Kwenda na mambu ke na kati

Kwenda na tansi ya malongi

DISOLO YA LUZINGU

Mono Ke Landaka Kaka Kulonguka

Mono Ke Landaka Kaka Kulonguka

Mono ke pesaka Yehowa mersi sambu yandi kele ‘Longi na Mono ya Nene.’ (Yez. 30:20) Yandi ke sadilaka Ndinga na yandi Biblia, bima ya kitoko yina yandi me salaka mpi dibundu na yandi sambu na kulonga beto bansadi na yandi. Diaka, yandi ke sadilaka bampangi na beto sambu na kulonga beto. Yo yina, ata mono ke zola kulungisa bamvula 100, mono ke bikaka kaka nde Yehowa kulonga mono na mitindu yai yonso. Bika mono tendudila beno yo.

Mono ti bampangi na mono ya dibuta na 1948

Mono butukaka na 1927 na mbanza mosi ya fioti pene-pene ya mbanza Chicago na provense ya Illinois na États-Unis. Beto butukaka bana tanu: Jetha, Don, Mono, Karl mpi Joy. Beto yonso vandaka ti lukanu ya kusadila Yehowa na ntima ya mvimba. Jetha kotaka na Nzo-nkanda ya zole ya Gileadi na 1943. Don kotaka na Betele ya Brooklyn na New York na 1944. Na nima, Karl kotaka na Betele yango na 1947 mpi Joy na 1951. Mbandu na bo ya mbote mpi ya bibuti na mono, pesaka mono nzala ya ngolo ya kudipesa na kisalu ya Yehowa.

MUTINDU DIBUTA NA BETO LONGUKAKA KIELEKA

Papa ti mama vandaka kuzola kutanga Biblia mpi bo zole vandaka kuzola Nzambi. Bo sadisaka beto na kukuma kuzola mpi Nzambi. Papa vandaka soda na Europe tii na Bitumba ya Ntete ya Ntoto ya Mvimba. Kansi na nima, yandi vandaka diaka ve kusepela ti mabundu. Mama pesaka Nzambi mersi mingi sambu papa fwaka ve na bitumba yina mpi yandi songaka papa nde: “Karl, beto kwenda na eglize mutindu beto vandaka kusala yo.” Kansi papa vutudilaka mama nde: “Mono lenda kwenda kufidisa nge kaka, kansi mono ta kota ve na kati.” Mama yulaka yandi nde: “Sambu na nki?” Papa songaka yandi nde: “Ntangu beto vandaka na bitumba, bamfumu ya dibundu yina vandaka dibundu mosi kabwanaka na bandambu zole mpi na konso ndambu, bo vandaka kusakumuna basoda na bo ti minduki na bo. Keti Nzambi vandaka mpenza kusakumuna basoda ya bandambu yina zole?”

Ntangu mama vandaka na eglize, Bambangi ya Yehowa zole kwisaka na nzo na beto. Bo pesaka papa mikanda zole ya kulongukila Biblia yina bo vandaka kubinga Lumière. Mikanda yango vandaka kutendula mambu ya kele na mukanda ya Kusonga. Papa sepelaka ti mikanda yango mpi yandi bakaka yo. Ntangu mama monaka mikanda yango, yandi yantikaka kutanga yo. Kilumbu mosi, mama monaka zulunalu mosi mpi zulunalu yango vandaka ti kisika mosi, yina bo vandaka kubingisa bantu ya me zola na kulonguka Biblia na mikanda yina bo vandaka kubinga Lumière. Mama ndimaka kukwenda na kisika yina bo vandaka kulonguka ti bantu Biblia. Ntangu yandi kumaka kuna, nkento mosi ya mbuta kangulaka porte. Mama vandaka ti mosi ya mikanda yina na maboko mpi yandi yulaka nkento yina nde: “Beno ke longukaka mukanda yai awa?” Nkento yina vutudilaka yandi nde: “Ee nduku na mono, kota.” Na mposo yina landaka, mama kwendaka ti beto bana mpi banda pana, beto kumaka kukwenda mbala na mbala.

Na lukutakanu mosi, mpangi yina vandaka kutwadisa lombaka mono na kutanga Nkunga 144:15, yina ke tubaka nde bantu yina ke sambilaka Yehowa ke vandaka na kiese. Mono sepelaka mingi ti verse yina mpi baverse zole ya nkaka, mu mbandu 1 Timoteo 1:11 yina ke tubaka nde Yehowa kele “Nzambi ya kiese” mpi Baefezo 5:1 yina ke lombaka beto na “[kulanda] mbandu ya Nzambi.” Mono bakisaka nde mono fwete sadila Ngangi na mono na kiese mpi kupesa yandi mersi sambu na dibaku yai ya yandi me pesaka mono. Yai mambu zole ya mono vandaka kuzola kusala luzingu na mono ya mvimba.

