1. Inki kele ‘mpusa na beto ya kimpeve’ mpi nki mutindu yo ke sadisaka beto na kuvanda na kiese?

 KIESE ya kieleka kele ve kaka mawi ya kiese yina beto ke waka na ntima mpi na nima yo mana. Kiese ya kieleka lenda wumela luzingu na beto ya mvimba. Inki mutindu yo lenda wumela? Na Disolo na Zulu ya Ngumba Yezu tubaka nde: “Kiese na bantu yina ke bakisaka mbote nde bo kele ti nzala ya mambu ya kimpeve.” (Mat. 5:3) Yezu zabaka nde Yehowa Nzambi ya kele Ngangi na beto, me salaka beto ti nzala ya ngolo ya kuzaba yandi mpi ya kusambila yandi. Yo kele ‘mpusa na beto ya kimpeve.’ Yehowa kele “Nzambi ya kiese” yo yina bantu yina ke sambilaka yandi lenda vanda mpi na kiese.—1 Tim. 1:11.

2-3. (a) Yezu tubaka nde banani diaka lenda vanda na kiese? (b) Inki beto ta tubila na disolo yai mpi sambu na nki yo kele mfunu?

² Keti beto lenda vanda na kiese kaka kana beto ke kutana ve ti bampasi? Ve. Na disolo yina Yezu salaka na zulu ya ngumba, yandi tubaka kima mosi ya kuyituka. Yandi tubaka nde: “Bantu yina kele na mawa” sambu bo ke kudiyangisa mingi sambu na masumu yina bo salaka to sambu bo ke kutana ti mambu ya mpasi na luzingu lenda vanda mpi na kiese. Yandi tubaka mpi nde “bantu yina bo me monisaka mpasi sambu na lunungu” mpi bantu yina bo ‘ke fingaka’ sambu bo kele balongoki na yandi, bo mpi lenda vanda na kiese. (Mat. 5:4, 10, 11) Kansi nki mutindu beto lenda vanda na kiese ntangu beto ke kutana ti mambu ya mutindu yina?

³ Yezu vandaka kulonga beto nde beto ta vanda na kiese kana beto ke lungisa bampusa na beto ya kimpeve mpi kana beto ke kwenda pene-pene ya Nzambi. Kansi ve kana beto ke kutana ve ti bampasi na luzingu na beto. (Yak. 4:8) Inki mutindu yo lenda salama? Na disolo yai, beto ta tubila mambu tatu ya mfunu yina beto fwete sala sambu beto vanda na kiese ya kieleka.

4. Inki kima ya ntete ya beto fwete sala sambu na kuvanda na kiese ya kieleka? (Nkunga 1:1-3)

⁴ KIMA YA NTETE: Sambu na kuvanda na kiese ya kieleka, beto fwete dia madia ya kimpeve. Bantu ti bambisi ke vandaka ti mfunu ya madia ya kinsuni sambu na kulanda kuzinga. Kansi kaka bantu mpamba ke vandaka ti mfunu ya madia ya kimpeve mpi yo kele mfunu mingi sambu na bo. Yezu tubaka nde: “Muntu fwete zinga na mampa mpamba ve, kansi na mambu yonso ya ke basikaka na munoko ya Yehowa.” (Mat. 4:4) Yo yina, beto fwete lutisa ve ata kilumbu mosi kukonda kutanga Biblia, Ndinga ya Nzambi. Muyimbi-bankunga mosi tubaka nde: ‘Kiese na muntu yina ke vandaka na kiese na nsiku ya Yehowa mpi yina ke tangaka yo mpimpa ti mwini.’—Tanga Nkunga 1:1-3.

5-6. (a) Inki beto lenda longuka na Biblia? (b) Inki mutindu kutanga Biblia lenda sadisa beto?

