1-2. Tubila mambu yina salamaka ntangu Yezu tubaka bangogo ya nsuka ntangu yandi vandaka na ntoto.

BETO kele na Nisani 14 ya mvu 33 ya ntangu na beto. Bo me funda Yezu kansi yandi me sala ve diambu ya mbi; bo me seka yandi, bo me bula yandi ngolo mpi na nima bo me tula yandi na zulu ya nti ya mpasi. Bo me bula yandi minsonso na maboko mpi na makulu. Yandi ke tuba na mpasi mpi ke pema na mpasi. Kansi yandi fwete tuba sambu yandi kele ti mambu ya mfunu mingi ya kutuba.

² Beto tadila ntangu yai mambu yina Yezu tubaka ntangu yandi vandaka kufwa na zulu ya nti ya mpasi mpi malongi yina beto lenda baka. Yo ta sadisa beto na ‘kuwila yandi.’—Mat. 17:5.

3. Yo ke monana nde Yezu vandaka kutubila banani ntangu yandi sambaka Tata na yandi nde: “Tata, lolula bo”?

³ Inki Yezu tubaka? Ntangu Yezu vandaka na nti ya mpasi, yandi sambaka nde: “Tata, lolula bo.” Yandi zolaka nde Tata na yandi kulolula banani? Mambu yina yandi tubaka na nima ke sadisa beto na kuzaba bantu yango. Yandi tubaka nde: “Bo ke zaba ve mambu yina bo ke sala.” (Luka 23:33, 34) Yo ke monana nde Yezu vandaka kutubila basoda ya Roma yina bulaka yandi minsonso na maboko mpi na makulu. Bo zabaka ve nani yandi vandaka. Yo lenda vanda mpi nde yandi lombaka Tata na yandi na kulolula bantu yina zolaka nde yandi fwa kansi yina kumaka kukwikila na yandi. (Bis. 2:36-38) Ata Yezu salaka ve diambu ya mbi yina lombaka ve nde bo fwa yandi, yandi wilaka ve bantu yina niokulaka yandi makasi mpi yandi buyaka ve kulolula bo. (1 Pie. 2:23)  Kansi yandi lombaka Yehowa na kulolula bantu yina fwaka yandi.

4. Inki malongi beto lenda baka na mutindu Yezu lolulaka na luzolo yonso bambeni na yandi?

⁴ Inki malongi beto ke baka na mambu yina Yezu tubaka? Beto fwete lolula bantu ya nkaka na luzolo yonso bonso Yezu. (Bakol. 3:13) Bantu ya dibuta na beto to bantu ya nkaka lenda telemina beto sambu bo ke bakisa ve balukwikilu na beto mpi mutindu na beto ya kuzinga. Bo lenda kusila beto makambu, kupesa beto nsoni na meso ya bantu, kupasula mikanda na beto mpi kusala beto mambu ya mbi. Na kisika ya kukangila bo kimbeni, beto fwete samba Yehowa sambu yandi sadisa bantu yina ke teleminaka beto sambu bo lenda zaba kieleka. (Mat. 5:44, 45) Bantangu ya nkaka, yo lenda vanda mpasi nde beto lolula bo mingi-mingi kana bo me sadila beto diambu ya mbi. Kansi kana beto ke landa kukangila bo kimbeni, beto ta kudipesa mpasi ya mpamba. Mpangi-nkento mosi tubaka nde: “Mono me bakisaka nde kulolula bantu ya nkaka ke tendula ve nde mambu yina bo salaka mono vandaka mambu ya mbote to nde mono ke pesaka bo nzila ya kusala mono mambu ya mbi. Yo ke tendula nde mono ke zolaka ve kukangila bo kimbeni.” (Nk. 37:8) Ntangu beto ke lolulaka bantu ya nkaka, beto ke zolaka ve nde mambu ya mbi yina bo sadilaka beto kulanda kupesa beto makasi.—Baef. 4:31, 32.

5. Inki Yezu silaka muntu ya mbi yina vandaka na lweka na yandi na zulu ya nti ya mpasi mpi sambu na nki Yezu pesaka yandi lusilu yai?

