1. Inki beto fwete sala sambu na kukuma Bakristu ya kuyela na kimpeve?

 YO KE yitukisaka mingi na kumona mutindu mwana ke yelaka nswalu mpi ke kumaka mbuta. Yandi ke salaka ve bikesa sambu na kuyela. Kansi kuyela na kimpeve ke lombaka bikesa. b (1 Bak. 13:11; Baeb. 6:1) Beto fwete vanda ti kinduku ya ngolo ti Yehowa sambu na kuyela na kimpeve. Beto ke vandaka mpi ti mfunu ya mpeve santu ya Nzambi sambu yo sadisa beto na kukuma ti bikalulu yina ke sepedisaka yandi, kulonguka mambu yina lenda sadisa beto mpi kuyilama sambu na mikumba yina beto lenda kuma ti yo na bilumbu ke kwisa.​—Bing. 1:5.

2. Kuyantika 1:27 ke longa beto nki mpi nki beto ta tubila na disolo yai?

² Yehowa me salaka babakala mpi bankento. (Tanga Kuyantika 1:27.) Ya kieleka, nitu ya babakala mpi ya bankento me swaswana kansi bo me swaswana mpi na mambu mingi ya nkaka. Mu mbandu, Yehowa me salaka babakala mpi bankento sambu na kulungisa mikumba ya kuswaswana. Yo yina, bo kele ti mfunu ya bikalulu mpi mambu ya nkaka ya mfunu yina ta sadisa bo na kulungisa mikumba yina. (Kuy. 2:18) Na disolo yai, beto ta tubila mambu yina baleke ya bankento lenda sala sambu na kukuma Bakristu ya kuyela na kimpeve. Na disolo ya ke landa, beto ta tubila mambu yina baleke ya babakala lenda sala.

3-4. Na wapi baleke ya bankento lenda zwa bambandu ya mbote ya kulanda? (Tala mpi kifwanisu ya ke wakana ti baparagrafe yai.)

³ Biblia ke tubilaka bankento mingi yina vandaka kuzola Yehowa  mpi vandaka kusadila yandi. (Tala disolo “Inki Malongi Beto Lenda Baka na Bankento Yina Biblia Ke Tubilaka?” na jw.org) Mutindu verse ya me simba disolo na beto ke tuba, bo vandaka “bantu ya ke lutisaka ve ndilu na bikalulu na bo” mpi “bantu ya kwikama na mambu yonso.” Diaka, baleke ya bankento lenda zwa na mabundu na bo, bampangi-bankento ya kuyela na kimpeve yina kele bambandu ya mbote ya bo lenda landa.

⁴ Baleke ya bankento, beno tala bampangi-bankento yina beno me zaba ya kele bambandu ya mbote yina beno lenda landa. Beno tala bikalulu na bo ya mbote. Na nima, beno tala mutindu beno lenda kuma mpi ti bikalulu yango. Na baparagrafe ya ke landa, beto ta tubila bikalulu tatu ya mfunu yina bampangi-bankento ya kuyela na kimpeve fwete vanda ti yo.

5. Sambu na nki nkento ya kuyela na kimpeve fwete vanda muntu ya kudikulumusa?

⁵ Kudikulumusa kele kikalulu ya mfunu mingi sambu na Mukristu ya kuyela na kimpeve. Kana nkento kele muntu ya kudikulumusa, yandi ta vanda ti kinduku ya mbote ti Yehowa mpi ti bantu ya nkaka. (Yak. 4:6) Mu mbandu, nkento yina ke zolaka Yehowa ta lemfuka na kudikulumusa yonso na mambu yina kele na 1 Bakorinto 11:3. Na verse yina, Yehowa ke tendula nani yandi me pesaka mukumba ya kutwadisa dibundu mpi dibuta. c

6. Inki dilongi baleke ya bankento lenda baka na kudikulumusa ya Rebeka?

⁶ Beto tadila mbandu ya Rebeka. Yandi vandaka nkento ya mayele yina bakaka balukanu ya mbote luzingu na yandi ya mvimba. Yandi zabaka ntangu ya mbote mpi mutindu ya mbote ya kusala mambu. (Kuy. 24:58; 27:5-17) Yandi vandaka luzitu mpi bulemfu. (Kuy. 24:17, 18, 65) Kana nge ke lemfukila Yehowa na kudikulumusa yonso bonso Rebeka, nge ta vanda mbandu ya mbote na dibuta na nge mpi na dibundu.