⁵ Yehowa ke zolaka beto yo yina yandi me songaka beto na nzila ya Biblia mambu ya mfunu yina beto fwete sala sambu na kuvanda ti luzingu ya kiese. Beto ke longukaka lukanu na yandi sambu na luzingu na beto. Beto ke longukaka mambu yina beto fwete sala sambu na kukwenda pene-pene na yandi mpi yina beto fwete sala sambu yandi lolula masumu na beto. Beto ke longukaka mpi kivuvu ya mbote kibeni yina yandi me silaka beto sambu na bilumbu ke kwisa. (Yer. 29:11) Mambu ya kieleka yina beto ke zabaka ntangu beto ke longukaka Biblia, ke pesaka beto kiese mingi kibeni na ntima.

⁶ Beto ke zaba nde Biblia me fuluka ti bandongisila mingi ya mfunu sambu na luzingu na beto ya konso kilumbu. Kana beto ke sadila bandongisila yina, beto ta vanda na kiese na luzingu.  Konso ntangu yina nge ke lemba nitu sambu na bampasi ya luzingu, lutisa ntangu mingi na kutanga Ndinga ya Yehowa mpi yindula na mudindu mambu ya nge ke tanga. Yezu tubaka nde: “Kiese na bantu yina ke waka ndinga ya Nzambi mpi ke landaka yo.”—Luka 11:28.

7. Inki lenda sadisa nge na kubaka mambote ya ntangu ya nge ke baka sambu na kutanga Ndinga ya Nzambi?

⁷ Ntangu nge ke tanga Ndinga ya Nzambi, baka ntangu ya kusepela ti mambu ya nge ke tanga. Keti nge me kutanaka dezia ti diambu yai? Bo me lamba madia ya nge ke zolaka mingi. Kansi mbala ya nkaka nge kele ve ti ntangu mingi ya kudia yo to nge ke yindula mambu ya nkaka mpi nge me dia ntinu-ntinu kukonda kuwa ntomo ya bima yina nge me dia. Ntangu nge me manisa kudia, nge me bakisa nde nge vandaka kudia ntinu-ntinu mpi yo lombaka nde nge dia malembe-malembe sambu nge wa ntomo ya bima yina. Yo lenda vanda kiteso mosi ntangu beto ke tanga Biblia. Bantangu ya nkaka, beto ke tangaka Biblia ntinu-ntinu mpi yo ke salaka nde beto sepela kibeni ve ti mambu yina Yehowa ke longa beto. Baka ntangu ya kusepela kutanga Ndinga ya Nzambi; mona na mabanza mambu ya nge ke tanga, wa bandinga ya bantu mpi yindula mambu ya nge ke tanga. Kana nge sala mambu yina yonso nge ta vanda na kiese.

8. Inki mutindu “mpika ya kwikama mpi ya mayele” ke lungisaka mukumba na yandi? (Tala mpi noti na nsi ya lutiti.)

⁸ Yezu me tulaka “mpika ya kwikama mpi ya mayele” sambu na kupesa beto madia ya kimpeve na ntangu ya me fwana mpi mpika yango ke disaka beto mbote kibeni na kimpeve. * (Mat. 24:45) Masonuku ya santu kele kima ya ntete-ntete yina mpika ke sadilaka na madia yonso ya kimpeve ya yandi ke basisaka. (1 Bate. 2:13) Madia yina ya kimpeve ke sadisaka beto na kuzaba mabanza yina kele na Biblia. Yo yina beto ke tangaka bazulunalu, Nzozulu ya Nkengi mpi Telama! mpi masolo yina kele na jw.org. Beto ke yilamaka sambu na balukutakanu ya kati-kati ya mposo mpi ya nsuka ya mposo. Beto ke talaka mpi manaka ya JW Télédiffusion yina ke basikaka konso ngonda. Kana beto ke baka ntangu ya kudia madia ya kimpeve, yo ta sadisa beto na kusala kima ya zole ya mfunu sambu na kuvanda na kiese ya kieleka.

