1-2. (a) Inki mutindu beto lenda kudiwa ntangu beto ke yindula mambu ya luzingu ya Yezu mpi kisalu na yandi ya kulonga nsangu ya mbote? (b) Inki beto ta tubila na disolo yai?

 KANA muntu mosi yina beto vandaka kuzola me fwa, beto ke waka mpasi mingi. Ntete beto ke waka mpasi mingi kibeni ntangu beto ke yindulaka bilumbu ya nsuka yina beto vandaka ti muntu yango na ntwala nde yandi fwa mingi-mingi kana yandi niokwamaka mingi na ntwala nde yandi fwa. Na nima ya mwa ntangu, beto ke waka diaka kiese ntangu beto ke yindulaka kima mosi yina yandi songaka beto to kima mosi yina yandi tubaka sambu na kupesa beto kikesa to sambu na kusekisa beto.

² Mutindu mosi mpi beto ke waka mpasi mingi kibeni ntangu beto ke tangaka disolo ya Yezu ya ke monisa mutindu yandi niokwamaka mpi fwaka. Na nsungi ya Nkinsi ya Kuyibuka Lufwa ya Yezu, beto ke yindulaka mingi valere ya kimenga ya Yezu. (1 Bak. 11:24, 25) Kansi beto ke waka kiese mingi ntangu beto ke yindulaka mambu yonso yina Yezu tubaka mpi salaka ntangu yandi vandaka awa na ntoto. Beto ke bakaka mpi kikesa ntangu beto ke yindulaka mambu yina yandi ke sala bubu yai mpi yina yandi ta sadila beto na bilumbu ke kwisa. Kana beto yindula mingi mambu yina mpi zola yina Yezu monisilaka beto, yo ta pusa beto na kumonisa ntonda na mambu mingi mutindu beto ta mona yo na disolo yai.

3. Sambu na nki beto fwete monisa ntonda sambu na kimenga ya Yezu?

³ Ntangu beto ke yindulaka mambu ya luzingu ya Yezu mpi lufwa na yandi, yo ke pusaka beto na kumonisila yandi ntonda. Ntangu Yezu vandaka na ntoto, yandi longaka bantu mambu ya mbote yina Kimfumu ya Nzambi ta sala. Beto ke sepelaka mingi ti mambu yina Biblia ke longaka ya me tala kimenga ya Yezu mpi mambote  yina beto ta baka na nzila na yo. Beto ke monisaka kibeni ntonda sambu na kimenga ya Yezu sambu yo ke sadisaka beto na kuvanda ti kinduku ya mbote ti Yehowa mpi Yezu. Bantu yina ke monisaka lukwikilu na Yezu kele mpi ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula mpi ya kumona diaka bantu yina bo vandaka kuzola ya me fwaka. (Yoa. 5:28, 29; Bar. 6:23) Beto salaka ve ata kima mosi sambu na kubaka balusakumunu yina. Beto ta kuka mpi ve kufuta Nzambi mpi Kristu sambu na mambu yina bo me sadilaka beto. (Bar. 5:8, 20, 21) Kansi beto lenda monisila bo ntonda sambu na mambu yina bo me sadilaka beto. Inki mutindu?

4. Inki mutindu Maria ya Magdala monisaka ntonda sambu na mambu yina Yezu sadilaka yandi? (Tala kifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.)