7. Inki mutindu baleke ya bankento lenda landa mbandu ya Estere ya kuvanda ve lulendo?

⁷ Bakristu yonso ya kuyela na kimpeve fwete vanda ve lulendo. Biblia ke tubaka nde “mayele  ke vandaka ti bantu ya kudikulumusa.” (Bing. 11:2) Estere vandaka ve lulendo mpi yandi vandaka nkento ya kimpeve. Yo sadisaka yandi na kuyindula ve nde yandi me luta bantu ya nkaka ntangu yandi kumaka ntotila-nkento. Yandi sadilaka ndongisila yina kisoni na yandi Mordekai pesaka yandi. (Est. 2:10, 20, 22) Nge ta kuma mpi ti kikalulu yina kana nge ke sosa bandongisila ya mbote mpi nge ke sadila yo.​—Tito 2:3-5.

8. Inki mutindu 1 Timoteo 2:9, 10 ta sadisa bampangi-bankento na kubaka balukanu ya mbote na yina me tala bilele mpi kuyidika nitu?

⁸ Estere monisaka mpi na mutindu ya nkaka nde yandi vandaka ve lulendo. Yandi vandaka “kitoko mingi na nitu mpi na luse,” kansi yandi vandaka ve kudisikisa sambu na yo. (Est. 2:7, 15) Inki mutindu bampangi-bankento lenda landa mbandu ya Estere? Mutindu mosi ya kusala yo kele na 1 Timoteo 2:9, 10. (Tanga.) Ntumwa Polo songaka bampangi-bankento na kulwata kukonda kulutisa ndilu mpi na kuvanda ti mabanza ya mbote. Bangogo ya Kigreki ya bo me sadila na verse yina ke monisa nde nkento yina kele Mukristu fwete lwata bilele yina bo lenda zitisa mpi ya ke monisa nde yandi ke tulaka dikebi na mutindu bantu ya nkaka ke waka mpi na bangindu na bo. Beto ke sepelaka mingi ti bampangi-bankento ya kuyela na kimpeve yina ke lwataka mbote.

9. Mbandu ya Abigaile ke longa beto nki?

⁹ Luswasukusu kele kikalulu ya nkaka ya mfunu yina Bakristu yonso ya bankento ya kuyela na kimpeve fwete vanda ti yo. Luswasukusu kele nki? Yo kele mayele ya kubakisa mambu, disongidila makuki ya kuzaba mambu ya mbote mpi mambu ya mbi mpi ya kupona kusala mambu ya mbote. Beto tadila mbandu ya Abigaile. Bakala na yandi bakaka lukanu mosi ya mbi yina zolaka kunatila nzo na bo ya mvimba bampasi. Abigaile salaka mambu na nswalu yonso. Mayele na yandi ya kubakisa mambu gulusaka luzingu ya bantu. (1 Sam. 25:14-23, 32-35) Mayele ya kubakisa mambu ke sadisaka beto mpi na kuzaba ntangu ya mbote ya kutuba mpi ntangu ya kuvanda pima. Ntangu beto ke solula ti bantu ya nkaka, yo ke sadisaka beto na kusosa ve kuzaba mambu yina beto kele ve ti nswa ya kuzaba to kuyula bo mambu yina lenda yangisa bo.​—1 Bate. 4:11.

10-11. Kana nge ke zaba kutanga mpi kusonika mbote, nki mutindu yo lenda sadisa nge mpi bantu ya nkaka? (Tala mpi kifwanisu ya ke wakana ti baparagrafe yai.)

