1-2. Banani lenda sadisa longoki ya Biblia na kuyela mpi kubaka mbotika?

MPANGI Amy yina ke zingaka na Fidji ke tuba nde: “Mono vandaka kuzola mambu yina mono vandaka kulonguka na Biblia. Mono zabaka nde yo vandaka kieleka. Kansi ntangu mono yantikaka kukangama ti bampangi, yo sadisaka mono na kusoba mpi na kubaka mbotika.” Mambu ya mpangi Amy ke tuba ke longa beto diambu yai ya mfunu: Longoki ya Biblia ke yelaka mpi ke bakaka mbotika kana bampangi na dibundu ke sadisa yandi.

² Bansamuni yonso lenda sala nde dibundu kuyela. (Baef. 4:16) Mpangi Leilani yina kele mupasudi-nzila mpi ya ke zingaka na Vanuatu ke tuba nde: “Kingana mosi ke tubaka nde, yo ke lombaka bwala ya mvimba sambu na kusansa mwana. Mono ke mona nde yo kele mpi mutindu mosi ti kisalu na beto ya kukumisa bantu balongoki. Yo ke lombaka nde dibundu ya mvimba kusadisa muntu na kuzaba kieleka.” Bantu ya dibuta, banduku mpi balongi ya nzo-nkanda, bo yonso ke sadisaka mwana na kuyela mbote. Bo ke salaka yo ntangu bo ke pesaka mwana kikesa mpi ke longaka yandi malongi ya mfunu. Mutindu mosi, bampangi na dibundu lenda pesa balongoki ya Biblia bandongisila, kupesa bo kikesa mpi mbandu ya mbote sambu na kusadisa bo na kuyela mpi kubaka mbotika.—Bing. 15:22.

3. Inki malongi nge me baka na mambu yina mpangi Ana, mpangi Dorin mpi mpangi Leilani ke tuba?

³ Sambu na nki nsamuni yina ke longuka Biblia ti longoki na yandi fwete ndima nde bansamuni ya nkaka kusadisa mpi longoki yina? Mpangi Ana yina kele mupasudi-nzila ya nene na insi Moldavie ke tuba nde: “Longoki ya Biblia ke vandaka na mfunu nde bo sadisa yandi na mambu mingi sambu yandi yela mpi yo kele mpasi nde nsamuni yina ke longuka ti yandi kusadisa longoki yandi mosi na  mambu yina yonso. Yo kele mpasi mingi sambu nsamuni mosi mpamba kusadisa longoki ya Biblia na kuyela.” Mpangi-bakala Dorin, yina kele mpi mupasudi-nzila ya nene na insi Moldova ke tuba nde: “Mbala mingi bansamuni ya nkaka ke tubaka diambu mosi yina mono me yindulaka ve ata fioti mpi diambu yango ke simbaka ntima ya longoki.” Mpangi Leilani ke tuba nde: “Ntangu longoki ya Biblia ke monaka zola yina bampangi ya nkaka ke monisila yandi mpi dikebi yina bo ke tudila yandi, yo ke sadisaka yandi na kubakisa nde beto kele kibeni bansadi ya Yehowa.”—Yoa. 13:35.

4. Inki beto ta tubila na disolo yai?

⁴ Kansi nge lenda kudiyula nde: ‘Inki mutindu mono lenda sadisa longoki ya Biblia yina mono ve muntu ke longukaka ti yandi na kuyela?’ Beto tala mambu yina beto lenda sala ntangu nsamuni mosi me lomba beto na kufidisa yandi na longoki na yandi ya Biblia sambu na kulonguka. Beto tala mpi mambu yina beto lenda sala kana longoki ya Biblia me yantika kukwisa na balukutakanu. Beto ta mona mpi mambu yina bankuluntu lenda sala sambu na kusadisa balongoki ya Biblia na kuyela mpi kubaka mbotika.

5. Kana nge me kwenda ti nsamuni ya nkaka na longoki na yandi ya Biblia, nki nge fwete vila ve?

⁵ Ntangu beno ke longuka Biblia, mukumba ya ntete-ntete ya kusadisa longoki na kubakisa Ndinga ya Nzambi kele ya nsamuni yina ke longukaka ti yandi. Kana nge me kwenda ti nsamuni na longoki na yandi ya Biblia, nge fwete vila ve nde nge kele nsadisi. (Lon. 4:9, 10) Inki nge lenda sala sambu na kusadisa nsamuni yina ke longuka ti longoki na yandi?