⁵ Inki Yezu tubaka? Bantu ya mbi zole vandaka mpi na zulu ya banti ya mpasi na lweka ya Yezu. Ntete, bo yonso zole vandaka kuseka Yezu. (Mat. 27:44) Kansi na nima, mosi na kati na bo sobaka mabanza na yandi. Yandi bakisaka nde Yezu salaka “ve ata diambu mosi ya mbi.” (Luka 23:40, 41) Diambu ya kuluta mfunu kele nde yandi kwikilaka nde Yezu ta futumuka mpi ta kuma Ntotila. Yandi songaka Yezu nde: “Yezu, yibuka mono ntangu nge ta kwisa na Kimfumu na nge.” (Luka 23:42) Muntu yai vandaka kibeni ti lukwikilu ya ngolo! Yezu songaka yandi nde: “Ya kieleka mono ke tubila nge bubu yai nde, nge ta vanda ti mono [na Kimfumu ve, kansi] na Paladisu.” (Luka 23:43) Kuvila ve nde Yezu yandi mosi muntu pesaka muntu yina ya mbi lusilu yai. Yezu pesaka muntu yina ya mbi kivuvu yai sambu yandi zabaka nde Tata na yandi ta wila muntu yina mawa.—Nk. 103:8.

6. Inki malongi beto ke baka na mambu yina Yezu songaka muntu ya mbi?

⁶ Inki malongi beto ke baka na mambu yina Yezu tubaka? Yezu ke landaka mbandu ya Tata na yandi na mutindu ya kukuka. (Baeb. 1:3) Yehowa ke vandaka na mpusa ya ngolo ya kulolula beto mpi ya kuwila beto mawa. Kansi yandi ta sala yo kaka kana beto me wa mpasi sambu na mambu ya mbi yina beto salaka na bilumbu me luta mpi beto kwikila nde yandi lenda lolula beto na nsadisa ya kimenga ya Yezu Kristu. (1 Yoa. 1:7) Bantu ya nkaka lenda yindula nde Yehowa ta lolula bo ve ata fioti sambu na bifu yina bo me salaka na bilumbu me luta. Kana nge ke yindula mutindu yina, yindula diambu yai: Ntangu fioti na ntwala nde Yezu kufwa, yandi wilaka muntu ya mbi yina vandaka na zulu ya nti mawa sambu muntu yango yantikaka kukwikila na yandi. Yo ke monisa kibeni nde Yehowa ke wilaka bansadi na yandi ya kwikama mawa sambu bo ke salaka yonso sambu na kulemfukila bansiku na yandi.—Nk. 51:1; 1 Yoa. 2:1, 2.

7. Mutindu Yoane 19:26, 27 ke monisa yo, nki mambu Yezu songaka Maria mpi Yoane mpi sambu na nki yandi tubaka mambu yina?

⁷ Inki Yezu tubaka? (Tanga Yoane 19:26, 27.) Yezu vandaka kudiyangisa sambu na mama na  yandi. Yo ke monana nde na ntangu yina, mama na yandi vandaka mufwidi. Bampangi ya Yezu lendaka kulungisa bampusa ya mama na bo ya kinsuni. Ebuna, nani lendaka kulungisa bampusa na yandi ya kimpeve? Ata diambu mosi ve ke monisa nde na ntangu yina, bampangi ya Yezu vandaka balongoki na yandi. Yoane vandaka ntumwa ya kwikama ya Yezu mpi nduku na yandi ya ngolo. Bantu yonso yina vandaka kusambila Yehowa kumosi ti Yezu vandaka dibuta na yandi ya kimpeve. (Mat. 12:46-50) Sambu Yezu vandaka kutudila Maria dikebi mpi kuzola yandi mingi, yandi pesaka yandi na maboko ya Yoane sambu yandi zabaka nde Yoane ta lungisa bampusa ya kimpeve ya Maria. Yezu songaka mama na yandi nde: “Tala! Mwana na nge!” Yandi songaka Yoane nde: “Tala! Mama na nge!” Banda kilumbu yina, Yoane kumaka  bonso mwana ya Maria mpi yandi yantikaka kulungisa bampusa ya Maria bonso ya mama na yandi. Yezu vandaka kuzola kibeni mama yai ya mbote yina sansaka yandi mpi yina vandaka ya kutelema ntangu yandi vandaka kufwa.

