1-2. Inki mutindu mbandu ya ntumwa Polo lenda sadisa bankuluntu bubu yai?

 NTUMWA Polo vandaka kuzola bampangi na yandi. Yandi vandaka kusala ngolo kibeni sambu na kusadisa bo. (Bis. 20:31) Bampangi na yandi ya Bakristu vandaka kuzola yandi mpi mingi. Na dibaku mosi, bo “dilaka mingi” ntangu bankuluntu ya Efezo zabaka nde bo ta mona yandi diaka ve. (Bis. 20:37) Bankuluntu na beto mpi yina ke salaka ngolo ke zolaka beto mingi kibeni mpi bo ke salaka yonso yina bo lenda sala sambu na kusadisa beto. (Bafil. 2:16, 17) Kansi bantangu ya nkaka, bankuluntu ke kutanaka ti mambu ya mpasi. Inki lenda sadisa bo na kununga bampasi yina?

² Bankuluntu na beto yina ke salaka ngolo, lenda tadila mbandu ya Polo. (1 Bak. 11:1) Yandi vandaka ve wanzio. Polo vandaka muntu ya kukonda kukuka mpi bantangu ya nkaka yandi vandaka kunwana sambu na kusala mambu ya mbote. (Bar. 7:18-20) Yandi vandaka kukutana mpi ti bampasi ya ngolo. Kansi yandi yambulaka ve kusala mingi sambu na bampangi na yandi mpi yandi landaka kuvanda kaka na kiese. Kana bankuluntu ke landa mbandu ya Polo, bo lenda nunga bampasi yina bo ke kutana ti yo mpi bo lenda landa kuvanda na kiese ntangu bo ke sadila Yehowa. Beto tala mutindu bo lenda sala yo.

3. Inki beto ta tadila na disolo yai mpi nki beto ta longuka diaka?

³ Na disolo yai, beto ta tadila bampasi iya ya bankuluntu ke kutanaka ti yo mingi: (1) kuyidika ntangu ya kulonga nsangu ya mbote mpi ya kulungisa mikumba ya nkaka, (2) kuyidika ntangu ya kupesa bampangi kikesa, (3) kunwana ti bifu na bo mpi (4) kukanga ntima na bifu ya bampangi. Beto ta tadila mambu yina sadisaka Polo na kununga mambu yina ya mpasi mpi mutindu bankuluntu lenda landa mbandu na yandi.

4. Sambu na nki yo lenda vanda mpasi sambu bankuluntu kupesa mbandu ya mbote na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote?

⁴ Sambu na nki yo lenda vanda mpasi? Bankuluntu ke twadisaka kisalu ya kusamuna, bo mosi ke samunaka mpi. Bo ke vandaka diaka ti mikumba mingi ya nkaka. Mu mbandu, bankuluntu mingi ke twadisaka balukutakanu ya kati-kati ya mposo mpi Kulonguka ya Biblia ya Dibundu. Bo ke salaka mpi masolo ya nkaka. Diaka, bo ke salaka yonso sambu na kupesa bansadi ya kisalu formasio mpi bo ke vandaka na kiese ya kulanda kupesa bampangi kikesa. (1 Pie. 5:2) Bankuluntu ya nkaka ke salaka kisalu ya kutunga mpi ya kuyidika Banzo ya Kimfumu mpi banzo ya nkaka ya lusambu. Ata mpidina, bankuluntu kele bonso bansamuni yonso na dibundu. Mukumba na bo ya kuluta mfunu kele ya kulonga nsangu ya mbote.—Mat. 28:19, 20.