⁴ Beto baka mbandu ya Maria ya Magdala yina vandaka Muyuda. Yandi vandaka kuniokwama kibeni sambu bademo nsambwadi vandaka kuniokula yandi. Yandi yindulaka nde ata muntu mosi ve lendaka kusadisa yandi. Yandi monisilaka Yezu ntonda mingi kibeni sambu Yezu basisaka bademo yina vandaka kuniokula yandi. Yo pusaka yandi na kukuma longoki ya Yezu mpi yandi sadilaka ntangu, ngolo mpi bima na yandi ya kinsuni na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote. (Luka 8:1-3) Maria sepelaka mingi kibeni sambu na mambu yina Yezu sadilaka yandi. Kansi yo lenda vanda nde yandi zabaka ve mambu mingi yina Yezu ta sadila yandi na bilumbu ke kwisa. Yezu ta pesa luzingu na yandi sambu na bantu “sambu konso muntu yina ke monisa lukwikilu na [yandi] kufwa ve kansi kubaka luzingu ya mvula na mvula.” (Yoa. 3:16) Maria kangamaka na Yezu sambu na kumonisa ntonda na mambu yina Yezu sadilaka yandi. Ntangu Yezu vandaka kuniokwama na nti ya mpasi, Maria telemaka pene-pene sambu yandi vandaka kuzola kupesa Yezu kikesa mpi kupesa bantu yina vandaka pana kikesa. (Yoa. 19:25) Ntangu Yezu fwaka, Maria mpi bankento zole ya nkaka nataka bima ya nsudi ya kitoko sambu na kutula na maziamu ya Yezu. (Mar. 16:1, 2) Yehowa pesaka Maria mukumba mosi ya nene sambu yandi landaka kukangama na Yezu. Ntangu Yezu futumukaka, yandi kutanaka ti Maria mpi solulaka ti yandi. Balongoki mingi zwaka ve dibaku yina.​—Yoa. 20:11-18.

5. Inki mutindu beto lenda monisa ntonda sambu na mambu yonso yina Yehowa mpi Yezu me sadilaka beto?

 ⁵ Beto mpi lenda monisa ntonda sambu na mambu yonso yina Yehowa mpi Yezu me sadilaka beto kana beto ke sadila ntangu, ngolo mpi mbongo na beto sambu na kusadila Yehowa. Mu mbandu, beto lenda pesa maboko na kisalu ya kutunga bisika na beto ya lusambu mpi kulanda kuyidika yo.

6. Sambu na nki beto ke tuba nde kimenga ya Yezu kele dikabu yina Yehowa me pesaka konso muntu?

⁶ Ntangu beto ke yindulaka mutindu Yehowa mpi Yezu ke zolaka beto mingi, yo ke pusaka beto mpi na kuzola bo mingi. (1 Yoa. 4:10, 19) Beto ke kumaka diaka kuzola bo mingi ntangu beto ke bakisaka nde Yezu fwaka sambu na konso muntu na kati na beto. Ntumwa Polo zabaka mambu yina mpi yandi monisaka ntonda sambu na yo ntangu yandi sonikilaka Bakristu ya Galatia. Yandi tubaka nde: “Mwana ya Nzambi . . . zolaka mono mpi fwaka sambu na mono.” (Bag. 2:20) Sambu Yezu fwaka sambu na beto, Yehowa lenda benda nge na yandi sambu nge kuma nduku na yandi. (Yoa. 6:44) Keti nge ke waka ve kibeni kiese mutindu Yehowa monaka kima mosi ya mbote na nge mpi yandi futaka ntalu ya kuluta nene sambu nge kuma nduku na yandi? Keti yo ke kumisaka ve ngolo zola na nge sambu na Yehowa mpi sambu na Yezu? Beto fwete kudiyula nde: ‘Zola yina ke pusaka mono na kusala nki?’

7. Mutindu kifwanisu ke monisa yo, nki mutindu beto yonso lenda monisa nde beto ke zolaka Yehowa mpi Yezu? (2 Bakorinto 5:14, 15; 6:1, 2)

⁷ Zola na beto sambu na Nzambi mpi sambu na Kristu ke pusaka beto na kuzola bantu ya nkaka. (Tanga 2 Bakorinto 5:14, 15; 6:1, 2.) Beto lenda monisa mpi nde beto ke zolaka bantu ya nkaka kana beto ke longa bo nsangu ya mbote ti kikesa yonso. Beto ke longaka konso muntu yina beto ke kutana ti yandi. Beto ke solulaka ti bantu ya bansi yonso, yo vanda mindele to bantu-ndombe,  yo vanda bantu yina me longukaka mingi to ve, yo vanda bamvwama to bansukami. Kana beto ke longa konso muntu yina beto ke kutana ti yandi, beto ta lungisa luzolo ya Yehowa sambu yandi ke zola nde “bantu ya mitindu yonso kuguluka mpi kubaka nzayilu ya sikisiki ya kieleka.”​—1 Tim. 2:4.

8. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto ke zolaka bampangi na beto Bakristu?

⁸ Beto ke monisaka mpi nde beto ke zolaka Nzambi mpi Kristu ntangu beto ke zolaka bampangi na beto Bakristu. (1 Yoa. 4:21) Beto ke sosaka kuzaba kibeni bima yina bo kele ti yo mfunu mpi beto ke sadisaka bo ntangu bo ke kutana ti bampasi. Beto ke pesaka bo kikesa ntangu muntu mosi yina bo vandaka kuzola me fwa, beto ke talaka bo kana bo ke bela mpi beto ke salaka yonso sambu na kupesa bo kikesa ntangu bo me lemba nitu. (2 Bak. 1:3-7; 1 Bate. 5:11, 14) Beto ke landaka kusamba sambu na bo sambu beto me zaba nde “kubondila ya muntu ya lunungu ke vandaka ngolo mingi.”​—Yak. 5:16.

9. Inki beto lenda sala diaka sambu na kumonisa nde beto ke zolaka bampangi na beto?

⁹ Beto ke monisaka mpi nde beto ke zolaka bampangi na beto ntangu beto ke salaka yonso sambu na kulanda kuzinga na ngemba ti bo. Beto ke salaka yonso sambu na kulanda mbandu ya Yehowa ya kulolula. Yehowa pesaka Mwana na yandi na luzolo yonso sambu yandi fwa sambu na beto yo yina beto mpi, beto fwete lolula na luzolo yonso bampangi na beto ntangu bo me sala mambu yina me pesa beto mpasi. Beto fwete vanda ve bonso mpika ya mbi yina Yezu tubilaka na kingana mosi. Ata mfumu na yandi songaka yandi na kufuta diaka ve mfuka ya mingi yina yandi vandaka na yo, mpika yina ya mbi lolulaka ve mpika ya nkaka yina vandaka ti mfuka na yandi ya fioti kibeni. (Mat. 18:23-35) Kana nge ke wakana ve ti mpangi mosi na diambu mosi, keti nge lenda tula ntete ngemba na ntwala ya kukwenda na Nkinsi ya Kuyibuka Lufwa ya Yezu? (Mat. 5:23, 24) Kana nge sala mutindu yina nge ta monisa nde nge ke zolaka Yehowa mpi Yezu mingi kibeni.

10-11. Inki bankuluntu lenda sala sambu na kumonisa nde bo ke zolaka Yehowa mpi Yezu? (1 Piere 5:1, 2)

¹⁰ Inki bankuluntu lenda sala sambu na kumonisa nde bo ke zolaka Yehowa mpi Yezu? Kima ya mfunu yina bankuluntu lenda sala kele kulungisa bampusa ya mameme ya Yezu. (Tanga 1 Piere 5:1, 2.) Yezu songaka ntumwa Piere mambu yina pwelele. Ntangu Piere buyaka Yezu mbala tatu, yandi vandaka ti mpusa ya ngolo ya kumonisa kibeni nde yandi vandaka kuzola Yezu. Ntangu Yezu futumukaka, yandi yulaka Piere nde: “Simoni mwana ya Yoane, keti nge ke zolaka mono?” Beto ke ndima kibeni nde Piere zolaka kusala kima mosi yina zolaka kumonisa kibeni nde yandi vandaka kuzola Mfumu na yandi. Yezu songaka Piere nde: “Gungula mameme na mono ya fioti.” (Yoa. 21:15-17) Piere landaka kukeba mbote-mbote mameme ya Yezu sambu na kumonisa nde yandi vandaka kuzola yandi.

