DISOLO YA KULONGUKA 22
Mayele Yina Ta Sadisa Beto na Luzingu
“Yehowa yandi mosi ke pesaka mayele.”—BING. 2:6.
NKUNGA 89 Widikila mpi Lemfuka
MAMBU YINA DISOLO YAI KE TUBILA *
1. Sambu na nki beto yonso ke vandaka ti mfunu ya mayele yina ke katukaka na Nzambi? (Bingana 4:7)
KANA yo lombaka nde nge baka lukanu mosi ya mfunu mingi, ntembe kele ve nde nge sambaka Yehowa sambu yandi pesa nge mayele sambu nge vandaka ti mfunu na yo. (Yak. 1:5) Ntotila Salomo sonikaka nde: “Mayele kele kima ya kuluta mfunu.” (Tanga Bingana 4:7.) Ya kieleka, Salomo vandaka ve kutubila mayele yonso. Yandi vandaka kutubila mayele yina ke katukaka na Yehowa Nzambi. (Bing. 2:6) Keti mayele yina ke katukaka na Nzambi lenda sadisa beto na mambu yina beto ke kutanaka ti yo bubu? Yo ta sadisa beto mutindu beto ta mona yo na disolo yai.
2. Inki beto fwete sala sambu na kukuma kibeni mayele?
2 Sambu na kukuma kibeni mayele, beto fwete longuka mpi kusadila malongi ya bantu zole yina vandaka mayele mingi kibeni. Beto ta tubila ntete Salomo. Biblia ke tuba nde: “Nzambi pesaka Salomo mayele ti luswasukusu na kiteso ya mingi kibeni.” (1 Bant. 4:29) Na nima, beto ta tubila Yezu yina kele mayele mingi kuluta bantu yonso. (Mat. 12:42) Biblia tubaka sambu na Yezu nde: “Mpeve ya Yehowa ta vanda na zulu na yandi, mpeve ya mayele mpi ya mayele ya kubakisa mambu.”—Yez. 11:2.
3. Inki beto ta tubila na disolo yai?
3 Nzambi pesaka Salomo mpi Yezu mayele mingi kibeni, yo yina bo pesaka bandongisila ya mbote na mambu ya mfunu sambu na beto yonso. Na disolo yai, beto ta tubila bandongisila yina bo pesaka na mambu yai tatu: Mutindu ya kutadila mbongo, kisalu ya kinsuni mpi mutindu beto fwete kuditadila.
MUTINDU YA KUTADILA MBONGO
4. Inki ke monisa nde Salomo ti Yezu vandaka ve ti luzingu ya mutindu mosi?
4 Salomo vandaka mvwama kibeni mpi yandi vandaka ti luzingu ya mbote kibeni. (1 Bant. 10:7, 14, 15) Kansi Yezu vandaka ti bima fioti mpi yandi vandaka ve ti nzo. (Mat. 8:20) Ata mpidina, bo zole vandaka ti bukati-kati na yina me tala bima ya kinsuni sambu mayele na bo zole katukaka na Yehowa Nzambi.
5. Inki mutindu Salomo vandaka kutadila mbongo?
5 Salomo tubaka nde mbongo ke “taninaka.” (Lon. 7:12) Kana beto kele ti mbongo, beto lenda sumba bima yina beto kele ti yo mfunu mpi bima yina beto ke zola. Ata Salomo vandaka mvwama kibeni, yandi bakisaka nde kele ti bima yina kele mfunu mingi kuluta mbongo. Mu mbandu yandi tubaka nde: “Zina ya mbote [to “lukumu ya mbote,” noti na nsi ya lutiti] kele mbote kuluta kimvwama mingi.” (Bing. 22:1) Salomo tubaka diaka nde bantu yina ke zolaka mbongo ke sepelaka kibeni ve ti bima yina bo kele ti yo. (Lon. 5:10, 12) Yandi tubaka mpi nde, beto fwete yindula ve nde mbongo kele kima ya kuluta mfunu sambu mbongo yina muntu kele ti yo lenda mana nswalu.—Bing. 23:4, 5.