9. Inki kele kima ya zole ya mfunu yina beto fwete sala sambu na kuvanda na kiese ya kieleka?

⁹ KIMA YA ZOLE: Beto fwete lemfukila bansiku ya Yehowa sambu na kuvanda na kiese ya kieleka. Muyimbi bankunga sonikaka nde: “Kiese na konso muntu yina ke waka Yehowa boma, yina ke tambulaka na banzila na yandi.” (Nk. 128:1) Kuwa Yehowa boma ke tendula kuzitisa yandi mingi mpi kusala ve ata kima mosi yina ta sepedisa yandi ve. (Bing. 16:6) Yo yina beto ke salaka yonso sambu na kulanda kuzitisa bansiku ya Yehowa na yina me tala mambu ya mbote mpi mambu ya mbi yina yandi ke tubilaka na Biblia. (2 Bak. 7:1) Beto ta vanda na kiese kana beto ke sala mambu yina Yehowa ke zolaka mpi kana beto ke buya kusala mambu yina yandi ke zolaka ve ata fioti.—Nk. 37:27; 97:10; Bar. 12:9.

10. Baroma 12:2 ke monisa nde beto fwete sala nki?

¹⁰ Tanga Baroma 12:2. Beto lenda zaba nde Yehowa kele ti nswa ya kutuba nde kima yai kele mbote mpi yai kele mbi kansi kima ya kuluta mfunu kele nde beto fwete baka lukanu ya kuzitisa bansiku ya Nzambi. Mu mbandu, beto lenda zaba nde luyalu ya insi na beto kele ti nswa ya kutula ntalu ya vitesi yina konso muntu fwete natila kamio. Kansi yo lenda vanda nde beto mosi ke zola ve kuzitisa nsiku yina. Yo ta sala nde beto nata kamio na vitesi ya mingi. Bikalulu na beto fwete monisa nde beto ke ndimaka kibeni nde kana beto ke zitisa bansiku ya Nzambi, beto ta vanda ti luzingu mosi ya mbote kibeni. (Bing. 12:28) Davidi monaka kibeni nde mambu yina kele masonga. Yo yina yandi tubaka sambu  na Yehowa nde: “Nge me songaka mono nzila ya luzingu. Kiese ya mingi kele na ntwala na nge; kiese kele kimakulu na diboko na nge ya kitata.”—Nk. 16:11.

11-12. (a) Kana beto ke kudiyangisa na mabanza to beto me lemba nitu, nki beto fwete sala ve? (b) Inki mutindu mambu yina Bafilipi 4:8 ke tubila, lenda sadisa beto ntangu beto ke pona bansaka ya kulutisila ntangu?

¹¹ Kana beto ke kudiyangisa na mabanza to beto me lemba nitu, beto lenda vanda ti mfunu ya kusala kima mosi yina ta sadisa beto na kubika kudiyangisa sambu na mambu yina beto ke kutana ti yo. Kusala mutindu yina kele mbote kansi beto fwete keba sambu beto sala ve kima mosi ya Yehowa ke mengaka.—Baef. 5:10-12, 15-17.

¹² Na mukanda yina Polo sonikilaka Bakristu ya Filipi, yandi siamisaka bo na kulanda kutadila mambu yina kele “ya lunungu, . . . ya bunkete, . . . yina ke pusaka na kuzola, [mpi] yina kele ya mbote.” (Tanga Bafilipi 4:8.) Ata yandi sonikaka ve mambu yina mingi-mingi sambu na bansaka ya kulutisila ntangu, mambu yina yandi sonikaka fwete pusa beto na kupona mbote-mbote bansaka ya kulutisila ntangu. Meka kusala ngalasisi yai: Na konso kisika yina bo me sonika ngogo “mambu” na verse yina, tula bangogo “bankunga,” “bafilme,” “baroma,” to “bansaka ya bavideo.” Kana nge sala mpidina, yo ta sadisa nge na kuzaba nki bansaka Nzambi ke ndimaka mpi nki bansaka yandi ke ndimaka ve. Beto fwete zitisa bansiku ya Yehowa na luzingu na beto. (Nk. 119:1-3) Kana beto ke sala yo, beto ta vanda ti kansansa ya mbote mpi beto lenda sala kukonda mpasi kima ya ke landa sambu na kuvanda na kiese ya kieleka.—Bis. 23:1.