5. Inki mbandu ntumwa Polo pesaka na yina me tala kulonga nsangu ya mbote?

⁵ Mbandu ya Polo. Kima ya mfunu yina vandaka kusadisa Polo na kulungisa mbote mukumba na yandi kele na Bafilipi 1:10. Yandi ke songa beto nde: “Beno zikisa mambu ya kuluta mfunu.” Polo sadilaka mambu yina yandi mosi tubaka. Yandi vandaka ti mukumba ya kusamuna mpi bamvula mingi yandi vandaka kutadila mukumba na yandi yina ya kusamuna bonso kima mosi ya kuluta mfunu na kati ya mambu ya kuluta mfunu. Yandi longaka nsangu ya mbote “na meso ya bantu mpi nzo na nzo.” (Bis. 20:20) Yandi samunaka ve kaka na ntangu mosi buna na kilumbu to kaka mbala mosi na mposo. Yandi vandaka kusadila mabaku yonso sambu na kulonga nsangu ya mbote. Mu mbandu, ntangu yandi vandaka kuvingila banduku na yandi ya kisalu na Atene, yandi longaka kimvuka mosi ya bantu nsangu ya mbote mpi yo butaka mbuma ya mbote. (Bis. 17:16, 17, 34) Ata ntangu yandi vandaka ti “miniololo” na boloko, yandi vandaka kulonga bantu yina vandaka na lweka na yandi.—Bafil. 1:13, 14; Bis. 28:16-24.

6. Inki formasio Polo pesaka bampangi?

⁶ Polo vandaka kusadila mbote ntangu na yandi. Yandi vandaka kubingisa bampangi ya nkaka na kusamuna ti yandi. Mu mbandu na voyage na yandi ya ntete ya kimisionere, yandi kwendaka ti Marko; mpi na voyage na yandi ya zole, yandi kwendaka ti Timoteo. (Bis. 12:25; 16:1-4) Ntembe kele ve nde Polo salaka ngolo sambu na kulonga bampangi yina mutindu ya kuyidika dibundu, mutindu ya kusala kisalu ya kingungudi mpi mutindu ya kukuma balongi ya mbote.—1 Bak. 4:17.

7. Inki mutindu bankuluntu lenda sala mambu yina Polo tubaka ya kele na Baefezo 6:14, 15?

⁷ Dilongi yina bankuluntu lenda baka. Bankuluntu fwete landa mbandu ya Polo ya kulonga nsangu ya mbote nzo na nzo mpi na kuvanda ya kuyilama sambu na kulonga nsangu ya mbote na  mabaku yonso. (Tanga Baefezo 6:14, 15.) Mu mbandu, bo lenda longa nsangu ya mbote ntangu bo ke sumba bima to na bisika na bo ya kisalu. To ntangu bo ke tunga Nzo ya Kimfumu, bo lenda longa nsangu ya mbote na bantu yina ke zingaka pene-pene mpi na bayina ke tekila bo bima. Bonso Polo, bankuluntu lenda sadila ntangu yina bo ke lutisa na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote sambu na kupesa bampangi ya nkaka formasio mu mbandu bansadi ya kisalu.

8. Bantangu ya nkaka, bankuluntu lenda sala nki?

⁸ Bankuluntu fwete bika ve nde bisalu na bo ya dibundu to ya nziunga kukanga bo nzila ya kulonga nsangu ya mbote. Sambu na kuvanda ti bukati-kati, bantangu ya nkaka bo lenda buya mikumba ya nkaka yina bo ke pesa bo. Kana bo me yindula mpi bo me samba, bo lenda bakisa nde kana bo ndima mukumba mosi yina bo me pesa bo, bo ta kuka ve kusala mambu ya nkaka ya kuluta mfunu. Mu mbandu, kutwadisa lusambu ya dibuta konso mposo, kudipesa na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote to kulonga bana na bo mutindu ya kusamuna. Bankuluntu ya nkaka ke kukaka ve kubuya mukumba ya nkaka yina bo ke pesa bo. Kansi bo fwete ndima nde Yehowa ke bakisaka nzala na bo ya kuvanda ti bukati-kati na mambu yonso.

9. Inki bampasi bankuluntu yina ke vandaka ti mambu mingi ya kusala ke kutanaka ti yo?

⁹ Sambu na nki yo lenda vanda mpasi? Bansadi ya Yehowa ke kutanaka ti bampasi mingi. Na bilumbu yai ya nsuka, beto yonso kele ti mfunu ya kikesa mpi ya lusadisu. Bantangu ya nkaka, bampangi ya nkaka ke vandaka ti mfunu ya lusadisu sambu na kuyambula bikalulu ya mbi. (1 Bate. 5:14) Ya kieleka, bankuluntu ta kuka ve kukatula bampasi yonso yina bansadi ya Yehowa ke kutanaka ti yo. Ata mpidina, Yehowa ke zola nde bankuluntu kusala yonso yina bo lenda sala sambu na kupesa mameme na yandi kikesa mpi kutanina bo. Inki mutindu bankuluntu yina ke vandaka ti mambu mingi ya kusala lenda zwa ntangu ya kusadisa bampangi yina kele ti mfunu ya lusadisu?