Dibundu yina vandaka pene-pene ti beto vandaka na Chicago na bakilometre 32. Ata mpidina, beto vandaka kukwenda na balukutakanu. Yo yina, mono kumaka kubakisa mambu mingi ya Biblia. Mono ke yibuka kilumbu mosi na lukutakanu, mpangi yina vandaka kutwadisa lombaka yaya na mono Jetha na kupesa mvutu. Ntangu mono waka mvutu yina yaya na mono Jetha pesaka, mono kuditubilaka nde: ‘Mono zabaka yo mpi. Mono lendaka mpi kupesa mvutu yina kana mono nangulaka diboko.’ Yo yina, mono yantikaka kuyidika balukutakanu mpi kupesa bamvutu. Kima ya kuluta mfunu kele nde, bonso bampangi na mono ya dibuta, kinduku na mono ti Yehowa kumaka ngolo mpi mono bakaka mbotika na 1941.

BALUKUTAKANU YA DISTRIKE LONGAKA MONO MAMBU YA YEHOWA

Mono ke vilaka ve lukutakanu ya distrike yina beto salaka na 1942 na mbanza Cleveland na provense ya Ohio. Bambanza kuluta 50 na États-Unis landaka lukutakanu yina na telefone kaka ntangu yo vandaka kusalama. Dibuta na beto mpi mabuta mingi ya nkaka vandaka kulala na batenta yina bampangi yidikaka pene-pene ya kisika yina lukutakanu vandaka kusalama. Na nima, Bitumba ya Zole ya Ntoto ya Mvimba yantikaka mpi bantu kumaka diaka ngolo kutelemina Bambangi ya Yehowa. Na nkokila mosi, kimvuka mosi ya bampangi-babakala kangaka bakamio na bo na ntwala ya kisika yina beto vandaka kulala mpi minda ya bakamio yango vandaka kupesa nsemo na ndambu ya nkaka. Bo tulaka mpangi-bakala mosi na konso kamio sambu na kukengila mpimpa ya mvimba. Bo songaka bampangi yango nde kana bo me mona bantu ke zola kubasisa mavwanga, bo fwete pedisa ngolo minda ya bakamio yango sambu na kupesa bantu yango mpimpa na meso mpi kubula musipi (klaxon) sambu bampangi ya nkaka kukwisa nswalu sambu na kusadisa bo. Mono kuditubilaka nde: ‘Ya kieleka, bansadi ya Yehowa ke kudibongisaka mbote na mambu yonso.’ Yo katulaka mono boma, mono lalaka na ngemba mpi ata kima mosi ve ya mbi salamaka.

Bamvula mingi na nima, ntangu mono vandaka kuyindula mambu yina salamaka na lukutakanu yina ya distrike, mono bakisaka nde mama vandaka ve kuwa boma ata fioti. Yandi vandaka kutula ntima ya mvimba na Yehowa mpi na dibundu na yandi. Mono ke vilaka ve ata fioti mbandu na yandi ya mbote.

Ntangu fioti na ntwala ya lukutakanu yina ya distrike, mama kumaka mupasudi-nzila ya ntangu yonso. Yo yina, yandi vandaka kusonika mambu yina yandi vandaka kuwa na badiskure yina vandaka kutubila kisalu ya ntangu yonso. Ntangu beto vandaka kuvutuka na nzo, yandi tubaka nde: “Mono ke sepela kulanda kusala kisalu ya kimupasudi-nzila, kansi mono ta kuka ve kuvukisa kisalu yango ti bisalu ya nzo. Yo yina, yandi yulaka beto kana beto ta zola kusadisa yandi. Beto ndimaka kusadisa yandi mpi yandi pesaka konso muntu na kati na beto shambre mosi to bashambre zole sambu na kutulaka yo bunkete na ntwala ya kudia. Kana beto me kwenda na nzo-nkanda, mama vandaka kutala kana beto me tula bunkete na nzo mpi na nima, yandi vandaka kukwenda na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote. Mama vandaka mpenza ti mambu mingi ya kusala. Ata mpidina, yandi vandaka kaka kukeba beto mbote. Ntangu beto vandaka kukatuka na nzo-nkanda mpi kuvutuka na nzo sambu na kudia, yandi vandaka ntangu yonso pana sambu na beto. Bilumbu ya nkaka ntangu beto vandaka kukatuka na nzo-nkanda, beto vandaka kukwenda ti mama na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote. Yo sadisaka beto na kubakisa mbote kisalu ya bapasudi-nzila.