13. Inki kele kima ya tatu ya mfunu ya beto fwete sala sambu na kuvanda na kiese ya kieleka? (Yoane 4:23, 24)

¹³ KIMA YA TATU: Beto fwete tula lusambu ya Yehowa na kisika ya ntete na luzingu na beto. Yehowa muntu me salaka beto yo yina beto fwete sambila yandi. (Kus. 4:11; 14:6, 7) Kusambila Yehowa “na mpeve mpi na kieleka” mutindu yandi ke zolaka, fwete vanda kima ya kuluta mfunu na luzingu na beto. (Tanga Yoane 4:23, 24.) Beto ke zolaka nde mpeve santu ya Nzambi kutwadisa lusambu na beto sambu yo wakana ti mambu ya kieleka yina kele na Biblia. Beto fwete tula lusambu ya Yehowa na kisika ya ntete ata beto ke zinga na insi yina bamfumu ya luyalu me buyisaka kisalu na beto to bo me buyisaka beto na kusala mambu ya nkaka ya kisalu na beto. Bampangi na beto kuluta 100 kele bubu yai na boloko kaka sambu bo kele Bambangi ya Yehowa. * Ata mpidina, bo ke salaka na kiese yonso mambu yina bo lenda sala sambu na kusamba, sambu na kulonguka mpi sambu na kulonga bantu ya nkaka mambu ya Nzambi mpi ya Kimfumu na yandi. Beto ke vandaka na kiese ya kuzaba nde Yehowa kele ti beto mpi yandi ta sakumuna beto ata bo ke finga beto to bo ke niokula beto.—Yak. 1:12; 1 Pie. 4:14.

14. Inki kuminaka toko mosi ya bakala na Tajikistan mpi sambu na nki?

¹⁴ Bampangi na beto ya nkaka kutanaka ti mambu ya mpasi kibeni. Kansi bo vandaka na kiese sambu bo sadilaka mambu tatu ya mfunu ya beto me katuka kutubila. Beto tala mambu yina kuminaka mpangi-bakala mosi ya bamvula 19 sambu yandi buyaka kusala kisalu ya kisoda. Zina na yandi Jovidon Bobojonov. Yandi ke zingaka na Tajikistan. Na Kitanu 4 octobre 2019, bo kangaka yandi na kingolo-ngolo na nzo na bo mpi bo tulaka yandi na boloko sambu na bangonda mingi. Bo sadilaka yandi mambu bonso muntu ya ke fwaka nsiku ya Leta. Bo tubilaka mambu yina ya kukonda lunungu na televizio na bansi mingi. Bo pesaka nsangu nde bo bulaka yandi sambu na kupusa yandi na kusala lusilu ya kundima kusala  kisalu ya kisoda mpi na kulwata lele ya basoda. Na nima, tribinale mosi tubaka nde yandi me fwa nsiku mpi bo tindaka yandi na camp mosi ya bo ke sadisaka bantu bisalu ya ngolo tii kuna prezida ya insi yina lolulaka yandi mpi pesaka nswa nde bo basisa yandi. Kansi Jovidon kangamaka kaka na Yehowa mpi yandi vandaka kaka na kiese na bantangu yonso yina ya mpasi. Inki sadisaka yandi? Yandi vandaka kaka kutula dikebi na bampusa na yandi ya kimpeve.

