1-2. (a) Inki beto yonso ke zolaka? (b) Inki kieleka beto me zaba na yina me tala Nzambi?

BETO yonso ke zolaka nde bantu kuzola beto mpi kusadila beto mambu ya mbote. Kana bantu ke sadila beto mambu ya mbi mbala na mbala, beto ke kudimonaka kukonda mfunu mpi ke vidisaka kivuvu.

² Yehowa me zaba nde beto ke vandaka ti nzala ya ngolo nde bantu kuzola beto mpi kusadila beto mambu na mutindu ya mbote. (Nk. 33:5) Nzambi ke zolaka beto mingi mpi ke zolaka nde bantu kusadila beto mambu ya mbote. Beto ke bakisaka kieleka yai na Nsiku yina yandi pesaka dikanda ya Izraele. Kana nge ke kudiyangisa sambu na mambu ya mbi yina bo me sadila nge, bika nde Nsiku ya Moize * kusadisa nge na kubakisa dikebi yina Yehowa ke tudilaka bansadi na yandi.

3. (a) Mutindu Baroma 13:8-10 ke monisa yo, nki mambu beto ke bakisaka ntangu beto ke longuka Nsiku ya Moize? (b) Inki bangiufula beto ta tadila na disolo yai?

³ Ntangu beto ke longukaka Nsiku ya Moize, beto ke bakisaka mawi yina Yehowa ke vandaka na yo sambu na beto. (Tanga Baroma 13:8-10.) Disolo yai ta tubila mwa bansiku yina Yehowa pesaka dikanda ya Izraele mpi beto ta pesa mvutu na bangiufula yai: Inki ke ndimisa beto nde Nsiku vandaka kupusa bantu na kumonisa zola? Sambu na nki beto ke tuba nde yo vandaka kupusa bantu na kuvanda bantu ya lunungu? Inki mutindu bantu yina vandaka ti kiyeka zolaka kusadila Nsiku? Nsiku  vandaka kutanina mingi-mingi banani? Mvutu na bangiufula yai ta pesa beto kikesa, kivuvu mpi yo ta sadisa beto na kukwenda pene-pene ya Tata na beto ya zola.—Bis. 17:27; Bar. 15:4.

4. (a) Sambu na nki beto lenda tuba nde Nsiku ya Moize vandaka ya zola? (b) Na kutadila Matayo 22:36-40, nki bansiku Yezu tubilaka mingi?

⁴ Beto lenda tuba nde Nsiku ya Moize vandaka ya zola sambu Yehowa munkwa na yo kele zola. (1 Yoa. 4:8) Bansiku yai yonso ya Yehowa pesaka bantu ya Izraele vandaka kusiamisa mambu zole ya mfunu: Zola sambu na Nzambi mpi sambu na nkweno. (Levi 19:18; Kul. 6:5; tanga Matayo 22:36-40.) Beto ke bakisa nde bansiku yai yonso ke monisa nde Yehowa ke zolaka beto. Beto tadila mwa bambandu.

5-6. Inki Yehowa ke lombaka bankwelani mpi yandi ke tulaka dikebi na nki mambu? Pesa mbandu.

⁵ Vanda ya kwikama na nkwelani na nge mpi sansa bana mbote. Yehowa ke zolaka nde bankwelani kuzolana mingi kimakulu. (Kuy. 2:24; Mat. 19:3-6) Bizumba kele diambu ya mbi kibeni. Yo yina na Bansiku Kumi, nsiku ya nsambwadi buyisaka kusala bizumba. (Kul. 5:18) Yo kele disumu “na ntwala ya Nzambi” mpi diambu mosi ya nku na makwela. (Kuy. 39:7-9) Kana nkwelani mosi me sala bizumba, nkwelani ya nkaka lenda wa mpasi bamvula mingi.