8. Inki malongi beto ke baka na mambu yina Yezu songaka Maria mpi Yoane?

⁸ Inki malongi beto ke baka na mambu yina Yezu tubaka? Zola na beto sambu na bampangi lenda vanda ngolo kuluta zola na beto sambu na bantu ya dibuta na beto. Bantu ya dibuta na beto lenda telemina beto to kubuya beto. Kansi mutindu Yezu silaka, kana beto kangama na Yehowa mpi na dibundu na yandi, beto ta zwa bampangi “mbala 100 kuluta” bayina buyaka beto. Beto ta zwa bampangi yina ta kuma bana na beto ya babakala, bana na beto ya bankento, bamama na beto mpi bapapa na beto. (Mar. 10:29, 30) Inki mutindu nge ke kudiwaka mutindu nge kele na dibuta ya kimpeve yina kele na bumosi sambu bo ke kwikilaka na Yehowa, ke zolaka Yehowa mpi bo ke zolanaka?—Bakol. 3:14; 1 Pie. 2:17.

9. Inki malongi beto ke baka na mambu yina Yezu tubaka na Matayo 27:46?

⁹ Inki Yezu tubaka? Ntangu fioti na ntwala nde Yezu kufwa, yandi tubaka nde: “Nzambi na mono, Nzambi na mono, sambu na nki nge me yambula mono?” (Mat. 27:46) Biblia ke tubilaka ve kikuma yina pusaka Yezu na kutuba mambu yai. Beto tala malongi yina beto lenda baka na mambu yina Yezu tubaka. Dilongi ya ntete kele nde, Yezu tubaka mambu yai sambu na kulungisa mambu yina Biblia tubaka na Nkunga 22:1. * Diaka, yo ke monana pwelele nde Yehowa katulaka “lupangu ya lutaninu na nziunga” ya Mwana na yandi. (Yobi 1:10) Yezu bakisaka nde Tata na yandi pesaka yandi kibeni na maboko ya bambeni na yandi sambu bo meka yandi tii na lufwa mpi bo me mekaka ve ata muntu mosi mutindu yina. Diaka, mambu yina Yezu tubaka monisaka kibeni nde yandi salaka ve ata diambu mosi ya mbi yina lombaka nde bo fwa yandi.

10. Inki malongi beto ke baka na mambu yina Yezu songaka Tata na yandi?

¹⁰ Inki malongi beto ke baka na mambu yina Yezu tubaka? Dilongi ya ntete kele nde, beto fwete vingila ve nde Yehowa kutanina beto na bampasi yonso yina ta meka lukwikilu na beto. Mutindu bo mekaka Yezu tii na lufwa, beto mpi fwete vanda ya kuyilama na kubikala ya kwikama na Yehowa ata yo ke lomba nde bo fwa beto. (Mat. 16:24, 25) Ata mpidina, Yehowa ke sila beto nde yandi ta bika ve nde bantu kumeka beto kuluta ndilu. (1 Bak. 10:13) Dilongi ya nkaka kele nde, bonso Yezu, bantu lenda monisa beto mpasi ata beto me sala ve diambu ya mbi. (1 Pie. 2:19, 20) Bantu yina ke teleminaka beto ke salaka mutindu yina sambu beto me sala ve diambu ya mbi kansi sambu beto ke kotaka ve na mambu ya nsi-ntoto mpi sambu beto ke longaka kieleka. (Yoa. 17:14; 1 Pie. 4:15, 16) Yezu zabaka mbote sambu na nki Yehowa bikaka nde yandi mona mpasi. Na kuswaswana ti Yezu, bantangu ya nkaka bansadi ya kwikama ya Yehowa ke kudiyulaka sambu na nki Yehowa ke pesaka nzila nde mambu ya nkaka kusalama. (Hab. 1:3) Nzambi na beto ya mawa mpi ya ntima-nda ke bakisaka nde bantu yai me konda ve lukwikilu. Yandi ke zabaka nde bo ke vandaka na mfunu nde yandi sadisa bo.—2 Bak. 1:3, 4.

