Babakala ya nkaka me yelaka na bisika yina babakala mingi ke monaka nde bo me luta bankento. Mu mbandu, mpangi Hans ya kele nkengi ya nziunga na Bolivie ke tuba nde: “Babakala ya nkaka me yelaka na bisika yina bo ke pusaka babakala na kusala mambu na lulendo yonso. Babakala yina ke yindulaka nde bo me luta bankento mpi mbala mingi bo ke zitisaka ve bankento.” Mpangi Shengxian kele nkuluntu na Taïwan. Yandi ke tuba nde: “Kisika yina mono ke zingaka, babakala mingi ke yindulaka nde bankento fwete kota ve na makambu na bo. Kana bakala mosi me tubila ngindu yina nkento mosi pesaka sambu na diambu mosi, banduku na yandi lenda mona yandi mpamba.” Babakala ya nkaka ke monisaka bangindu na bo ya mbi sambu na bankento na mitindu ya nkaka. Mu mbandu, bo lenda tuba mambu ya ke sekisa yina ke monisa nde bo ke zitisa ve bankento.

Diambu ya kiese kele nde konso muntu lenda soba, ata yandi me yelaka na kisika ya nki mutindu. Yandi lenda katula bangindu yina bantu ke vandaka ti yo nde babakala me luta bankento. (Baef. 4:22-24) Yandi ta sala yo kana yandi landa mbandu ya Yehowa. Na disolo yai, beto ta tubila mutindu Yehowa ke sadilaka bankento mambu, mutindu bampangi-babakala lenda landa mbandu ya Yehowa mpi mutindu bankuluntu lenda vanda bantu ya ntete na kuzitisa bampangi-bankento.

INKI MUTINDU YEHOWA KE SADILAKA BANKENTO MAMBU?

Yehowa ke pesaka mbandu ya kukuka na yina me tala mutindu ya kusadila bankento mambu. Yandi kele Tata yina ke wilaka bana na yandi mawa mpi yandi ke zolaka bo yonso. (Yoa. 3:16) Bampangi-bankento yina ke sadilaka yandi na mutindu ya mbote kele ti valere mingi na meso na yandi. Beto tala mutindu Yehowa ke monisaka nde yandi ke zolaka bankento mpi ke zitisaka bo.

 Yandi ke sadilaka bo mambu kukonda kupona-pona. Yehowa salaka babakala mpi bankento na kifwani na yandi. (Kuy. 1:27) Yandi salaka ve nde babakala kuvanda mayele mingi to kuzaba mambu mingi kuluta bankento. Diaka, yandi ke zolaka mpi ve mingi babakala kuluta bankento. (2 Bans. 19:7) Yandi salaka babakala mpi bankento ti makuki ya kubakisa bakieleka ya Biblia mpi ya kulanda bikalulu na yandi ya mbote. Yehowa ke tadilaka mpi lukwikilu ya babakala ti ya bankento kiteso mosi. Yandi me pesaka babakala mpi bankento kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na paladisu awa na ntoto to kivuvu ya kukuma bantotila mpi banganga-nzambi na zulu. (2 Pie. 1:1, noti na nsi ya lutiti.) Ya kieleka, Yehowa ke vandaka ve ti bangindu ya mbi sambu na bankento.

Yandi ke widikilaka bo. Yehowa ke tulaka dikebi na mutindu bankento ke waka mpi na mambu yina ke yangisa bo. Mu mbandu, yandi widikilaka bisambu ya Rashele ti Ana mpi yandi pesaka bo mvutu. (Kuy. 30:22; 1 Sam. 1:10, 11, 19, 20) Diaka na nsadisa ya mpeve santu, Yehowa salaka nde bantu yina sonikaka Biblia kusonika mpi masolo ya babakala yina widikilaka bankento. Mu mbandu, Abrahami lemfukaka ntangu Yehowa songaka yandi na kuwidikila nkento na yandi Sara. (Kuy. 21:12-14) Ntotila Davidi widikilaka Abigaile. Yandi bakisaka nde Yehowa muntu tindaka Abigaile na kusolula ti yandi. (1 Sam. 25:32-35) Yezu, yina ke landaka bikalulu ya Tata na yandi na mutindu ya kukuka, widikilaka mama na yandi Maria. (Yoa. 2:3-10) Bambandu yina ke monisa nde kuwidikila bankento, kele na kati ya mambu yina Yehowa ke salaka sambu na kuzitisa bo.

