa bantu na kuzaba bo. Ntumwa Polo tubaka nde: “Kana nge ke zabisa na meso ya bantu yonso na munoko na nge nde Yezu kele Mfumu, mpi nge ke kwikila na ntima na nge nde Nzambi tedimisaka yandi na bafwa, nge ta guluka. Sambu muntu kuvanda muntu ya lunungu, yandi fwete kwikila na ntima na yandi, mpi sambu yandi guluka, yandi fwete zabisa nsangu na meso ya bantu ti munoko na yandi.”—Baroma 10:9, 10; 2 Bakorinto 4:13.

5. Sambu na nki lukwikilu kele mfunu mingi mpi nki beto fwete sala sambu na kuvanda ti lukwikilu ya ngolo? Pesa mbandu.

⁵ Ya kieleka, sambu na kubaka luzingu ya mvula na mvula na nsi-ntoto ya mpa, beto fwete vanda ti lukwikilu mpi kulanda kukumisa yo ngolo. Lukwikilu kele bonso nti. Yo ke lombaka kulanda kulosila yo masa sambu yo vanda mbote mpi yo yela. Kansi kana beto ke losila yo ve masa mingi, yo ta yuma mpi ta bwa. Mutindu mosi, beto fwete sala bikesa sambu na kuvanda ti lukwikilu ya “ngolo” mpi ya “ke yela mingi.”—Tito 2:2; 2 Batesalonika 1:3; Luka 22:32; Baebreo 3:12.

6. Inki bantendula zole Baebreo 11:1 ke pesa sambu na lukwikilu?

⁶ Biblia ke pesa ntendula ya lukwikilu na Baebreo 11:⁠1. (Tanga.) (1) “Lukwikilu kele kivuvu ya kieleka nde mambu yina nge ke vingila ta lungana.” Mambu ya beto ke vingila ke tadila mpi mambu yina Nzambi me silaka sambu na bilumbu ke kwisa. Mu mbandu, beto ke ndimaka nde mambi ta mana mpi ntoto ta kuma Paladisu. (2) Lukwikilu kele “nzikisa ya pwelele ya ke monisa nde mambu ya nge ke kwikila kele ya kieleka, ata yo ke monana ve.” Beto me zaba nde Yehowa Nzambi, Yezu Kristu, Kimfumu ya zulu mpi bawanzio kele, ata beto ke monaka bo ve. (Baebreo 11:3) Inki mutindu beto lenda monisa nde beto ke kwikilaka mpenza na balusilu ya Nzambi mpi na mambu yina beto ke monaka ve? Mutindu na beto ya kuzinga, mambu yina beto ke tubaka mpi ke salaka ke monisaka yo.

7. Inki mutindu mbandu ya Noa ke sadisa beto na kuzaba ntendula ya lukwikilu? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya disolo.)

⁷ Luzingu ya Noa ke longa beto nki na yina me tala lukwikilu? Ntumwa Polo tubaka sambu na Noa nde: “Na nima ya kubaka lukebisu ya Nzambi sambu na mambu yina monanaka ntete ve, yandi monisaka boma ya Nzambi mpi tungaka maswa sambu na kugulusa bantu ya nzo na yandi.” (Baebreo 11:7) Noa kwikilaka mambu yina Yehowa songaka yandi; yo yina yandi tungaka maswa ya nene. Ziku bantu yulaka yandi sambu na nki yandi vandaka kutunga maswa yina. Kana mpidina, beto ke ndima nde Noa kangaka ve munoko. Biblia ke tuba nde Noa vandaka “nsamuni ya lunungu.” (2 Piere 2:5) Yandi  songaka bantu nde Nzambi ta nokisa mvula ya ngolo sambu na kufwa bantu ya mbi. Mbala ya nkaka yandi tubilaka bo kaka mutindu Yehowa songaka yandi: “Mono me baka lukanu ya kufwa nsuni yonso, sambu ntoto me fuluka ti mubulu sambu na bo,” mpi “mono ke tinda masa ya mvula ya ngolo na ntoto sambu na kufwa na zulu ya ntoto bigangwa yonso ya ke zingaka yina kele ti mpema ya luzingu. Bima yonso ya kele na ntoto ta fwa.” Ziku Noa songaka bo mpi mambu yina bo fwete sala sambu na kuguluka. Yehowa pesaka ntuma yai: “Nge fwete kota na maswa.”—Kuyantika 6:13, 17, 18.