¹⁰ Nkento yina kele Mukristu fwete longuka mambu ya mfunu yina ta sadisa yandi. Mwa mambu ya mfunu yina mwana-nkento ke longuka ntangu yandi kele mwana-fioti ta landa kusadisa yandi luzingu na yandi ya mvimba. Beto tadila mwa bambandu.

¹¹ Longuka kutanga mbote mpi kusonika mbote. Na bisika ya nkaka, bo ke yindulaka nde yo kele ve mfunu nde bankento kulonguka kutanga mpi kusonika. Kansi yo kele mfunu nde Bakristu yonso  kuzaba kutanga mpi kusonika. d (1 Tim. 4:13) Yo yina, kubika ve nde ata kima mosi kukanga nge nzila ya kulonguka kutanga mpi kusonika mbote. Inki mambote yo ta natila nge? Yo lenda sadisa nge na kuzwa kisalu mpi na kutanina yo. Nge ta kuma longoki ya mbote ya Biblia mpi longi ya mbote ya Ndinga ya Nzambi. Kima ya kuluta mfunu kele nde nge ta pusana kibeni pene-pene na Yehowa ntangu nge ke tanga Ndinga na yandi mpi nge ke yindula yo mingi.​—Yoz. 1:8; 1 Tim. 4:15.

12. Inki mutindu Bingana 31:26 ta sadisa nge na kukuma kusolula mbote?

¹² Longuka kusolula mbote ti bantu. Bakristu fwete solula mbote ti bantu. Yakobo pesaka beto bandongisila ya mbote sambu na yo. Yandi tubaka nde: “Konso muntu fwete wa nswalu, yandi fwete nwanina ve na kutuba.” (Yak. 1:19) Kana nge ke widikila bantu ya nkaka ti dikebi ntangu bo ke tuba, nge ta monisa nde nge ke “kuditula na kisika” na bo. (1 Pie. 3:8) Kana nge ke bakisa ve mambu yina muntu mosi ke tuba to mutindu yandi ke wa, yula yandi bangiufula ya mbote. Na nima, baka ntangu ya kuyindula na ntwala ya kutuba. (Bing. 15:28, noti na nsi ya lutiti.) Kudiyula nde: ‘Keti mambu yina mono ke zola kutuba kele ya kieleka mpi ya ke pesa kikesa? Keti yo ta monisa nde mono kele luzitu mpi mawete?’ Landa mbandu ya bampangi-bankento ya kuyela na kimpeve yina ke solulaka mbote. (Tanga Bingana 31:26.) Tula dikebi na mutindu bo ke tubaka. Kana nge ke longuka kusolula mbote ti bantu, nge ta sala mpi kinduku ya mbote ti bo.

13. Inki mutindu nge lenda longuka bisalu ya nzo? (Tala mpi kifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.)

¹³ Longuka mutindu ya kusimba nzo. Na bisika mingi, bankento bantu ke salaka bisalu mingi ya nzo. Mama na nge to mpangi ya nkaka ya nkento lenda sadisa nge na kulonguka kusala bisalu ya nzo. Mpangi-nkento Cindy ke tuba nde: “Kado mosi ya kuluta mfunu yina mama na mono me pesaka mono, kele ya kulonga mono kuwa kiese yina kisalu ya ngolo ke pesaka. Kulonguka kulamba, kutula bunkete, kutunga mpi kusumba, me sadisaka mono mingi na luzingu mpi yo me kangudilaka mono nzila ya kusala mingi na kisalu ya Yehowa. Mama longaka mono mpi na kuyamba banzenza mpi yo me sadisaka mono na kukutana ti bampangi mingi yina kele bambandu ya mbote sambu na mono.” (Bing. 31:15, 21, 22) Nkento yina kele kikesa, ya ke yambaka banzenza mpi ya me longukaka kusala bisalu ya nzo, kele kibeni lusakumunu sambu na dibuta na yandi mpi sambu na dibundu.​—Bing. 31:13, 17, 27; Bis. 16:15.

