1-2. Sambu na nki Yehowa me salaka nde beto wa kiese ntangu beto ke kabila bantu?

 BETO ke vandaka na kiese mingi ntangu beto ke kabilaka bantu ya nkaka kuluta ntangu bo ke kabilaka beto. Yehowa me salaka beto mutindu yina. (Bis. 20:35) Keti yo ke tendula nde beto ke waka ve kiese ata fioti ntangu bo ke kabilaka beto? Mpidina ve. Beto yonso ke waka kiese kana bo me kabila beto. Kansi beto ke waka kiese mingi kuluta ntangu beto ke kabilaka bantu ya nkaka. Ya kieleka, Yehowa me salaka beto mutindu yina sambu na mambote na beto. Sambu na nki?

² Mutindu Yehowa me salaka beto mpidina, yo ke salaka nde beto vanda na kiese mingi. Beto lenda vanda na kiese mingi kana beto ke sosa mabaku ya kukabila bantu. Yo kele mbote kibeni mutindu Yehowa me salaka beto mpidina.​—Nk. 139:14.

3. Sambu na nki Biblia ke tubaka nde Yehowa kele “Nzambi ya kiese”?

³ Sambu Biblia ke tuba nde bantu yina ke kabaka ke vandaka na kiese, yo ke sadisa beto na kubakisa kukonda mpasi sambu na nki yo ke tubaka nde Yehowa kele “Nzambi ya kiese.” (1 Tim. 1:11) Yandi muntu yantikaka kukaba mpi ata muntu mosi ve ke kabaka bonso yandi. Ntumwa Polo tubaka nde “beto kele na luzingu, beto ke tambulaka, mpi beto ke zingaka” sambu na yandi. (Bis. 17:28) Ya kieleka, “konso dikabu ya mbote mpi konso kado ya kukuka” ke katukaka na Yehowa.​—Yak. 1:17.

4. Inki ta sadisa beto na kuvanda na kiese mingi?

⁴ Ntembe kele ve nde beto yonso ke zolaka kuwa kiese mingi yina kukaba ke pesaka. Beto ta wa kiese yina kana beto ke landa mbandu ya kukaba ya Yehowa. (Baef. 5:1) Na disolo yai, beto ta tadila mambu yina beto lenda sala kana beto me mona nde bantu ya nkaka me monisila beto ve ntonda ntangu beto me kabila bo. Yo ta sadisa beto na kulanda kukaba sambu na kulanda kuvanda na kiese mingi.

 LANDA MBANDU YA KUKABA YA YEHOWA

5. Inki bima ya kinsuni Yehowa ke pesaka beto?

⁵ Inki bima Yehowa ke kabaka? Beto tadila mwa bima yango. Yehowa ke pesaka beto bima ya kinsuni. Mbala ya nkaka beto kele ve ti bima ya ntalu, kansi Yehowa ke salaka yonso sambu beto vanda ti bima yina beto kele ti yo mfunu. Mu mbandu, yandi ke salaka nde beto zwa madia, bilele mpi kisika ya kuzinga. (Nk. 4:8; Mat. 6:31-33; 1 Tim. 6:6-8) Keti Yehowa ke lungisaka bampusa na beto ya kinsuni kaka sambu yo kele mukumba na yandi? Mpidina ve. Ebuna sambu na nki yandi ke salaka yo?

6. Matayo 6:25, 26 ke longa beto nki?

⁶ Yehowa ke pesaka beto bima yina beto ke vandaka ti yo mfunu sambu yandi ke zolaka beto. Beto tadila mambu yina Yezu tubaka ya kele na Matayo 6:25, 26. (Tanga.) Yezu sadilaka bambandu yina yandi bakaka na bima yina Yehowa me salaka. Yandi bakaka mbandu ya bandeke mpi yandi tubaka nde: “Yo ke kunaka ve nkeni, yo ke katulaka ve bambuma, mpi yo ke bumbaka ve bima na nzo.” Na nima yandi tubaka nde: “Tata na beno yina kele na zulu ke pesaka yo madia.” Yo yina Yezu yulaka nde: “Keti beno kele ve mfunu mingi kuluta yo?” Yo ke longa beto nki? Yehowa ke bakaka bansadi na yandi na valere mingi kibeni kuluta bambisi. Yo yina, mutindu yandi ke lungisaka bampusa ya bambisi, yo ke ndimisa beto kibeni nde yandi ta lungisa mpi bampusa na beto. Yehowa kele bonso tata ya zola yina ke lungisaka bampusa ya bantu ya dibuta na yandi sambu yandi ke zolaka bo.​—Nk. 145:16; Mat. 6:32.

7. Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya kukaba ya Yehowa? (Tala mpi kifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.)

⁷ Beto mpi lenda pesa bantu ya nkaka bima yina bo kele ti yo mfunu sambu beto ke zolaka bo. Mu mbandu, keti nge ke zaba mpangi mosi yina kele ti mfunu ya madia to ya bilele? Yehowa lenda sadila nge sambu na kusadisa yandi. Kana mpasi mosi me bwa, bansadi ya Yehowa ke kwendaka nswalu sambu na kusadisa bantu yina me bwila mpasi. Mu mbandu, na nsungi ya maladi ya coronavirus, bampangi kabilaka bampangi ya nkaka madia, bilele mpi bima ya nkaka yina bo vandaka ti yo mfunu. Diaka, bampangi mingi pesaka makabu sambu na kupesa maboko na kisalu ya ke salamaka na ntoto ya mvimba. Makabu yina salaka nde bo sadisa bampangi yina bwilaka mpasi na ntoto ya mvimba. Bo sadilaka mambu yai ya kele na Baebreo 13:16: “Beno vila ve na kusala mambu ya mbote mpi na kukabula ti bankaka bima yina beno kele na yo, sambu Nzambi ke waka kiese na bimenga ya mutindu yina.”

8. Yehowa ke pesaka beto ngolo ya kusala nki? (Bafilipi 2:13)

 ⁸ Yehowa ke pesaka beto ngolo. Yehowa kele ngolo mingi kibeni mpi yandi ke vandaka na kiese ya kupesa bansadi na yandi ya kwikama ngolo. (Tanga Bafilipi 2:13.) Keti nge me sambaka dezia Yehowa sambu yandi pesa nge ngolo ya kununga kima mosi yina ke meka nge to ya kukanga ntima na mpasi mosi ya ngolo? Mbala ya nkaka nge me sambaka mpi Yehowa sambu yandi pesa nge ngolo ya kusala bisalu ya konso kilumbu. Kana Yehowa me pesa nge ngolo yina nge lombaka yandi na kisambu, nge lenda ndima mambu yai ya ntumwa Polo tubaka: “Sambu na mambu yonso, mono kele ti ngolo na nzila ya muntu yina ke pesaka mono ngolo.”​—Bafil. 4:13.

9. Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yehowa na mutindu yandi ke kabaka ngolo na yandi? (Tala mpi kifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.)

⁹ Ata beto kele bantu ya kukonda kukuka, beto lenda landa mbandu ya Yehowa na mutindu yandi ke kabaka ngolo na yandi. Beto ta kuka ve kupesa bantu ya nkaka ngolo na beto mutindu Yehowa ke salaka yo. Kansi beto lenda sadila ngolo na beto sambu na kusadisa bo. Beto lenda sadisa bampangi ya minunu to bampangi yina ke bela. Mu mbandu beto lenda sadisa bo na bisalu ya nzo to kukwenda kusumbila bo bima. Kana mpila kele, beto lenda sadisa na kutula bunkete na Nzo ya Kimfumu mpi na kusala bisalu ya kuyidika yo. Kana beto ke sadila ngolo na beto na kusala mambu ya mutindu yina, yo ta sadisa mingi kibeni bampangi na beto.