¹¹ Bankuluntu, na nsungi ya Nkinsi ya Kuyibuka Lufwa ya Yezu, nki mutindu beno lenda monisa nde mambu yina Yezu songaka Piere kele mpi mfunu sambu na beno? Beno lenda monisa nde beno ke zolaka Yehowa mpi Yezu mingi kana beno ke baka ntangu ya kupesa bampangi kikesa mpi ya kusadisa bayina me yambulaka kusadila Yehowa na kuvutukila yandi. (Ezek. 34:11, 12) Beno lenda pesa balongoki ya Biblia mpi bantu yina ke kwisa na Nkinsi ya Kuyibuka Lufwa ya Yezu kikesa. Beto fwete yamba bo na kiese yonso sambu beto ke ndimaka nde bo mpi ta kuma balongoki ya Yezu.

12. Sambu na nki kuyindula mambu yina Yezu tubaka na mpimpa na yandi ya nsuka awa ntoto ke pesa beto kikesa? (Yoane 16:32, 33)

¹² Na mpimpa ya nsuka ya luzingu ya Yezu awa na ntoto, yandi songaka balongoki na yandi nde:  “Na nsi-ntoto beno ta vanda na mpasi, kansi beno vanda kikesa! Mono me nunga nsi-ntoto.” (Tanga Yoane 16:32, 33.) Inki sadisaka Yezu na kuvanda kikesa mpi na kubikala ya kwikama tii na lufwa na yandi ata bambeni na yandi vandaka kuniokula yandi? Yandi tudilaka Yehowa ntima. Yezu zabaka nde balongoki na yandi ta kutana ti bampasi ya mutindu yina yo yina yandi lombaka Yehowa na kutanina bo. (Yoa. 17:11) Sambu na nki yo ke pesa beto kikesa? Sambu Yehowa kele ngolo mingi kuluta bambeni na beto yonso. (1 Yoa. 4:4) Yandi ke monaka mambu yonso. Beto ke ndimaka kibeni nde kana beto ke tudila Yehowa ntima, yandi ta sadisa beto na kuwa ve boma mpi na kuvanda kikesa.

13. Inki mutindu Yozefi ya bwala Arimatea monisaka kikesa?

¹³ Beto tadila mbandu ya Yozefi ya bwala Arimatea. Bayuda vandaka kuzitisa yandi mingi kibeni. Yandi vandaka kusala na Sanedreni, tribinale ya nene ya Bayuda. Kansi ntangu Yezu vandaka kusala kisalu na yandi ya kusamuna awa na ntoto, Yozefi vandaka ve kikesa. Yoane tubaka nde Yozefi vandaka “longoki ya Yezu kansi na kinsweki sambu yandi vandaka kuwa Bayuda boma.” (Yoa. 19:38) Ata Yozefi vandaka kusepela ti nsangu ya Kimfumu, yandi vandaka kudimonisa ve na bantu nde yandi vandaka kukwikila na Yezu. Ntembe kele ve nde yandi vandaka kuwa boma nde bantu ta zitisa yandi diaka ve kana bo zaba nde yandi vandaka longoki ya Yezu. Yo vanda mpidina to ve, Biblia ke monisa nde na nima ya lufwa ya Yezu, nsuka-nsuka Yozefi “bakaka kikesa, yandi kwendaka na ntwala ya Pilate mpi lombaka mvumbi ya Yezu.” (Mar. 15:42, 43) Yozefi kudibumbaka diaka ve nde yandi vandaka longoki ya Yezu.

14. Inki nge fwete sala kana nge ke wa bantu boma?

¹⁴ Keti nge mpi me waka dezia bantu boma bonso Yozefi? Keti bantangu ya nkaka na nzo-nkanda to na kisalu nge ke waka nsoni ya kusonga bantu nde nge kele Mbangi ya Yehowa? Keti nge ke wa boma ya kuyantika kulonga nsangu ya mbote to ya kubaka mbotika sambu nge ke kudiyangisa sambu na mambu yina bantu lenda yindudila nge? Kubika ve nde bangindu yina kukanga nge nzila ya kusala mambu ya mbote. Samba Yehowa na masonga yonso. Samba yandi sambu yandi pesa nge kikesa ya kusala luzolo na yandi. Kana nge mona mutindu Yehowa ke pesa mvutu na bisambu na nge, nge ta kuma ngolo mpi kikesa mingi.​—Yez. 41:10, 13.

