1-2. Inki kele kikuma ya ntete yina fwete pusa beto na kutula dikebi na mukanda ya Kusonga?

 YINDULA nde nge ke tala bafoto na album ya muntu mosi. Ntangu nge ke tala bafoto, nge ke mona bantu mingi yina nge me zaba ve. Kansi foto mosi me benda dikebi na nge. Sambu na nki? Sambu nge kele mpi na foto yango. Ntangu nge ke tala yo mbote-mbote, nge ke sosa kuyibuka kilumbu yina beno kangaka foto yango mpi kisika yina beno kangaka yo. Nge ke sosa mpi kuzaba bantu yina nge kele ti bo na foto yango. Foto yina kele mfunu mingi kibeni sambu na nge.

² Mukanda ya Kusonga kele bonso foto yina. Sambu na nki? Sambu na bikuma zole. Ya ntete, bo sonikaka yo sambu na beto. Kusonga 1:1 ke tuba nde: “Kusonga ya Yezu Kristu, yina Nzambi pesaka yandi, sambu na kusonga bampika na yandi mambu yina fwete salama ntama mingi ve.” Mambu yina kele na mukanda ya Kusonga kele ve sambu na bantu yonso kansi yo kele sambu na beto, bantu yina ke sambilaka Yehowa. Yo ke yitukisa beto ve na kumona nde beto ke pesa maboko na kulungana ya mambu yina kele na mukanda yina kele mfunu mingi. Yo yina, ntangu beto ke tanga mukanda ya Kusonga, yo kele bonso nde beto ke kudimona “na foto.”

3-4. Mukanda ya Kusonga tubaka nde mambu yina yo ke tubila ta lungana nki ntangu, mpi yo fwete pusa beto na kusala nki?

³ Kikuma ya zole yina fwete pusa beto na kutula dikebi na mukanda ya Kusonga, kele ntangu yina mambu ya kele na mukanda yango fwete lungana. Ntumwa Yoane tubilaka ntangu yango ntangu yandi tubaka nde: “Na nzila ya mpeve santu, mono kumaka na kilumbu ya Mfumu.” (Kus. 1:10) Ntangu  Yoane sonikaka mambu yina pene-pene ya mvu 96 ya ntangu na beto, “kilumbu ya Mfumu” vandaka kaka ntama kibeni. (Mat. 25:14, 19; Luka 19:12) Kansi na kutadila mambu yina Biblia tubaka na ntwala, kilumbu yina yantikaka na 1914 ntangu Yezu kumaka Ntotila na zulu. Mambu yina kele na mukanda ya Kusonga ya ke tadila bansadi ya Nzambi yantikaka kulungana na 1914. Ya kieleka, beto ke zinga kibeni na “kilumbu ya Mfumu.”

⁴ Sambu beto ke zinga na bilumbu yina mambu ya mfunu kibeni ke salama, beto fwete tula dikebi mingi na mambu yina kele na Kusonga 1:3 ya ke tuba nde: “Kiese na muntu yina ke tanga na ndinga ya ngolo mpi na bantu yina ke wa mambu yina kele na mbikudulu yai, mpi yina ke zitisa mambu ya bo me sonika na kati na yo, sambu ntangu ya bo me tulaka me finama.” Ya kieleka, beto fwete “tanga na ndinga ya ngolo,” beto fwete “wa mambu yina kele na mbikudulu yai” mpi beto fwete “zitisa” yo. Inki kele mambu yango ya beto fwete zitisa?