10. Inki mutindu beto lenda pesa bantu ya nkaka kikesa na mambu yina beto ke tuba?

¹⁰ Kuvila mpi ve nde bangogo ke pesaka ngolo. Keti nge me zaba muntu mosi yina lenda baka kikesa kana nge songa yandi nde nge ke sepela ti mambu yina yandi ke sala? Keti nge me zaba muntu mosi yina kele ti mfunu ya kikesa? Kana mpidina, sala yonso sambu na kusonga yandi nde nge ke tudilaka yandi dikebi. Nge lenda kwenda kutala yandi kimuntu-kimuntu to nge lenda binga yandi na telefone to mpi nge lenda tindila yandi karti, message to texto. Kudiyangisa ve mingi sambu na mambu yina nge ta tuba. Mwa mambu fioti mpamba ya ke katuka na ntima yina nge lenda tuba, lenda vanda kibeni mambu yina mpangi yina vandaka ti yo mfunu sambu yandi landa kusadila Yehowa na mutindu ya mbote to sambu yandi kudiwa mbote.​—Bing. 12:25; Baef. 4:29.

11. Inki mutindu Yehowa ke sadilaka mayele na yandi?

¹¹ Yehowa ke pesaka beto mayele. Yakobo sonikaka nde: “Kana muntu mosi na kati na beno me konda mayele, bika yandi landa kulomba na Nzambi, sambu yandi ke kabaka mingi na bantu yonso mpi kukonda kusosa bifu.” (Yak. 1:5; noti na nsi ya lutiti.) Yo ke monisa nde Yehowa ke bumbaka ve mayele na yandi sambu na yandi mosi. Yandi ke pesaka yo mpi bantu ya nkaka. Simba  mpi nde ntangu Yehowa ke pesaka bantu mayele, yandi ke salaka yo “kukonda kunganina” to “kukonda kusosa bifu.” Yandi ke zolaka ve nde beto kudiyangisa ntangu beto ke sosa lutwadisu na yandi. Nkuntu, yandi ke lombaka beto na kusosa yo.​—Bing. 2:1-6.

12. Inki mabaku beto kele ti yo ya kusonga bantu ya nkaka mambu yina beto me zaba?

¹² Ebuna beto? Keti beto lenda landa mbandu ya Yehowa ya kukaba mayele na beto? (Nk. 32:8) Bansadi ya Yehowa ke vandaka ti mabaku mingi ya kusonga bantu ya nkaka mambu yina bo me longuka. Mu mbandu, beto ke pesaka bansamuni ya mpa formasio na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote. Ti ntima-nda yonso, bankuluntu ke sadisaka bansadi ya kisalu mpi bampangi-babakala yina me bakaka mbotika na kuzaba mutindu ya kulungisa mikumba na bo na dibundu. Diaka, bampangi yina kele ti eksperiansi na kisalu ya kutunga mpi ya kuyidika bisika na beto ya lusambu ke pesaka bampangi ya nkaka formasio.

13. Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yehowa na yina me tala kukaba mayele?

¹³ Bampangi yina ke pesaka bampangi ya nkaka formasio, ke salaka yonso sambu na kulanda mbandu ya Yehowa ntangu bo ke sala yo. Kuvila ve nde Yehowa ke bumbaka ve mayele na yandi sambu na yandi mosi. Yo yina, beto mpi ke zolaka kusonga bantu ya nkaka mambu yina beto me zaba na luzolo yonso. Beto ke bumbaka ve mambu ya nkaka sambu beto ke wa boma nde muntu yina beto ke pesa formasio lenda baka kisika na beto. Beto ke tubaka mpi ve nde: ‘Ata muntu mosi ve pesaka mono formasio. Yandi mpi lenda kudilongukila yandi mosi.’ Bansadi ya Yehowa fwete vanda ve ti kikalulu ya mutindu yina. Beto ke vandaka na kiese ya kusonga bantu ya nkaka mambu yina beto me zaba mpi beto ke salaka yonso sambu na kupesa bo formasio. (1 Bate. 2:8) Beto ke ndimaka nde bo “mpi ta fwana kibeni na kulonga bantu ya nkaka.” (2 Tim. 2:1, 2) Kana beto ke kaba mayele na beto, beto yonso ti bayina beto ke pesa formasio ta kuma mayele mpi ta vanda na kiese mingi.