⁶ Yehowa ke tulaka dikebi mingi na mutindu bankwelani ke sadilaka bankwelani na bo mambu. Yandi lombaka mingi-mingi babakala ya Izraele na kuzitisa bankento na bo. Babakala yina vandaka kuzitisa Nsiku yai vandaka kuzola bankento na bo mpi vandaka kufwa ve makwela sambu na bikuma ya mpamba-mpamba. (Kul. 24:1-4; Mat. 19:3, 8) Kansi, kana diambu mosi ya mpasi me basika mpi yandi me fwa makwela ti nkento na yandi, yandi fwete pesa yandi mukanda ya kufwa makwela. Mukanda yina ta tanina nkento yango sambu bantu kumona ve nde yandi me sala bizumba. Diaka, na ntwala nde bakala yina kupesa nkento mukanda ya kufwa makwela, yo vandaka kulomba nde yandi solula ntete ti bankuluntu ya mbanza. Mutindu yina, bankuluntu lenda pesa yandi bandongisila sambu na kuyidika makambu na makwela na bo. Kana bakala mosi na Izraele me fwa makwela sambu na bikuma ya mpamba-mpamba, Yehowa vandaka kulandila bakala yina sambu yandi vandaka kubakisa mawa mpi mpasi yina nkento vandaka kuwa.—Mal. 2:13-16.

7-8. (a) Inki Yehowa ke lomba bibuti? (Tala kifwanisu ya lutiti ya zulu.) (b) Mambu yai ke longa beto nki?

⁷ Nsiku ke monisa mpi nde Yehowa vandaka kutula dikebi mingi na bana. Yehowa pesaka bibuti mukumba ya kulungisa bampusa ya kinsuni mpi ya kimpeve ya bana na bo. Bibuti vandaka kusadisa bana na bo na kuzitisa bansiku ya Yehowa mpi kuzola yandi. (Kul. 6:6-9; 7:13) Yehowa vandaka kupesa bantu ya Izraele ndola ntangu bo vandaka kuniokula bana na bo. (Yer. 7:31, 33) Yo lombaka ve nde bibuti kubaka bana bonso bima ya mpamba kansi bonso bimvwama to makabu ya Yehowa yina bo fwete baka na mbalu.—Nk. 127:3.

⁸ Malongi yina beto ke baka: Yehowa ke tulaka dikebi mingi na mutindu bankwelani ke sadilaka bankwelani na bo mambu. Yandi ke zolaka mpi nde bibuti kuzola bana na bo sambu yandi ta sambisa bibuti yina ke niokula bana na bo.

9-11. Sambu na nki nsiku ya Yehowa buyisaka kuyuma ntima?

⁹ Kuyuma ntima ve. Nsiku ya Kumi buyisaka kuyuma ntima to kuyedisa nzala ya mbi ya kuzola bima ya muntu ya nkaka. (Kul. 5:21; Bar. 7:7) Yehowa pesaka Nsiku yai sambu na kulonga bansadi na yandi dilongi mosi ya  mfunu nde bo fwete tanina ntima disongidila mabanza mpi mawi na bo. Yandi ke zaba nde na ntwala nde muntu kusala mambu ya mbi, yo ke yantikaka na bangindu mpi na mabanza. (Bing. 4:23) Kana muntu ya Izraele kubika banzala ya mbi kuyela na ntima na yandi, yo vandaka kutinda yandi na kusadila bantu mambu ya mbi. Ntotila Davidi bwaka na mutambu yai. Na kutuba ya mbote, yandi vandaka ve muntu ya mbi. Kansi, kilumbu mosi yandi zolaka nkento ya nkani. Nzala yina ya mbi nataka yandi na kusala disumu. (Yak. 1:14, 15) Davidi salaka bizumba, yandi sosaka kukusa bakala ya nkento yina mpi fwaka yandi.—2 Sam. 11:2-4; 12:7-11.

¹⁰ Na Izraele, kana muntu me zola kima ya muntu ya nkaka, Yehowa vandaka kuzaba sambu yandi ke zabaka bangindu ya kele na ntima. (1 Bans. 28:9) Nsiku yai vandaka kulomba bantu ya Izraele na kuvanda ve ti mabanza yina ke nataka na mambu ya mbi. Ya kieleka, Yehowa kele Tata ya mayele mpi ya zola kibeni!

