1-3. Inki mambu ya mpasi lenda sala nde beto dila?

 INKI kele mbala ya nsuka yina nge dilaka? Bantangu ya nkaka kana beto kele na kiese, beto ke dilaka. Kansi mbala mingi beto ke dilaka kana beto kele na mpasi. Mu mbandu, beto lenda dila kana muntu yina beto vandaka kuzola me fwa. Lorilei, mpangi-nkento mosi na États-Unis sonikaka nde: “Bantangu ya nkaka mpasi yina mono vandaka kuwa sambu na lufwa ya mwana na mono ya nkento, vandaka ngolo kibeni mpi ata kima mosi lendaka kupesa mono kikesa. Na bantangu yina, mono vandaka kumona nde mono ta kuka ve kukanga ntima.” *

² Kele ti mambu ya nkaka yina lenda sala nde beto dila. Mpangi-nkento Hiromi kele mupasudi-nzila na Japon. Yandi ke tuba nde: “Bantangu ya nkaka mono ke vandaka mawa-mawa, sambu bantu yina mono ke longa nsangu ya mbote ke sepela ve kuwa mambu ya Biblia ke tuba. Bantangu ya nkaka mono ke dilaka mpi mono ke sambaka Yehowa sambu yandi sadisa mono na kuzwa muntu yina ke zola kuzaba kieleka.”

³ Keti bantangu ya nkaka nge ke kudiwaka mpi bonso bampangi-bankento yina? Bampangi mingi ke kudiwaka mpidina. (1 Pie. 5:9) Beto ke zolaka ‘kusadila Yehowa na kiese’ kansi bantangu ya nkaka, beto ke dilaka ntangu beto ke sadila yandi. Beto ke dilaka sambu muntu yina beto vandaka kuzola me fwa, sambu beto me lemba nitu to sambu beto me kutana ti mpasi mosi yina lenda sala nde beto kuka ve kusadila Yehowa na mutindu ya mbote. (Nk. 6:6; 100:2) Inki beto lenda sala kana beto me kudiwa mutindu yina?

4. Inki beto ta mona na disolo yai?

⁴ Beto lenda baka malongi na mbandu ya Yezu. Bantangu ya nkaka, Yezu mpi vandaka kukutana ti mambu yina vandaka kupusa yandi  na ‘kubasisa mansanga.’ (Yoa. 11:35; Luka 19:41; 22:44; Baeb. 5:7) Beto tadila mambu yango. Ntangu beto ke tadila yo, beto ta mona malongi yina beto lenda baka na mbandu ya Yezu mpi ya Papa na yandi Yehowa. Beto ta mona mpi mambu yina beto lenda sala ntangu beto me kutana ti mambu yina ke pusa beto na kudila.

5. Disolo yina kele na Yoane 11:32-36 ke longa beto nki na yina me tala Yezu?

⁵ Na nsungi ya madidi na mvu 32 ya ntangu na beto, Lazare nduku mosi ya ngolo ya Yezu belaka mpi fwaka. (Yoa. 11:3, 14) Lazare vandaka ti bampangi zole ya bankento, Maria mpi Marta. Yezu vandaka kuzola dibuta yina mingi. Bankento yina zole vandaka na mawa ya mingi sambu mpangi na bo yina bo vandaka kuzola mingi fwaka. Na nima ya lufwa ya Lazare, Yezu katukaka na bwala mosi mpi yandi kwendaka na Betania, kisika Maria mpi Marta vandaka kuzinga. Ntangu Marta waka nde Yezu ke kwisa, yandi kwendaka nswalu kukutana ti Yezu. Meka kumona na mabanza mpasi yina yandi vandaka kuwa ntangu yandi songaka Yezu nde: “Mfumu, kana nge vandaka awa, mpangi na mono zolaka kufwa ve.” (Yoa. 11:21) Ntangu fioti na nima, ntangu Yezu monaka Maria mpi bantu ya nkaka ke dila, yandi “basisaka mansanga.”—Tanga Yoane 11:32-36.

