DISOLO YA KULONGUKA 32
Kumisa Lukwikilu na Nge Ngolo na Ngangi
“Lukwikilu kele . . . nzikisa ya pwelele ya ke monisa nde mambu ya nge ke kwikila kele ya kieleka, ata yo ke monana ve.”—BAEB. 11:1.
NKUNGA 11 Lugangu Ke Kumisaka Nzambi
MAMBU YINA DISOLO YAI KE TUBILA *
1. Inki bo longaka nge sambu na Ngangi?
KANA nge kumaka Mbangi ya Yehowa ntangu nge vandaka leke, ntembe kele ve nde bo longaka nge mambu ya Yehowa ntangu nge vandaka mwana-fioti. Bo longaka nge nde Yehowa muntu salaka bima yonso, nde yandi kele ti bikalulu ya mbote mpi nde yandi ke zola kusadila bantu mambu ya mbote.—Kuy. 1:1; Bis. 17:24-27.
2. Inki mambu bantu ya nkaka ke tubaka sambu na bantu yina ke ndimaka nde Ngangi kele?
2 Bantu mingi ke ndimaka ve nde Nzambi kele mpi nde yandi muntu salaka bima yonso. Bo ke ndimaka nde bima yonso kudibasikilaka. Bo ke tubaka nde bima ya fioti kibeni yina basikaka yantikaka kuyela malembe-malembe mpi na nima yo kumaka bima ya nene. Bantu ya nkaka ya me longukaka mingi kele na kati ya bantu yina ke ndimaka mambu yai. Bo ke tubaka nde siansi me monisaka nde mambu yina Biblia ke tubaka nde Ngangi kele, kele ya luvunu mpi nde bantu yina ke ndimaka nde Ngangi kele me tangaka ve, bo kele ve mayele mpi bo ke ndimaka mambu yonso.
3. Sambu na nki yo kele mfunu nde beto kumisa lukwikilu na beto ngolo?
3 Keti mambu yina bantu yina me longukaka mingi ke tubaka lenda pusa beto na kundima ve nde Yehowa kele Ngangi na beto ya zola? Yo ke tadila mingi-mingi mambu yina ke pusaka beto na kundima nde Yehowa kele Ngangi. Keti beto ke ndimaka nde Yehowa kele Ngangi sambu bo longaka beto mutindu yina to sambu beto mosi bakaka ntangu ya kulonguka mambu yina ke ndimisa beto kibeni nde yandi kele Ngangi? (1 Bak. 3:12-15) Ata beto kele Bambangi ya Yehowa banda ntama, beto fwete landa kukumisa lukwikilu na beto ngolo. Kana beto sala mutindu yina, ata bantu kutuba nde ‘mambu yina Biblia ke tubaka kele ve kieleka,’ beto ta ndima yo ve. (Bakol. 2:8; Baeb. 11:6) Disolo yai ta sadisa beto na kuzaba (1) sambu na nki bantu mingi ke ndimaka ve nde Ngangi kele, (2) nki mutindu nge lenda kumisa lukwikilu na nge ngolo na Yehowa Ngangi na nge mpi (3) nki mutindu nge lenda landa kukumisa lukwikilu yango ngolo.
SAMBU NA NKI BANTU MINGI KE NDIMAKA VE NDE NGANGI KELE
4. Mutindu Baebreo 11:1 ke monisa yo, lukwikilu ya kieleka ke tendula nki?
4 Bantu ya nkaka ke yindulaka nde lukwikilu ke tendula kundima kima mosi yina kele ve ti mambu ya ke monisa nde kima yango kele kibeni kieleka. Kansi Biblia ke monisa nde lukwikilu ke tendula ve kuyindula mutindu yina. (Tanga Baebreo 11:1.) Lukwikilu ke tendula kundima nde diambu mosi kele kieleka ata yo ke monana ve mpi yo kele ti mambu ya ke ndimisa kibeni nde diambu yango kele kieleka. Yo yina, ata beto ke monaka ve Yehowa, Yezu mpi Kimfumu, beto kele ti mambu yina ke ndimisa beto kibeni nde Yehowa, Yezu mpi Kimfumu kele. (Baeb. 11:3) Muntu mosi ya siansi yina me kumaka Mbangi ya Yehowa ke tuba nde: “Bambangi ya Yehowa kele ti mambu yina ke monisaka nde mambu yina bo ke kwikilaka kele ya kieleka. Bo ke buyaka ve mambu yonso ya siansi.”