Yandi ke tudilaka bo ntima. Mu mbandu, Yehowa pesaka Eva mukumba ya kusadisa Adami na kukeba ntoto ya mvimba. (Kuy. 1:28) Mambu yina monisaka nde Yehowa vandaka kuyindula ve nde Adami lutaka Eva, kansi yo monisaka nde Eva vandaka nsadisi sambu na Adami. (Baz. 4:4-9; 2 Bant. 22:14-20) Yehowa pesaka mpi profete Debora ti profete Hulda mukumba ya kupesa bantu na yandi bandongisila, zuzi mosi mpi ntotila mosi vandaka na kati ya bantu yango. (Baz. 4:4-9; 2 Bant. 22:14-20) Bubu yai, Yehowa me pesaka Bakristu ya bankento mukumba ya kusala kisalu na yandi. Bankaka kele bansamuni, bapasudi-nzila mpi bamisionere. Bo ke sadisaka na kusala ba plan, na kutunga Banzo ya Kimfumu ti Babetele mpi na kuyidika yo. Bankaka ke salaka na Betele mpi bankaka na babiro ya ke balulaka mikanda mpi bavideo. Bampangi yai ya bankento kele bonso kimvuka ya nene ya basoda yina Yehowa ke sadila sambu na kusala luzolo na yandi. (Nk. 68:11) Ya kieleka, Yehowa ke monaka ve nde bankento kele ngolo ve to bo me fwana ve.

INKI MUTINDU BAMPANGI-BABAKALA LENDA LANDA MBANDU YA YEHOWA?

Bampangi-babakala, sambu na kuzaba kana beto ke sadilaka bampangi-bankento mambu mutindu Yehowa ke sadilaka bo, beto fwete kuditadila na masonga yonso sambu na kuzaba mambu yina beto ke yindulaka sambu na bo mpi mutindu beto ke sadilaka bo mambu. Beto kele ti mfunu ya lusadisu sambu na kusala yo. Munganga lenda sadila apareyi mosi sambu na kutala kana ntima ya muntu kele mbote to ve. Mutindu mosi mpi, nduku mosi ya mbote mpi Ndinga ya Nzambi lenda sadisa beto na kuzaba kana mutindu na beto ya kutadila bankento ke sepedisaka Yehowa to ve. Inki beto fwete sala sambu na kubaka lusadisu yina?

Yula nduku mosi ya mbote. (Bing. 18:17) Beto lenda yula nduku na beto mosi yina beto ke tudilaka ntima, yina ke vandaka mawete mpi yina ke vandaka bukati-kati bangiufula yai: “Inki mutindu mono ke sadilaka bampangi-bankento mambu? Keti bo ke yindulaka nde mono ke zitisaka bo? Keti kele ti kima mosi yina mono lenda sala sambu na kusadila bo mambu na mutindu mosi ya mbote?” Kana nduku na nge me songa nge mambu yina nge fwete yidika, kuwa ve makasi to kusosa ve kudinungisa, kansi sala na luzolo yonso bansoba ya me fwana.

Longuka Ndinga ya Nzambi. Kusadila Ndinga ya Nzambi sambu na kutadila bangindu na beto mpi mambu yina beto ke salaka kele mutindu mosi ya kuluta mbote ya kuzaba kana beto ke sadilaka bampangi-bankento mambu na mutindu ya mbote. (Baeb. 4:12) Kana beto ke longuka Biblia, beto ta mona bambandu ya babakala yina sadilaka bankento mambu na mutindu ya mbote mpi bayina sadilaka bo mambu na mutindu ya mbi. Na nima, beto lenda fwanisa mambu yina bo salaka ti yina beto ke salaka. Diaka, beto fwete keba na kutadila ve kaka verse mosi ya Biblia mpi kusadila yo sambu na kumonisa nde beto kele ti nswa ya kusadila bankento mambu ya mbi. Kansi, beto fwete tadila mpi baverse mingi ya nkaka yina ke tubilaka mutindu bakala fwete sadila nkento mambu. Yo ta sadisa beto na kubakisa mutindu Yehowa ke tadilaka bankento. Mu mbandu, 1 Piere 3:7 ke tuba nde babakala fwete pesa bankento “lukumu bonso na dibungu ya kukonda ngolo.” b Keti yo ke tendula  nde babakala me luta bankento to nde bo kele mayele mingi mpi bo me zaba mambu mingi kuluta bo? Ve. Fwanisa mambu yina Piere sonikaka ti yina kele na Bagalatia 3:26-29 ya ke tuba nde, Yehowa ke ponaka bankento ti babakala sambu na kuyala ti Yezu na zulu. Kana beto ke longuka Ndinga ya Nzambi mpi ke yula nduku mosi ya mbote mambu ya me tala mutindu na beto ya kusadila bankento mambu, yo ta sadisa beto na kuzitisa bampangi-bankento.

