1. Bonso ntotila Davidi, nki ngiufula bampangi ya nkaka lenda kudiyula?

BETO yonso ke zolaka kuzinga na ngemba. Ata muntu mosi ve ke zolaka kuvanda ti basusi. Kansi, bantangu ya nkaka beto lenda vanda ti basusi ya ngolo. Yo yina, bansadi ya nkaka ya Yehowa lenda yula ngiufula yina ntotila Davidi yulaka Yehowa nde: “Tii nki ntangu mono ta kudiyangisa, ti mawa na ntima na mono konso kilumbu?”—Nk. 13:2.

2. Inki beto ta tubila na disolo yai?

² Ata bantangu ya nkaka beto yonso ke vandaka ti basusi, kele ti mambu yina beto lenda sala sambu na kudiyangisa ve mingi. Na disolo yai, beto ta tubila ntete mwa mambu yina lenda sala nde beto kuma ti basusi. Na nima, beto ta tubila mambu sambanu yina beto lenda sala sambu na kubikala pima ntangu beto ke kutana ti bampasi.

3. Inki mambu lenda sala nde beto kuma ti basusi, keti beto ta kuka kukanga yo nzila?

³ Mambu mingi lenda sala nde beto kuma ti basusi mpi beto lenda kanga yo ve nzila. Mu mbandu beto ta kuka ve kusala nde ntalu ya madia, ya bilele mpi ya kufutila nzo kumata ve. To beto ta kuka ve kukanga banduku ya kisalu to ya nzo-nkanda nzila ya kupusa beto na kukusa to na kusala mansoni. Diaka, beto ta kuka ve kukanga bantu nzila ya kusala mubulu to ya kusala mambu ya nku na kisika yina beto ke zingaka. Beto ke kutana ti  mambu yai ya mpasi sambu beto ke zinga na nsi-ntoto yina bantu mingi ke zitisaka ve minsiku ya Biblia. Satana, nzambi ya nsi-ntoto yai ke zaba nde “basusi ya ngidika yai ya bima” ta sala nde bantu ya nkaka kusadila ve Yehowa. (Mat. 13:22; 1 Yoa. 5:19) Yo yina, beto ke yituka ve na kumona nde nsi-ntoto yai me fuluka ti mambu ya mbi yina ke pusa bantu na kukuma ti basusi ya ngolo.

4. Inki lenda kumina beto kana beto kele ti basusi ya ngolo?

⁴ Kana beto ke kudiyangisa mingi sambu na bampasi yina beto ke kutana ti yo, yo lenda sala nde beto kuma kuyindula kaka bampasi yango. Mu mbandu, beto lenda kudiyangisa nde beto ta zwa ve mbongo ya me fwana sambu na kusumba bima yina beto kele ti yo mfunu to nde beto lenda bela mpi kukuka ve kusala kisalu to nkutu nde kisalu na beto lenda fwa. Beto lenda kudiyangisa mpi nde beto ta fwa nsiku ya Nzambi kana beto me kutana ti mpukumuna. Kubika fioti Satana ta pusa bantu na yandi na kunwanisa bansadi ya Nzambi, yo yina beto lenda kudiyangisa sambu na mambu yina beto ta sala ntangu bo ta nwanisa beto. Beto lenda kudiyula nde: ‘Keti yo kele mbi na kudiyangisa sambu na mambu yai?’

5. Inki Yezu zolaka kutuba ntangu yandi tubaka nde “beno bika kudiyangisa”?

⁵ Yezu songaka balongoki na yandi nde: “Beno bika kudiyangisa.” (Mat. 6:25) Keti Yezu zolaka kutuba nde beto fwete kudiyangisa ve ata fioti? Ve, yo ke tendula ve mpidina. Nkutu bansadi ya nkaka ya kwikama ya Yehowa ya ntangu ya ntama vandaka ti basusi kansi Yehowa landaka kuzola bo. * (1 Bant. 19:4; Nk. 6:3) Yezu tubaka mambu yina sambu na kupesa beto kikesa. Yandi zolaka ve nde beto kudiyangisa mingi sambu na bima ya kinsuni, sambu yo ta kanga beto nzila ya kusadila Yehowa. Ebuna, nki beto lenda sala ntangu beto kele ti basusi?—Tala lupangu “ Mambu Yina Nge Lenda Sala.”

6. Mutindu Bafilipi 4:6, 7 ke monisa yo, nki lenda sadisa beto ntangu beto kele ti basusi?

⁶ (1) Samba mbala na mbala. Kana nge kele ti basusi sambu nge ke kutana ti bampasi, samba Yehowa sambu yandi sadisa nge. (1 Pie. 5:7) Yehowa ta pesa nge ‘ngemba na yandi yina me luta mayele yonso ya bantu ya kubakisa mambu.’ (Tanga Bafilipi 4:6, 7.) Yandi ta pesa nge ngemba yina na nzila ya mpeve santu na yandi.—Bag. 5:22.