5. Sambu na nki bantu mingi ke ndimaka nde Nzambi ve muntu salaka bima yonso?
5 Beto lenda kudiyula nde: ‘Kana beto kele ti mambu yina ke monisa nde Nzambi muntu me salaka bima yonso, sambu na nki bantu mingi ke ndimaka ve nde yandi muntu salaka bima yonso?’ Sambu bantu ya nkaka me tadilaka ve mambu yina ke ndimisa nde Nzambi muntu salaka bima yonso. Robert yina me kumaka Mbangi ya Yehowa ke tuba nde: “Na nzo-nkanda, bo vandaka kulonga beto ve nde Nzambi muntu me salaka bima yonso, yo yina mono vandaka kuyindula nde Nzambi ve muntu salaka bima yonso. Ntangu mono kumaka ti bamvula 22, mono solulaka ti Bambangi ya Yehowa mpi mono longukaka nde Biblia ke pesaka bikuma ya mbote ya ke pusa beto na kundima nde Nzambi muntu salaka bima yonso.” *—Tala lupangu “ Mambu ya Mfunu Yina Bibuti Fwete Sala.”
6. Sambu na nki bantu ya nkaka ke ndimaka ve nde Nzambi muntu salaka bima yonso?
6 Bantu ya nkaka ke ndimaka ve nde Nzambi muntu salaka bima yonso sambu bo ke tubaka nde bo ke kwikilaka kaka na mambu yina bo ke monaka. Kansi bo ke ndimaka bima ya nkaka yina bo ke monaka ve, mu mbandu mupepe sambu bo ke monaka mambu yina ke monisaka nde mupepe kele. Lukwikilu yina Biblia ke tubila ke tendula kundima “mambu ya kieleka ata yo ke monana ve.” (Baeb. 11:1) Yo ke bakaka ntangu mpi yo ke lombaka kusala bikesa sambu na kulonguka mambu yina ke monisa nde Nzambi muntu salaka bima yonso. Kansi bantu mingi ke zolaka ve kusala mutindu yina. Muntu yina ke longukaka ve mambu yina ke monisa nde Nzambi muntu salaka bima yonso lenda tuba nde Nzambi kele ve.
7. Keti bantu yonso ya mayele ke tubaka nde Nzambi ve muntu salaka bima yonso? Tendula.
7 Na nima ya kulonguka mambu yina ke monisa nde Nzambi muntu salaka bima yonso, bantu ya nkaka ya mayele me kumaka kundima nde Nzambi muntu salaka bima yonso. * Bonso Robert yina beto me tubila, bantu ya nkaka lenda tuba nde Nzambi ve muntu salaka bima yonso sambu na iniversite bo ke longaka yo ve. Kansi bantu mingi ya mayele me zabaka Yehowa mpi bo ke zolaka yandi. Bonso bantu yina ya mayele, beto yonso fwete kumisa lukwikilu na beto ngolo na Nzambi ata bo me longaka beto nde yandi ve muntu salaka bima yonso. Beto fwete sala yo beto mosi, muntu ya nkaka lenda sala yo ve na kisika na beto.
MUTINDU YA KUKUMISA LUKWIKILU NA NGE NGOLO NA NGANGI
8-9. (a) Inki ngiufula beto ta tadila ntangu yai? (b) Kulonguka bima yina Nzambi me salaka ta sadisa nge na kundima nki?
8 Inki mutindu nge lenda kumisa lukwikilu na nge ngolo na Ngangi? Beto tadila mitindu iya.
9 Longuka bima yina Nzambi me salaka. Nge lenda kumisa lukwikilu na nge ngolo na Ngangi kana nge ke tala mbote-mbote bambisi, banti mpi bambwetete. (Nk. 19:1; Yez. 40:26) Kana nge ke longuka bima yai, nge ta ndima kibeni nde Yehowa muntu salaka bima yonso. Mikanda na beto ke vandaka ti masolo yina ke tendulaka mbote-mbote bima yina Nzambi me salaka. Longuka masolo yai ata yo ke vandaka mpasi na kubakisa. Longuka yina nge ke mona nde nge ta kuka kulonguka. Tala diaka bavideo ya kitoko ya ke tubila bima yina Nzambi me salaka na site na beto ya Internet jw.org. Beto talaka bavideo yango na balukutakanu ya distrike ya me katuka kuluta.