6. Sambu na nki Yezu dilaka ntangu Lazare fwaka?

⁶ Sambu na nki Yezu dilaka na dibaku yina? Mukanda Étude perspicace des Écritures ke tuba nde: “Lufwa ya nduku ya Yezu, Lazare mpi mpasi ya ngolo yina bampangi na yandi ya bankento waka, pusaka Yezu na ‘kuwa mpi mpasi mingi mpi na kubasisa mansanga.’” * Mbala ya nkaka, Yezu yindulaka mpasi yina nduku na yandi Lazare waka ntangu yandi vandaka kubela mpi mpasi yina Lazare waka ntangu yandi bakisaka nde yandi ke fwa. Ya kieleka, Yezu dilaka mpi sambu yandi bakisaka mpasi yina Maria mpi Marta vandaka kuwa sambu na lufwa ya mpangi na bo. Kana nduku na nge mosi ya ngolo to muntu mosi ya dibuta me fwaka, ntembe kele ve nde nge waka mpi mpasi ya mutindu yina. Beto tala malongi tatu yina nge lenda baka na mambu yina salamaka ntangu Lazare fwaka.

7. Inki Yezu monisaka ntangu yandi dilaka ntangu Lazare fwaka?

 ⁷ Yehowa ke zaba mbote mpasi yina nge ke wa. Yezu “me fwanana kibeni” ti Papa na yandi. (Baeb. 1:3) Ntangu Yezu dilaka ntangu Lazare fwaka, yandi monisaka mutindu Yehowa ke waka ntangu muntu yina beto vandaka kuzola me fwa. (Yoa. 14:9) Kana muntu yina nge vandaka kuzola me fwa, ndima nde Yehowa ke zaba mbote mpasi ya ngolo yina nge ke wa mpi yo ke sala yandi mpasi mingi. Yandi ke zola kubelula nge na mpasi ya ngolo yina nge ke wa.—Nk. 34:18; 147:3.

8. Sambu na nki beto ke ndima kibeni nde Yezu ta futumuna bantu yina beto vandaka kuzola yina me fwaka?

⁸ Yezu ke zola kufutumuna bantu yina nge vandaka kuzola yina me fwaka. Ntangu fioti na ntwala nde Yezu kudila, yandi songaka Marta nde: “Mpangi na nge ta futumuka.” Marta ndimaka kibeni nde mambu yina Yezu tubaka ta salama. (Yoa. 11:23-27) Marta vandaka kusambila Yehowa na mutindu ya mbote. Yandi zabaka nde profete Eliya mpi profete Elisha futumunaka bantu, bamvula mingi na ntwala. (1 Bant. 17:17-24; 2 Bant. 4:32-37) Ntembe kele ve nde yandi waka mpi nde Yezu futumunaka bantu. (Luka 7:11-15; 8:41, 42, 49-56) Nge mpi, ndima kibeni nde nge ta mona diaka bantu yina nge vandaka kuzola mingi yina me fwaka. Mansanga yina Yezu basisaka ntangu yandi vandaka kupesa banduku na yandi kikesa sambu bo vandaka na mpasi ya ngolo, ke monisa kibeni nde yandi kele ti mpusa ya ngolo ya kufutumuna bantu yina me fwaka.

9. Inki mutindu nge lenda pesa bantu yina kele na mawa kikesa mutindu Yezu salaka yo? Pesa mbandu.

⁹ Pesa bantu yina kele na mawa kikesa. Yezu dilaka ti Marta mpi Maria, yandi widikilaka bo mpi yandi pesaka bo kikesa. Beto lenda sala mpi mutindu mosi sambu na bantu yina kele na mawa. Mpangi Dan kele nkuluntu, yandi ke zingaka na Australie mpi yandi ke tuba nde: “Ntangu nkento na mono fwaka, mono vandaka ti mfunu ya lusadisu. Bampangi mingi ya bankwelani vandaka kuwidikila mono ntangu yonso. Bo bikaka nde mono basisa mawa na mono mpi bo vandaka kudiyangisa ve ntangu mono vandaka kudila. Bo vandaka kusadisa mono mpi na bisalu ya nkaka. Mu mbandu, kuyobisa kamio, kusumba bima mpi kulambila mono ntangu mono vandaka kukuka ve kusala bisalu yina. Mbala mingi bo vandaka kusamba mpi ti mono. Bo monisaka kibeni nde bo vandaka banduku ya kieleka mpi bampangi yina me ‘butukaka sambu na bantangu ya mpasi.’”—Bing. 17:17.