5. Inki mutindu mukanda ya Kusonga ke monisa mfunu ya kusambila Yehowa mutindu yandi ke zolaka?

⁵ Banda na kapu ya ntete ya mukanda ya Kusonga, Biblia ke monisa nde Yezu ke zabaka mbote-mbote mambu yonso yina ke salamaka na mabundu. (Kus. 1:12-16, 20; 2:1) Bansangu yina Yezu tindilaka mabundu nsambwadi ya Asie Mineure monisaka kibeni nde yandi ke zabaka mbote-mbote mambu yina ke salamaka na mabundu. Na bansangu yina, yandi tubaka mambu ya mfunu sambu na kusadisa Bakristu ya ntangu yina na kusambila Yehowa mutindu yandi ke zolaka. Mambu yango ke tadila mpi bansadi yonso ya Nzambi bubu yai. Yo ke longa beto nki? Yo ke longa beto nde Mfumu na beto Kristu Yezu ke zabaka mbote kibeni kana beto kele ti kinduku ya mbote ti Yehowa. Yandi ke twadisaka beto, yandi ke taninaka beto mpi yandi ke monaka mambu yonso. Yandi ke zabaka mambu yina beto fwete sala sambu Yehowa kulanda kundima beto. Inki mambu yandi tubaka yina beto fwete zitisa bubu yai?

6. (a) Mambu yina Yezu tubaka ya kele na Kusonga 2:3, 4 ke monisa nde Bakristu ya dibundu ya Efezo vandaka kusala diaka ve nki? (b) Yo ke longa beto nki?

⁶ Tanga Kusonga 2:3, 4. Beto fwete landa kuzola Yehowa bonso na luyantiku. Nsangu yina Yezu tindilaka Bakristu ya dibundu ya Efezo monisaka nde bo kangaka ntima mpi bo landaka kusadila Yehowa ata bo kutanaka ti bampasi mingi. Ata mpidina, bo vandaka kuzola diaka ve Yehowa mutindu bo vandaka kuzola yandi ntete. Yo lombaka nde bo vutukila diaka kuzola Yehowa mutindu bo vandaka kuzola yandi ntete sambu yandi ndima lusambu na bo. Bubu yai mpi, beto fwete suka ve kaka na kukanga ntima. Beto fwete kanga ntima sambu na bikuma ya mbote. Yehowa ke tulaka dikebi na mambu yina beto ke salaka mpi na bikuma yina ke pusaka beto na kusala mambu yango. Bikuma yina ke pusaka beto na kusala mambu kele mfunu mingi na meso na yandi. Sambu yandi ke zolaka nde beto sambila yandi sambu beto ke zolaka yandi mingi mpi sambu beto ke zolaka kumonisila yandi ntonda.—Bing. 16:2; Mar. 12:29, 30.

7. (a) Mutindu Kusonga 3:1-3 ke monisa yo, nki Bakristu ya dibundu ya Sarde vandaka kusala diaka ve? (b) Inki beto fwete sala?

⁷ Tanga Kusonga 3:1-3. Beto fwete landa kukangula meso. Diambu ya Bakristu ya dibundu ya Sarde vandaka ve mutindu mosi ti ya Bakristu ya dibundu ya Efezo. Ntete, Bakristu ya Sarde vandaka ngolo na kimpeve kansi na nima bo bwaka madidi. Yo yina Yezu  songaka bo na ‘kutelema.’ Yo ke longa beto nki? Ya kieleka, Yehowa ta vila ve kisalu na beto. (Baeb. 6:10) Kansi yo ke tendula ve nde bubu yai beto fwete lemba na kimpeve sambu na bilumbu me luta beto vandaka ngolo na kimpeve. Ata yo lenda vanda nde beto ke kuka diaka ve kusala mingi na kisalu ya Yehowa mutindu beto vandaka kusala ntete, beto fwete landa kudipesa na “kisalu ya Mfumu” sambu beto landa kubikala ya kutelema tii na nsuka.—1 Bak. 15:58; Mat. 24:13; Mar. 13:33.

