1. Sambu na nki bantu mingi ke ndimaka ve nde bantu lenda zinga mvula na mvula?

 BANTU mingi ke diaka madia ya mbote mpi ke salaka bangalasisi mbala na mbala sambu na kuvanda ti sante ya mbote. Ata mpidina, bo ke zabaka nde yo ta sadisa bo ve na kuzinga mvula na mvula. Nkutu bampasi yina kimununu ke nataka lenda pusa bo na kuyindula nde bantu lenda zinga ve ata fioti mvula na mvula. Ata mpidina na Yoane 3:16 mpi 5:24, Yezu tubaka nde bantu lenda baka “luzingu ya mvula na mvula.”

2. Yoane kapu 6 ke tuba nki sambu na luzingu ya mvula na mvula? (Yoane 6:39, 40)

² Kilumbu mosi, Yezu disaka bantu mingi mampa mpi bambisi ya masa na mutindu ya kuyituka. a Nkutu, yo yitukisaka bo mingi kansi mambu yina Yezu tubaka na kilumbu yina landaka, yitukisaka bo diaka mingi. Bantu yango landaka Yezu na Kapernaumi pene-pene ya dibungu ya Galilea mpi kuna, yandi songaka bo nde bantu lenda futumuka mpi kuzinga mvula na mvula. (Tanga Yoane 6:39, 40.) Yindula mambote yina yo ta natila bantu ya nge ke zolaka yina me fwaka. Mambu yai Yezu tubaka ke ndimisa beto nde bantu mingi yina me fwaka ta futumuka mpi nde nge ti bantu ya nge ke zolaka lenda zinga mvula na mvula. Ata mpidina, bantu mingi bakisaka ve mambu ya nkaka yina Yezu tubaka na Yoane kapu 6. Beto tadila mambu yango.

3. Inki Yezu tubaka na Yoane 6:51?

³ Bantu yina na Kapernaumi yindulaka nde mampa yina Yezu disaka bo vandaka mana yina Yehowa vandaka kudisa ba-nkaka na bo. Ya kieleka, Biblia ke bingaka mana nde “mampa . . . yina katukaka  na zulu.” (Nk. 105:40; Yoa. 6:31) Yezu sadilaka mbandu ya mana sambu na kulonga bantu yina mambu ya mfunu mingi. Mana vandaka mampa yina Nzambi vandaka kupesa bantu na mutindu ya kuyituka. Ata mpidina, nsuka-nsuka bantu yina diaka yo fwaka. (Yoa. 6:49) Kansi na kuswaswana ti mana, Yezu tubaka nde yandi kele “dimpa ya kieleka yina ke katuka na zulu,” “dimpa ya Nzambi” mpi “dimpa ya luzingu.” (Yoa. 6:32, 33, 35) Yezu monisaka mutindu yandi swaswanaka mpenza ti mana yina Nzambi vandaka kupesa bantu ya Izraele. Yandi tubaka nde: “Mono kele dimpa ya luzingu yina katukaka na zulu. Kana muntu kudia dimpa yai, yandi ta zinga kimakulu.” (Tanga Yoane 6:51.) Ntangu Bayuda waka mambu yai, yo yangisaka bo mingi. Sambu na nki Yezu tubaka nde yandi kele “dimpa” yina katukaka na zulu, dimpa yina lutaka mana yina Nzambi vandaka kupesa ba-nkaka na bo na mutindu ya kuyituka? Na nima Yezu songaka bo yo pwelele nde: “Dimpa yina mono ta pesa kele nsuni na mono.” Inki Yezu zolaka kutuba? Yo kele mfunu nde beto bakisa mambu yina yandi zolaka kutuba sambu yo ta sadisa beto mpi bantu ya beto ke zolaka na kuzaba mambu yina beto fwete sala sambu na kubaka luzingu ya mvula na mvula. Beto tala mambu yina Yezu zolaka kutuba.

YEZU ZOLAKA KUTUBA NKI NTANGU YANDI TUBILAKA DIMPA YA LUZINGU MPI NSUNI NA YANDI?

4. Sambu na nki mambu yina Yezu tubaka yangisaka mingi bantu ya nkaka?

⁴ Ntangu Yezu tubaka nde yandi ta pesa “nsuni na [yandi] sambu na luzingu ya nsi-ntoto,” yo yangisaka mingi bantu ya nkaka. Keti bo yindulaka nde Yezu zolaka mpenza kupesa bo nsuni ya nitu na yandi sambu bo dia? (Yoa. 6:52) Mambu yai Yezu songaka bo na nima, yangisaka bo diaka mingi: “Kana beno dia ve nsuni ya Mwana ya muntu mpi beno nwa ve menga na yandi, beno kele ve ti luzingu na kati na beno mosi.”​—Yoa. 6:53.