14. Mbandu ya mpangi Crystal ke longa nge nki mpi nki nge fwete vila ve?

¹⁴ Longuka kusala mambu nge mosi. Yo kele mfunu nde Bakristu yonso ya kuyela na kimpeve kulonguka kusala mambu bo mosi. (Bafil. 4:11) Mpangi-nkento Crystal ke tuba nde: “Bibuti na mono sadisaka mono na kupona ba cours yina mono ta longuka na nzo-nkanda sambu na kulonguka mambu ya mfunu yina ta sadisa mono luzingu na mono ya mvimba. Papa songaka mono  na kulonguka ba cours ya comptabilité sambu na kuzaba mbote mambu ya mbongo. Yo sadisaka mono mingi.” Diaka, nge fwete suka ve kaka na kulonguka mutindu ya kuzwa mbongo kansi longuka mpi mutindu ya kusadila mbongo mbote. (Bing. 31:16, 18) Tula dikebi na balukanu na nge ya kimpeve mpi kubaka ve bamfuka ya kukonda mfunu. Sepela ti bima yina nge kele ti yo mpi vanda ti luzingu ya kukonda mindondo.​—1 Tim. 6:8.

15-16. Sambu na nki bampangi-bankento yina me kwelaka ve kele mfunu mingi? (Marko 10:29, 30)

¹⁵ Kana nge kuma ti bikalulu ya mbote yina ke sepedisaka Yehowa mpi nge longuka mambu ya mfunu yina ta sadisa nge, nge ta vanda ya kuyilama sambu na mikumba yina nge ta kuma ti yo. Beto tadila mwa mambu yina nge lenda sala.

¹⁶ Nge lenda kwela ntete ve sambu na mwa ntangu. Mutindu Yezu tubaka yo, bankento ya nkaka ke ponaka na kukwela ve, ata kisika yina bo ke zingaka bantu ke zolaka nde bantu yonso kukwela. (Mat. 19:10-12) Bankaka ke kwelaka ve sambu na bikuma ya nkaka. Yehowa ti Yezu ke yindulaka ve nde Bakristu yina me kwelaka ve kele ve mfunu. Na ntoto ya mvimba, bampangi-bankento yina me kwelaka ve kele bambandu ya mbote na mabundu. Zola yina bo ke monisilaka bantu ya nkaka mpi dikebi yina bo ke tudilaka bo na masonga yonso, ke salaka nde bampangi-bankento yai ya Bakristu kukuma bampangi mpi bamama ya bantu mingi.​—Tanga Marko 10:29, 30; 1 Tim. 5:2.

17. Inki mutindu mpangi-nkento lenda yilama banda bubu yai sambu na kusala kisalu ya ntangu yonso?

¹⁷ Nge lenda sala kisalu ya ntangu yonso. Bampangi-bankento ke salaka mingi na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote na ntoto ya mvimba. (Nk. 68:11) Keti nge lenda kuditudila lukanu ya kusala kisalu ya ntangu yonso? Nge lenda kuma mupasudi-nzila, kusala kisalu ya kutunga bisika na beto ya lusambu to kusala na Betele. Samba sambu na lukanu na nge. Solula ti bampangi ya nkaka yina me lungisaka dezia lukanu yina mpi tala mambu yina nge fwete sala sambu na kulungisa lukanu yango. Na nima, sala manaka yina ta sadisa nge na kulungisa lukanu yango. Kulungisa lukanu na nge yina ta kangudila nge nzila ya kusala mambu mingi ya mbote na kisalu ya Yehowa.

18. Sambu na nki mpangi-nkento fwete pona na dikebi yonso bakala yina yandi ta kwela? (Tala mpi kifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.)