8. Mambu yina Yezu songaka Bakristu ya Laodisea ya kele na Kusonga 3:15-17 ke longa beto nki?

⁸ Tanga Kusonga 3:15-17. Beto fwete vanda kikesa mpi beto fwete sambila Yehowa na ntima ya mvimba. Nsangu yina Yezu tindilaka Bakristu ya Laodisea monisaka nde bo mpi, bo vandaka ti diambu na bo. Bo vandaka ‘diaka ve tiya mingi’ ntangu bo vandaka kusambila Yehowa mpi bo bwaka bumolo yo yina Yezu songaka bo nde bo kumaka bonso “muntu ya mpasi” mpi “muntu ya mawa.” Yo lombaka nde bo vutukila diaka kusambila Yehowa na kikesa yonso. (Kus. 3:19) Yo ke longa beto nki? Kana beto kele diaka ve kikesa mingi, beto fwete monisa ntonda mingi sambu na mambu yonso ya mbote yina Yehowa mpi organizasio na yandi ke pesaka beto. (Kus. 3:18) Beto fwete lutisa ve ata fioti ntangu na beto yonso na kusosa bima ya kinsuni sambu yo ta katula dikebi na beto mpi yo ta sala nde beto tula ve mambu ya kimpeve na kisika ya ntete.

9. Mutindu mambu yina Yezu songaka Bakristu ya Pergame mpi ya Tiatire ke monisa yo, nki kigonsa beto fwete tina?

⁹ Beto fwete landa ve malongi ya baaposta. Yezu nganinaka Bakristu ya nkaka ya Pergame sambu bo vandaka kukabisa bampangi. (Kus. 2:14-16) Yandi sikisaka Bakristu ya Tiatire sambu bo buyaka “mambu ya mudindu ya Satana” mpi yandi siamisaka bo na ‘kukangama ngolo’ na kieleka. (Kus. 2:24-26) Yo lombaka nde Bakristu yina vandaka ve ngolo, bayina yantikaka kulanda malongi ya luvunu, kubalula ntima. Yo ke longa beto nki? Beto fwete buya malongi yonso yina ke wakanaka ve ti bangindu ya Yehowa. Yo lenda monana bonso nde baaposta ke “zolaka mambu ya Nzambi” kansi bo ke monisaka kibeni nde bo “ke buyaka ngolo ya mambu yina.” (2 Tim. 3:5) Kana beto ke longuka mbote-mbote Ndinga ya Nzambi, beto ta zaba malongi ya luvunu mpi beto ta buya yo kukonda mpasi.—2 Tim. 3:14-17; Yude 3, 4.

10. Mambu yina Yezu songaka Bakristu ya Pergame mpi ya Tiatire ke longa beto diaka nki?

 ¹⁰ Beto fwete buya mansoni yonso. Bakristu ya Pergame mpi ya Tiatire vandaka kusala diaka mambu ya nkaka. Yezu monaka Bakristu ya nkaka na mabundu yina mbi sambu bo vandaka ve kubuya mansoni. (Kus. 2:14, 20) Yo ke longa beto nki? Beto fwete yindula ve ata fioti nde Yehowa ta ndima nde beto sala mansoni ata kana beto ke sadilaka yandi banda bamvula mingi mpi bubu yai beto kele ti mikumba mingi. (1 Sam. 15:22; 1 Pie. 2:16) Yandi ke zolaka nde beto kangama na minsiku na yandi ya bikalulu ya mbote ata bikalulu ya bantu ya nsi-ntoto yai ke landa kaka kubeba.—Baef. 6:11-13.

11. Inki beto me longuka tii pana? (Tala mpi lupangu “ Malongi Yina Beto Ke Baka.”)

¹¹ Inki beto me longuka tii pana? Beto me longuka nde beto fwete sambila Yehowa mutindu yandi ke zolaka. Kana beto ke sala kima yina lenda sala nde beto sambila ve Yehowa mutindu yandi ke zolaka, beto fwete soba kukonda kusukinina sambu Yehowa kundima beto diaka. (Kus. 2:5, 16; 3:3, 16) Yezu tubaka kima ya nkaka na bansangu yina yandi tindilaka mabundu yina. Inki kele kima yango?

