Bangiufula ya Batangi
Sambu na nki muntu yina Biblia ke bingaka nde “Kingandi” tubaka nde kana yandi kwela Ruti yandi ta “bebisa” dikabu na yandi? (Ruti 4:1, 6)
Na ntangu ya ntama, kana bakala yina kwelaka me fwa kukonda mwana, yo vandaka kubasisa mwa bangiufula. Mu mbandu: Nani ta baka bima na yandi? Keti zina ya dibuta na yandi ta vila kimakulu? Nsiku ya Moize vandaka kupesa bamvutu na bangiufula yina.
Inki vandaka kukumina ntoto ya muntu yina me fwa to yina me kuma nsukami mpi me teka ntoto na yandi? Mpangi na yandi to muntu mosi ya dibuta na bo lenda sumba diaka ntoto yina. Yo vandaka kusala nde dibuta ya muntu yina kulanda kuvanda ti ntoto yango.—Lev. 25:23-28; Kut. 27:8-11.
Inki bo vandaka kusala sambu zina ya dibuta ya muntu yina me fwa kuvila ve? Mpangi ya muntu yina me fwa vandaka kukwela nkento ya muntu yina fwaka mutindu yo salamaka na Ruti. Mpangi ya muntu yina me fwa vandaka kukwela nkento yina muntu yango bikaka sambu na kubuta mwana yina ta baka zina ya muntu yina fwaka mpi bima na yandi. Yo vandaka kusadisa mpi nkento yina ya mufwidi.—Kul. 25:5-7; Mat. 22:23-28.
Beto tadila mbandu ya Naomi. Yandi kwelanaka ti Elimeleki. Ntangu bakala na yandi ti bana na bo zole ya babakala fwaka, yandi vandaka diaka ve ti muntu ya kulungisa bampusa na yandi. (Ruti 1:1-5) Ntangu Naomi vutukaka na Yuda, yandi songaka bokilo na yandi Ruti na kusonga Boazi nde yandi sumba diaka ntoto na bo. Yandi vandaka muntu ya dibuta ya Elimeleki. (Ruti 2:1, 19, 20; 3:1-4) Kansi Boazi zabaka nde muntu mosi yina Biblia ke bingaka nde “Kingandi” vandaka mpangi ya Elimeleki yina vandaka muntu ya ntete yina vandaka ti nswa ya kusumba diaka.—Ruti 3:9, 12, 13.
Ntete “Kingandi” ndimaka kusumba diaka ntoto ya Elimeleki. (Ruti 4:1-4) Yandi zabaka nde yo ta lomba nde yandi basisa mwa mbongo sambu na kusumba ntoto yina, kansi yandi zabaka mpi nde Naomi vandaka mununu mpi nde yandi ta buta ve mwana sambu mwana yina kubaka ntoto ya Elimeleki. Kingandi zolaka kuyika ntoto yina na bima na yandi mpi yandi zolaka kukuma ti mbongo mingi.
Kansi Kingandi sobaka mabanza na yandi ntangu yandi bakisaka nde yo lombaka nde yandi kwela Ruti. Yandi tubaka nde: “Mono lenda sumba yo diaka ve, kana ve mono ta bebisa dikabu na mono.” (Ruti 4:5, 6) Sambu na nki yandi sobaka mabanza na yandi?
Kana Kingandi to muntu ya nkaka zolaka kubala Ruti mpi yandi buta mwana-bakala, mwana yina zolaka kubaka ntoto ya Elimeleki. Inki mutindu yo zolaka ‘kubebisa dikabu’ ya Kingandi? Biblia ke tubila yo ve, kansi mambu yai ya ke landa lenda vanda mwa bikuma.
Ya ntete, mbongo yina yandi zolaka kusumbila ntoto ya Elimeleki zolaka kukwenda mpamba sambu nsuka-nsuka ntoto yina zolaka kuvanda ve ya yandi. Yo zolaka kuvanda ya mwana ya Ruti.
Ya zole, yandi zolaka kuvanda ti mukumba ya kusansa Naomi mpi Ruti.
Ya tatu, kana Ruti zolaka kubuta bana ya nkaka ti Kingandi, bana yina zolaka kukabula bima ya Kingandi ti bana yina Kingandi vandaka ti bo dezia.
Ya iya, kana Kingandi vandaka ve ti bana ya nkaka. Mwana yina yandi zolaka kubuta ti Ruti zolaka kubaka ntoto ya Elimeleki mpi ya Kingandi. Kana yandi fwa, ntoto yina zolaka kukuma ya mwana yina zolaka kubaka zina ya Elimeleki. Kingandi zolaka ve kubebisa bima na yandi sambu na kusadisa Naomi. Yo yina yandi bikaka nde Boazi kusumba diaka ntoto ya Elimeleki sambu yandi vandaka mpi ti nswa. Boazi salaka mutindu yina sambu yandi zolaka “kuvutula zina ya muntu yina fwaka na dikabu na yandi.”—Ruti 4:10.
Yo ke monana nde kingandi vandaka kuzola kaka kutanina zina na yandi mpi dikabu na yandi. Yandi vandaka bwimi. Ata Kingandi salaka yonso sambu na kutanina zina na yandi, bubu yai beto ke zabaka ve zina na yandi yango. Yandi bakaka mpi ve dibaku ya nene yina Boazi bakaka ya kukota mpi na ndonga ya bankaka ya Mesia disongidila Yezu Kristu. Kingandi bakaka ve dibaku yina ya kitoko sambu yandi vandaka bwimi disongidila yandi vandaka kusosa kaka mambote na yandi mosi mpi yandi zolaka ve kusadisa muntu yina vandaka ti mfunu ya lusadisu.—Mat. 1:5; Luka 3:23, 32.