8. Inki Yakobo tubaka na yina me tala lukwikilu?

⁸ Yakobo tubilaka mpi lukwikilu. Yo fwete vanda nde yandi sonikaka yo ntangu fioti na nima ya mukanda yina Polo sonikilaka Baebreo. Yandi sonikaka nde: “Songa mono lukwikilu na nge ya kukonda bisalu, ebuna mono ta songa nge lukwikilu na mono na bisalu na mono.” (Yakobo 2:18) Yakobo ke monisa nde lukwikilu ke tendula ve kaka kundima. Bademo ke ndimaka nde Yehowa kele, kansi bo ke kwikilaka ve na yandi. Nkutu bo kele bambeni na yandi ya ngolo. (Yakobo 2:19, 20) Kansi, muntu ya kele ti lukwikilu ke salaka mambu ya mbote sambu na  kusepedisa Nzambi. Abrahami salaka mpidina. Yakobo sonikaka nde: “Keti Nzambi ndimaka ve tata na beto Abrahami bonso muntu ya lunungu sambu na bisalu ntangu yandi pesaka mwana na yandi Izaki na mesa-kimenga? Nge ke mona nde lukwikilu na yandi salaka nzila mosi ti bisalu na yandi mpi lukwikilu na yandi kumaka ya kukuka na nzila ya bisalu na yandi.” Sambu na kumonisa nde lukwikilu ya kukonda bisalu kele na mfunu ve, Yakobo yikaka nde: “Mutindu nitu ya me konda mpeve kele ya kufwa, mutindu mosi mpi lukwikilu yina me konda bisalu kele ya kufwa.”—Yakobo 2:21-23, 26.

9, 10. Kumonisa lukwikilu na Mwana ke tendula nki?

⁹ Bamvula kuluta 30 na nima, Yoane sonikaka Evanzile mosi mpi mikanda ya nkaka tatu. Bonso bansoniki ya nkaka ya Biblia, yandi mpi bakisaka ntendula ya lukwikilu. Na mikanda na yandi, yandi sadilaka mingi ngogo ya kigreki yina bo ke balulaka bantangu ya nkaka na Kikongo nde “kumonisa lukwikilu.”

¹⁰ Mu mbandu, Yoane tendulaka nde: “Muntu yina ke monisa lukwikilu na Mwana kele na luzingu ya mvula na mvula; muntu yina ke lemfuka ve na Mwana ta mona ve luzingu, kansi makasi ya Nzambi kele na zulu na yandi.” (Yoane 3:36) Kumonisa lukwikilu na Mwana ke tendula kulemfukila Yezu. Mikanda yina Yoane sonikaka ke monisa nde Yezu tubaka mbala mingi nde beto fwete monisa lukwikilu na yandi mpi na Tata na yandi sambu na kubaka luzingu ya mvula na mvula.—Yoane 3:16; 6:29, 40; 11:25, 26; 14:1, 12.

11. Inki beto lenda sala sambu na kumonisa nde beto ke tondaka Yehowa na mutindu yandi me sadisaka beto na kuzaba kieleka?

¹¹ Yehowa sadilaka mpeve santu na yandi sambu na kusadisa beto na kuzaba yandi ti Mwana na yandi mpi kukwikila na yandi. (Tanga Luka 10:21.) Inki mutindu beto lenda monisa nde beto ke tondaka Yehowa sambu na mambu yonso yina yandi me sadilaka beto? Beto fwete yambula ve kutonda yandi na mutindu yandi me sadisaka beto na kukuma banduku na yandi na nzila ya Yezu, “Ntwadisi ya Ntete-Ntete ya lukwikilu na beto mpi Muntu yina ke kumisaka yo ya kukuka.” (Baebreo 12:2) Diaka, beto fwete landa kusamba Yehowa mpi kulonguka Ndinga na yandi sambu na kukumisa lukwikilu na beto ngolo.—Baefezo 6:18; 1 Piere 2:2.

12. Inki mambu muntu ya kele ti lukwikilu ke salaka?

¹² Beto fwete landa kusala mambu yina ke monisa nde beto ke kwikilaka mpenza na balusilu ya Yehowa. Mu mbandu, beto ke landaka kusamuna Kimfumu ya Nzambi mpi kusadisa bantu na kukuma balongoki ya Yezu. Beto ke landaka mpi kusala “mambu ya mbote na bantu yonso, kansi mingi-mingi na bantu yina kele bampangi na beto na lukwikilu.” (Bagalatia 6:10) Beto ke salaka mpi bikesa ya kulosa “kimuntu ya ntama ti bisalu na yo” sambu beto ke zolaka ve nde kima mosi kubebisa kinduku na beto ti Yehowa.—Bakolosai 3:5, 8-10.

13. Monisa mfunu ya lukwikilu. Inki mutindu Biblia ke tendula lukwikilu, mpi sambu na nki?

¹³ Biblia ke tuba nde: “Kukonda lukwikilu muntu lenda pesa ve Nzambi kiese, sambu muntu yina ke pusana pene-pene na yandi fwete kwikila nde yandi kele mpi nde yandi ke kumaka muntu yina ke pesaka matabisi na bantu yina ke sosaka yandi na masonga yonso.” (Baebreo 11:6) Biblia ke monisa mpi nde lukwikilu kele kikalulu ya ntete yina Bakristu fwete vanda na yo. Yo kele mpi “fondasio” na beto. (Baebreo 6:1) Katula lukwikilu, beto fwete vanda ti bikalulu ya nkaka yina ta sadisa beto na kukuma banduku ya  Yehowa mpi kulanda kutanina kinduku yango.—Tanga 2 Piere 1:5-7; Yude 20, 21.

