Kwenda na mambu ke na kati

Kwenda na tansi ya malongi

DISOLO YA LUZINGU

Luzingu ya Kitoko mpi ya Kiese na Kisalu ya Yehowa

Luzingu ya Kitoko mpi ya Kiese na Kisalu ya Yehowa

NA 1951, mono kumaka na Rouyn, mbanza mosi ya fioti na provense ya Québec na Canada. Bo pesaka mono adresi mosi mpi ntangu mono kumaka na kisika yango, mono kokulaka na porte. Mpangi Marcel Filteau a kwisaka kukangula. Yandi vandaka misionere yina longukaka na Gileade. Yandi vandaka ti bamvula 23 mpi yandi vandaka nda. Kansi mono vandaka ti bamvula 16 mpi mono vandaka nkufi. Mono pesaka yandi mukanda yina vandaka kumonisa nde bo tindaka mono kuna sambu na kusala kisalu ya kimupasudi-nzila. Yandi tangaka yo. Na nima yandi talaka mono mpi yulaka mono nde: “Keti mama na nge ke zaba nde nge kele awa?”

BETO YONSO VANDAKA VE DIBUNDU MOSI NA DIBUTA NA BETO

Mono butukaka na 1934. Bibuti na mono katukaka na Suisse mpi bo kwisaka na mbanza Timmins, kisika yina bo vandaka kutimuna bima ya ntalu. Mbanza yango vandaka na Ontario, na Canada. Pene-pene ya bamvu 1939, mama yantikaka kutanga zulunalu Nzozulu ya Nkengi mpi yandi yantikaka kukwenda na balukutakanu ya Bambangi ya Yehowa. Yandi vandaka kunata mono ti bampangi na mono 6. Ntangu fioti na nima, yandi kumaka Mbangi ya Yehowa.

Yo sepedisaka ve papa kansi mama vandaka kuzola kieleka mpi yandi zolaka ve kuyambula yo ata fioti. Yandi kangamaka kaka na kieleka ata na luyantiku ya bamvu 1940 ntangu bo buyisaka kisalu ya Bambangi ya Yehowa na Canada. Ata papa vandaka kutubila mama mambu ya mbi, mama vandaka kaka kusadila yandi mambu ya mbote mpi kuzitisa yandi. Mbandu na yandi ya mbote sadisaka mono ti bampangi na mono na kundima mpi kieleka. Beto vandaka na kiese ntangu papa sobaka bikalulu na yandi mpi yandi yantikaka kusadila dibuta na beto mambu ya mbote.

MONO YANTIKAKA KISALU YA NTANGU YONSO

Na août 1950, mono kwendaka na lukutakanu yina salamaka na New York, yo vandaka ti ntu-diambu: “L’accroissement de la théocratie.” Ntangu mono kutanaka ti bampangi ya ntoto ya mvimba mpi ntangu mono waka masolo ya kitoko ya bana ya Nzo-Nkanda ya Gileade, yo pesaka mono nzala ya kusala mingi na kisalu ya Yehowa. Mono kumaka diaka ti nzala ya ngolo ya kusala kisalu ya ntangu yonso. Kaka ntangu mono vutukaka na nzo, mono fulusaka formilere sambu na kukuma mupasudi-nzila ya ntangu yonso. Betele ya Canada pesaka mono mvutu. Bo songaka mono nde mono fwete baka ntete mbotika. Yo yina mono bakaka mbotika na 1er octobre 1950. Ngonda mosi na nima, mono kumaka mupasudi-nzila ya ntangu yonso. Bo tindaka mono ntete na Kapuskasing. Mbanza yango vandaka ntama kibeni ti kisika yina mono vandaka kuzinga ntete.

Ntangu mono vandaka kusala na Québec

Na nsungi ya printemps ya 1951, Betele lombaka Bambangi ya Yehowa yina vandaka kutuba Kifalansa kana bo lenda kwenda na provense ya Québec, kisika yina bo vandaka mpi kutuba Kifalansa. Mpusa ya bansamuni vandaka mingi kuna. Mono vandaka kutuba Kifalansa mpi Kingelesi, yo yina mono ndimaka emvitasio yina mpi bo tindaka mono na Rouyn. Mono zabaka ve ata muntu kuna. Mono vandaka kaka ti adresi, mutindu mono tubilaka yo na luyantiku. Kansi mambu yonso lutaka mbote. Beto kumaka banduku ya ngolo ti mpangi Marcel mpi mono sepelaka kusala na Québec bamvula iya yina landaka. Nsuka-nsuka, mono kumaka mupasudi-nzila ya nene.