10. Mutindu 1 Batesalonika 2:7 ke monisa yo, nki mutindu Polo vandaka kusadisa bansadi ya Yehowa?

¹⁰ Mbandu ya Polo. Polo vandaka kusosa mabaku ya kusikisa bampangi na yandi mpi ya kupesa bo kikesa. Bankuluntu ta landa mbandu na yandi ya mbote kana bo ke sadila bansadi ya Yehowa mambu na zola yonso. (Tanga 1 Batesalonika 2:7.) Polo monisaka bampangi nde yandi vandaka kuzola bo mpi nde, Yehowa mpi vandaka kuzola bo. (2 Bak. 2:4; Baef. 2:4, 5) Polo kumisaka bampangi ya dibundu banduku na yandi mpi yandi vandaka kulutisa ntangu ti bo. Yandi monisaka nde yandi vandaka kutudila bo ntima ntangu yandi vandaka kusonga bo na pwelele yonso mambu yina vandaka kupesa yandi boma mpi bifu na yandi. (2 Bak. 7:5; 1 Tim. 1:15) Ata mpidina Polo tulaka ve dikebi kaka na bampasi na yandi. Yandi vandaka kuzola kusadisa bampangi.

11. Sambu na nki Polo pesaka bampangi bandongisila?

¹¹ Bantangu ya nkaka yo lombaka nde Polo kupesa bampangi bandongisila. Kansi yandi salaka  yo ve sambu mambu yina bo vandaka kusala vandaka kupesa yandi makasi. Yandi vandaka kupesa bo bandongisila sambu yandi vandaka kuzola bo mpi yandi vandaka kuzola kutanina bo na bigonsa. Yandi salaka yonso sambu bo bakisa bandongisila na yandi kukonda mpasi mpi bo ndima yo. Mu mbandu, na mukanda yina yandi sonikilaka Bakristu ya Korinto, yandi pesaka bo bandongisila ya ngolo. Na nima ya kusonikila bo mukanda yina, yandi tindilaka bo Tito. Polo vandaka kudiyangisa sambu na mambu yina bo lendaka kusala na nima ya kutanga mukanda yina. Kansi yandi waka kiese mingi ntangu yandi zabaka nde bo ndimaka ndongisila yina mpi bo sadilaka yo.—2 Bak. 7:6, 7.

12. Inki mutindu bankuluntu lenda pesa bampangi kikesa?

¹² Dilongi yina bankuluntu lenda baka. Bankuluntu lenda landa mbandu ya Polo kana bo ke lutisa ntangu ti bampangi. Mu mbandu, bo lenda kuma na balukutakanu na ntwala sambu na kusolula ti bampangi sambu na kupesa bo kikesa. Yo ke bakaka kaka mwa ntangu fioti sambu na kupesa mpangi kikesa yina yandi kele ti yo mfunu na zola yonso. (Bar. 1:12; Baef. 5:16) Nkuluntu yina ke landaka mbandu ya Polo ta sadila Ndinga ya Nzambi sambu na kupesa bampangi kikesa mpi kundimisa bo nde Nzambi ke zolaka bo. Diaka, yandi ke salaka yonso sambu bampangi kuzaba nde yandi ke zolaka bo. Yandi ke solulaka ti bo mbala na mbala mpi yandi ke sosaka mabaku ya kusikisa bo. Kana yo ke lomba nde nkuluntu kupesa ndongisila, yandi ke sadilaka Ndinga ya Nzambi sambu na kupesa yo. Yandi ke tubaka mambu pwelele mpi na mutindu ya mbote sambu yandi ke zola nde muntu yina yandi ke pesa ndongisila kundima mpi kusadila yo.—Bag. 6:1.