10. Pesa mbandu ya ke monisa nde kele ti muntu yina salaka bima yonso. (Baroma 1:20)
10 Ntangu nge ke longuka bima yina Nzambi me salaka, tula dikebi na mambu yina yo ke longa nge sambu na yandi. (Tanga Baroma 1:20.) Mu mbandu, ntangu ke basisaka tiya mpi nsemo yina ke vandaka mfunu na luzingu kansi bansemo ya nkaka yina ntangu ke basisaka lenda vanda mbi. Yo ke lombaka nde beto vanda na lutaninu sambu bansemo yina ya ntangu kusimba beto ve. Inki ke taninaka beto? Ntoto ke vandaka ti kima mosi (couche d’ozone) yina ke taninaka beto na bansemo yina ya mbi. Kana bansemo yina ya mbi ke kuma ngolo, kima yina ke taninaka beto mpi ke kumaka nene. Mbandu yai ke monisa nde kele ti muntu yina salaka bima yonso mpi muntu yango kele zola mpi yandi kele mayele.
11. Na wapi nge lenda zwa masolo yina ta ndimisa nge kibeni nde Nzambi muntu me salaka bima yonso? (Tala lupangu “ Bisika ya Kuzwa Mambu ya Ta Sadisa Nge na Kundima nde Nzambi Muntu Salaka Bima Yonso.”)
11 Nge lenda zwa masolo yina ke ndimisa kibeni nde Nzambi muntu salaka bima yonso kana nge tanga mukanda Index des publications des Témoins de Jéhovah mpi kana nge sala bansosa na jw.org. Nge lenda yantika kutanga masolo mpi kutala bavideo ya kele na masolo “Keti Yo Kudibasikilaka?” Yo ke vandaka nkufi mpi yo ke tubilaka mwa mambu ya kuyituka ya me tala bambisi mpi bima ya nkaka yina Nzambi salaka. Yo kele mpi ti bambandu ya ke monisa mutindu bantu ya mayele ke landaka bima yina Nzambi me salaka sambu na kusala bima ya nkaka.
12. Ntangu beto ke longuka Biblia, nki mambu beto fwete tadila?
12 Longuka Biblia. Muntu ya mayele yina beto me tubila na paragrafe ya iya vandaka kundima ve nde Nzambi muntu salaka bima yonso. Kansi na nima, yandi kumaka kundima yo. Yandi ke tuba nde: “Mono kumaka ve ti lukwikilu kaka sambu na mambu yina mono longukaka na siansi. Mambu yina mono longukaka na Biblia sadisaka mono mpi na kukuma ti lukwikilu.” Mbala ya nkaka nge ke zabaka mbote malongi ya Biblia. Kansi sambu na kundima kibeni nde Nzambi muntu salaka bima yonso, nge fwete landa kulonguka Ndinga na yandi. (Yoz. 1:8; Nk. 119:97) Mu mbandu, tala mutindu Biblia ke tubilaka mbote-mbote mpila mambu salamaka bamvula mingi me luta. Tula dikebi sambu na kumona mutindu mambu yina Biblia tubaka na ntwala me lunganaka mpi mutindu bantu yina sonikaka yo tubaka mambu ya ke wakana. Kana nge sala mutindu yina, nge ta ndima kibeni nde Ngangi na beto ya zola mpi ya mayele muntu salaka beto mpi nde Biblia kele Ndinga na yandi. *—2 Tim. 3:14; 2 Pie. 1:21.