10. Inki mambu salamaka yina Luka 19:36-40 ke tubila?

¹⁰ Yezu kumaka na Yeruzalemi na Nisani 9, ya mvula 33 ya ntangu na beto. Ntangu yandi vandaka kukota na mbanza Yeruzalemi, kimvuka ya bantu vukanaka mpi bo vandaka kutanda bilele na nzila na ntwala na yandi sambu na kundima nde yandi kele Ntotila na bo. Yo vandaka ntangu ya kiese kibeni. (Tanga Luka 19:36-40.) Mambu yina salamaka na nima yitukisaka kibeni balongoki na yandi. “Ntangu [Yezu] kumaka pene-pene, yandi monaka mbanza mpi yandi dilaka sambu na yo.” Ti mansanga na meso, Yezu tubilaka mambu ya mpasi yina zolaka kukumina bantu ya Yeruzalemi ntama ve.—Luka 19:41-44.

11. Sambu na nki Yezu dilaka sambu na bantu ya Yeruzalemi?

¹¹ Yezu waka mpasi mingi sambu yandi zabaka nde ata bantu ya Yeruzalemi yambaka yandi mbote kibeni, bantu mingi na kati na bo monisaka dezia nde bo ta ndima ve nsangu ya Kimfumu. Yo yina, bo ta fwa Yeruzalemi mpi bo ta nata Bayuda yina ta guluka na kimpika. (Luka 21:20-24) Diambu ya mawa kele nde kaka mutindu Yezu tubaka, bantu mingi buyaka yandi. Keti bantu mingi ke ndimaka nsangu ya Kimfumu kisika nge ke zingaka? Kana bantu fioti mpamba ke ndimaka nsangu ya mbote yina nge ke longaka bo, nki malongi nge lenda baka na mutindu Yezu dilaka sambu na bantu yina yandi longaka? Beto tala malongi tatu ya nkaka ya nge lenda baka.

12. Mansanga yina Yezu basisaka ke longa beto nki sambu na Yehowa?

 ¹² Yehowa ke tudilaka bantu dikebi. Mansanga yina Yezu basisaka ke longa beto nde Yehowa ke tudilaka bantu dikebi mingi. “Yandi ke zola ve nde ata muntu mosi kufwa, kansi yandi ke zola nde bantu yonso kubalula ntima.” (2 Pie. 3:9) Bubu yai beto ke monisaka nde beto ke zolaka bantu, ntangu beto ke landaka kusala bikesa ya kulonga bo nsangu ya mbote ya Kimfumu.—Mat. 22:39. *

13-14. Inki Yezu salaka sambu na kumonisa nde yandi vandaka kuwila bantu mawa, mpi nki beto lenda sala sambu na kumonisa nde beto ke wilaka mpi bantu mawa?

¹³ Yezu salaka bikesa mingi sambu na kulonga nsangu ya mbote. Yandi monisaka nde yandi ke zolaka bantu mutindu yandi landaka kulonga nsangu ya mbote na mabaku yonso. (Luka 19:47, 48) Sambu na nki Yezu vandaka kusala mpidina? Sambu yandi vandaka kuwila bantu mawa. Bantangu ya nkaka, bantu mingi kibeni vandaka ti mfunu ya kuwa malongi ya Yezu mpi yo vandaka kusala nde yandi ti balongoki na yandi ‘kumona ve ata mpila ya kudia.’ (Mar. 3:20) Diaka, ntangu muntu mosi vandaka ti mfunu ya kusolula ti Yezu na mpimpa, disongidila na ntangu yina fwanaka sambu na muntu yango, Yezu ndimaka kusolula ti yandi na ntangu yina. (Yoa. 3:1, 2) Bantu mingi yina waka malongi ya Yezu kumaka ve balongoki na yandi. Ata mpidina, bantu yonso yina widikilaka yandi, waka nsangu ya mbote yina yandi longaka bo. Bubu yai mpi beto fwete pesa bantu yonso dibaku ya kuwa nsangu ya mbote. (Bis. 10:42) Sambu na kusala yo, yo lenda lomba nde beto soba mutindu na beto ya kulonga nsangu ya mbote.