13. Bifu ya bankuluntu lenda pusa bo na kusala nki?

¹³ Sambu na nki yo lenda vanda mpasi? Bankuluntu kele ve bantu ya kukuka. Bo ke salaka bifu bonso bantu yonso. (Bar. 3:23) Bantangu ya kaka, yo lenda vanda mpasi sambu bo vanda ti bukati-bukati na mutindu bo ke tadila bifu na bo. Bankaka lenda tula dikebi mingi na mambu yina bo ke kuka ve kusala mpi bo lenda lemba nitu. Bankaka diaka lenda pesa bikuma sambu na bifu na bo mpi bo mona ve mfunu ya kusoba.

14. Mutindu Bafilipi 4:13 ke monisa yo, nki mutindu kudikulumusa sadisaka Polo na kunwana ti bifu na yandi?

¹⁴ Mbandu ya Polo. Kikalulu ya kudikulumusa sadisaka Polo na kubakisa nde yandi ta kuka ve kunwana ti bifu na yandi na ngolo na yandi mosi. Yandi vandaka ti mfunu ya ngolo ya Nzambi. Ntete, Polo vandaka muntu ya nku yina vandaka kuniokula Bakristu. Kansi na nima, yandi bakisaka nde mambu yina yandi vandaka kusala vandaka mbi mpi yandi ndimaka kusoba bikalulu na yandi mpi kimuntu na yandi. (1 Tim. 1:12-16) Yehowa sadisaka Polo na kukuma nkuluntu ya zola, ya ke wilaka bantu mawa mpi ya kudikulumusa. Yandi zabaka mbote bifu na yandi mpi yo  vandaka kusala yandi mpasi. Kansi yandi landaka ve kuyindula yo. Yandi ndimaka kibeni nde Yehowa ta lolula yandi. (Bar. 7:21-25) Yandi vandaka kuvingila ve nde yandi sala mambu na mutindu ya kukuka. Kansi yandi salaka ngolo sambu na kukuma ti bikalulu ya mbote yina Bakristu fwete vanda ti yo mpi na kudikulumusa yonso, yandi tudilaka Yehowa ntima sambu na kusadisa yandi na kusala mbote kisalu na yandi.—1 Bak. 9:27; tanga Bafilipi 4:13.

15. Inki mutindu bankuluntu fwete vanda ti bukati-kati ntangu bo ke tadila bifu na bo?

¹⁵ Dilongi yina bankuluntu lenda baka. Bampangi yina ke kumaka bankuluntu ke kumaka ve bankuluntu sambu bo kele bantu ya kukuka. Kansi Yehowa ke zolaka nde bo ndima bifu na bo mpi bo kuma ti bikalulu ya mbote yina Bakristu fwete vanda ti yo. (Baef. 4:23, 24) Nkuluntu fwete longuka Biblia sambu yo sadisa yandi na kuditadila mpi sambu yandi mona bisika yina yandi fwete soba. Kana yandi sala mutindu yina, Yehowa ta sadisa yandi na kuvanda na kiese mpi na kuvanda nkuluntu ya mbote.—Yak. 1:25.

16. Inki ta salama kana bankuluntu ke tula dikebi mingi na bifu ya bantu ya nkaka?

¹⁶ Sambu na nki yo lenda vanda mpasi? Bankuluntu lenda mona mbote-mbote bifu ya bampangi ya dibundu yina ke lutisaka ntangu mingi ti bo. Kana bo keba ve, bo lenda wa makasi, bo lenda kuma makambu ngolo mpi kutuba mambu ya mbi sambu na bampangi yina. Polo songaka Bakristu nde Satana ta zola nde bo sala mpidina.—2 Bak. 2:10, 11.

17. Inki mambu Polo salaka yina monisaka nde yandi vandaka kuyindudila bampangi mambu ya mbote?

¹⁷ Mbandu ya Polo. Yandi vandaka kuyindula mambu ya mbote sambu na bampangi. Yandi vandaka kumona mbote bifu na bo mpi yandi zabaka yo. Bantangu ya nkaka, mambu yina bo vandaka kusala vandaka kusala yandi mpasi. Kansi Polo zabaka nde kana muntu me sala kifu, yo ke tendula ve kaka nde yandi kele muntu ya mbi. Yandi vandaka kuzola bampangi mpi yandi vandaka kutula dikebi na bikalulu na bo ya mbote. Kana bampangi ke kuka ve kusala ntangu yonso mambu ya mbote, yandi vandaka kundimisa bo nde bo kele ti bikuma ya mbote mpi nde bo kele kaka ti mfunu ya lusadisu.