12. Mambu yina Yezu songaka Bakristu ya dibundu ya Simirne mpi ya Filadelfia ke longa beto nki? (Kusonga 2:10)

¹² Beto tadila ntangu yai bansangu yina Yezu tindilaka dibundu ya Simirne mpi ya Filadelfia. Yandi songaka Bakristu ya mabundu yina na kuwa ve boma ntangu bo ke monisa bo mpasi. Sambu Yehowa ta sakumuna bo kana bo landa kaka kusambila yandi na mutindu ya mbote. (Tanga Kusonga 2:10; 3:10) Yo ke longa beto nki? Beto fwete vila ve nde bantu ta monisa beto mpasi mpi nde beto fwete kanga ntima na luzolo yonso. (Mat. 24:9, 13; 2 Bak. 12:10) Sambu na nki yo kele mfunu?

13-14. Inki mambu kuminaka bansadi ya Nzambi sambu na mambu yina salamaka ya kele na Kusonga kapu 12?

¹³ Mukanda ya Kusonga tubaka nde bantu ta monisa bansadi ya Nzambi mpasi na bilumbu na beto disongidila, “na kilumbu ya Mfumu.” Kusonga kapu 12 ke monisa nde bitumba salamaka na zulu mbala mosi ntangu Yezu kumaka Ntotila ya Kimfumu ya Nzambi. Ntangu Yezu Kristu, disongidila Mikaele vutukaka na zulu, yandi ti bawanzio na yandi nwanisaka Satana ti bademo mpi yandi nungaka bo. (Kus. 12:7, 8) Bo losaka bambeni ya Nzambi na ntoto mpi bambeni yina natilaka bantu bampasi ya ngolo awa na ntoto. (Kus. 12:9, 12) Inki mambu yo me natilaka bansadi ya Nzambi?

¹⁴ Mukanda ya Kusonga ke songa beto mpi mambu yina Satana ke salaka. Yandi kele diaka ve ti nswa ya kuvutuka na zulu yo yina makasi na yandi yonso kele na zulu ya Bakristu yina bo me tulaka mafuta, bayina kele awa na ntoto. Bakristu yina ke monisaka Kimfumu ya  Nzambi mpi bo “kele ti kisalu ya kuta kimbangi sambu na Yezu.” (Kus. 12:17; 2 Bak. 5:20; Baef. 6:19, 20) Inki mutindu mambu yango me lunganaka?

15. Banani vandaka kumonisa ‘bambangi zole’ yina Kusonga kapu 11 ke tubila mpi nki mambu kuminaka bo?

¹⁵ Satana salaka nde bambeni ya Nzambi kunwanisa Bakristu yina bo me tulaka mafuta, bayina vandaka kutwadisa kisalu ya kulonga nsangu ya mbote ya Kimfumu. Bakristu yina vandaka kumonisa ‘bambangi zole’ yina mukanda ya Kusonga ke tubila, bayina bo fwaka. * (Kus. 11:3, 7-11) Na 1918, bo fundaka bampangi nana na kati ya bampangi yina vandaka kutwadisa organizasio ya Yehowa mpi bo kusilaka bo makambu. Tribinale tubaka nde bo salaka mbi yo yina bo zengilaka bo bamvula mingi ya boloko. Bantu mingi yindulaka nde kisalu ya Bakristu yina bo me tulaka mafuta “fwaka.”

16. Inki diambu ya kuyituka salamaka na 1919 mpi nki Satana ke landa kusala banda ntangu yina?

¹⁶ Kusonga kapu 11 tubaka mpi nde ‘bambangi yina zole’ ta futumuka na nima ya ntangu fioti. Ntangu bo tulaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta na boloko, na mvula yina landaka, mambu yina lunganaka na mutindu ya kuyituka. Na Mars 1919 Bakristu yina bo me tulaka mafuta basikaka na boloko mpi tribinale katulaka ndola yina bo zengilaka bo. Kukonda kusukinina, bampangi yina vutukilaka kisalu na bo. Disongidila, kisalu ya kulonga nsangu ya mbote ya Kimfumu. Ata mpidina, Satana yambulaka ve kunwanisa bansadi ya Nzambi. Banda ntangu yina, Satana ke landaka kupusa bambeni ya Nzambi na kuniokula kibeni bansadi yonso ya Nzambi. (Kus. 12:15) Ya kieleka, yo ke lomba nde beto yonso “kukanga ntima mpi kuvanda ti lukwikilu.”—Kus. 13:10.