¹¹ Malongi yina beto ke baka: Yehowa ke monaka kaka ve mambu yina kele na nganda kansi yandi ke monaka kibeni mambu yina kele na kati ya ntima na beto. (1 Sam. 16:7) Yandi ke zabaka mabanza, mawi mpi bisalu na beto yonso. Yandi ke tulaka dikebi na mambu ya mbote ya kele na ntima na beto mpi ke siamisaka beto na kusala yo. Kansi, yandi ke zolaka nde beto zaba mpi beto yala mabanza ya mbi sambu beto sala ve mambu ya mbi.—2 Bans. 16:9; Mat. 5:27-30.

12. Nsiku ya Moize vandaka kulonga nki?

¹² Nsiku ya Moize ke longa beto mpi nde Yehowa ke zolaka lunungu. (Nk. 37:28; Yez. 61:8) Yehowa kele mbandu ya mbote na mutindu ya kusadila bantu ya nkaka mambu. Ntangu bantu ya Izraele vandaka kulemfuka na bansiku yai, Yehowa vandaka kusakumuna bo. Kansi ntangu bo vandaka kulemfukila yo ve, bo vandaka kumona mpasi. Beto tadila bansiku ya nkaka zole.

13-14. Nsiku ya ntete mpi ya zole na Bansiku Kumi vandaka kulomba nki mpi nki mambote bantu ya Izraele vandaka kubaka ntangu bo vandaka kulemfuka?

¹³ Sambila kaka Yehowa. Nsiku ya ntete mpi ya zole na Bansiku Kumi vandaka kulomba bantu ya Izraele na kusambila kaka Yehowa kansi ve biteki. (Kub. 20:3-6) Bansiku yai vandaka ve sambu na mambote ya Yehowa kansi sambu na mambote ya bansadi na yandi. Ntangu bo vandaka kulemfukila yandi, luzingu na bo vandaka mbote. Kansi, ntangu bo vandaka kusambila banzambi ya makanda, bo vandaka kumona mpasi.

¹⁴ Beto tadila mbandu ya bantu ya Kanana. Bo vandaka kusambila biteki na kisika ya kusambila Nzambi ya kieleka. Yo yina, bo vandaka kuniokwama. (Nk. 115:4-8) Lusambu na bo vandaka kupesa bantu nswa ya kusala bizumba mpi kutambika bana na bo. Kiteso mosi, ntangu bantu ya Izraele vandaka kusambila biteki na kisika ya kusambila Yehowa bo vandaka kuniokwama, bo ti mabuta na bo. (2 Bans. 28:1-4) Ntangu bantu yina vandaka ti kiyeka vandaka kulemfuka ve na bansiku ya Yehowa, bo vandaka kuyala mbote ve mpi bo vandaka kuniokula bansukami. (Ezek. 34:1-4) Yehowa kebisaka bantu ya Izraele nde yandi ta sambisa bantu yonso ya ke niokula bankento mpi bana yina me konda lutaninu. (Kul. 10:17, 18; 27:19) Kansi Yehowa vandaka kusakumuna bansadi na yandi ntangu bo vandaka ya kwikama mpi vandaka kusadila bantu ya nkaka mambu ya mbote.—1 Bant. 10:4-9.

15. Mbandu ya Yehowa ke longa beto nki?

¹⁵ Malongi yina beto ke baka: Beto lenda pesa  ve Yehowa foti ntangu bantu yina ke tubaka nde bo ke sadilaka yandi ke zitisa ve bansiku na yandi kansi ke niokula bansadi na yandi. Yehowa ke zolaka beto mpi ke zabaka ntangu bo ke niokulaka beto. Yandi ke bakisaka mbote-mbote bampasi na beto kuluta mutindu mama ke bakisaka bampasi ya mwana na yandi. (Yez. 49:15) Ata yandi ta pesa ve ndola na mbala mosi, na ntangu ya me fwana yandi ta sambisa bantu yina ke balula ve ntima na mutindu bo ke sadila bantu ya nkaka mambu.