6. Ntangu nge ke kwenda ti nsamuni ya nkaka sambu na kulonguka Biblia ti longoki na yandi, nki mutindu nge lenda sadila munsiku yina kele na Bingana 20:18?

⁶ Kudibongisa sambu na kulonguka ya Biblia. Yula nsamuni ya ke longuka ti longoki yina mwa mambu ya me tala longoki yango. (Tanga Bingana 20:18.) Nge lenda yula nsamuni yina nde: “Inki mambu nge me zaba ya me tala longoki yina? Inki disolo beno ta longuka ti yandi? Inki malongi nge ke zola nde longoki kubaka na disolo yina? Keti, kele ti mambu yina mono fwete sala ve mpi kutuba ve ntangu beto ke longuka? Inki mutindu mono lenda siamisa longoki na kuyela?” Ya kieleka, nsamuni yina ta songa nge ve mambu ya kinsweki ya longoki kansi mambu yina yandi ta songa nge ta sadisa nge na kudibongisa mbote. Mpangi Joy ke songaka bansamuni yina ke kwendaka ti yandi na balongoki na yandi ya Biblia mambu yai. Yandi ke tuba nde: “Kusala mutindu yai ke sadisaka mpangi yina mono ke kwenda ti yandi na kutudila longoki ya Biblia dikebi mpi na kuzaba mambu yina yandi lenda tuba sambu na kusadisa longoki.”

7. Sambu na nki nge fwete kudibongisa na ntwala ya kukwenda ti nsamuni na longoki na yandi?

⁷ Kana nsamuni mosi me lomba nge na kufidisa yandi na longoki na yandi ya Biblia, yo ta vanda mbote nde nge yidika na ntwala disolo yina beno ta longuka. (Esd. 7:10) Mpangi Dorin yina beto  me tubila ke tuba nde: “Mono ke sepelaka kana nsamuni yina ke fidisa mono na longoki na mono me yidika disolo yina beto ta longuka. Yo ta sala nde yandi tuba mambu ya mfunu.” Diaka, ntembe kele ve nde longoki ya Biblia ta mona nde beno zole kudibongisaka mbote mpi yo ta vanda mbandu ya mbote sambu na yandi. Kana nge ta kuka ve kuyidika disolo yina ya mvimba, baka mwa ntangu ya kusosa bangindu ya mfunu ya disolo yango.

8. Inki nge lenda sala sambu na kutuba mambu ya mfunu na kisambu yina nge ke sala ntangu beno ke longuka ti longoki?

⁸ Kisambu kele kitini ya mfunu na kulonguka na beto ti balongoki, yo yina kana bo me lomba nge na kusamba, yindula na ntwala mambu yina nge ta tuba. Yo ta sadisa nge na kutuba mambu ya mfunu. (Nk. 141:2) Mpangi Hanae yina ke zingaka na Japon ke vilaka ve bisambu ya mpangi-nkento mosi yina fidisaka nsamuni yina vandaka kulonguka Biblia ti yandi. Yandi ke tuba nde: “Mono bakisaka nde mpangi yina vandaka ti kinduku ya ngolo ti Yehowa mpi mono vandaka kuzola kukuma bonso yandi. Mono bakisaka mpi nde yandi vandaka kuzola mono mutindu yandi tulaka zina na mono na bisambu.”

9. Mutindu Yakobo 1:19 ke monisa yo, nki nge lenda sala sambu na kusadisa nsamuni yina ke longuka Biblia ti longoki na yandi?

⁹ Sadisa longi ntangu beno ke longuka. Mpangi Omamuyovbi, yina kele mupasudi-nzila ya nene na Nigeria ke tuba nde: “Nsamuni yina ke landaka mbote ntangu longi ke longuka Biblia ti longoki na yandi, ke pesaka bakomantere ya mbote. Nsamuni yango ke tubaka ve mingi sambu yandi ke zaba nde longi muntu ke twadisa.” Ntangu beno ke longuka, nki ntangu nge fwete tuba mpi nki nge fwete tuba? (Bing. 25:11) Landa na dikebi yonso ntangu longi ke twadisa kulonguka ya Biblia. (Tanga Yakobo 1:19.) Yo ta sadisa nge na kusadisa longi na ntangu ya me fwana. Ya kieleka, nge fwete yindula ntete na ntwala ya kutuba. Mu mbandu, nge fwete tuba ve mingi, nge fwete zenga ve longi bangindu mpi kukotisa ve disolo ya nkaka. Kansi nge lenda pesa komantere mpi mbandu ya nkufi, to nge lenda yula ngiufula ya nkufi sambu na kusadisa longoki na kubakisa mbote mambu yina yandi ke longuka. Bantangu ya nkaka, nge lenda mona nde yo kele ve mfunu nde nge tuba mambu mingi na disolo yina beno ke longuka. Kansi kana nge sikisa longoki mpi nge monisa nde nge ke tudila yandi dikebi, yo ta sadisa yandi na kuyela.