NZO-NKANDA YA GILEADE MPI MAMBU YINA BETO PUSAKA

Na Québec, mono waka kiese mingi ntangu bo bingaka mono na Nzo-Nkanda ya 26 ya Gileade yina salamaka na South Lansing na New York. Beto bakaka maplome ya Gileade na 12 février 1956 mpi bo tindaka mono na Ghana, b na Afrika ya Westi. Kansi na ntwala nde mono kwenda na Ghana, mono vutukaka na Canada sambu na mwa bamposo sambu na kuvingila viza.

Kansi na kisika ya kuvingila viza yango mwa bamposo, mono vingilaka yo bangonda 7 na Toronto. Na ntangu yina, dibuta ya mpangi Cripps yambaka mono na nzo na bo mpi mono zabanaka ti mwana na bo ya nkento Sheila. Beto zolanaka. Ntangu mono zolaka kusonga yandi nde beto lenda kwelana, viza na mono basikaka. Mono ti Sheila sambaka sambu na yo mpi beto bakaka lukanu nde mono fwete kwenda ntete na Ghana. Kansi beto wakanaka nde beto ta sonikilanaka mikanda mpi beto ta tala kana beto lenda kwelana na bilumbu ke kwisa. Yo vandaka ve lukanu ya pete na kubaka, kansi na nima beto bakisaka nde yo vandaka lukanu ya mbote.

Na nima ya kusala voyage ya ngonda mosi na train, na maswa mpi na avio, mono kumaka na Accra na Ghana. Kuna, bo pesaka mono mukumba ya nkengi ya distrike. Mono salaka ba voyage na babwala ya Ghana mpi na bansi ya pene-pene, mu mbandu Côte d’Ivoire mpi Togo. Mbala mingi, mono vandaka kusala ba voyage mono mosi na kamio ya Betele. Mono vandaka kusepela mingi ntangu mono vandaka kusala ba voyage sambu na kutala bampangi.

Na bawikendi, mono vandaka kusadisa balukutakanu ya nziunga. Beto vandaka ve ti Banzo ya Balukutakanu ya Nene. Yo yina bampangi vandaka kutunga kisasa mosi ya babambu mpi bo vandaka kutula mandala na zulu sambu ntangu kubula beto ve. Sambu bafrigo vandaka ve na kisika yina bo vandaka kukabula madia (cafétéria), bampangi vandaka kubumba bambisi ya moyo pene-pene mpi bo vandaka kufwa yo sambu na kupesa bampangi yina vandaka kukwisa na lukutakanu madia.

Mambu mingi vandaka kusekisa beto na balukutakanu yina. Kilumbu mosi ntangu mpangi Herb Jennings c yina vandaka mpi misionere vandaka kusala diskure, ngombe mosi tinaka kisika yina bo vandaka kukabula madia mpi yo kwisaka na estrade. Yo vandaka kubaka ntinu na estrade mpi yo vandaka kukwenda kisika yina bantu vandaka. Mpangi Herb yambulaka kutuba mpi ngombe yina kumaka kibeni kisaka-saka. Bampangi-babakala iya ya ngolo kangaka yo mpi bo vutulaka yo na kisika yina bo vandaka kukabula madia. Bampangi yina vandaka na lukutakanu yina vandaka kutula milolo.

Na bilumbu ya nkaka na mposo, mono vandaka kusonga filme yina vandaka ti ntu-diambu La Société du Monde Nouveau en action na babwala ya pene-pene. Mono vandaka kukanga lele ya mpembe na banti zole sambu na kusonga yo. Bantu ya babwala vandaka kuzola yo mingi. Sambu na bantu mingi, yo vandaka mbala na bo ya ntete ya kutala filme. Bo vandaka kubula maboko ngolo kibeni ntangu bo vandaka kumona bantu ke baka mbotika. Filme yina sadisaka kibeni bantu yina vandaka kutala yo na kubakisa nde Bambangi ya Yehowa ya ntoto ya mvimba ke vandaka na bumosi.

Beto kwelanaka na Ghana na 1959

Na nima ya kusala bamvula zole na Afrika, mono vandaka na kiese mingi ya kukwenda na lukutakanu ya bansi mingi yina salamaka na New York na 1958. Mono waka kiese mingi ntangu mono monaka Sheila. Yandi katukaka na Québec mpi yandi vandaka mupasudi-nzila ya nene kuna. Beto vandaka kusolula na mikanda, kansi ntangu yai beto kutanaka diaka mpi mono lombaka yandi na kukwelana ti mono. Yandi ndimaka. Mono sonikilaka mpangi Knorr d mpi mono yulaka yandi kana Sheila lenda kota Nzo-Nkanda ya Gileade sambu yandi kuta mono na Afrika. Yandi ndimaka. Nsuka-nsuka, Sheila kwisaka na Ghana. Beto kwelanaka na 3 octobre 1959 na Accra. Beto bakisaka nde Yehowa sakumunaka beto mingi kibeni sambu beto tulaka yandi na kisika ya ntete na luzingu na beto.