15. Na nima ya ntangu yina Yezu monikaka na balongoki na yandi, kiese na bo pusaka bo na kusala nki? (Luka 24:52, 53)

¹⁵ Balongoki ya Yezu kumaka mawa-mawa ntangu Yezu fwaka. Yindula nde nge vandaka na  kati ya balongoki yina. Nduku na bo yina bo vandaka kuzola mingi fwaka mpi bo kudiwaka bonso nde bo vandaka diaka ve ti kivuvu. (Luka 24:17-21) Ata mpidina ntangu Yezu monikaka na bo, yandi bakaka ntangu ya kusadisa bo na kubakisa nde yandi lungisaka mambu yina Biblia tubaka na ntwala. Yandi pesaka bo mpi kisalu mosi ya mfunu. (Luka 24:26, 27, 45-48) Ntangu Yezu mataka na zulu, bilumbu 40 na nima, bo vandaka diaka ve mawa-mawa mpi bo kumaka na kiese mingi. Bo vandaka na kiese kibeni sambu bo zabaka nde Yezu kele na luzingu mpi nde yandi ta sadisa bo na kusala kisalu yina yandi pesaka bo. Kiese na bo pusaka bo na kulanda kukumisa Yehowa.​—Tanga Luka 24:52, 53; Bis. 5:42.

16. Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya balongoki ya Yezu?

¹⁶ Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya balongoki ya Yezu? Beto lenda sambila Yehowa na kiese yonso na nsungi ya Nkinsi ya Kuyibuka Lufwa ya Yezu mpi na mvula ya mvimba. Yo ke lombaka nde beto tula Kimfumu ya Nzambi na kisika ya ntete. Mu mbandu, bampangi mingi me yidikaka manaka ya bisalu na bo sambu na kulonga nsangu ya mbote, sambu na kukwenda na balukutakanu mpi sambu na kusala lusambu ya dibuta mbala na mbala. Bampangi ya nkaka me bakaka lukanu ya kusosa ve bima mingi ya kinsuni yina bantu ya nkaka ke yindulaka nde yo kele mfunu mingi sambu bo sadisa dibundu na mitindu mingi to sambu bo kwenda kisika yina mpusa ya bansamuni ya Kimfumu kele mingi. Ata yo ke lombaka nde beto kanga ntima sambu na kulanda kusadila Yehowa, yandi ke tuba nde yandi ta sakumuna beto mingi kibeni kana beto ke tula mambote ya Kimfumu na kisika ya ntete.​—Bing. 10:22; Mat. 6:32, 33.

17. Nge me baka lukanu ya kusala nki na nsungi ya Nkinsi ya Kuyibuka Lufwa ya Yezu ya mvula yai? (Tala kifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.)

¹⁷ Beto ke vingila ti kiese yonso na kuvukana na Nkinsi ya Kuyibuka Lufwa ya Yezu na Kizole 4 avril. Kansi kuvingila ve tii ntangu yina sambu na kuyindula luzingu ya Yezu mpi lufwa na yandi mpi zola yina yandi mpi Yehowa me monisilaka beto. Yindula mambu yina mbala na mbala na nsungi ya Nkinsi ya Kuyibuka Lufwa ya Yezu. Mu mbandu, baka ntangu ya kutanga mpi ya kuyindula mingi mambu yina kele na lupangu “Mposo ya Nsuka ya Luzingu ya Yezu na Ntoto” ya kele na Bangindu ya Ngika B12 ya Mbalula ya Nsi-Ntoto ya Mpa. Ntangu nge ke tanga disolo ya luzingu ya Yezu, tala baverse yina ke sadisa nge na kumonisa ntonda, na kumonisa zola, na kuvanda kikesa mpi na kuvanda na kiese. Na nima, yindula mambu yina nge lenda sala sambu na kumonisa ntonda. Ndima kibeni nde Yezu ta sepela ti mambu yonso yina nge ta sala sambu na kuyibuka yandi na nsungi ya Nkinsi ya Kuyibuka Lufwa na yandi ya mvula yai.​—Kus. 2:19.