10. Inki mutindu kutela longoki mambu yina nge kutanaka na yo lenda sadisa yandi?

¹⁰ Tela longoki ya Biblia mambu yina nge me kutanaka ti yo. Kana mpila kele, tela longoki na bunkufi mutindu nge longukaka kieleka, mutindu nge nungaka diambu mosi ya mpasi to mutindu Yehowa me sadisaka nge. (Nk. 78:4, 7) Mambu yina nge ta songa longoki, lenda sadisa yandi mingi kibeni. Yo lenda kumisa lukwikilu na yandi ngolo mpi kusadisa yandi na kuyela mpi na kubaka mbotika. Yo lenda sadisa yandi na kununga diambu mosi ya mpasi yina yandi ke kutana ti yo. (1 Pie. 5:9) Mpangi Gabriel ya ke zingaka na  Brésil mpi bubu yai yandi kele mupasudi-nzila ke yibuka mambote yina yandi bakaka ntangu yandi vandaka kulonguka Biblia. Yandi ke tuba nde: “Ntangu mono waka mambu yina bampangi kutanaka ti yo, yo sadisaka mono na kubakisa nde Yehowa ke monaka mambu ya mpasi yina beto ke kutanaka ti yo. Mutindu bampangi nungaka yo, yo monisaka nde mono mpi lenda nunga yo.”

11-12. Sambu na nki beto fwete yamba na kiese yonso longoki yina ke kwisa na balukutakanu?

¹¹ Sambu longoki ya Biblia kuyela mpi kubaka mbotika, yandi fwete kwenda mbala na mbala na balukutakanu sambu yo sadisa yandi. (Baeb. 10:24, 25) Yo ta lomba nde longi na yandi kubingisa yandi na balukutakanu. Kana longoki me kwisa, beto yonso lenda siamisa yandi na kulanda kukwisa na Nzo ya Kimfumu. Inki mutindu beto lenda sala yo?

¹² Yamba longoki na kiese yonso. (Bar. 15:7) Kana beto ke yamba longoki na kiese yonso na balukutakanu, yo ta pusa yandi na kulanda kukwisa na Nzo ya Kimfumu. Kusala ve mambu yina ta pusa yandi na kudiwa ve mbote. Yamba yandi na kiese yonso mpi songa yandi na bampangi ya nkaka. Solula ti yandi sambu mpangi yina bo ke longukaka ti yandi lenda vanda na retare to yandi lenda vanda ti mambu mingi ya kusala na Nzo ya Kimfumu. Tula dikebi na mambu yina longoki ke tuba mpi monisa nde nge ke tudila yandi dikebi. Inki mutindu kuyamba longoki na kiese yonso lenda sadisa yandi? Beto tadila mbandu ya mpangi Dmitrii yina bakaka mbotika mwa bamvula me luta mpi bubu yai yandi kele nsadi ya kisalu. Yandi ke yibuka mbala ya ntete yina yandi kwendaka na lukutakanu mpi yandi ke tuba nde: “Mpangi mosi monaka mono ya kutelama na nganda. Mono vandaka kuwa nsoni mpi yandi kotaka ti mono na kiese yonso na Nzo ya Kimfumu. Bampangi mingi kwisaka kupesa mono mbote. Mono yitukaka mingi kibeni. Mono sepelaka mingi, yo yina mono vandaka kuzola nde beto ta kwendaka na balukutakanu konso kilumbu. Yo vandaka diambu yina mono me monaka ve ata fioti kisika ya nkaka.”