Keti bima na beto ya kinsuni ke kangaka beto nzila ya kutula mambote ya Kimfumu na kisika ya ntete? (Tala baparagrafe 6-7) *
6. Inki mutindu Yezu vandaka kutadila bima ya kinsuni? (Matayo 6:31-33)
6 Yezu vandaka ti bukati-kati na yina me tala bima ya kinsuni. Yandi vandaka kudia mpi kunwa. (Luka 19:2, 6, 7) Na dibaku mosi, yandi kumisaka masa malafu ya kitoko kibeni mpi yo vandaka diambu ya ntete ya kuyituka yina yandi salaka. (Yoa. 2:10, 11) Yandi vandaka ti lele mosi ya ntalu mingi kilumbu yina yandi fwaka. (Yoa. 19:23, 24) Kansi Yezu tulaka ve bima ya kinsuni na kisika ya ntete na luzingu na yandi. Yandi songaka balongoki na yandi nde: “Muntu mosi ve lenda sala bonso mpika sambu na bamfumu zole . . . Beno lenda sala ve bonso bampika sambu na Nzambi mpi sambu na Kimvwama.” (Mat. 6:24) Yezu tubaka nde, kana beto ke tula Kimfumu na kisika ya ntete, Yehowa ta pesa beto bima yina beto kele ti yo mfunu.—Tanga Matayo 6:31-33.
7. Inki mambote mpangi mosi bakaka sambu yandi tulaka ve mbongo na kisika ya ntete?
7 Bampangi mingi me bakaka mambote ntangu bo sadilaka ndongisila ya Yehowa na yina me tala mbongo. Beto tadila mbandu ya mpangi Daniel yina me kwelaka ntete ve. Yandi ke tuba nde: “Ntangu mono vandaka toko, mono bakaka lukanu ya kutula mambu ya kimpeve na kisika ya ntete.” Mpangi Daniel vandaka ti luzingu ya kukonda mindondo. Yo yina, yandi sadilaka ntangu na yandi mpi mayele na yandi sambu na kusala mambu mingi sambu na Yehowa. Yandi ke tuba diaka nde: “Na masonga yonso, mono ke waka ve mpasi sambu na lukanu yina mono bakaka. Ya kieleka, mono zolaka kuvanda ti mbongo mingi kana mono tulaka yo na kisika ya ntete. Kansi mono zolaka ve kuzwa banduku ya mbote yina mono kele ti bo bubu yai. Kana mono zolaka kutula mbongo na kisika ya ntete, mono zolaka ve kuvanda na kiese mutindu mono kele bubu yai sambu mono ke tulaka Kimfumu ya Nzambi na kisika ya ntete. Yehowa me sadisaka mono na kuvanda na kiese mingi kuluta kiese yina mbongo lenda pesa.” Ya kieleka, beto ke bakaka mambote kana beto ke tula mambu ya kimpeve na kisika ya ntete, kansi ve mbongo.
VANDA TI BUKATI-KATI NA YINA ME TALA KISALU YA KINSUNI
8. Inki mutindu beto me zaba nde Salomo vandaka ti bukati-kati na yina me tala kisalu? (Longi 5:18, 19)
8 Salomo tubaka nde kiese yina beto ke bakaka na kisalu na beto ya ngolo kele “dikabu ya Nzambi.” (Tanga Longi 5:18, 19.) Yandi tubaka nde: “Lufutu ke vandaka na konso kisalu ya ngolo.” (Bing. 14:23) Salomo zabaka nde yo vandaka kieleka. Yandi vandaka kusala ngolo. Yandi tungaka banzo, yandi salaka bilanga ya vinu, yandi salaka masamba mpi biziba. Yandi tungaka mpi bambanza. (1 Bant. 9:19; Lon. 2:4-6) Yo vandaka bisalu ya ngolo mpi ntembe kele ve nde yo pesaka yandi kiese. Kansi Salomo bakisaka nde sambu na kuvanda kibeni na kiese, yandi fwete sala diaka mambu ya nkaka. Yandi salaka mpi mambu mingi sambu na Yehowa. Mu mbandu, yandi twadisaka kisalu ya kutunga tempelo ya kitoko sambu na lusambu ya Yehowa. Kisalu yango salaka bamvula nsambwadi. (1 Bant. 6:38; 9:1) Na nima ya kusala mambu mingi, Salomo bakisaka nde kima ya kuluta mfunu yina muntu fwete sala kele kusadila Yehowa. Yandi tubaka nde: “Na nima ya kuwa mambu yonso, nsuka ya mambu yo yai: Wa Nzambi ya kieleka boma mpi zitisa bansiku na yandi.”—Lon. 12:13.