KANA BETO KE MONA BONSO NDE BO ME MONISILA BETO VE NTONDA

14. Inki bantu mingi ke salaka kana beto me kabila bo?

¹⁴ Kana beto ke kabila bantu ya nkaka, mingi-mingi bampangi na beto, mbala mingi bo ke monisaka ntonda. Bo lenda sonikila beto mukanda sambu na kupesa beto mersi to bo lenda monisila beto ntonda na mutindu ya nkaka. (Bakol. 3:15) Yo ke pesaka beto kiese mingi kibeni ntangu bo ke salaka mutindu yina.

15. Inki beto fwete vila ve ntangu bantu ya nkaka ke monisa ve ntonda?

¹⁵ Kansi bantangu ya nkaka bantu lenda monisila beto ve ntonda. Bantangu ya nkaka beto lenda sadila ntangu na beto, ngolo na beto to bima yina beto kele ti yo sambu na kusadisa bantu ya nkaka. Kansi na nima, beto lenda mona bonso nde bo ke monisila beto ve ntonda. Kana yo me salama mutindu yina, nki beto fwete sala sambu beto landa kaka kuvanda na kiese mpi beto wa ve makasi? Kuvila ve mambu yina Bisalu 20:35, verse ya me simba disolo yai ke tuba. Beto ke vandaka na kiese mingi kibeni kana beto me kabila muntu kansi kiese yina ke katukaka ve na mambu yina muntu ke sala na nima ya kukabila yandi. Beto fwete landa kaka kukabila bantu na kiese yonso ata kana beto ke mona nde bantu ya nkaka ke monisa ve ntonda. Inki lenda sadisa beto? Beto tadila mambu yina lenda sadisa beto.

16. Inki lenda sadisa beto na kulanda kukaba na kiese yonso?

¹⁶ Kuvila ve nde nge ke landa mbandu ya Yehowa. Yandi ke pesaka bantu bima ya mbote ata bo monisa ntonda to ve. (Mat. 5:43-48) Yehowa ke sila nde kana beto ke pesa ‘kukonda kutula kivuvu nde beto ta baka kima na nima, matabisi na beto ta vanda nene.’ (Luka 6:35) “Kima” yina bo  me tubila na verse yai ya beto lenda baka, lenda tendula mpi ntonda. Ata bo pesa beto yo to ve, Yehowa ta futa beto ntangu yonso sambu na mambu ya mbote yina beto ke sala sambu na kusadisa bantu ya nkaka, sambu beto kele ‘bantu yina ke pesaka na kiese.’​—Bing. 19:17; 2 Bak. 9:7.

17. Sambu na nki beto fwete landa kukaba? (Luka 14:12-14)

¹⁷ Beto sadila mambu yina Yezu tubaka ya kele na Luka 14:12-14 sambu na kulanda mbandu ya Yehowa ntangu beto ke kaba. (Tanga.) Ya kieleka, yo kele ve mbi na kubingisa bantu sambu na kudia to kukabila bantu yina lenda kabila beto mpi to kubingisa beto mpi. Kansi nki beto fwete sala kana beto me bakisa nde mbala mingi beto ke kabilaka bantu yina beto me zaba nde bo ta kabila beto mpi? Kana yo kele mutindu yina, beto fwete sala mambu yina Yezu tubaka. Beto lenda kabila muntu yina beto me zaba nde yandi lenda kabila beto ve. Kana beto sala mutindu yina, beto ta vanda na kiese sambu beto ke landa mbandu ya Yehowa. Yo ta sadisa beto mpi na kulanda kuvanda na kiese ata ntangu bantu ya nkaka ke monisa ve ntonda.