15. Inki mutindu mpangi Jovidon vandaka kubaka madia ya kimpeve ntangu yandi vandaka na boloko?

¹⁵ Ntangu Jovidon vandaka na boloko, yandi landaka kudia madia ya kimpeve, ata yandi vandaka ve ti Biblia to mukanda na beto mosi. Inki sadisaka yandi? Bampangi vandaka kunatila yandi madia mpi bo vandaka kusonika verse ya kilumbu na basaki yina bo vandaka kutudila yandi bima. Yo yina konso kilumbu yandi vandaka kutanga Biblia mpi kuyindula na mudindu mambu yina yandi vandaka kutanga. Ntangu yandi basikaka na boloko, yandi pesaka ndongisila yai na bampangi yina me kutana ntete ve ti bampasi ya ngolo: “Beno fwete sadila kimpwanza na beno mbote-mbote sambu beno zaba mbote-mbote Yehowa na nzila ya lutangu ya Ndinga na yandi mpi ya mikanda yina ke tendulaka Biblia.”

16. Na nki mambu mpangi Jovidon vandaka kutula dikebi?

¹⁶ Mpangi Jovidon vandaka kuzitisa bansiku ya  Yehowa. Yandi vandaka ve kuyindula mutindu ya kulungisa banzala ya mbi mpi yandi salaka ve mambu ya mbi. Na kisika ya kusala mpidina, yandi tulaka dikebi na yandi na Yehowa mpi na mambu yina yandi ke zolaka. Mpangi Jovidon vandaka kusepela ti bima ya kitoko yina Yehowa me salaka. Konso suka, yandi vandaka kutelema sambu na kuwa makelele ya bandeke yina vandaka kuyimba. Na mpimpa, yandi vandaka kutala ngonda mpi bambwetete. Yandi tubaka nde: “Makabu yina Yehowa me pesaka beto, pesaka mono kiese mpi kikesa.” Kana beto ke pesa Yehowa mersi sambu na bima ya kinsuni mpi ya kimpeve yina yandi ke pesa beto, beto ta vanda na kiese mpi kiese yina lenda sadisa beto na kukanga ntima na bampasi.

17. Inki mutindu 1 Piere 1:6, 7 lenda sadisa mpangi yina me kutana ti diambu ya mpasi bonso yina mpangi Jovidon kutanaka ti yo?

¹⁷ Mpangi Jovidon vandaka mpi kutula lusambu ya Yehowa na kisika ya ntete na luzingu na yandi. Yandi zabaka nde yo kele kibeni mfunu na kulanda kukangama ti Nzambi ya kieleka. Yezu tubaka nde: “Nge fwete sambila Yehowa Nzambi na nge, mpi yandi mpamba nge fwete sadila kisalu ya santu.” (Luka 4:8) Bakomanda ya basoda mpi basoda vandaka kuzola nde mpangi Jovidon kuyambula kusambila Yehowa. Kansi yandi vandaka kusamba Yehowa ngolo kibeni konso kilumbu mpi konso mpimpa. Yandi vandaka kulomba Yehowa na kusadisa yandi sambu yandi yambula ve kusambila Yehowa mpi kukangama kaka na yandi. Ata bo vandaka kuniokula mpangi Jovidon, yandi kangamaka kaka na Yehowa. Mpangi Jovidon kele bubu yai na kiese ya mingi sambu yandi me zwaka kima yina yandi vandaka ntete ve ti yo na ntwala nde bo niokula yandi, bo bula yandi mpi bo tula yandi na boloko. Kima yango kele lukwikilu ya ngolo sambu lukwikilu na yandi mekamaka.—Tanga 1 Piere 1:6, 7.

18. Inki lenda sadisa beto na kulanda kuvanda na kiese?

¹⁸ Yehowa me zaba mbote mambu yina beto kele ti yo mfunu sambu na kuvanda na kiese ya kieleka. Kana nge me sadila mambu tatu ya mfunu yina ke sadisaka beto na kuvanda na kiese ya kieleka, nge lenda vanda na kiese ata nge ke kutana ti bampasi ya ngolo. Ebuna nge mpi ta tuba nde: “Kiese na bantu yina Yehowa kele Nzambi na bo!”—Nk. 144:15.