9. Inki ke monisa nde Yezu tulaka ve kisalu na yandi ya kinsuni na kisika ya ntete?
9 Yezu vandaka kusala ngolo. Ntangu yandi vandaka leke, yandi vandaka sharpantie. (Mar. 6:3) Ntembe kele ve nde, bibuti na yandi sepelaka mingi mutindu yandi vandaka kusadisa bo sambu na kulungisa bampusa ya dibuta na bo yina vandaka ti bantu mingi. Yezu vandaka muntu ya kukuka mpi yandi vandaka kusala kisalu ya kukuka. Yo yina, yo lenda vanda nde bantu mingi vandaka kuzola bima yina yandi vandaka kusala. Ntembe kele ve nde, Yezu vandaka kusepela ti kisalu na yandi. Ata Yezu vandaka kusala ngolo, yandi vandaka kubaka mpi ntangu ya kusala mambu ya kimpeve. (Yoa. 7:15) Ntangu yandi vandaka kulonga, yandi songaka bantu yina vandaka kuwidikila yandi nde: “Beno sala ve sambu na madia yina ke bebaka, kansi beno sala sambu na madia yina ke bikalaka sambu na luzingu ya mvula na mvula.” (Yoa. 6:27) Na Disolo na Zulu ya Ngumba, Yezu tubaka nde: “Beno fulusa sambu na beno mosi bimvwama na zulu.”—Mat. 6:20.
Inki beto fwete sala sambu na kuvanda ti bukati-kati na yina me tala kisalu ya kinsuni mpi mambu ya kimpeve? (Tala baparagrafe 10-11) *
10. Inki diambu ya mpasi beto lenda kutana ti yo kana beto ke salaka kisalu mbote?
10 Mayele ya ke katukaka na Nzambi ke sadisaka beto na kuvanda ti bukati-kati na yina me tala kisalu na beto ya kinsuni. Beto Bakristu, bo ke longaka beto na kusala ‘kisalu ya ngolo mpi kisalu ya mbote.’ (Baef. 4:28) Mbala mingi, bamfumu ya kisalu ke monaka nde beto ke vandaka masonga mpi beto ke salaka ngolo mpi bo lenda songa beto nde bo ke sepelaka mingi ti kisalu na beto. Yo lenda pusa beto na kusosa kusala bantangu mingi sambu beto ke zola nde mfumu na beto kuvanda ti bangindu ya mbote sambu na Bambangi ya Yehowa. Kana beto sala mpidina, yo lenda sala nde beto lutisa ve ntangu mingi ti dibuta na beto mpi beto zwa ve ntangu ya kusala mambu ya kimpeve. Beto fwete soba sambu beto zwa ntangu mingi ya kusala mambu ya kuluta mfunu.
11. Inki mpangi mosi bakisaka na yina me tala kuvanda ti bukati-kati na yina me tala kisalu ya kinsuni?
11 Mpangi William yina kele leke me bakisaka nde yo kele mfunu na kutula ve kisalu ya kinsuni na kisika ya ntete. Yandi bakaka malongi na mbandu ya nkuluntu yina bakaka yandi na kisalu. Yandi ke tuba nde: “[Nkuluntu yina] kele mbandu ya mbote ya muntu yina ke vandaka ti bukati-kati na yina me tala kisalu ya kinsuni. Yandi ke wakanaka mbote ti bantu yina ke kwisaka kusumba sambu yandi ke salaka kisalu mbote. Konso kilumbu kana yandi me manisa kisalu, yandi ke kudipesaka na dibuta na yandi mpi na lusambu na yandi. Yandi ke vandaka kibeni muntu ya kiese.” *