7. Inki beto fwete vila ve ntangu beto ke samba?

⁷ Ntangu nge ke samba Yehowa, kangudila yandi ntima na nge. Songa yandi mambu yonso yina ke yangisa nge. Tendudila yandi mpi mutindu nge ke kudiwa. Kana nge ta kuka kuyidika mambu yango, lomba yandi mayele sambu na kuzaba mambu yina nge lenda sala to ngolo sambu na kusala yo. Kana nge ke kuka ve kuyidika mambu yango, lomba Yehowa na kusadisa nge sambu nge vanda ve ti basusi ya ngolo. Kana nge songa Yehowa mbote-mbote mambu yina ke yangisa nge, yo ta sadisa nge na kumona mvutu na yandi. Kana nge ke zwa ve mvutu nswalu na bisambu na nge, kulemba ve nitu. Yehowa ke zola ve nde nge suka kaka na kusonga yandi mambu yina ke yangisa nge kansi yandi ke zola mpi nde nge landa kusonga yandi yo.—Luka 11:8-10.

8. Inki beto fwete tuba na bisambu na beto?

⁸ Ntangu nge ke songa Yehowa basusi na nge na kisambu, pesa yandi mpi matondo sambu na mambu ya mbote yina yandi me sadila nge. Yo kele mbote na kuyibuka mambu yonso  ya mbote yina Yehowa me sadilaka beto ata ntangu beto ke kutana ti bampasi. Kansi, nki nge fwete sala kana nge ke kuka ve kusonga Yehowa basusi na nge? Kuvila ve nde Yehowa ta pesa mvutu na kisambu na nge ata kana nge tuba kaka nde: ‘Pardo Yehowa sadisa mono!’—2 Bans. 18:31; Bar. 8:26.

9. Inki beto fwete sala kana beto ke wa boma?

⁹ (2) Tula ntima na mayele ya Yehowa kansi na mayele na nge ve. Na mvu-nkama ya 8 na ntwala ya ntangu na beto, bantu ya Yuda waka boma ntangu bantu ya Asiria zolaka kunwanisa bo. Bantu ya Yuda zolaka ve nde bantu ya Asiria kununga bo, yo yina bo lombaka lusadisu na bantu ya Ezipte, yina vandaka ve kusadila Yehowa. (Yez. 30:1, 2) Yehowa songaka bo nde mambu ya mpasi ta kumina bo sambu bo tulaka ntima na Ezipte. (Yez. 30:7, 12, 13) Na nzila ya Yezaya, Yehowa songaka bantu ya Yuda mambu yina bo fwete sala sambu na kuvanda na lutaninu ya kieleka. Yandi tubaka nde: “Beno ta vanda ngolo kana beno bikala pima mpi beno tula ntima” na mono.—Yez. 30:15b.

10. Na nki mambu beto lenda monisa nde beto ke tudila Yehowa ntima?

¹⁰ Inki beto lenda sala sambu na kutudila Yehowa ntima? Beto tadila mwa bambandu yai. Yindula nde nge me zwa kisalu mosi yina bo ta futaka nge mbongo mingi kansi bo ke lomba nge na kusala bantangu mingi mpi kisalu yango ta kanga nge nzila ya kusadila Yehowa mbote. To yindula nde kisika ya nge ke salaka muntu mosi ke zola nge kansi muntu yango kele ve Mbangi ya Yehowa. To muntu mosi ya dibuta na beno me songa nge nde yandi ta buya nge kana nge landa kusadila Yehowa. Na mambu yai yonso, yo ta vanda mpasi nde nge baka lukanu ya mbote. Kansi na konso diambu Yehowa ta songa nge mambu yina nge fwete sala. (Mat. 6:33; 10:37; 1 Bak. 7:39) Keti nge ta tudila Yehowa ntima mpi nge ta lemfuka na mambu yango?