13. Bikalulu na nge lenda pusa longoki ya Biblia na kusala nki?

¹³ Pesa mbandu ya mbote. Bikalulu na nge lenda ndimisa longoki ya Biblia nde yandi me zwa kieleka. (Mat. 5:16) Mpangi Vitalii yina kele mupasudi-nzila ya nene bubu yai na Moldavie ke tuba nde: “Mono zabaka mutindu bampangi na dibundu vandaka kuzinga mpi bikalulu na bo. Yo ndimisaka mono nde Bambangi ya Yehowa kele kibeni na dibundu ya kieleka.”

14. Inki mutindu mbandu na nge lenda sadisa longoki ya Biblia na kulanda kuyela?

¹⁴ Sambu longoki kubaka mbotika, yandi fwete sadila mambu yina yandi ke longuka. Yo ke vandaka ve pete ntangu yonso. Kansi kana longoki ke mona mutindu kusadila minsiku ya Biblia ke natilaka nge mambote, yo ta pusa yandi na kulanda mbandu na nge. (1 Bak. 11:1) Beto tadila mbandu ya mpangi Hanae yina beto me tubila. Yandi ke tuba nde: “Bampangi vandaka kusadila mambu  yina bo vandaka kulonga mono. Mono bakisaka mutindu ya kupesa bampangi ya nkaka kikesa, kulolula bo mpi kumonisila bo zola. Ntangu yonso bo vandaka kutuba mambu ya mbote sambu na bampangi ya nkaka. Mono bakaka lukanu ya kulanda mbandu na bo.”

15. Inki mutindu Bingana 27:17 ke sadisa beto na kubakisa nde beto fwete sala kinduku ti longoki ya Biblia ntangu yandi ke landa kukwisa na balukutakanu?

¹⁵ Sala kinduku ti longoki ya Biblia. Kana longoki ke landa kukwisa na balukutakanu, landa kutudila yandi dikebi. (Bafil. 2:4) Nge lenda solula ti yandi. Nge lenda sikisa yandi na bansoba yina yandi ke sala, nge lenda yula yandi mutindu kulonguka na yandi ya Biblia ke luta, nge lenda yula yandi bantu ya dibuta na bo to kisalu na yandi. Kusala mutindu yai lenda sala nde beno kuma banduku ya ngolo. Kana nge me kuma nduku ya longoki, nge ta sadisa yandi na kuyela mpi na kubaka mbotika. (Tanga Bingana 27:17.) Bubu yai mpangi Hanae kele mupasudi-nzila ya ntangu yonso. Yandi ke yibuka mbala ya ntete yina yandi yantikaka kukwenda na balukutakanu mpi yandi ke tuba nde: “Sambu mono taka kinduku ti bampangi na dibundu, mono vandaka kuvingila balukutakanu na kiese yonso mpi mono vandaka kukwenda ata mono vandaka ya kulemba. Mono vandaka kusepela ti banduku na mono ya mpa mpi yo sadisaka mono na kufwa kinduku ti bantu yina ke sambilaka ve Yehowa. Mpusa na mono vandaka ya kukuma nduku ya ngolo ya Yehowa mpi ya bampangi. Yo yina mono bakaka lukanu ya kubaka mbotika.”

16. Inki diaka nge lenda sala sambu na kusadisa longoki ya Biblia na kudiwa mbote na dibundu?

¹⁶ Ntangu longoki ya Biblia ke landa kuyela mpi ke sala bansoba, sadisa yandi na kubakisa nde yandi me kuma mpangi na dibundu. Nge lenda monisa kikalulu ya kuyamba banzenza sambu na kusadisa yandi. (Baeb. 13:2) Mpangi Denis yina kele mupasudi-nzila na Moldavie ke yibuka ntangu yina yandi vandaka longoki ya Biblia mpi yandi ke tuba nde: “Mbala mingi bampangi vandaka kubingisa mono ti nkento na mono na kulutisa ntangu ti bo. Bo vandaka kusonga beto mutindu Yehowa me sadisaka bo. Yo pesaka beto kikesa. Mabaku yai sadisaka beto na kuzola kusadila Yehowa mpi yo ndimisaka beto nde luzingu ya kitoko ke vingila beto na bilumbu ke kwisa.” Kana longoki ya Biblia me kuma nsamuni yina me baka ntete ve mbotika, nge lenda samunaka mpi ti yandi. Mpangi Diego na Brésil ke tuba nde: “Bampangi mingi vandaka kubingisa mono na kusamuna ti bo. Yo sadisaka mono na kuzaba bo mbote. Kusala mutindu yina sadisaka mono na kulonguka mambu mingi mpi mono kumaka nduku ya ngolo ya Yehowa mpi ya Yezu.”