VANDA TI BUKATI-KATI NA MUTINDU NGE KE KUDITADILAKA
12. Inki mutindu Salomo monisaka nde yandi vandaka kuzaba bandilu na yandi kansi nki yandi salaka na nima?
12 Ntangu Salomo vandaka kusadila Yehowa na mutindu ya mbote, yandi vandaka ti bukati-kati na mutindu yandi vandaka kuditadila. Ntangu yandi vandaka leke, yandi zabaka bandilu na yandi mpi yandi sosaka lutwadisu ya Yehowa. (1 Bant. 3:7-9) Na luyantiku ya luyalu na yandi, Salomo zabaka nde kukuma lulendo ke vandaka kigonsa. Yandi tubaka nde: “Lulendo ke vandaka na ntwala ya kubwa mpi mpeve ya lulendo na ntwala ya kubula sakuba.” (Bing. 16:18) Na nima, Salomo sadilaka ve mambu yina yandi mosi tubaka. Na ntangu mosi buna na kimfumu na yandi, yandi kumaka lulendo mpi yandi yantikaka kulemfukila diaka ve bansiku ya Nzambi. Mu mbandu, nsiku mosi vandaka kutuba nde ntotila ya Mu-ebreo fwete baka ve ‘bankento mingi sambu ntima na yandi kuvila ve nzila.’ (Kul. 17:17) Salomo zitisaka ve nsiku yina mpi yandi kwelaka bankento 700 mpi yandi bakaka bamakangu 300; mingi na kati na bo vandaka ve kusadila Yehowa. (1 Bant. 11:1-3) Mbala ya nkaka, Salomo yindulaka nde yo ta vanda ve kigonsa sambu na yandi. Kansi na nima, yandi kutanaka ti mambu ya mpasi sambu yandi lemfukilaka ve Yehowa.—1 Bant. 11:9-13.
13. Kikalulu ya Yezu ya kudikulumusa ke longa beto nki?
13 Yezu vandaka ti bukati-kati mpi yandi vandaka muntu ya kudikulumusa. Na ntwala nde Yezu kukwisa na ntoto, yandi salaka mambu mingi ya kitoko ntangu yandi vandaka kusala ti Yehowa. Na nzila ya Yezu, “bo gangaka bima yonso ya nkaka na zulu mpi na ntoto.” (Bakol. 1:16) Ntangu yandi bakaka mbotika, ntembe kele ve nde yandi yibukaka bima yina yandi salaka ntangu yandi vandaka ti Tata na yandi. (Mat. 3:16; Yoa. 17:5) Kansi, yo kumisaka yandi ve lulendo. Yandi salaka ve ata fioti mambu yina monisaka nde yandi vandaka kuyindula nde yandi lutaka bantu ya nkaka. Yandi songaka balongoki na yandi nde, yandi kwisaka na ntoto “ve sambu bantu kusadila yandi, kansi sambu na kusadila mpi kupesa luzingu na yandi bonso nkudulu sambu na bantu mingi.” (Mat. 20:28) Yandi tubaka mpi nde, yandi lendaka ve kusala ata kima mosi na mpila na yandi. (Yoa. 5:19) Yezu vandaka kibeni muntu ya kudikulumusa. Yandi pesaka beto mbandu ya mbote ya kulanda.
14. Mambu yina Yezu tubaka ke longa beto nki?
14 Yezu longaka balongoki na yandi na kuzaba bandilu na bo. Kilumbu mosi, yandi songaka bo nde: “Nsuki ya ntu na beno, yandi ke tangaka yo yonso.” (Mat. 10:30) Mambu yina Yezu tubaka ke pesa beto kibeni kikesa, mingi-mingi ntangu beto ke yindula nde beto kele ve mfunu. Yo ke tendula nde Tata na beto ya zulu ke tudilaka beto dikebi mingi mpi nde beto kele mfunu mingi na meso na yandi. Yehowa me pesaka beto nzila ya kusambila yandi mpi yandi ke zabaka nde beto me fwana na kuzinga mvula na mvula na nsi-ntoto ya mpa. Yo yina, beto fwete yindula ve nde yo kele ve mutindu yina.