18. Inki dilongi nge me baka na mutindu Polo sadilaka Evodia ti Sentishe mambu? (Bafilipi 4:1-3)

¹⁸ Beto tadila mutindu Polo sadilaka bampangi-bankento zole mambu na dibundu ya Filipi. (Tanga Bafilipi 4:1-3.) Mbala ya kaka Evodia ti Sentishe vandaka ti mavwanga mpi bo vandaka diaka ve banduku. Polo vandaka ve makambu ngolo mpi yandi vandaka ve kutuba mambu ya mbi sambu na bo. Kansi yandi tulaka dikebi na bikalulu na bo ya mbote. Bampangi-bankento yina vandaka kusambila Yehowa na mutindu ya mbote banda bamvula mingi. Polo zabaka nde Yehowa vandaka kuzola bo. Polo vandaka kuyindula mambu ya mbote sambu na bampangi-bankento yina. Yo yina, yo sadisaka yandi na kupesa bo kikesa mpi na kusadisa bo na kumanisa mavwanga na bo. Polo vandaka kutula dikebi na bikalulu ya  mbote ya bampangi. Yo sadisaka yandi na kulanda kuvanda na kiese mpi na kulanda kuwakana mbote ti bampangi na dibundu.

19. (a) Inki bankuluntu fwete sala sambu na kumonisa nde bo ke tula dikebi na bikalulu ya mbote ya bampangi? (b) Inki dilongi nge ke baka na foto ya nkuluntu yina ke tula bunkete na Nzo ya Kimfumu?

¹⁹ Dilongi yina bankuluntu lenda baka. Bankuluntu, beno tula dikebi na bikalulu ya mbote ya bampangi. Beto yonso kele bantu ya kukonda kukuka kansi konso muntu kele ti bikalulu yina beto lenda sepela ti yo. (Bafil. 2:3) Ya kieleka, yo lenda lomba nde mbala na mbala, bankuluntu kupesa mpangi mosi bandongisila. Kansi bonso Polo, bankuluntu fwete sala ngolo sambu na kutula ve dikebi na mambu yina muntu ke tuba to ke sala ya lenda pesa bo makasi. Bo fwete tula dikebi na mambu yina ke monisa nde muntu yina ke zolaka Yehowa, ke kangaka ntima sambu na kusambila yandi mpi ke salaka yonso sambu na kusala mambu ya mbote. Bankuluntu yina ke tulaka dikebi na bikalulu ya mbote ya bampangi ke sadisaka bo na kubakisa nde bampangi yonso na dibundu ke zolaka bo.

20. Inki bankuluntu lenda sala sambu na kulanda kubaka mambote na mbandu ya Polo?

²⁰ Bankuluntu, kana beno ke landa kulonguka mbandu ya Polo, yo ta sadisa beno mingi. Mu mbandu, na Index des publications des Témoins de Jéhovah, beno lenda tala na ntu-diambu “ Paul ” mpi na kantu-diambu “ exemple pour les anciens. ” Ntangu beno ke tanga masolo yina kele pana, beno kudiyula nde: ‘Inki mutindu mbandu ya Polo lenda sadisa mono na kulanda kuvanda na kiese ntangu mono ke lungisa mukumba na mono ya kinkuluntu?’

21. Inki bankuluntu fwete ndima?

²¹ Bankuluntu, beno vila ve nde Yehowa ke lomba beno ve na kuvanda bantu ya kukuka. Kansi yandi ke lomba beno na kulanda kusadila yandi na mutindu ya mbote. (1 Bak. 4:2) Yehowa sepelaka mingi ti kisalu ya ngolo yina Polo salaka mpi mutindu Polo sadilaka yandi na mutindu ya mbote. Beno ndima nde Yehowa ke sepelaka mpi ti kisalu ya ngolo yina beno ke sadilaka yandi. Yehowa ta ‘vila ve kisalu na beno mpi zola yina beno monisaka sambu na zina na yandi, mutindu beno me sadilaka basantu mpi beno ke landa kusadila bo.’—Baeb. 6:10.