13. Pesa mbandu mosi ya ke monisa mayele yina kele na Ndinga ya Nzambi.
13 Ntangu nge ke longuka Ndinga ya Nzambi, tala mutindu bandongisila na yo lenda sadisa nge. Mu mbandu, Biblia tubaka banda ntama nde zola ya mbongo kele mbi mpi nde yo ke nataka “bampasi mingi.” (1 Tim. 6:9, 10; Bing. 28:20; Mat. 6:24) Keti ndongisila yai kele mfunu tii bubu yai? Mukanda mosi (The Narcissism Epidemic) ke tuba nde: “Mbala mingi bantu yina ke zolaka kuvanda ti bima mingi ya kinsuni ke vandaka ve na kiese mpi bo ke vandaka ti basusi ya ngolo. Bantu yina ke zolaka kaka kuvanda ti mbongo mingi ke vandaka mpi ve na kiese mpi bo ke vandaka ve ti sante ya mbote.” Yo yina, ndongisila ya Biblia na yina me tala zola ya mbongo kele mfunu mingi sambu na beto. Nge lenda yindula bandongisila ya nkaka ya Biblia yina me sadisaka nge. Ntangu beto ke yindula bandongisila yonso ya mbote ya Biblia, beto ta bakisa nde Ngangi na beto ya zola ke zabaka mambu ya mbote sambu na beto mpi ntangu yonso beto ta landa kutudila yandi ntima. (Yak. 1:5) Yo ta sadisa beto na kuvanda ti luzingu ya kiese kibeni.—Yez. 48:17, 18.
14. Kana nge ke longuka Biblia, nki mambu nge ta longuka na yina me tala Yehowa?
14 Ntangu nge ke longuka Biblia, vanda ti lukanu ya kuzaba Yehowa mbote-mbote. (Yoa. 17:3) Ntangu nge ke longuka Biblia, nge ta zaba kimuntu ya Yehowa mpi bikalulu na yandi; yo kele bikalulu yina nge longukaka ntangu nge talaka bima yina Yehowa me salaka. Kana beto ke longuka bikalulu ya Yehowa, yo ta sadisa beto na kundima kibeni nde yandi kele. (Kub. 34:6, 7; Nk. 145:8, 9) Kana nge zaba Yehowa mbote, lukwikilu na nge na yandi ta kuma ngolo, nge ta kuma kuzola yandi diaka mingi mpi kinduku na nge ti yandi ta kuma ngolo.
15. Inki mambote nge ta baka kana nge ke songa bantu ya nkaka mambu yina nge ke kwikilaka?
15 Longa bantu ya nkaka mambu yina nge ke kwikilaka na yina me tala Nzambi. Kana nge sala mutindu yina, lukwikilu na nge mosi ta kuma ngolo. Kana muntu mosi yina nge ke longa me yula nge ngiufula sambu na kuzaba kana Nzambi kele to ve mpi nge ke mona nde nge kele ve ti mvutu ya kupesa yandi, nki nge ta sala? Sosa verse yina ke tubila diambu yango mpi na nima songa yo muntu yango. (1 Pie. 3:15) Nge lenda lomba mpi mpangi ya nkaka na kusadisa nge. Ata muntu yango kundima bamvutu ya Biblia to ve, bansosa yina nge salaka ta natila nge mambote. Lukwikilu na nge ta kuma ngolo. Yo ta sadisa nge mpi na kundima ve bantu ya mayele mpi ya me longukaka mingi yina ke tubaka nde Nzambi ve muntu me salaka bima yonso.
LANDA KUKUMISA LUKWIKILU NA NGE NGOLO
16. Inki ta salama kana beto ke landa ve kukumisa lukwikilu na beto ngolo?
16 Yo vanda beto ke sadilaka Yehowa banda bamvula mingi to ve, beto fwete landa kukumisa lukwikilu na beto ngolo na yandi. Sambu na nki? Sambu kana beto keba ve, lukwikilu na beto lenda lemba. Mutindu beto me mona yo, lukwikilu ke tendula kundima mambu ya kieleka ata yo ke monana ve. Beto lenda vila kukonda mpasi mambu yina beto ke mona ve. Yo yina Polo tubaka nde kukonda lukwikilu kele “disumu yina ke kangaka beto kukonda mpasi.” (Baeb. 12:1) Inki beto fwete sala sambu na kulanda kukumisa lukwikilu na beto ngolo?—2 Bate. 1:3.
17. Inki ta sadisa beto na kulanda kukumisa lukwikilu na beto ngolo?
17 Ya ntete, samba Yehowa mbala na mbala sambu na kulomba yandi mpeve santu. Sambu na nki? Sambu lukwikilu kele kikalulu yina mpeve santu ke sadisaka beto na kukuma ti yo. (Bag. 5:22, 23) Beto ta kuka ve kulanda kukumisa lukwikilu na beto ngolo na Ngangi kukonda lusadisu ya mpeve santu na yandi. Kana beto ke landa kulomba Yehowa mpeve santu, yandi ta pesa beto yo. (Luka 11:13) Beto lenda samba nde: “Pesa beto lukwikilu mingi.”—Luka 17:5.