5. Inki ke ndimisa beto nde Yezu zolaka ve kupusa bantu yina na kunwa mpenza menga ya nitu na yandi?

⁵ Na bilumbu ya Noa, Nzambi buyisaka bantu na kudia menga. (Kuy. 9:3, 4) Yehowa buyisaka mpi bantu ya Izraele na Nsiku ya Moize na kudia menga. Bo vandaka ‘kufwa’ konso muntu yina vandaka kudia menga. (Levi 7:27, noti na nsi ya lutiti.) Yezu vandaka kuzitisa Nsiku ya Moize. (Mat. 5:17-19) Yo yina, beto fwete yindula ve ata fioti nde yandi sosaka kupusa Bayuda yina na kudia mpenza nsuni ya nitu na yandi to na kunwa mpenza menga ya nitu na yandi. Ata mpidina, ntangu Yezu tubaka mambu yai ya yitukisaka mingi bantu, yandi zolaka kulonga bo mambu yina bo fwete sala sambu na kubaka “luzingu ya mvula na mvula.”​—Yoa. 6:54.

6. Inki mutindu beto me zaba nde mambu yina Yezu tubaka sambu na nsuni mpi menga na yandi vandaka kutuba ya kifwani?

⁶ Inki dilongi Yezu zolaka mpenza kupesa? Yo kele pwelele nde yandi vandaka kutuba na mutindu ya kifwani mutindu yandi salaka yo ntete ntangu yandi solulaka ti Musamaria mosi ya nkento. Yezu songaka yandi nde: “Konso muntu yina ke nwa masa yina mono ta pesa yandi, yandi ta waka diaka ve nzala ya masa ata fioti, kansi masa yina mono ta pesa yandi ta kuma na kati na yandi nto ya masa yina ke basika sambu na kupesa luzingu ya mvula ya mvula.” (Yoa. 4:7, 14) b Mambu yai Yezu songaka Musamaria yina ya nkento, vandaka ve kutendula nde yandi zolaka kubaka luzingu ya mvula na mvula kaka kana yandi nwa mwa masa mosi buna. Mutindu mosi, Yezu zolaka ve kutuba nde bantu yina yandi vandaka kulonga na Kapernaumi, zolaka kuzinga mvula na mvula kana bo diaka mpenza nsuni ya nitu na yandi mpi kana bo nwaka mpenza menga ya nitu na yandi.

 DIBAKU YA NKAKA YINA YEZU TUBILAKA NSUNI MPI MENGA NA YANDI

7. Inki mabundu ya nkaka ke longaka sambu na mambu yina Yezu tubaka na Yoane 6:53?

⁷ Mabundu ya nkaka ke longaka nde mambu yina Yezu tubaka na Yoane 6:53 na yina me tala kudia nsuni na yandi mpi kunwa menga na yandi, ke monisaka mambu yina fwete salama na Madia ya Nkokila ya Mfumu. Sambu na dibaku yina mpi, Yezu tubilaka nsuni mpi menga na yandi. (Mat. 26:26-28) Bo ke tubaka nde bantu yonso yina ke salaka nkinsi ya Madia ya Nkokila ya Mfumu, fwete dia dimpa mpi kunwa vinu yina bo ke lutisaka na nkinsi yai. Keti yo kele mpidina? Yo kele mfunu nde beto baka mvutu na ngiufula yai sambu konso mvula, bamilio ya bantu na ntoto ya mvimba ke vukanaka sambu na kusala nkinsi yango. Beto ta mona mutindu mambu yina Yezu tubaka na Yoane 6:53 me swaswana ti mambu yina yandi tubaka na Madia ya Nkokila ya Mfumu.