11. Sambu na nki Yezu tubaka mambu yina kele na Yoane 19:28?

¹¹ Inki Yezu tubaka? (Tanga Yoane 19:28.) Sambu na nki Yezu tubaka nde: “Mono ke wa nzala ya masa”? Yandi tubaka mutindu yina  “sambu na kulungisa masonama ya santu” disongidila mambu yina kele na Nkunga 22:15 ya ke tuba nde: “Ngolo na mono me yuma bonso kitini ya kima ya bo me sala na ntoto ya tuma; ludimi na mono me kangama na misuni ya meno na mono.” Diaka, na nima ya kukutana ti bampasi yina yonso mpi mutindu yandi vandaka kulakana na zulu ya nti ya mpasi, yo lombaka nde Yezu kuwa nzala ya masa mingi. Yandi vandaka na mfunu nde bo sadisa yandi na kunwa masa.

12. Inki malongi beto ke baka na bangogo yai ya Yezu: “Mono ke wa nzala ya masa”?

¹² Inki malongi beto ke baka na mambu yina Yezu tubaka? Yezu yindulaka ve nde yo kele mbi na kutuba mutindu yandi vandaka kuwa. Beto mpi fwete yindula ve nde yo kele mbi na kutuba mutindu beto ke kudiwa. Bantangu ya nkaka, beto lenda songa ve bantu ya nkaka mambu yina beto kele ti yo mfunu. Kansi, kana beto kele ti mfunu ya lusadisu, beto fwete wa ve nsoni ya kulomba yo. Mu mbandu, kana beto kele mununu to kikata, beto lenda lomba mpangi mosi na kunata beto na magasin to na munganga. Kana beto me lemba nitu, beto lenda lomba nkuluntu mosi to Mukristu mosi ya kuyela na kimpeve na kuwidikila beto to kusonga beto “ndinga ya mbote” sambu na kupesa beto kikesa. (Bing. 12:25) Beto fwete vila ve nde bampangi na beto ke zolaka beto mpi bo ke zolaka kusadisa beto na “bantangu ya mpasi.” (Bing. 17:17) Kansi bo ke zabaka ve mambu yina kele na ntima na beto. Kana beto songa bo ve nde beto kele ti mfunu ya lusadisu, bo ta zaba mpi ve.

13. Mutindu Yezu bikalaka ya kwikama tii na lufwa, nki mambu yandi lungisaka?

¹³ Inki Yezu tubaka? Na Nisani 14 na ba 15h, Yezu tubaka na ndinga ya ngolo nde: “Yo me lungana!” (Yoa. 19:30) Ntangu fioti na ntwala ya lufwa ya Yezu, yandi zabaka nde yandi me sala mambu yonso yina Yehowa lombaka yandi. Mutindu Yezu taninaka kwikama na yandi tii na lufwa, yandi lungisaka mambu mingi. Ya ntete, yandi monisaka nde Satana kele muntu ya luvunu. Yezu monisaka nde muntu ya kukuka lenda tanina kwikama na yandi ata Satana kumeka yandi nki mutindu. Ya zole, Yezu pesaka luzingu na yandi bonso kimenga. Kimenga ya Yezu me salaka nde bantu ya kukonda kukuka kuvanda ti kinduku ya mbote ti Nzambi mpi kuzinga mvula na mvula. Ya tatu, Yezu monisaka nde Yehowa kele Mfumu ya mbote mpi yandi pesaka zina ya Tata na yandi lukumu.