17. Inki lusadisu ya kuyituka bansadi ya Nzambi bakaka ata Satana vandaka kunwanisa bo?

¹⁷ Kusonga kapu 12 tubaka nde lusadisu ya bansadi ya Nzambi ta katuka kisika mosi ya kuyituka. Mukanda ya Kusonga ke tendula nde yo ta vanda bonso nde “ntoto” me mina “nzadi yina” ya mbangika. (Kus. 12:16) Yo kele kibeni mambu yina me salamaka. Bantangu ya nkaka, mambu ya nkaka ya nsi-ntoto ya Satana mu mbandu, batribinale me sadisaka mingi bansadi ya Nzambi. Mbala mingi, bansadi  ya Yehowa me nungaka mambu na batribinale mpi yo me pesaka bo mwa kimpwanza. Inki mutindu bo sadilaka kimpwanza yango? Bo sadilaka yo na mutindu ya mbote kibeni sambu na kusala kisalu yina Yehowa me pesaka bo. (1 Bak. 16:9) Inki kele kisalu yango?

18. Inki kele kisalu na beto ya mfunu na bilumbu yai ya nsuka?

¹⁸ Yezu tubaka nde balongoki na yandi ta longa ‘nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi’ na ntoto ya mvimba na ntwala nde nsuka kukwisa. (Mat. 24:14) Ntangu bo ke samunaka, wanzio mosi to kimvuka mosi ya bawanzio ke sadisaka bo. Bawanzio yina ya Biblia ke tubaka nde bo kele ti “nsangu ya mbote ya mvula na mvula ya kuzabisa na bantu yina ke zingaka na ntoto, na makanda yonso, na mabuta yonso, na bandinga yonso, mpi na bansi yonso.”—Kus. 14:6.

19. Bantu yina ke zolaka Yehowa fwete longa diaka nki nsangu?

¹⁹ Bansadi ya Nzambi fwete longa nsangu ya mbote ya Kimfumu. Katula yina, bo fwete pesa mpi maboko na kisalu ya bawanzio yina Kusonga kapu 8 tii na 10 ke tubila. Bawanzio yina ke tubilaka mambu ya mpasi yina ta kumina bantu yina ke buyaka Kimfumu ya Nzambi. Bambangi ya Yehowa ke longaka mpi nsangu yina kele bonso “mvula ya matadi mpi tiya.” Nsangu yango ke monisa nde Nzambi ta pesa bantu ya mbi ya nsi-ntoto ya Satana ndola. (Kus. 8:7, 13) Bantu fwete zaba nde nsuka kele pene-pene sambu bo lenda sala bansoba ya nene na luzingu na bo mpi bo guluka na kilumbu ya makasi ya Yehowa. (Sef. 2:2, 3) Kansi bantu mingi ke sepelaka ve ti nsangu yina. Beto fwete vanda kikesa sambu na kulonga nsangu yango. Na mpasi ya nene, nsangu ya nsuka yina beto ta longa ta pesa diaka bantu makasi mingi kuluta.—Kus. 16:21.

20. Inki beto ta tubila na masolo zole ya ke landa?

²⁰ Ya kieleka, beto fwete zitisa kibeni “mambu yina kele na mbikudulu yai” sambu beto ke pesa maboko na kulungana ya mambu yina kele na mukanda ya Kusonga. (Kus. 1:3) Inki mutindu beto lenda landa kukanga ntima na mbangika mpi kulanda kulonga ti kikesa yonso bansangu yina kele na mukanda ya Kusonga? Mambu zole ta pesa beto kikesa. Ya ntete kele mambu yina mukanda ya Kusonga ke tuba sambu na bambeni ya Nzambi. Ya zole kele mambote yina beto ta baka na bilumbu ke kwisa kana beto landa kaka kusambila Yehowa na mutindu ya mbote. Beto ta tubila mambu yina na masolo zole ya ke landa.