8. Tubila luswaswanu na kati ya mabaku zole yina Yezu tubilaka nsuni mpi menga na yandi. (Tala mpi bifwanisu.)

⁸ Beto tala luswaswanu na kati ya mabaku zole yina Yezu tubilaka nsuni mpi menga na yandi. Ntete, nki ntangu mpi na wapi Yezu tubaka mambu yina kele na Yoane 6:53-56? Yandi tubaka yo na Galilea na mvula 32 ya ntangu na beto, kiteso ya mvula mosi na ntwala nde yandi sala nkinsi ya Madia ya Nkokila ya Mfumu na Yeruzalemi. Ya zole, banani yandi songaka mambu yai? Yandi songaka mambu yai na Bayuda mingi na Galilea yina vandaka ntete-ntete kusosa kulungisa banzala na bo ya kinsuni, kansi ve banzala  na bo ya kimpeve. (Yoa. 6:26) Yo yina, ntangu Yezu tubaka mambu yina bo bakisaka ve, na mbala mosi bo buyaka kukwikila na yandi. Nkutu balongoki na yandi ya nkaka yambulaka kulanda yandi. (Yoa. 6:14, 36, 42, 60, 64, 66) Kansi mambu ya salamaka na dibaku yai swaswanaka mpenza ti mambu yina salamaka kiteso ya mvula mosi na nima, disongidila na mvula 33 ya ntangu na beto ntangu Yezu salaka nkinsi ya Madia ya Nkokila ya Mfumu. Na dibaku yai, bantumwa 11 ya kwikama ya Yezu, landaka kukangama na yandi ata bo bakisaka ve mbote mambu yonso yina yandi vandaka kulonga. Bantumwa yai ya Yezu swaswanaka ti bantu yina na Galilea sambu bantumwa ya Yezu vandaka kundima nde Yezu kele Mwana ya Nzambi yina katukaka na zulu. (Mat. 16:16) Yo yina, Yezu sikisaka bo nde: “Beno kele bantu yina me kangama ti mono na bampasi na mono.” (Luka 22:28) Mambu yai zole mpamba ke sadisa beto na kubakisa nde, mambu yina Yezu tubaka na Yoane 6:53 kele ve mambu yina fwete salama na Madia ya Nkokila ya Mfumu. Kansi, kele ti mambu mingi ya nkaka ya mfunu ya ke swaswanisa mabaku yai zole.

MAMBU YINA YEZU TUBAKA KE TENDULA NKI SAMBU NA NGE?

9. Mambu yina Yezu tubaka na Madia ya Nkokila ya Mfumu ke tadila banani?

⁹ Na Madia ya Nkokila ya Mfumu, Yezu pesaka bantumwa na yandi dimpa ya kukonda levire mpi yandi songaka bo nde yo vandaka kumonisa nitu na yandi. Na nima, yandi pesaka bo vinu mpi yandi tubaka nde yo vandaka kumonisa “menga . . . ya kuwakana.” (Mar. 14:22-25; Luka 22:20; 1 Bak. 11:24) Mambu yai yandi tubaka sambu na kuwakana yai vandaka mfunu mingi. Yandi salaka kuwakana yai ya mpa ti “nzo ya Izraele [ya kimpeve],” disongidila kaka ti bantu yina ta yala ti yandi “na Kimfumu ya Nzambi,” kansi ve ti bantu yonso. (Baeb. 8:6, 10; 9:15) Na ntangu yina, bantumwa na yandi bakisaka ve mambu yai. Ata mpidina, bo zolaka kukuma Bakristu yina bo me tulaka mafuta na mpeve santu mpi kukota na kuwakana ya mpa sambu na kuyala ti Yezu na zulu.​—Yoa. 14:2, 3.

10. Tubila luswaswanu na kati ya mambu yina Yezu tubaka na Galilea ti mambu yina yandi tubaka na Madia ya Nkokila ya Mfumu. (Tala mpi kifwanisu.)

¹⁰ Simba nde mambu yina Yezu tubaka na Madia ya Nkokila ya Mfumu vandaka kutadila bantu ya “kimvuka ya fioti.” Kimvuka yango ya fioti yantikaka ti bantumwa na yandi ya kwikama yina vandaka ti yandi na nkinsi yina. (Luka 12:32) Batumwa na yandi mpi bantu ya nkaka ya me kotaka na kimvuka yai ya fioti, kele bantu yina Yezu me songaka na kudia dimpa mpi na kunwa vinu. Bo bantu ta yala ti Yezu na zulu. Mambu yina Yezu songaka bantumwa na yandi na dibaku yai me swaswana ti mambu yina yandi songaka bantu mingi na Galilea. Sambu mambu yina Yezu tubaka na Madia ya Nkokila ya Mfumu vandaka kutadila kaka bantu ya kimvuka ya fioti. Kansi mambu yina yandi tubaka na Galilea vandaka kutadila bantu mingi mpenza.

11. Inki mutindu beto me zaba nde mambu yina Yezu tubaka na Galilea vandaka ve kutadila bantu ya kimvuka ya fioti?

¹¹ Ntangu Yezu vandaka na Galilea na mvula 32 ya ntangu na beto, yandi tubaka mambu yina na bantu yina vandaka kusosa ntete-ntete nde yandi pesa bo madia. Kansi, yandi bendaka dikebi na bo na mambu ya mfunu mingi kuluta madia ya kinsuni, mambu yina lendaka kusadisa bo na kubaka luzingu ya mvula na mvula. Diaka, Yezu tubaka nde bantu mingi yina me fwaka ta futumuka na kilumbu ya nsuka mpi ta zinga mvula na mvula. Balusakumunu yai ya yandi tubilaka na Galilea vandaka ve kutadila bantu ya kimvuka ya fioti kansi yo vandaka kutadila bantu yonso. Yandi tubaka nde: “Kana muntu kudia dimpa yai yandi ta zinga kimakulu; . . . dimpa yina mono ta pesa kele nsuni na  mono sambu na luzingu ya nsi-ntoto.”​—Yoa. 6:51. c