BETO KWENDAKA KUSALA NA CAMEROUN

Ntangu mono vandaka kusala na Betele ya Cameroun

Na 1961, bo tindaka beto na Cameroun. Bo lombaka mono na kusadisa sambu na kukangula Betele ya mpa. Yo yina mono vandaka ti mambu mingi ya kusala. Bo tulaka mono nkengi ya Betele. Sambu yo vandaka mukumba ya mpa, mono vandaka ti mambu mingi ya kulonguka. Na 1965, Sheila bakaka divumu. Yo vandilaka beto mpasi na kundima mukumba ya bibuti yina beto zolaka kukuma ti yo. Kansi kaka ntangu beto kumaka kusepela ti mukumba yina ya mpa mpi kuyilama sambu na kuvutuka na Canada, kima mosi ya mpasi kibeni kuminaka beto.

Divumu yango basikaka. Munganga songaka beto nde mwana yango vandaka bakala. Banda yo me salamaka bamvula 50 me luta, kansi beto ke vilaka yo ve ata fioti. Ata yo salaka beto mpasi mingi kibeni, beto landaka kusala kisalu na beto yina beto vandaka kuzola mingi na Cameroun.

Mono ti Sheila na Cameroun na 1965

Mbala mingi, bo vandaka kuniokula bampangi na Cameroun sambu bo vandaka ve kukota na mambu ya politiki. Mambu vandaka kubeba kibeni na ntangu ya bavoti. Na 13 mai 1970, kima yina beto vandaka kuyindula nde yo ta salama ve, salamaka. Bo buyisaka kisalu ya Bambangi ya Yehowa na Cameroun. Guvernema botulaka Betele ya kitoko yina beto katukaka kutunga. Beto salaka kaka bangonda 5 na kati. Nkutu mposo manaka ve, bo kulaka bamisionere yonso na Cameroun. Bo kulaka mpi mono ti Sheila. Yo vandilaka beto mpasi na kuyambula bampangi sambu beto vandaka kuzola bo mingi mpi beto vandaka kudiyangisa sambu na mambu yina zolaka kukumina bo.

Beto salaka bangonda 6 na Betele ya France. Mono vandaka kusala yonso yina mono lenda sala sambu na kusadisa bampangi na Cameroun. Na décembre ya mvula yina, bo tindaka beto na Betele ya Nigéria. Yo kumaka kutwadisa kisalu ya Bambangi ya Yehowa na Cameroun. Na Nigéria, bampangi yambaka beto na kiese yonso mpi beto vandaka na kiese ya kusala kuna bamvula mingi.

LUKANU MOSI YA MPASI

Na 1973, yo lombaka nde beto baka lukanu mosi ya mpasi kibeni. Sheila vandaka kubela ngolo kibeni. Ntangu beto vandaka na lukutakanu mosi ya distrike na New York, yandi yantikaka kudila mpi yandi songaka mono nde: “Mono ke kuka diaka ve. Mono ke wa kulemba kibeni mpi mono ke bela ngolo.” Yandi salaka bamvula kuluta 14 ti mono na Afrika ya Westi. Mono vandaka na kiese ya kisalu na yandi sambu na Yehowa, kansi yo lombaka nde beto soba mambu ya nkaka. Na nima ya kusolula mpi ya kusamba ngolo sambu na yo, beto bakaka lukanu ya kuvutuka na Canada, kisika yina bo zolaka kusansa yandi mbote. Kuyambula kisalu na beto ya kimisionere mpi kisalu ya ntangu yonso, vandaka lukanu ya kuluta mpasi yina beto bakaka.

Ntangu beto kumaka na Canada, mono zwaka kisalu na kompani mosi ya ke tekaka bakamio. Yo vandaka ya nduku na mono mosi ya ntama mpi yo vandaka na mbanza mosi na nordi ya Toronto. Beto kumaka kufutila nzo mosi, beto sumbaka bima ya nzo ya bo sadilaka dezia mpi beto yantikaka luzingu ya mpa kukonda bamfuka. Beto zolaka kuvanda ti luzingu ya kukonda mindondo mpi beto zolaka kundima nde kilumbu kele beto ta vutuka diaka na kisalu ya ntangu yonso. Beto yitukaka mingi ntangu beto vutukilaka kisalu ya ntangu yonso na ntangu yina beto yindulaka ve.

Mono kumaka volontere na kisika yina bo vandaka kutunga Nzo ya Balukutakanu ya Nene na Norval na Ontario. Mono vandaka kusala na mposo. Na nima, bo tulaka mono nkengi ya nzo yina ya balukutakanu ya nene. Sheila yantikaka kubeluka mpi beto monaka nde yandi ta kuka kulungisa mukumba yina. Yo yina na juin 1974, beto kumaka kuzinga na Nzo ya Balukutakanu ya Nene. Beto vandaka na kiese mingi ya kuvutukila kisalu ya ntangu yonso.