18. Inki lenda sadisa beto na kuyindudila ve bantu mambu ya mbi?

¹⁸ Kuyindudila ve bantu mambu ya mbi. (1 Bak. 13:7) Kana muntu mosi me monisila beto ve ntonda, beto lenda kudiyula nde: ‘Keti yo kele kibeni kikalulu na yandi to yandi me vilana?’ Mbala ya nkaka kele ti mambu yina salaka nde yandi monisila beto ve ntonda mutindu beto yindulaka. Bantu ya nkaka lenda sepela ti kima yina beto me sadila bo kansi bo ke kuka ve kumonisa ntonda. Bo lenda wa nsoni ntangu beto ke sadisa bo mingi-mingi kana na bilumbu me luta, bo bantu vandaka kusadisa bantu ya nkaka. Yo vanda mpidina to ve, zola yina Bakristu ke vandaka ti yo fwete pusa beto na kuyindudila ve bampangi na beto mambu ya mbi mpi na kulanda kukaba na kiese yonso.​—Baef. 4:2.

19-20. Sambu na nki beto fwete vanda ntima-nda ntangu beto ke kaba? (Tala mpi kifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.)

¹⁹ Vanda ntima-nda. Na yina me tala kukaba, ntotila Salomo sonikaka nde: “Losa dimpa na nge na masa, sambu na nima ya bilumbu mingi nge ta mona yo diaka.” (Lon. 11:1) Mutindu verse  yina ke monisa yo, bantu ya nkaka lenda monisila beto ntonda “na nima ya bilumbu mingi.” Beto tadila mbandu mosi ya ke monisa nde yo kele kieleka.

²⁰ Bamvula mingi me luta, nkento ya nkengi mosi ya nziunga sonikilaka mpangi-nkento mosi yina katukaka kubaka mbotika mukanda mosi sambu na kupesa yandi kikesa. Na mukanda yango, yandi monisaka mfunu ya kulanda kusadila Yehowa na mutindu ya mbote. Bamvula kiteso ya 8 na nima, mpangi-nkento yina sonikilaka yandi mukanda mpi yandi tubaka nde: “Mono ke zola kusonga nge nde nge sadisaka mono mingi kibeni na bamvula me luta. Ata nge mosi ke zaba yo ve.” Yandi sonikaka diaka nde: “[Mukanda na nge] pesaka mono kibeni kikesa. Kansi kima yina simbaka kibeni ntima na mono kele verse yina nge sonikaka. Mono me vilaka yo ve ata fioti.” a Mpangi-nkento yina tubilaka mwa bampasi yina yandi kutanaka ti yo mpi na nima yandi tubaka nde: “Bantangu ya nkaka, mono vandaka ti mfunu ya kuyambula yonso mpi ya kuyambula kusadila Yehowa. Kansi mono vandaka kuyibuka verse yina nge sonikilaka mono mpi yo pesaka mono kikesa . . . ya kuyambula ve.” Yandi yikaka nde: “Na bamvula 8 yina yonso, ata kima mosi ve pesaka mono kikesa bonso mukanda mpi verse yina nge sonikilaka mono.” Nkento ya nkengi ya nziunga yina waka kiese mingi kibeni ntangu yandi bakaka mukanda yina “na nima ya bilumbu mingi.” Muntu mosi lenda monisila beto mpi ntonda bilumbu mingi na nima ya kusadila yandi diambu ya mbote.

21. Sambu na nki nge fwete yambula ve kulanda mbandu ya kukaba ya Yehowa?

²¹ Mutindu beto me mona yo, Yehowa me salaka beto ti makuki ya mbote kibeni. Kana bo me kabila beto, beto ke waka kiese, kansi beto ke waka diaka kiese mingi kuluta kana beto ke kabila bantu ya nkaka. Beto ke kudiwaka mbote ntangu beto ke sadisaka bampangi na beto ya Bakristu. Beto ke waka mpi kiese ntangu bo ke monisilaka beto ntonda. Ata bo monisila beto ntonda to ve, beto fwete vanda na kiese sambu beto me sala diambu ya mbote. Kuvila ve nde “Yehowa lenda pesa nge bima mingi kuluta” yina nge lenda pesa bantu ya nkaka. (2 Bans. 25:9) Beto lenda kabila ve bantu bima mingi kuluta yina Yehowa lenda pesa beto. Beto ke waka kiese mingi kuluta kana Yehowa me futa beto. Yo yina, beto fwete yambula ve kulanda mbandu ya Tata na beto ya zulu yina ke kabaka.