¹⁴ Soba ntangu mpi mutindu ya kulonga nsangu ya mbote. Kana beto ke longa nsangu ya mbote kaka na ntangu mosi, beto lenda kutana ve ti bantu yina ta sepela mpi ti nsangu ya mbote. Mpangi Matilda kele mupasudi-nzila, yandi ke tuba nde: “Mono ti bakala na mono, beto ke salaka yonso sambu na kukwenda kulonga bantu nsangu ya mbote na bantangu ya kuswaswana. Na suka-suka, beto ke kwendaka kusolula ti bantu na kisika ya mumbongo. Na midi, ntangu bantu mingi ke pemaka mpi bo ke basikaka na babala-bala, beto ke longaka na bashario ya mikanda. Na nkokila beto ke kwendaka kusolula ti bantu na banzo na bo sambu na ntangu yina, bo ke vandaka na nzo.” Na kisika ya kulonga nsangu ya mbote kaka na ntangu yina me fwana sambu na beto, beto  fwete soba mpi manaka na beto sambu beto longa nsangu ya mbote na ntangu yina beto ta kutana ti bantu mingi. Kana beto sala mutindu yina, Yehowa ta sepela kibeni.

15. Mutindu Luka 22:39-44 ke monisa yo, nki salamaka na mpimpa ya nsuka ya luzingu ya Yezu awa na ntoto?

¹⁵ Na mpimpa ya Nisani 14, ya mvula 33 ya ntangu na beto, Yezu kwendaka na kilanga ya Getsemane. Kuna, yandi songaka Yehowa mambu yonso yina vandaka kuyangisa yandi. (Tanga Luka 22:39-44.) Na bantangu yina ya mpasi, Yezu “bondilaka . . . ti kudila ya ngolo mpi mansanga.” (Baeb. 5:7) Sambu na nki Yezu sambaka na mpimpa ya nsuka na ntwala nde bo fwa yandi? Yandi sambaka sambu na kulomba Yehowa ngolo ya kukangama kaka na yandi mpi ya kusala luzolo na yandi. Yehowa waka kisambu ya Mwana na yandi mpi yandi tindaka wanzio sambu na kupesa yandi kikesa.

16. Sambu na nki Yezu dilaka ntangu yandi vandaka kusamba na kilanga ya Getsemane?

¹⁶ Ya kieleka, Yezu dilaka ntangu yandi vandaka kusamba na kilanga ya Getsemane sambu yandi vandaka kudiyangisa mingi kibeni sambu bantu ta yindula nde bo me fwa yandi sambu yandi zitisaka ve zina ya Nzambi. Yandi zabaka mpi mukumba ya nene yina yandi vandaka ti yo, disongidila, ya kunwanina zina ya Papa na yandi. Kana nge ke kutana ti diambu mosi yina ke yangisa nge mpi yina lenda sala nde nge kangama diaka ve na Yehowa, nki malongi nge lenda baka na mutindu Yezu dilaka? Beto tala malongi tatu ya nkaka ya nge lenda baka.

17. Inki dilongi beto ke baka na yina me tala Yehowa na mutindu yandi pesaka mvutu na bisambu ya Yezu?

¹⁷ Yehowa ke waka bisambu na nge. Yehowa waka bisambu ya Yezu. Sambu na nki? Sambu susi ya Yezu ya ntete-ntete vandaka ya kukangama kaka na Papa na yandi mpi ya kunwanina zina na yandi. Kana susi na beto ya ntete kele ya kukangama kaka na Yehowa mpi ya kunwanina zina na yandi, yandi ta pesa mvutu na bisambu na beto mpi yandi ta sadisa beto.—Nk. 145:18, 19.