Inki lenda salama kana beto kele ve ti bukati-kati? (Tala paragrafe 15) *
15. (a) Inki mambu Nzozulu ya Nkengi tubaka yina beto fwete sala? (b) Mutindu bifwanisu ya kele na lutiti 24 ke monisa yo, kana beto kele ve ti bukati-kati, nki mambote beto ta baka ve?
15 Bamvula kiteso ya 15 me luta, Nzozulu ya Nkengi tubaka nde beto fwete vanda ti bukati-kati. Yo tubaka diaka nde: “Beto fwete kudikumisa ve sambu yo ta pusa beto na kukuma lulendo. Beto fwete yindula mpi ve nde beto kele ve mfunu sambu yo ta pusa beto na kuwa mpasi mingi. Beto fwete vanda ti bukati-kati. Yo ke tendula nde beto fwete zaba nde kele ti mambu yina beto ke salaka mbote mpi mambu yina beto ke kukaka ve kusala. Mpangi-nkento mosi tubaka nde: ‘Mono kele ve muntu ya mbi kibeni; mono kele mpi ve muntu ya kuluta mbote. Mono ke salaka mambu ya mbote mpi mono ke salaka bifu bonso bantu yonso.’” * Yo kele kibeni mbote nde beto vanda ti bukati-kati.
16. Sambu na nki Yehowa ke pesaka beto bandongisila ya mbote?
16 Yehowa ke pesaka beto bandongisila ya mbote na Ndinga na yandi. Yandi ke zolaka beto mpi yandi ke zolaka nde beto vanda na kiese. (Yez. 48:17, 18) Kima ya kuluta mbote yina beto lenda pona, yina ta pesa beto kibeni kiese kele kulanda kusala mambu yina ke pesaka Yehowa kiese. Kana beto sala mpidina, beto ta kutana ve ti bampasi yina bantu mingi ke kutanaka ti yo; bayina ke tulaka mbongo mpi kisalu ya kinsuni na kisika ya ntete, to bayina ke yindulaka nde bo me luta bantu ya nkaka. Beto fwete vanda mayele mpi kupesa ntima ya Yehowa kiese.—Bing. 23:15.
NKUNGA 94 Ntonda Sambu na Ndinga ya Nzambi
^ Salomo mpi Yezu vandaka mayele mingi kibeni. Yehowa muntu pesaka bo mayele yina. Na disolo yai, beto ta mona mambu yina beto lenda longuka na bandongisila yina Salomo mpi Yezu pesaka na yina me tala mutindu ya kutadila mbongo, kisalu ya kinsuni mpi mutindu beto fwete kuditadila. Beto ta mona mpi mambote yina bampangi na beto ya nkaka me bakaka sambu bo sadilaka bandongisila ya Biblia na mambu yina.
^ Tala disolo “Mutindu ya Kusepela ti Kisalu ya Ngolo” na Nzozulu ya Nkengi ya Februari 1, 2015.
^ Tala disolo “Biblia Lenda Sadisa Nge na Kuzwa Kyese” na Nzozulu ya Nkengi ya Augusti 1, 2005
^ NTENDULA YA BIFWANISU: John mpi Tom kele bampangi zole ya baleke yina kele dibundu mosi. John ke lutisa ntangu mingi na kutula kamio na yandi bunkete. Tom ke sadila kamio na yandi sambu na kunata bampangi na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote mpi na balukutakanu.
^ NTENDULA YA BIFWANISU: John ke sala bangunga mingi kuluta bangunga yina bo me tudilaka bo. Yandi ke zola kusepedisa mfumu na yandi. Yo yina, konso ntangu yina mfumu na yandi ke lombaka yandi na kusala bantangu mingi, yandi ke ndimaka. Kaka kilumbu yina na nkokila, Tom yina kele nsadi ya kisalu ke fidisa nkuluntu mosi na viziti ya kingungudi. Tom tendudilaka mfumu na yandi nde bilumbu ya nkaka na nkokila yandi ta salaka ve kisalu sambu yandi ta salaka mambu ya kimpeve.
^ NTENDULA YA BIFWANISU: John ke kuditudila dikebi. Tom ke tula Yehowa na kisika ya ntete na luzingu na yandi, yo yina yandi me zwa banduku ya mpa ntangu bo ke yidika Nzo ya Balukutakanu ya Nene.