MONO YANTIKAKA KISALU YA KIMUPASUDI-NZILA

Mono yantikaka kisalu ya kimupasudi-nzila ti bamvula 16. Ata papa kumaka ntete ve Mbangi ya Yehowa, yandi vandaka kusepela mingi ti mutindu mono vandaka kulonga nsangu ya mbote. Kilumbu mosi na nkokila, mono songaka papa nde ata mono vandaka kusala bikesa ya kulonga nsangu ya mbote, mono zwaka ntete ve muntu yina sepelaka kulonguka Biblia. Yo yina mono yulaka yandi nde: “Keti nge ta sepela kulonguka ti mono?” Yandi yindulaka mwa fioti mpi songaka mono nde: “Kima ve, beto lenda banda kulonguka.” Ee, papa kumaka longoki na mono ya ntete ya Biblia. Yo vandaka dibaku ya nene sambu na mono!

Beto longukaka mukanda “La vérité vous affranchira.” Ntangu beto vandaka kulonguka, mono bakisaka nde papa sadisaka mono na kukuma longoki mpi longi ya mbote ya Biblia. Mu mbandu, kilumbu mosi na nkokila na nima ya kutanga paragrafe mosi, yandi yulaka mono nde: “Mono ke bakisa mambu yina mukanda yai ke tuba, kansi nki ke ndimisa nge nde yo ke tuba mpenza mambu ya kieleka?” Mono kudibongisaka ve mbote sambu na ngiufula yina, yo yina mono vutudilaka yandi nde: “Mono kele ve ti mvutu ya kupesa nge sesepi, kansi mono ta pesa nge mvutu ntangu beto ta longuka na mbala ya nima.” Mono sosaka mvutu mpi mono zwaka baverse yina vandaka kundimisa nde mambu yina beto vandaka kulonguka vandaka ya kieleka. Na nima, mono kumaka kudibongisa mbote sambu na kulonguka na beto mpi kusala bansosa. Mambu yai sadisaka mono mpi papa na kuyela mbote na kimpeve. Papa kumaka kusadila mambu yina yandi vandaka kulonguka mpi yandi bakaka mbotika na 1952.

MONO LANDAKA KULONGUKA MAMBU MINGI NA BETELE

Mono katukaka na nzo ti bamvula 17. Yaya na mono Jetha a kumaka misionere mpi yaya na mono Don kotaka na Betele. Bo zole vandaka kusepela ti bisalu na bo mingi mpi yo pesaka mono nzala ya ngolo ya kulanda mbandu na bo. Yo yina, mono fulusaka formilere ya Betele ti ya Nzo-Nkanda ya Gileadi mpi mono bikaka mambu yonso na maboko ya Yehowa. Inki salamaka na nima? Bo bingaka mono na Betele na 1946.

Na bamvula yonso yina mono salaka na Betele, mono salaka bisalu ya mitindu mingi. Mono vandaka ti dibaku ya kulonguka mambu mingi. Ya kieleka, na bamvula 75 ya mono me sala na Betele, bo longaka mono mutindu ya kusala mambu ya comptabilité mpi mutindu ya kuniema (imprimer) mikanda. Bo longaka mono mpi mutindu ya kusumba bima yina beto vandaka ti yo mfunu na Betele mpi mutindu ya kutinda yo na bisika ya nkaka. Kansi kima ya kuluta mfunu, mono vandaka kusepela mingi ti mambu ya Biblia yina beto vandaka kulonguka na Betele na lusambu ya suka mpi na badiskure ya nkaka.

Mono ke longa na nzo-nkanda mosi ya bankuluntu

Mono longukaka mpi mambu mingi na leke na mono ya bakala Karl yina kotaka na Betele na 1947. Yandi vandaka longoki mpi longi ya mbote ya Biblia. Kilumbu mosi, mono lombaka yandi na kusadisa mono na kuyidika diskure mosi ya bo pesaka mono na kusala. Mono songaka Karl nde, mono yidikaka mikanda mingi kansi mono vandaka ve kuzaba mutindu ya kusadila yo. Sambu na kusadisa mono, yandi yulaka mono ngiufula yai: “Yaya Joel, ntu-diambu ya diskure na nge kele nki?” Na mbala mosi, mono bakisaka mambu yina yandi zolaka kutuba, disongidila yo lombaka nde mono sadila kaka bangindu ya mfunu yina vandaka kuwakana ti diskure yango. Mono ke vilaka ve ata fioti dilongi yina ya mfunu.