17. Inki mutindu bankuluntu lenda sadisa balongoki ya Biblia?

¹⁷ Beno tudila balongoki ya Biblia dikebi. Bankuluntu, kana beno ke tudila balongoki ya Biblia dikebi, yo lenda pusa bo na kuyela mpi na kubaka mbotika. Beno lenda solula mbala na mbala ti balongoki  ya Biblia na balukutakanu. Bo ta bakisa nde beno ke tudila bo dikebi kana beno ke binga bo na bazina na bo mingi-mingi ntangu bo ke yantika kupesa mvutu. Beno lenda yidika manaka na beno na mpila nde mbala na mbala beno kwenda ti bansamuni ntangu bo ke kwenda kulonguka Biblia ti balongoki na bo. Beno lenda sadisa balongoki ya Biblia na kuyela na mutindu yina beno yindulaka ve. Mpangi Jackie yina kele mupasudi-nzila mpi ya ke zingaka na Nigeria ke tuba nde: “Balongoki mingi ya Biblia ke yitukaka ntangu bo ke zabaka nde mpangi yina beto vandaka ti yandi ntangu beto vandaka kulonguka kele nkuluntu. Longoki mosi ya Biblia tubaka nde: ‘Pastere na beto lenda sala ve mutindu yina ata fioti. Yandi ke kwendaka kutala kaka bamvwama mpi kaka kana bo ke pesa yandi mbongo.’” Bubu yai, longoki yango ke kwendaka na balukutakanu.

18. Mutindu Bisalu 20:28 ke monisa yo, nki mutindu bankuluntu lenda lungisa mukumba yina bo me pesaka bo?

¹⁸ Beno pesa bansamuni formasio mpi beno pesa bo kikesa. Bankuluntu, beno kele ti mukumba ya nene ya kusadisa bansamuni na kusamuna mbote mpi na kulonguka mbote ti balongoki na bo ya Biblia. (Tanga Bisalu 20:28.) Kana nsamuni mosi ke wa nsoni na kulonguka ti longoki na yandi na ntwala na nge, nge lenda lomba yandi na kulonguka ti longoki yango. Mpangi Jackie yina beto me tubila ke tuba nde: “Bankuluntu ke yulaka mono mbala na mbala mambu ya me tala balongoki na mono ya Biblia. Kana mono ke kutana ti mwa mambu ya mpasi ntangu mono ke longuka ti longoki na mono, bo ke pesaka mono bandongisila ya mfunu.” Bankuluntu lenda sala yonso sambu na kusiamisa bansamuni na kukwamina. (1 Bate. 5:11) Mpangi Jackie ke tuba diaka nde: “Mono ke sepelaka mingi ntangu bankuluntu ke pesaka mono kikesa mpi ke songaka mono nde bo ke sepelaka ti kisalu ya ngolo yina mono ke salaka. Bangogo ya mutindu yai ke lembikaka mono mutindu masa ya madidi ke lembikaka ntima kana ntangu ke ngolo. Mutindu bo ke sikisaka mono ke sadisaka mono na kubakisa nde mono ke longuka mbote ti balongoki na mono mpi yo ke sadisaka mono na kuvanda na kiese mingi.”—Bing. 25:25.

19. Inki kiese beto yonso lenda vanda na yo?

¹⁹ Ata kana beto me zwa ntete ve balongoki ya Biblia, beto lenda sadisa balongoki ya bansamuni ya nkaka na kuyela mpi kubaka mbotika. Beto ta sosa ve kutwadisa kansi kana beto ke yilama mbote, beto lenda sadisa nsamuni yina ke longuka ti longoki na yandi na bakomantere ya mbote. Beto lenda sala kinduku ti balongoki ya Biblia ntangu bo ke kwisa na Nzo ya Kimfumu mpi beto lenda vanda bambandu ya mbote sambu na bo. Bankuluntu lenda siamisa balongoki ya Biblia kana bo ke tudila bo dikebi. Bo lenda siamisa mpi bansamuni ntangu bo ke pesa bo formasio mpi ke sikisa bo. Ya kieleka, beto kele na kiese kibeni ya kuzaba nde beto yonso lenda sadisa longoki na kukuma kuzola Yehowa, Tata na beto mpi na kusadila yandi.