14, 15. Keti lukwikilu kele mfunu mingi kuluta zola?

¹⁴ Bansoniki ya Biblia tubilaka lukwikilu mingi kuluta bikalulu ya nkaka. Keti yo ke tendula nde lukwikilu kele kikalulu ya kuluta mfunu yina beto fwete vanda na yo?

¹⁵ Polo fwanisaka lukwikilu ti zola. Yandi sonikaka nde: “Kana mono kele ti lukwikilu yonso sambu na kukatula bangumba kisika mosi mpi kutula yo kisika ya nkaka, kansi mono kele ve na zola, mono kele mpamba.” (1 Bakorinto 13:2) Yezu tubaka nde: “Nsiku ya kuluta nene na kati ya Nsiku” kele kuzola Nzambi. (Matayo 22:35-40) Zola ke sadisaka beto na kumonisa bikalulu mingi yina ke sepedisaka Nzambi. Mu mbandu, Biblia ke tuba nde zola “ke kwikilaka mambu yonso.” Yo ke tendula nde zola ta sadisa beto na kundima to kukwikila mambu yonso yina Nzambi ke songa beto na Biblia.—1 Bakorinto 13:4, 7.

16, 17. Inki Biblia ke tuba sambu na lukwikilu mpi zola? Inki kikalulu me luta mfunu, lukwikilu to zola, mpi sambu na nki?

¹⁶ Lukwikilu ti zola kele mfunu mingi, mpi mbala mingi Biblia ke tubilaka yo zole kisika mosi. Polo songaka bampangi na kulwata “kitaninu-ntulu ya lukwikilu mpi zola.” (1 Batesalonika 5:8) Piere sonikaka nde: “Ata beno me monaka [Yezu] ntete ve, beno ke zolaka yandi. Ata beno ke mona yandi ve ntangu yai, beno ke kwikila na yandi.” (1 Piere 1:8) Yakobo songaka bampangi na yandi yina bo me tulaka mafuta nde: “Keti Nzambi me solaka ve bantu yina kele bansukami na kutadila nsi-ntoto sambu na kuvanda bamvwama na lukwikilu mpi bantu yina ta baka dikabu ya Kimfumu, yina yandi me silaka na bantu yina ke zolaka yandi?” (Yakobo 2:5) Yoane sonikaka nde nsiku ya Nzambi ke tendula, “beto kwikila na zina ya Mwana na yandi Yezu Kristu mpi beto zolana.”—1 Yoane 3:23.

¹⁷ Polo sonikaka mpi nde: “Kansi ntangu yai, mambu yai tatu me bikala: lukwikilu, kivuvu, zola; kansi na mambu yai yonso tatu, zola me luta mfunu.” (1 Bakorinto 13:13) Na bilumbu ke kwisa, yo ta vanda diaka ve mfunu na kumonisa lukwikilu na balusilu ya Nzambi ya me tala ntoto ya mpa, sambu yo ta vanda dezia me lungana. Beto ta zinga na kiese, mutindu Biblia ke tubaka. Kansi, beto ta landa kuzola Nzambi mpi bantu. Ee, beto ta kuma kuzola bo mingi, mpi mvula na mvula.

18, 19. Inki mambote lukwikilu me natilaka bansadi ya Nzambi bubu yai, mpi beto fwete pesa lukumu na nani?

¹⁸ Bansadi ya Yehowa ya bilumbu na beto ke kwikilaka na Kimfumu ya Nzambi mpi ke pesaka yo maboko. Bo ke zolanaka mpi. Bo ke salaka mpidina sambu bo ke bikaka nde mpeve ya Nzambi kutwadisa bo. (Bagalatia 5:22, 23) Inki mbuma yo me butaka? Bampangi kuluta bamilio 8 na ntoto ya mvimba ke zingaka na ngemba mpi na bumosi na mabundu. Ya kieleka, lukwikilu mpi zola kele bikalulu ya mfunu mingi kuluta.

¹⁹ Yehowa mpamba muntu lenda sadisa bantu na kuzinga na bumosi ya mutindu yai. Yo yina beto fwete kumisa yandi. (Yezaya 55:13) Beto ke tonda Yehowa mingi sambu yandi me pesaka beto dibaku ya ‘kuguluka na nzila ya lukwikilu.’ (Baefezo 2:8) Yehowa ta landa kusadisa bantu mingi na kukwikila na yandi. Nsuka-nsuka, ntoto ya mvimba ta fuluka ti bantu ya kukuka, ya mbote mpi ya kiese, yina ta kumisaka Yehowa mvula na mvula!