Keti Nge Zabaka Yo?
Keti miziki vandaka mfunu na Izraele ya ntama?
BANTU ya Izraele vandaka kuzola miziki mingi. Mbala mingi Biblia ke tubilaka miziki. Yo vanda ya kubula na bima yina bo ke budilaka miziki to ya kuyimba na munoko. Mikanda ya nkaka ya Biblia kele bankunga mu mbandu, mukanda ya Bankunga, Nkunga ya Salomo mpi Bidilu. Mukanda mosi ya ke tubila luzingu na ntangu ya ntama (Music in Biblical Life) ke tuba nde Biblia “ke monisa pwelele nde mbala mingi bantu ya Izraele vandaka kuyimba ntangu bo vandaka kusala bisalu na bo ya konso kilumbu.”
Miziki na luzingu ya konso kilumbu. Bantu ya Izraele vandaka kubula miziki mpi kuyimba sambu na kumonisa mutindu bo vandaka kuwa. (Yez. 30:29) Bankento vandaka kubula bangoma ya fioti, kuyimba na kiese yonso mpi kukina ntangu bo vandaka kutula ntotila ya mpa, na bafeti mpi ntangu bo vandaka kununga bitumba. (Baz. 11:34; 1 Sam. 18:6, 7; 1 Bant. 1:39, 40) Bantu ya Izraele vandaka mpi kuyimba bankunga sambu na kumonisa mawa na mafwa. (2 Bans. 35:25) Mukanda mosi (McClintock and Strong’s Cyclopedia) ke tuba nde yo ke monana pwelele nde “Baebreo vandaka kuzola miziki mingi kibeni.”
Miziki na nzo ya ntotila. Bantotila ya Izraele vandaka kusepela mingi ti miziki. Ntotila Saule bingaka Davidi na nzo na yandi sambu na kubudilaka yandi miziki. (1 Sam. 16:18, 23) Na nima ntangu Davidi yandi mosi kumaka ntotila, yandi salaka bima ya kubudila miziki, yandi yidikaka bankunga ya kitoko mpi yandi yidikaka orkestre sambu na kuyimbila Yehowa na tempelo. (2 Bans. 7:6; Amo. 6:5) Bankento mpi babakala vandaka kuyimbila Yehowa na nzo ya Ntotila Salomo.—Lon. 2:8.
Miziki na lusambu. Kima ya kuluta mfunu kele nde bantu ya Izraele vandaka kubula miziki sambu na kusambila Yehowa. Bamizisie 4 000 vandaka kubula miziki na tempelo na Yeruzalemi. (1 Bans. 23:5) Bo vandaka kubula basembale, bima ya kubudila miziki yina vandaka ti bansinga, bakidare mpi bampungi. (2 Bans. 5:12) Kansi bo mpamba ve bantu vandaka kubula miziki sambu na kusambila Yehowa. Bantu ya Izraele mingi vandaka kuyimba bankunga ntangu bo vandaka kukwenda na Yeruzalemi sambu na kusala bankinsi konso mvula. Bo vandaka kubinga yo nde Bankunga ya Kutombuka. (Nk. 120-134) Diaka mutindu masonuku ya Bayuda ke monisa yo, bantu ya Izraele vandaka kuyimba Bankunga ya Hallel a na madia ya Paki.
Bubu yai mpi, miziki kele kaka mfunu sambu na bansadi ya Nzambi. (Yak. 5:13) Beto ke yimbaka sambu na kukumisa Yehowa. (Baef. 5:19) Miziki ke salaka nde beto vanda na bumosi ti bampangi. (Bakol. 3:16) Mpi yo ke pesaka beto kikesa kana beto ke kutana ti bampasi. (Bis. 16:25) Miziki kele mutindu mosi ya mbote ya kumonisa nde beto ke zolaka Yehowa mpi beto ke kwikilaka na yandi.
a Bayuda vandaka kubinga Bankunga 113 tii na 118 nde Bankunga ya Hallel. Bo vandaka kuyimba yo sambu na kukumisa Yehowa.