16-18. Inki mambu Nsiku ya Moize vandaka kutubila mpi nki malongi beto ke baka?

¹⁶ Nsiku ya Moize vandaka kutubila mambu mingi ya luzingu ya bantu ya Izraele, yo lombaka nde bazuzi kusambisa bansadi ya Nzambi na lunungu. Bazuzi vandaka kusambisa kaka ve mambu ya kimpeve, bo vandaka mpi kusambisa mambu bonso kukonda kuwakana mpi kufwa bantu. Beto tadila bambandu yai.

¹⁷ Kana muntu mosi ya Izraele me fwa muntu, bo vandaka kufwa yandi ve na mbala mosi. Bankuluntu ya mbanza vandaka kusala bansosa na ntwala ya kubaka lukanu sambu na kuzaba kana yo ta lomba nde bo fwa yandi to ve. (Kul. 19:2-7, 11-13) Bo vandaka mpi kusambisa mambu ya nkaka, mu mbandu, mavwanga na dibuta mpi kukabisa bima. (Kub. 21:35; Kul. 22:13-19) Ntangu bankuluntu vandaka kusambisa mambu mbote mpi ntangu bantu ya Izraele vandaka kulemfukila Nsiku, yo vandaka kunatila bo mambote mpi bo vandaka kupesa Yehowa lukumu.—Levi 20:7, 8; Yez. 48:17, 18.

¹⁸ Malongi yina beto ke baka: Yehowa ke tulaka dikebi na mambu yonso ya luzingu na beto. Yandi ke zolaka nde beto sadila bantu ya nkaka mambu na zola mpi na lunungu. Yandi ke monaka mambu yonso ya beto ke salaka mpi ke tubaka ata na kinsweki.—Baeb. 4:13.

19-21. (a) Inki mutindu bankuluntu ti bazuzi vandaka kusadila bansadi ya Nzambi mambu? (b) Inki bansiku Yehowa tulaka sambu na kutanina bantu mpi nki malongi beto ke baka?

¹⁹ Yehowa vandaka kutanina bansadi na yandi na bikalulu ya mbi ya bantu yina vandaka kuzinga pene-pene na bo. Yo yina, yandi lombaka nde bankuluntu mpi bazuzi kusadila Nsiku kukonda kupona-pona. Yo lombaka mpi nde bazuzi kuvanda ve makambu ngolo ntangu bo ke sambisa bansadi ya Nzambi. Kansi, yo lombaka nde bo zola lunungu.—Kul. 1:13-17; 16:18-20.

²⁰ Mawa ya Yehowa sambu na bansadi na yandi pusaka yandi na kutula bansiku yina ta tanina bo na kusadila ve bampangi na bo mambu ya mbi. Mu mbandu, Nsiku vandaka kukanga bantu nzila ya kukusila bankaka makambu. Muntu yina bo me funda vandaka ti nswa ya kuzaba muntu yina me funda yandi. (Kul. 19:16-19; 25:1) Na ntwala ya kundima mambu yina bo me fundila yandi, yo vandaka kulomba nde bantu zole kuta kimbangi. (Kul. 17:6; 19:15) Inki vandaka kukumina  muntu ya Izraele yina me sala kifu ya nene kansi mbangi mosi mpamba me mona yandi? Muntu yango lendaka ve kuyindula nde yandi ta baka ve ndola sambu Yehowa monaka yandi. Batata vandaka ti kiyeka na dibuta, kansi kiyeka na bo vandaka ti bandilu. Sambu na mavwanga ya nkaka yina vandaka kubasika na dibuta, bankuluntu ya mbanza vandaka kutadila yo mpi vandaka kubaka lukanu.—Kul. 21:18-21.