11. Inki masolo ya Biblia beto lenda longuka sambu yo sadisa beto na kuwa ve boma ntangu bo ke niokula beto?

¹¹ (3) Baka malongi na bambandu ya mbote mpi ya mbi. Biblia ke tubilaka masolo ya ke monisa mfunu ya kuvanda pima mpi ya kutudila Yehowa ntima. Ntangu nge ke longuka masolo yango, tala mambu yina sadisaka bansadi ya Nzambi na kubikala pima ntangu bo kutanaka ti bampasi ya ngolo. Mu mbandu, ntangu Tribinale ya Nene ya Bayuda songaka bantumwa nde bo samuna diaka ve, bo waka ve boma. Kansi, bo tubaka ti kikesa yonso nde: “Beto fwete lemfukila Nzambi bonso mfumu na kisika ya kulemfukila bantu.” (Bis. 5:29) Ata bo bulaka bo ngolo, bantumwa waka ve boma. Sambu na nki? Sambu bo zabaka nde Yehowa ta sadisa bo. Yandi vandaka kusepela ti bo. Yo yina, bo landaka kusamuna nsangu ya mbote. (Bis. 5:40-42) Mutindu mosi, ntangu bo zolaka kufwa longoki Etiene, yandi waka ve boma. ‘Luse na yandi kumaka bonso luse ya wanzio.’ (Bis. 6:12-15) Sambu na nki? Sambu yandi zabaka nde yandi ke sepedisa Yehowa.

12. Mutindu 1 Piere 3:14; 4:14 ke monisa yo, sambu na nki beto fwete vanda na kiese ntangu bo ke niokula beto?

¹² Bantumwa ndimaka kibeni nde Yehowa vandaka ti bo. Yandi pesaka bo ngolo ya kusala bimangu. (Bis. 5:12-16; 6:8) Kansi bubu yai, Yehowa me pesaka beto ve ngolo ya kusala bimangu. Ata mpidina, na nsadisa ya Ndinga na yandi, Yehowa ke monisa beto nde ata beto mona mpasi sambu beto ke sala mambu ya mbote, beto lenda vanda na kiese sambu beto ke sepedisa yandi mpi mpeve na yandi kele ti beto. (Tanga 1 Piere 3:14; 4:14.) Yo yina, na kisika ya kuyindula kaka mambu yina beto ta sala ntangu beto ta kutana ti bampasi ya ngolo na bilumbu ke kwisa, beto fwete tula dikebi  ya mingi na mambu ya beto ke sala bubu sambu yo sadisa beto na kundima nde Yehowa ta sadisa beto mpi ta gulusa beto. Bonso balongoki ya mvu-nkama ya ntete, beto fwete tula ntima na lusilu yai ya Yezu: “Mono ta pesa beno bangogo mpi mayele yina bambeni na beno yonso ta kuka ve kunwanisa to kutudila ntembe.” Yandi ke sila beto nde: “Kana beno kanga ntima beno ta tanina luzingu na beno.” (Luka 21:12-19) Beto fwete vila ve nde Yehowa ke bumbaka na mabanza na yandi mambu ya fioti-fioti ya bansadi na yandi ya kwikama mpi yandi ta futumuna bo.

13. Inki malongi beto me baka na mbandu ya bantu yina bikalaka ve pima mpi tudilaka ve Yehowa ntima?

¹³ Beto lenda baka diaka malongi na bantu yina bikalaka ve pima mpi tudilaka ve Yehowa ntima. Ntangu beto ke longuka malongi ya bantu yina ya mbi, yo ta sadisa beto na kusala ve bifu yina bo salaka. Mu mbandu ntangu Aza kumaka ntotila ya Yuda mpi kimvuka mosi ya nene ya basoda kwisaka kunwanisa yandi, yandi tudilaka Yehowa ntima mpi Yehowa sadisaka yandi na kununga bitumba yina. (2 Bans. 14:9-12) Kansi na nima, ntangu kibuka mosi ya fioti ya basoda ya ntotila Basha ya Izraele kwisaka kunwanisa yandi, Aza futaka basoda ya Siria sambu bo sadisa yandi na kisika ya kusosa lusadisu ya Yehowa mutindu yandi salaka yo ntete. (2 Bans. 16:1-3) Diaka, na nsuka ya luzingu na yandi ntangu yandi belaka maladi ya ngolo, yandi tudilaka ve Yehowa ntima sambu na kusosa lusadisu.—2 Bans. 16:12.

14. Inki dilongi beto lenda baka na bifu yina Aza salaka?

¹⁴ Na luyantiku, Aza tudilaka Yehowa ntima ntangu yandi kutanaka ti mambu ya mpasi. Kansi na nima yandi tudilaka ve Yehowa ntima sambu na kusosa lusadisu; yandi sosaka kuyidika mambu na mutindu na yandi. Ntete yo monanaka bonso nde ngindu yina Aza vandaka ti yo ya kusosa lusadisu na bantu ya Siria sambu na kunwanisa bantu ya Izraele vandaka mbote. Kansi, kuwakana yina yandi salaka ti bantu ya Siria vandaka sambu na ntangu fioti. Na nzila ya Profete mosi, Yehowa songaka yandi nde: “Sambu nge tulaka ntima na ntotila ya Siria kansi nge tulaka ve ntima na Yehowa Nzambi na nge, basoda ya ntotila ya Siria me tina na maboko na nge.” (2 Bans. 16:7) Beto fwete kuditudila ve ntima mpi kusosa ve kuyidika mambu na mutindu na beto mosi. Kansi beto fwete tudila Yehowa ntima mpi kusosa lusadisu na yandi na Ndinga na yandi. Ata ntangu yo ke lomba nde beto baka lukanu mosi nswalu, beto fwete bikala pima mpi kutudila Yehowa ntima sambu yandi sadisa beto na kubaka lukanu mosi ya mbote.