12. Inki mambu yo ke lombaka kusala sambu na kubaka luzingu ya mvula na mvula yina Yezu tubilaka?

¹² Yezu songaka ve Bayuda yina na Galilea nde bantu yonso ta zinga mvula na mvula. Kansi, yandi tubaka nde kaka bantu yina ‘ke dia dimpa yai,’ disongidila bantu yina ke monisa lukwikilu na yandi ta zinga mvula na mvula. Bantu mingi ya ke tubaka nde bo kele Bakristu ke yindulaka nde bo ta guluka kaka kana bo ke “kwikila na [Yezu]” mpi ke ndima yandi bonso ngulusi na bo. (Yoa. 6:29) Kansi, yo ke lombaka kusala mambu mingi sambu bantu mingi na kati ya Bayuda yina na Galilea, yina kwikilaka ntete na Yezu, yambulaka kukwikila na yandi. Sambu na nki?

13. Inki beto fwete sala sambu na kukuma balongoki ya kieleka ya Yezu?

¹³ Bantu mingi yina Yezu disaka, vandaka na kiese ya kulanda yandi sambu yandi pesaka bo bima yina bo vandaka na yo mfunu. Bo vandaka kusepela ti yandi sambu yandi vandaka kubelula bo, kupesa bo madia ya ofele mpi kusonga bo mambu yina bo vandaka kusepela kuwa. Kansi Yezu monisaka nde yo ke lombaka mambu mingi sambu na kukuma balongoki na yandi ya kieleka. Yandi monisaka pwelele nde yandi kwisaka ve na ntoto kaka sambu na kulungisa banzala ya kinsuni ya bantu. Yo vandaka kulomba nde bantu kundima “kukwisa na” yandi, disongidila kuwila yandi mpi kulemfuka na mambu yonso yina yandi vandaka kulonga.​—Yoa. 5:40; 6:44.

14. Inki beto fwete sala sambu na kubaka mambote yina nsuni mpi menga ya Yezu ke nataka?

¹⁴ Yezu songaka bantu yina na Galilea nde yo kele mfunu mingi nde bo monisa lukwikilu. Kumonisa  lukwikilu na nki? Na kimenga yina yandi zolaka kupesa, disongidila nsuni mpi menga na yandi yina zolaka kusadisa bo na kuzinga mvula na mvula. Yo vandaka mfunu nde Bayuda yina kumonisa lukwikilu yai mpi yo kele mfunu nde beto monisa mpi lukwikilu yango bubu yai. (Yoa. 6:40) Ya kieleka, mutindu Yoane 6:53 ke tuba, sambu na kubaka mambote ya luzingu ya mvula na mvula yina nsuni mpi menga ya Yezu ke nataka, beto fwete monisa lukwikilu na kimenga na yandi. Nzambi ke pesa bantu mingi mpenza dibaku yai ya kuzinga mvula na mvula.​—Baef. 1:7.

15-16. Inki malongi ya mfunu beto me baka na Yoane kapu 6?

¹⁵ Mambu yina kele na Yoane kapu 6 kele mfunu mingi sambu na beto mpi bantu ya beto ke zolaka. Mambu yango ke monisa nde Yezu ke tudilaka bantu dikebi ya mingi. Na Galilea, yandi belulaka bantu, yandi longaka bo nsangu ya Kimfumu mpi yandi pesaka bo madia yina bo vandaka ti yo mfunu. (Luka 9:11; Yoa. 6:2, 11, 12) Kima ya kuluta mfunu, yandi longaka bo nde yandi kele “dimpa ya luzingu.”​—Yoa. 6:35, 48.

¹⁶ Bantu yina Yezu ke bingaka “mameme ya nkaka” fwete dia ve dimpa mpi kunwa ve vinu yina bo ke lutisaka konso mvula na Madia ya Nkokila ya Mfumu. (Yoa. 10:16) Ata mpidina, nsuni mpi menga ya Yezu Kristu ke natilaka bo mpi mambote. Bo ke bakilaka yo mambote ntangu bo ke monisaka lukwikilu na kimenga ya Yezu mpi na mambote mingi yina yo ke nataka. (Yoa. 6:53) Kansi bantu yina ke diaka dimpa mpi ke nwaka vinu, ke monisaka nde bo me kotaka na kuwakana ya mpa mpi nde bo kele ti kivuvu ya kuyala ti Yezu na zulu. Yo yina, ata beto kele Bakristu yina bo me tulaka mafuta to mameme ya nkaka, disolo ya kele na Yoane kapu 6 kele mfunu mingi sambu na beto yonso. Yo ke longa beto mfunu ya kumonisa lukwikilu na kimenga ya Yezu sambu na kubaka luzingu ya mvula na mvula.