Diambu ya kiese kele nde Sheila landaka kubeluka. Bamvula zole na nima, beto ndimaka mukumba ya kinkengi ya nziunga yina bo pesaka mono. Bo tindaka beto na nziunga ya Manitoba, na provense mosi ya Canada, kisika yina madidi ke vandaka mingi kibeni. Kansi beto vandaka kuwa tiya sambu na zola yina bampangi vandaka kumonisila beto kuna. Beto bakisaka nde kima ya kuluta mfunu kele ve kisika yina beto ke sala, kansi kulanda kusadila Yehowa konso kisika yina beto kele.

MONO BAKAKA DILONGI YA MFUNU

Na nima ya kusala bamvula mingi na kisalu ya nziunga, bo bingaka beto na kusala na Betele ya Canada na 1978. Na nima ya ntangu fioti, mono bakaka dilongi mosi ya mpasi kansi ya mfunu. Bo pesaka mono diskure ya ngunga mosi ti minuta 30 na Kifalansa na lukutakanu mosi ya spesiali yina salamaka na Montréal. Diambu ya mawa kele nde diskure na mono bendaka ve kibeni dikebi ya bantu. Mpangi mosi yina vandaka kusala na Departema ya Kisalu pesaka mono ndongisila sambu na yo. Na kutuba masonga, yo lombaka nde mono bakisa na ntangu yina nde mono ke vandaka ve longi ya mbote. Kansi mono ndimaka ve ndongisila yina. Beto bendanaka ngolo ti yandi. Mono waka makasi sambu mono vandaka kuyindula nde yandi songaka mono kaka mambu yina mono salaka mbi kansi ve yina mono salaka mbote. Mono salaka kifu sambu mono tulaka ve dikebi na ndongisila, kansi na mutindu bo pesaka mono yo mpi na muntu yina pesaka mono yo.

Mono bakaka dilongi mosi ya mfunu na nima ya kusala diskure mosi na Kifalansa

Mwa bilumbu na nima, mpangi mosi ya Komite ya Filiale bingaka mono mpi solulaka ti mono sambu na yo. Mono ndimaka nde mono salaka kifu mpi mono lombaka pardo. Na nima, mono solulaka ti mpangi yina pesaka mono ndongisila. Yandi lolulaka mono na ntima ya mvimba. Diambu yina longaka mono mfunu ya kuvanda muntu ya kudikulumusa mpi mono ta vila yo ve ata fioti. (Bing. 16:18) Mono sambaka mbala mingi sambu na yo mpi mono bakaka lukanu ya kutadila diaka ve bandongisila na mutindu ya mbi.

Ntangu yai, mono kele na Betele ya Canada mpi mono me sala bamvula kuluta 40 awa. Banda 1985, mono kele ti dibaku ya kusala na Komite ya Filiale. Na février 2021, nkento na mono Sheila ya mono ke zolaka mingi fwaka. Katula mpasi yina lufwa na yandi ke pesaka mono, mono ke belaka mpi. Kansi kisalu ya Yehowa ke salaka nde mono landa kuvanda ti mambu mingi ya kusala mpi mono landa kuvanda na kiese sambu mono ke “yindula mpenza ve bilumbu . . . yina ke luta.” (Lon. 5:20) Ata mono me kutanaka ti bampasi mingi na luzingu na mono, mambu ya kiese yina mono me kutanaka ti yo me luta bampasi yina. Kutula Yehowa na kisika ya ntete na luzingu na mono mpi kusala bamvula 70 na kisalu ya ntangu yonso me natilaka mono mambote mingi. Mono ke samba nde baleke ya babakala mpi ya bankento kulanda kutula mpi Yehowa na kisika ya ntete na luzingu na bo, sambu mono ke ndima nde bo mpi ta vanda ti luzingu ya kiese mpi ta baka mambote mingi kaka kana bo ke sadila Yehowa.

a Tala disolo ya luzingu ya mpangi Marcel Filteau Jéhovah est mon refuge et ma force,” na Nzozulu ya Nkengi ya 1er février 2000.

b Tii na 1957, Grande-Bretagne vandaka kuyala kitini yai ya Afrika mpi bo vandaka kubinga yo Côte-de-l’Or.

c Tala disolo ya luzingu ya mpangi Herbert Jennings Vous ne savez pas ce que votre vie sera demain na Nzozulu ya Nkengi ya 1er décembre 2000.

d Mpangi Nathan Knorr muntu vandaka kutwadisa kisalu ya Bambangi ya Yehowa na ntangu yina.