Na Betele sambu na kuvanda na kiese, beto fwete kudipesa na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote sambu kusala mpidina, lenda sadisa beto na kukutana ti mambu mingi ya ke pesa kikesa. Diambu mosi ya ke pesa kikesa yina mono ke yibukaka mbote kele yina salamaka na nkokila mosi na mbanza New York. Mono ti mpangi-bakala mosi, beto kwendaka kutala nkento mosi yina beto pesaka Nzozulu ya Nkengi mpi Telama! Na nima ya kusonga yandi bazina na beto, beto songaka yandi nde: “Na nkokila yai, beto ke na kusadisa bantu na kuzaba mambu ya ke pesa kikesa ya Biblia.” Yandi vutudilaka beto nde: “Kana yo ke tadila mambu ya Biblia, beno lenda kota na nzo.” Beto tangaka mpi beto tubilaka baverse mingi yina ke tubilaka Kimfumu ya Nzambi mpi nsi-ntoto ya mpa. Baverse yango sepedisaka yandi mingi. Yo yina na mposo yina landaka, yandi bingisaka mpi banduku na yandi mingi na kulonguka ti beto. Na nima, yandi ti bakala na yandi kumaka kusambila Yehowa.

MONO LONGUKAKA MAMBU MINGI NA NKENTO NA MONO

Na ntwala ya kukutana ti mpangi-nkento yina mono kwelaka, mono salaka dezia bamvula 10 sambu na kusosa nkento yina mono zolaka kukwela. Inki sadisaka mono na kuzwa nkento yai ya mbote? Ntete, mono sambaka Yehowa mpi mono yindulaka ‘mambu yina beto zolaka kusala ti nkento yango na nima ya makwela na beto.’

Mono ti Mary na kisalu ya Nziunga

Na nima ya lukutakanu ya distrike yina salamaka na Yankee Stadium na 1953, mono kutanaka ti mpangi-nkento Mary Aniol. Mpangi-nkento Mary kotaka na nzo-nkanda ya zole ya Gileadi ti yaya na mono ya nkento Jetha. Na nima, bo tindaka bo zole na kukwenda kusala kisalu ya kimisionere kisika mosi. Mpangi-nkento Mary telaka mono na kiese mpenza mutindu yandi vandaka kusala kisalu ya kimisionere na ïles des Caraïbes mpi bantu yina yandi longukaka na bo Biblia na bamvula yonso yina yandi salaka kuna. Mutindu beto zabanaka mbote, beto bakisaka nde beto yonso vandaka ti balukanu ya kimpeve ya kiteso mosi. Yo yina, zola na beto kumaka ngolo mpi beto kwelanaka na avril 1955. Mary monisaka na mitindu mingi nde yandi vandaka dikabu yina Yehowa pesaka mono mpi mbandu ya mbote ya kulanda. Yandi vandaka kulungisa na kiese yonso konso kisalu yina bo vandaka kupesa yandi. Yandi vandaka ngolo na bisalu, yandi vandaka mpenza kutudila bantu dikebi mpi konso ntangu, yandi vandaka kutula Kimfumu ya Nzambi na kisika ya ntete. (Mat. 6:33) Beto salaka kisalu ya nziunga bamvula tatu mpi na 1958 bo bingaka beto na Betele.

Mono longukaka mambu mingi na nkento na mono Mary. Mu mbandu na nima ya makwela na beto, beto bakaka lukanu ya kutanga Biblia beto zole. Beto vandaka kutanga baverse kiteso ya 15 na mbala mosi. Na nima ya kutanga baverse yango, beto vandaka kutubila yo mpi kulonguka mutindu ya kusadila yo na luzingu na beto. Mbala mingi, Mary vandaka kutela mono mambu yina yandi longukaka na Gileadi to na kisalu na yandi ya kimisionere. Mambu yina Mary vandaka kutela mono sadisaka mono na kutomisa mutindu na mono ya kusala badiskure mpi ya kupesa bampangi-bankento kikesa.​—Bing. 25:11.

Nkento na mono Mary fwaka na 2013. Mono ke vingilaka ti nzala ya ngolo ntangu yina mono ta mona yandi diaka na nsi-ntoto ya mpa. Kansi bubu yai, mono kele ti lukanu ya kulanda kulonguka mambu mingi mpi ya kutudila mpenza Yehowa ntima. (Bing. 3:5, 6) Mono ke vandaka na kiese mpi mono ke bakaka mpenza kikesa ntangu mono ke yindulaka mambu yina bansadi ya Yehowa ta sala na nsi-ntoto ya mpa. Ee, Yehowa Longi na beto ya Nene ta longaka beto mambu mingi mpi beto ta landa kulonguka mambu mingi sambu na yandi na nsi-ntoto ya mpa. Ya kieleka, mono ke pesaka yandi mersi mingi sambu na mambu yonso yina yandi me longaka mono dezia tii bubu yai mpi sambu na ntima na yandi ya mbote ya nene yina yandi me monisilaka mono na mitindu mingi.

a Tala disolo ya luzingu ya mpangi-nkento Jetha Sunal na Nzozulu ya Nkengi ya Kifalansa ya 1er mars 2003, balut. 23-29.