18. Sambu na nki beto lenda tuba nde Yezu kele nduku yina ke bakisaka mbote mutindu beto ke waka?

¹⁸ Yezu ke zaba mbote mutindu nge ke wa. Kana beto ke kudiyangisa mingi sambu na diambu mosi, beto ke vandaka na kiese ya kuvanda ti nduku yina ke bakisa mbote mutindu beto ke wa, mingi-mingi nduku yina kutanaka mpi ti bampasi yina beto ke kutana ti yo. Nduku yango kele  Yezu. Yandi ke zabaka mbote mutindu muntu ke waka kana yandi me lemba nitu mpi kana yandi kele ti mfunu ya lusadisu. Yandi ke zaba mbote mutindu beto ke waka ntangu beto me lemba nitu mpi yandi ta sala yonso sambu beto baka lusadisu yina beto kele ti yo mfunu “na ntangu ya mbote.” (Baeb. 4:15, 16) Yezu ndimaka lusadisu yina wanzio pesaka yandi na kilanga ya Getsemane. Beto mpi, beto fwete ndima lusadisu yina Yehowa ke pesa beto. Yo vanda na nzila ya mukanda mosi, ya video, ya diskure to na nzila ya nkuluntu mosi to ya nduku mosi ya kuyela na kimpeve yina me kwisa kutala beto sambu na kupesa beto kikesa.

19. Inki lenda pesa nge ngolo ntangu nge ke kutana ti diambu mosi yina ke yangisa nge, ya lenda sala nde nge kangama diaka ve na Nzambi? Pesa mbandu.

¹⁹ Yehowa ta pesa nge “ngemba ya Nzambi.” Inki mutindu Yehowa ta pesa beto ngolo? Kana beto samba, beto ta kuma ti “ngemba ya Nzambi yina me luta mayele yonso ya kubakisa mambu.” (Bafil. 4:6, 7) Ngemba yina Yehowa ke pesaka ta sadisa beto na kudiwa mbote mpi na kudiyangisa ve. Mpangi-nkento Luz monaka kieleka ya diambu yina. Yandi ke tuba nde: “Mono vandaka kudiwa mono mosi. Bantangu ya nkaka, yo vandaka kupusa mono na kuyindula nde Yehowa ke zolaka mono ve. Kansi kana mono me kudiwa mono mosi, mono vandaka kusonga yo Yehowa mbala mosi. Kisambu vandaka kusadisa mono na kudiwa mbote.” Mutindu mbandu ya mpangi Luz ke monisa yo, kisambu ta sadisa beto na kukuma na ngemba.

20. Inki malongi beto me baka na mansanga yina Yezu basisaka?

²⁰ Beto me baka malongi ya mbote kibeni mpi ya ke pesa kikesa na mansanga yina Yezu basisaka. Beto me longuka nde, beto fwete pesa bampangi na beto yina kele na mawa kikesa mpi beto fwete ndima nde Yehowa ti Yezu ta pesa beto mpi kikesa, kana muntu yina beto vandaka kuzola me fwa. Beto me longuka mpi nde beto fwete wila bantu mawa mpi kulonga bo nsangu ya mbote sambu Yehowa Nzambi ti Yezu Kristu ke wilaka mpi bantu mawa. Beto me longuka diaka nde, beto ke bakaka kikesa mutindu beto me zaba nde Yehowa ti Mwana na yandi yina yandi ke zolaka mingi ke zabaka mbote mutindu beto ke waka. Bo ke zabaka mbote mutindu beto ke waka kana beto me lemba nitu mpi bo ke zola kusadisa beto na kukanga ntima. Yo yina, beto landa kusadila malongi yina beto me longuka tii ntangu Yehowa ta sala mambu ya kitoko yina yandi tubaka. Yandi tubaka nde yandi ta “kusula mansanga yonso na meso na [beto].”—Kus. 21:4.