¹⁸ Nge lenda pona na kukwela. Bikalulu mpi mambu ya mfunu yina beto me tubila ta sadisa nge na kukuma nkento ya me fwana. Ya kieleka,  kana nge ke pona na kukwela, nge fwete pona mbote-mbote muntu yina nge ta kwela. Yo kele na kati ya balukanu ya kuluta mfunu na luzingu na nge. Kuvila ve nde nge fwete lemfukila bakala yina nge ta kwela. (Bar. 7:2; Baef. 5:23, 33) Yo yina kudiyula nde: “Keti yandi kele Mukristu ya kuyela na kimpeve? Keti yandi ke tulaka mambu ya kimpeve na kisika ya ntete na luzingu na yandi? Keti yandi ke bakaka balukanu ya mbote? Keti yandi ke ndimaka bifu na yandi? Keti yandi ke zitisaka bankento? Keti yandi ta sadisa mono na kimpeve, ta lungisa bampusa na mono ya kinsuni mpi ta vanda nduku na mono ya ngolo? Keti yandi ke lungisaka mikumba na yandi mbote? Mu mbandu, nki mikumba yandi kele ti yo na dibundu mpi nki mutindu yandi ke lungisaka yo? (Luka 16:10; 1 Tim. 5:8) Ya kieleka, kana nge ke zola kuzwa bakala ya mbote, nge mosi ntete fwete vanda nkento ya mbote.

19. Sambu na nki mukumba ya “nsadisi” kele ya lukumu mingi?

¹⁹ Biblia ke tubaka nde nkento ya mbote kele “nsadisi” ya bakala na yandi mpi yandi kele muntu “yina me fwanana na yandi.” (Kuy. 2:18) Keti yo ke tendula nde nkento kele ve mfunu? Mpidina ve. Mukumba ya nsadisi yina nkento kele ti yo kele kibeni lukumu sambu na yandi. Nkutu, mbala mingi Biblia ke bingaka Yehowa nde “nsadisi.” (Nk. 54:4; Baeb. 13:6) Nkento kele nsadisi ya kieleka sambu na bakala na yandi kana yandi ke sadisa yandi na kubaka balukanu ya mbote mpi na kusala nde balukanu yango kununga. Yandi ke zolaka Yehowa mpi ke sadisaka bantu ya nkaka na kumona bikalulu ya mbote ya bakala na yandi. (Bing. 31:11, 12; 1 Tim. 3:11) Nge lenda yilama sambu na mukumba yai ya nge ta kuma ti yo kana nge ke kumisa kinduku na nge ti Yehowa ngolo mpi nge ke sadisa bantu ya nkaka na nzo mpi na dibundu.

20. Inki mutindu mama lenda sadisa dibuta na yandi na kuvanda na kiese?

²⁰ Nge lenda kuma mama. Kana nge me kwela, nge lenda buta bana. (Nk. 127:3) Yo yina, nge fwete yindula na ntwala mutindu ya kuvanda mama ya mbote. Bikalulu mpi mambu ya mfunu ya beto me tubila na disolo yai ta sadisa nge na kuvanda nkento mpi mama ya mbote. Zola, ntima-mbote mpi ntima-nda ta sadisa nge na kuvanda ti dibuta ya mbote, kisika yina bana na nge ta vanda na kiese mpi bo ta kudiwa na lutaninu.​—Bing. 24:3.

21. Inki mutindu beto ke waka sambu na bampangi na beto bankento mpi sambu na nki? (Tala kifwanisu ya lutiti ya zulu.)

²¹ Bampangi-bankento, beto ke zolaka beno mingi sambu na mambu yonso yina beno ke salaka sambu na Yehowa mpi sambu na bansadi na yandi. (Baeb. 6:10) Beno ke salaka ngolo sambu na kukuma ti bikalulu ya mbote ya ke sepedisaka Yehowa, sambu na kulonguka mambu ya mfunu yina ta sadisa beno na luzingu na beno mpi ta pusa beno na kusadisa bantu ya nkaka. Yo ta sadisa beno mpi na kulungisa mbote mikumba yina beno ta kuma ti yo. Beno kele mfunu mingi kibeni na organizasio ya Yehowa.