INKI MUTINDU BANKULUNTU KE MONISAKA NDE BO KE ZITISAKA BAMPANGI-BANKENTO?

Bampangi-babakala lenda landa mbandu ya bankuluntu na dibundu sambu na kusadila bampangi-bankento mambu na luzitu yonso. Inki mutindu bankuluntu ke vandaka bantu ya ntete na kuzitisa bampangi-bankento? Beto tadila mwa bambandu.

Bo ke sikisaka bampangi-bankento. Ntumwa Polo bikilaka bankuluntu mbandu ya mbote ya kulanda. Na mukanda yina yandi sonikilaka dibundu ya Roma, yandi sikisaka bampangi-bankento mingi. (Bar. 16:12) Keti nge lenda yindula kiese yina bampangi-bankento yina waka ntangu bo tangaka mukanda ya Polo na dibundu? Mutindu mosi mpi, bankuluntu ke sikisaka bampangi-bankento sambu na bikalulu na bo ya mbote mpi sambu na kisalu yina bo ke sadilaka Yehowa. Yo ke sadisaka bampangi-bankento na kubakisa nde dibundu ke zitisaka bo mpi ke bakaka bo na valere mingi. Bangogo ya ke pesa kikesa yina nkuluntu mosi lenda tuba, lenda vanda mambu yina bampangi-bankento kele kibeni ti yo mfunu sambu na kulanda kusadila Yehowa na mutindu ya mbote.​—Bing. 15:23.

Ntangu bankuluntu ke sikisaka bampangi-bankento, bo ke tubaka mambu ya kieleka mpi bo ke songaka bo sambu na nki bo ke sikisa bo. Sambu na nki? Mpangi Jessica ke tuba nde: “Yo ke pesaka kiese kana mpangi-bakala ke songa mpangi-nkento mosi nde ‘Nge me sala kisalu ya mbote.’ Kansi yo ke pesaka kiese mingi kuluta kana mpangi-bakala ke songa nge sambu na nki yandi ke sikisa nge. Mu mbandu, sambu nge ke longaka bana na nge na kutula ve makelele na balukutakanu to sambu nge nataka longoki mosi ya Biblia na balukutakanu.” Kana bankuluntu ke songa bampangi-bankento sambu na nki bo ke sikisa bo, yo ke salaka nde  bampangi-bankento kubakisa nde bo kele mfunu mingi mpi nde dibundu ke bakaka bo na valere.

Bo ke widikilaka bampangi-bankento. Bankuluntu ya kudikulumusa ke zabaka nde bo mpamba ve ke vandaka ti bangindu ya mbote. Bo ke yulaka mpi bangindu ya bampangi-bankento mpi bo ke widikilaka bo na dikebi yonso ntangu bo ke tuba. Kana bankuluntu ke sala mpidina, yo ke pesaka bampangi-bankento kikesa mpi yo ke salaka nde bo mosi kubakila yo mpi mambote. Inki mutindu? Mpangi Gerardo ke salaka na Betele mpi yandi kele nkuluntu. Yandi ke tuba nde: “Mono me bakisaka nde kuyula bangindu ya bampangi-bankento ke sadisaka mono na kulungisa mbote mukumba na mono. Mbala mingi, bampangi-bankento ke vandaka ti eksperiansi mingi na mambu ya nkaka kuluta bampangi-babakala mingi.” Na dibundu, bampangi-bankento mingi ke vandaka bapasudi-nzila. Yo yina, bo ke zabaka mambu mingi ya me tala bantu ya bisika yina bo ke zingaka. Mpangi Bryan kele nkuluntu mpi yandi ke tuba nde: “Bampangi-bankento ke vandaka ti bikalulu mingi ya mbote mpi ti makuki yina kele mfunu mingi na organizasio ya Yehowa. Yo yina, baka mambote na eksperiansi na bo.”

Bankuluntu ya mayele ke buyaka ve nswalu bangindu ya bampangi-bankento. Sambu na nki? Mpangi Edward yina kele nkuluntu ke tuba nde: “Bangindu ya mpangi-nkento mosi mpi eksperiansi na yandi, lenda sadisa mpangi-bakala na kubakisa mbote-mbote diambu mosi mpi yo lenda sadisa yandi na kuditula na kisika ya bantu ya nkaka.” (Bing. 1:5) Ata nkuluntu ke yindula nde yandi ta sadila ve ngindu yina mpangi-nkento mosi me pesa, yandi lenda pesa yandi mersi sambu yandi pesaka ngindu na yandi.