18. Mutindu Nkunga 1:2, 3 ke monisa yo, nki dikabu beto kele ti yo?
18 Ya zole, longuka Ndinga ya Nzambi mbala na mbala. (Tanga Nkunga 1:2, 3.) Ntangu bo sonikaka nkunga yai, bantu fioti mpamba ya Izraele vandaka ti mukanda ya nsiku ya Nzambi. Bantotila mpi banganga-nzambi vandaka ti bakopi ya mukanda ya Nsiku mpi na nsuka ya bamvula nsambwadi, bo vandaka kuyidika mambu sambu “babakala, bankento, bana” mpi banzenza yina vandaka na Izraele kulanda lutangu ya Nsiku ya Nzambi. (Kul. 31:10-12) Na bilumbu ya Yezu, bantu fioti mpamba vandaka ti barulo ya Masonuku mpi barulo mingi vandaka na basinagoga. Kansi bubu yai, bantu mingi kele ti Ndinga ya Nzambi. Yo kele dikabu ya mbote kibeni. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto ke sepelaka ti dikabu yango?
19. Inki beto fwete sala sambu na kulanda kukumisa lukwikilu na beto ngolo?
19 Beto ta monisa nde beto ke sepelaka ti dikabu ya Ndinga ya Nzambi kana beto ke tanga yo mbala na mbala. Beto fwete longuka ve Ndinga ya Nzambi kaka na dibaku mosi buna to kana beto ke mona nde beto kele ti ntangu ya kusala yo. Kana beto ke longuka Biblia mbala na mbala, yo ta sadisa beto na kukumisa lukwikilu na beto ngolo.
20. Inki beto fwete sala?
20 Beto kele ve bonso “bantu ya mayele ti ya ngangu” ya nsi-ntoto yai sambu lukwikilu na beto me simbama ngolo na Ndinga ya Nzambi. (Mat. 11:25, 26) Ntangu beto ke longukaka Biblia, beto ke bakisaka sambu na nki mambu ya nsi-ntoto yai ke landa kubeba. Beto ke bakisaka mpi mambu yina Yehowa ta sala sambu na kuyidika yo. Yo yina, beto fwete kumisa lukwikilu na beto ngolo mpi kusadisa bantu mingi na kundima nde Nzambi muntu salaka bima yonso. (1 Tim. 2:3, 4) Beto landa kuvingila ntangu yina bantu yonso ya ke zingaka na ntoto ta kumisa Yehowa mpi ta tuba mambu yai ya kele na Kusonga 4:11: “Yehowa Nzambi na beto, nge me fwana na kubaka nkembo . . . sambu nge muntu gangaka bima yonso.”
NKUNGA 2 Zina na Nge Yehowa
^ par. 5 Biblia ke tubaka pwelele nde Yehowa Nzambi muntu salaka bima yonso. Kansi bantu mingi ke ndimaka yo ve. Bo ke tubaka nde bima yonso kudibasikilaka. Kana beto ke kumisa lukwikilu na beto ngolo na Nzambi mpi na Biblia, beto ta ndima ve nde bima yonso kudibasikilaka. Disolo yai ta sadisa beto na kuzaba mutindu beto lenda kumisa lukwikilu na beto ngolo.
^ par. 5 Na banzo-nkanda ya nkaka, balongi ke longaka ve nde Nzambi muntu salaka bima yonso. Balongi ya nkaka ke tubaka nde kana bo sala mutindu yina, bo ta pusa bana ya nzo-nkanda na kundima nde Nzambi kele.
^ par. 7 Tala mambu yina bantu kuluta 60 ya me longukaka mingi mpi bantu ya siansi ya ke ndimaka nde Nzambi muntu salaka bima yonso na Index des publications des Témoins de Jéhovah na kitini “ Science ” mpi na ntu-diambu “ scientifiques partisans de la création. ” Tala mpi mambu ya nkaka ya bo ke tubaka na Mukanda ya Bansosa Sambu na Bambangi ya Yehowa na kitini “Siansi mpi Teknolozi,” na ntu-diambu “‘Interview’ (masolo ya kulandana ya Telama!).”
^ par. 12 Tala disolo “ La science et la Bible sont-elles compatibles? ” na Réveillez-vous ! ya Februari 2011 mpi disolo “ Les prédictions de Jéhovah s’accomplissent ” na Nzozulu ya Nkengi ya Yanuari 1, 2008.