14. Inki beto fwete sala konso kilumbu? Tendula.

¹⁴ Inki malongi beto ke baka na mambu yina Yezu tubaka? Beto fwete bikala ya kwikama na Yehowa konso kilumbu. Beto tadila mambu yina mpangi Maxwell Friend yina vandaka longi na nzo-nkanda ya Gileade tubaka. Na lukutakanu mosi ya bansi mingi, mpangi Friend salaka diskure mosi yina vandaka kutubila kwikama. Yandi tubaka nde: “Kuvutula ve nima mambu yina nge lenda sala to yina nge lenda tuba bubu yai. Keti nge me zaba kana nge ta kuma mbasi? Konso kilumbu, sala mambu yina ta monisa nde ata kana nge me fwa bubu yai, nge ta zinga mvula na mvula.” Konso kilumbu, beto fwete sala yonso sambu na kubikala ya kwikama. Yo yina, ata kana beto me fwa, beto ta songa Yehowa nde: “Yehowa, mono me sala yonso sambu na kubikala ya kwikama sambu na kumonisa nde Satana kele muntu ya luvunu, sambu na kupesa zina na nge lukumu mpi kumonisa nde nge kele Mfumu ya mbote.”

15. Mutindu Luka 23:46 ke monisa yo, nki kivuvu Yezu vandaka ti yo?

¹⁵ Inki Yezu tubaka? (Tanga Luka 23:46.) Ti kivuvu yonso, Yezu tubaka nde: “Tata, mono ke pesa mpeve na mono na maboko na nge.”  Yezu zabaka nde luzingu na yandi vandaka na maboko ya Yehowa mpi yandi vandaka ti kivuvu nde Yehowa ta yibuka yandi.

16. Inki dilongi nge me baka na disolo ya Mbangi yina ya bamvula 15?

¹⁶ Inki malongi beto ke baka na mambu yina Yezu tubaka? Pesa Yehowa luzingu na nge na luzolo yonso. Sambu na kusala yo, nge fwete “tula ntima na nge ya mvimba na Yehowa.” (Bing. 3:5) Beto tadila mbandu ya Joshua, Mbangi mosi yina vandaka ti bamvula 15 mpi yandi belaka maladi yina nataka yandi na lufwa. Yandi buyaka nde bo sansa yandi na mutindu yina vandaka kufwa bansiku ya Nzambi. Ntangu fioti na ntwala nde yandi fwa, yandi songaka mama na yandi nde: “Mama, mono kele na maboko ya Yehowa. . . . Mama, mono ke songa nge nde, mono me zaba nde Yehowa ta futumuna mono. Yandi me zaba mono mbote mpi mono ke zolaka yandi kibeni.” * Konso muntu fwete kudiyula nde, kana mono me kutana ti mambu yina ke meka lukwikilu na mono, keti mono ta ndima kupesa luzingu na mono na maboko ya Yehowa mpi kundima kibeni nde yandi ta yibuka mono?

17-18. Inki malongi beto me baka na disolo yai? (Tala mpi lupangu “ Malongi Yina Beto Ke Baka na Bangogo ya Nsuka ya Yezu.”)

¹⁷ Beto lenda baka malongi ya mfunu na mambu yina Yezu tubaka na ntwala nde yandi fwa. Beto me longuka nde, beto fwete lolula bantu ya nkaka mpi kundima nde Yehowa ta lolula beto. Beto kele ti dibaku ya mbote ya kuvanda na dibuta ya kimpeve ya bampangi yina ke zolaka kusadisa beto. Kansi kana beto kele ti mfunu ya lusadisu, beto fwete sala yonso sambu na kulomba bo yo. Beto me zaba nde Yehowa ta sadisa beto na kukanga ntima na konso mpasi yina beto ke kutana ti yo. Beto me bakisa nde yo kele mfunu na kubikala ya kwikama konso kilumbu mpi kutula ntima nde ata beto me fwa, Yehowa ta futumuna beto.

¹⁸ Ya kieleka, beto me baka malongi mingi na mambu yina Yezu tubaka ntangu yandi vandaka kufwa na zulu ya nti ya mpasi. Kana beto ke sadila malongi yonso yina beto me longuka, beto ta sala mambu yina Yehowa tubaka sambu na Mwana na yandi nde: “Beno wila yandi.”—Mat. 17:5.