²¹ Malongi yina beto ke baka: Yehowa kele mbandu ya mbote; yandi ke sadilaka ve bantu mambu ya mbi. (Nk. 9:7) Yandi ke sakumunaka bantu yonso yina ke lemfukilaka bansiku na yandi kansi yandi ke pesaka ndola na bantu yina ke sadilaka kiyeka na bo na mutindu ya mbi. (2 Sam. 22:21-23; Ezek. 9:9, 10) Bantu ya nkaka lenda sala mambu ya mbi mpi kutina ndola kansi Yehowa me zaba ntangu ya me fwana sambu na kupesa bo ndola. (Bing. 28:13) Kana bo balula ve ntima, ntama mingi ve bo ta bakisa nde “kubwa na maboko ya Nzambi ya moyo kele kima ya boma kibeni.”—Baeb. 10:30, 31.

22-24. (a) Nsiku vandaka kutanina mingi-mingi banani mpi yo ke longa beto nki sambu na Yehowa? (b) Inki lukebisu kele na Kubasika 22:22-24?

²² Nsiku vandaka kutanina mingi-mingi bantu yina vandaka ve na lutaninu, mu mbandu bana-nsiona, mifwidi mpi banzenza. Nzambi pesaka bazuzi nsiku yai: “Nge fwete sambisa ve mambu ya munzenza to ya mwana ya me konda tata na mutindu ya mbi, mpi nge fwete kanga  ve lele ya mufwidi ya nkento bonso kidimbu sambu na mfuka.” (Kul. 24:17) Yehowa vandaka kutula dikebi mingi na bantu yina vandaka ve na lutaninu. Yandi vandaka kupesa ndola na bantu yina vandaka kuniokula bo.—Tanga Kubasika 22:22-24.

²³ Nsiku vandaka kutanina mpi bantu ya dibuta na kuvukisa ve nitu bo na bo. (Levi 18:6-30) Na kuswaswana ti bantu ya makanda yina vandaka na nziunga ya Izraele, yina vandaka kuvukisa nitu bo na bo, bansadi ya Yehowa vandaka kundima dibanza ya Yehowa ya kumenga kikalulu yai.

²⁴ Malongi yina beto ke baka: Yehowa ke zolaka nde bantu yina kele ti kiyeka kuzola bantu yonso yina bo ke twadisa. Yandi ke mengaka mitindu yonso ya kuvukisa nitu na mutindu ya mbi mpi ke zolaka nde bo tanina bantu ya me konda lutaninu mpi kusadila bo mambu ya mbote.

25-26. (a) Sambu na nki beto lenda tuba nde zola ti lunungu kele bonso mpema ti luzingu? (b) Inki beto ta tubila na disolo ya ke landa na ndonga ya masolo yai?

²⁵ Zola ti lunungu kele bonso mpema ti luzingu. Mosi lenda vanda ve kukonda ya nkaka. Mutindu mosi bo lenda kabula ve zola ti lunungu. Kana beto ke ndima nde Yehowa ke sadilaka beto mambu ya mbote, beto ta kuma kuzola yandi mingi. Kana beto ke zola Nzambi mpi bansiku na yandi, yo ta sadisa beto na kuzola bantu ya nkaka mpi kusadila bo mambu ya mbote.

²⁶ Nsiku ya Moize vandaka kusadisa bantu ya Izraele na kuvanda banduku ya ngolo ya Yehowa. Sambu Yezu lungisaka Nsiku, bansadi ya Nzambi ke vandaka diaka ve na nsi ya Nsiku mpi Nzambi tulaka diaka kima mosi ya kuluta mbote. (Bar. 10:4) Ntumwa Polo tubaka nde Nsiku vandaka “kivudi ya mambu ya mbote yina ke kwisa.” (Baeb. 10:1) Disolo ya ke landa na ndonga ya masolo yai ta tubila mambu yango ya mbote mpi mfunu ya zola ti lunungu na dibundu.