15. Inki beto lenda sala ntangu beto ke tanga Biblia?

¹⁵ (4) Kanga baverse ya Biblia na ntu. Kana nge me zwa baverse ya Biblia yina ke monisa mfunu ya kubikala pima mpi ya kutudila Yehowa ntima, sosa kukanga yo na ntu. Sambu na kukanga yo mbote, nge fwete tanga yo na ndinga ya ngolo to kusonika yo mpi kutanga yo diaka mbala na mbala. Nzambi songaka Yozue na kutanga mukanda ya bansiku mbala na mbala na ndinga ya nsi sambu na kusala mambu na mayele yonso. Mambu yina sadisaka yandi na kuwa ve boma kansi na kuvanda ngolo sambu na kutwadisa bantu ya Nzambi. (Yoz. 1:8, 9) Baverse mingi yina kele na Ndinga ya Nzambi lenda sadisa nge na kuvanda ti ngemba ya mabanza mpi ya ntima ntangu nge ke kutana ti mambu ya mpasi, yina lenda sala nde nge wa boma to nge kuma ti basusi ya ngolo.—Nk. 27:1-3; Bing. 3:25, 26.

16. Inki mutindu Yehowa ke sadilaka bampangi sambu na kusadisa beto na kuvanda pima mpi na kutudila yandi ntima?

¹⁶ (5) Kangama ti bansadi ya Nzambi. Yehowa ke sadilaka bampangi na beto sambu na kusadisa beto na kubikala pima mpi na kutudila  yandi ntima. Na balukutakanu, beto ke bakaka malongi ya mbote na badiskure, na bakomantere mpi na masolo ya ke pesa kikesa yina beto ke solulaka ti bampangi. (Baeb. 10:24, 25) Beto ke bakaka diaka kikesa ya mingi ntangu beto ke songaka bampangi yina beto ke tudilaka ntima mambu yina ke yangisa beto. “Ndinga ya mbote” ya nduku lenda lembika basusi na beto.—Bing. 12:25.

17. Mutindu Baebreo 6:19 ke monisa yo, nki mutindu kivuvu na beto ya Kimfumu ta sadisa beto na kuvanda pima na bantangu ya mpasi?

¹⁷ (6) Vanda ti kivuvu ya ngolo. Kivuvu na beto ya Kimfumu kele “bonso longo sambu na moyo,” yo ke pesaka beto kikesa ata ntangu beto ke kutana ti mambu ya mpasi to beto kele ti basusi ya ngolo. (Tanga Baebreo 6:19.) Kana beto ke yindula balusilu ya Yehowa sambu na bilumbu ke kwisa, yo ta sadisa beto na kukatula basusi. (Yez. 65:17) Kudimona na mabanza na nsi-ntoto ya mpa, kisika basusi yonso ta vanda ve. (Mika 4:4) Ntangu nge ke songa bantu ya nkaka mambu ya me tala nsi-ntoto ya mpa, yo ta sadisa nge na kukumisa kivuvu na nge ngolo. Kudipesa na kisalu ya kusamuna mpi ya kukumisa bantu balongoki. Kana nge sala mutindu yina, nge ta “vanda kibeni ti kivuvu ya ngolo tii na nsuka.”—Baeb. 6:11.

18. Inki mambu ya mpasi beto lenda kutana ti yo na bilumbu ke kwisa mpi nki ta sadisa beto na kukanga ntima?

¹⁸ Mutindu nsi-ntoto yai ke kuma na nsuka, beto ta kutana ti mambu mingi ya mpasi yina ta pusa beto na kuvanda ti basusi ya ngolo. Mukapu ya mvula sambu na mvu 2021 ta sadisa beto na kukanga ntima na mambu ya mpasi, na kubikala pima mpi kutudila Yehowa ntima. Na mvula yai, beto fwete monisa na mambu yina beto ke sala nde beto ke kwikila na lusilu yai ya Yehowa: “Beno ta vanda ngolo kana beno bikala pima mpi beno tula ntima.”—Yez. 30:15.