Bo ke pesaka bampangi-bankento formasio. Bankuluntu ya mayele ke sosaka mabaku ya kupesa bampangi-bankento formasio. Mu mbandu, bo ke longaka bampangi-bankento mutindu ya kutwadisa balukutakanu ya kisalu ya kulonga nsangu ya mbote, sambu yo lenda sadisa bo na kutwadisa lukutakanu yango kana mpangi-bakala mosi ya me bakaka mbotika kele ve pana. Bo lenda pesa bo formasio sambu na kusadila bamashini mpi bisadilu ya nkaka sambu bo lenda pesa maboko na bisalu ya kutunga mpi ya kutanina bisika na beto ya lusambu. Na Betele, bankengi ke pesaka bampangi-bankento formasio sambu na kulungisa mikumba mingi. Mu mbandu kutanina bima, kusumba bima, mambu ya mbongo, kutula baprograme na baordinatere mpi mambu mingi ya nkaka. Kana bankuluntu ke pesa bampangi-bankento formasio, yo ke monisaka nde bo ke mona nde bampangi-bankento me fwana mpi bo ke tudila bo ntima.

Bampangi-bankento mingi ke sadilaka formasio yina bankuluntu me pesa bo sambu na kusadisa bantu ya nkaka. Mu mbandu, bampangi-bankento ya nkaka ke sadilaka formasio ya kutunga yina bo bakaka sambu na kusadisa na kutunga diaka banzo ya bampangi yina bwaka na kisumbula ya lugangu. Bampangi-bankento ya nkaka yina bakaka formasio sambu na kulonga nsangu ya mbote na bisika ya bantu mingi, ke sadisaka mpi bampangi-bankento mingi na kusala mbote kisalu yango. Inki bampangi-bankento ke yindulaka sambu na bankuluntu yina pesaka bo formasio? Mpangi Jennifer ke tuba nde: “Ntangu mono vandaka kusala kisalu ya kutunga na Nzo ya Kimfumu mosi, nkengi mosi bakaka ntangu ya kupesa mono formasio. Yandi monaka kisalu yina mono salaka mpi yandi sikisaka mono sambu na yo. Mono vandaka kusepela kusala ti yandi sambu mono bakisaka nde yandi vandaka kubaka mono na valere mpi yandi vandaka kutudila mono ntima.”

MAMBOTE YA KUSADILA BAMPANGI-BANKENTO MAMBU BONSO BAMPANGI YA DIBUTA

Beto ke zolaka bampangi-bankento mingi, mutindu Yehowa ke zolaka bo. Yo yina, beto ke sadilaka bo mambu bonso bantu ya dibuta na beto. (1 Tim. 5:1, 2) Beto ke bakaka bo na valere mingi mpi beto ke sepelaka kusala ti bo. Beto ke vandaka mpi na kiese mingi ntangu bo ke bakisaka nde beto ke zolaka bo mpi beto ke sadisaka bo. Mpangi Vanessa ke tuba nde: “Mono ke pesaka Yehowa mersi mingi sambu yandi me bendaka mono na organizasio na yandi, yina me fuluka ti bampangi-babakala yina ke pesaka mono kikesa mingi.” Mpangi-nkento mosi na Taïwan ke tuba nde: “Mono ke pesaka Yehowa ti organizasio na yandi mersi mingi, mutindu bo ke bakaka beto na valere mingi mpi bo ke zitisaka mutindu beto ke kudiwaka. Yo ke kumisaka lukwikilu na mono ngolo kibeni mpi yo ke pusaka mono na kusepela ti dibaku ya mono kele ti yo ya kuvanda na kati ya organizasio ya Yehowa.”

Yehowa ke vandaka na kiese mingi ntangu yandi ke monaka mutindu bampangi-babakala ya kwikama ke sala yonso sambu na kulanda mbandu na yandi na mutindu ya kusadila bankento mambu. (Bing. 27:11) Mpangi Benjamin kele nkuluntu na Écosse. Yandi ke tuba nde: “Bubu yai, babakala mingi na nsi-ntoto ke zitisaka ve bankento ata fioti. Yo yina ntangu bampangi-bankento ke kwisaka na Nzo ya Kimfumu, beto ke zolaka nde bo bakisa nde beto ke zolaka bo mpi ke zitisaka bo.” Yo yina, beto yonso fwete sala ngolo sambu na kulanda mbandu ya Yehowa na mutindu ya kusadila bampangi-bankento mambu, disongidila ti zola mpi na luzitu yonso.​—Bar. 12:10.