1-2. Inki mambu muntu mosi sonikaka mpi nki beto ta tubila na disolo yai?

BUBU yai bantu mingi ke tubaka nde bo ke kwikilaka na Yezu kansi bo ke lemfukaka ve na mambu yina yandi longaka. (2 Tim. 4:3, 4) Muntu mosi sonikaka nde: “Kana Yezu ya nkaka me basika bubu yai mpi yandi ke tuba mambu mutindu Yezu tubaka . . . , keti beto ta buya yandi mutindu beto buyaka Yezu ya ntete bamvula 2000 me luta? . . . Mvutu kele nde: Ee, beto ta buya yandi.”

² Bantu mingi na mvu-nkama ya ntete waka mambu yina Yezu longaka mpi monaka mambu ya kuyituka yina yandi salaka kansi bo ndimaka yandi ve. Sambu na nki? Na disolo ya me luta, beto tubilaka bikuma iya yina pusaka bantu na kubuya mambu yina Yezu tubaka mpi yina yandi salaka. Na disolo yai, beto ta tadila bikuma iya ya nkaka. Beto ta mona mpi sambu na nki bantu mingi bubu yai ke buyaka balongoki ya Yezu mpi nki lenda sadisa beto na kulanda kuvanda balongoki na yandi.

3. Inki mambu Yezu salaka yina pusaka bantu ya nkaka na kubuya yandi?

³ Ntangu Yezu vandaka awa na ntoto, yandi vandaka kuzinga ti bantu ya mitindu yonso. Yandi vandaka kudia ti bamvwama mpi bantu ya lukumu kansi yandi vandaka mpi kulutisa ntangu mingi ti bansukami mpi bantu ya ke niokwama. Diaka, yandi vandaka kuwila bantu yina bantu ya nkaka vandaka kubinga nde bantu ya “masumu” mawa. Bantu ya nkaka ya lulendo vandaka kubuya Yezu sambu na mambu yina yandi vandaka kusala. Bo yulaka balongoki na yandi nde: “Sambu na nki beno ke dia mpi ke nwa ti bakalaki ya mpaku mpi bansumuki?” Yezu vutudilaka bo nde: “Bantu yina kele na mavimpi ya mbote ke vandaka na mfunu ya  munganga ve, kansi bayina kele na maladi bantu ke vandaka na mfunu na yandi. Mono kwisaka ve sambu na kubinga bantu ya lunungu, kansi bansumuki sambu bo balula ntima.”—Luka 5:29-32.

4. Mutindu Profete Yezaya tubaka yo, yo lombaka nde Bayuda kundima nki sambu na Mesia?

⁴ Mambu yina Masonuku ke tuba. Bamvula mingi na ntwala nde Mesia kubutuka, profete Yezaya tubaka nde bantu ta buya yandi. Yandi tubaka nde: “Bantu vwezaka yandi mpi buyaka yandi, . . . Yo vandaka bonso nde bo bumbilaka beto luse na yandi. Bo vwezaka yandi, mpi beto bakaka yandi bonso muntu ya mpamba.” (Yez. 53:3) Profete Yezaya tubaka nde “bantu” ta buya Mesia. Yo yina, yo lombaka nde Bayuda ya mvu-nkama ya ntete kuzaba mbote nde bo ta buya Yezu.

5. Inki mutindu bantu mingi bubu yai ke tadilaka balongoki ya Yezu?

⁵ Mambu yai ke salama mpi bubu yai. Bamfumu ya mabundu mingi ke ndimaka bantu ya lukumu, bamvwama mpi bantu ya mayele ya ntoto yai na mabundu na bo. Bo ke bikaka nde bantu ya mutindu yai kuvanda na mabundu na bo, ata bantu yango ke sala mambu yina Yehowa ke zolaka ve. Bamfumu ya mabundu yai ke vwezaka kikesa mpi bikalulu ya mbote ya bansadi ya Yehowa sambu bo ke yindulaka nde bansadi ya Yehowa kele ve bantu ya nene na nsi-ntoto yai. Polo tubaka nde Nzambi me ponaka bantu yina kele bonso “bima yina bantu ke vwezaka.” (1 Bak. 1:26-29) Kansi Yehowa ke monaka nde bansadi na yandi yonso ya kwikama kele mfunu mingi.

6. Mutindu Matayo 11:25, 26 ke monisa yo, nki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yezu?

⁶ Mambu yina lenda sadisa beto na kulanda kuvanda balongoki ya Yezu. (Tanga Matayo 11:25, 26.) Beto fwete sala ngolo na kulanda ve bangindu yina bantu ya nsi-ntoto ke vandaka ti yo sambu na bansadi ya Yehowa. Beto fwete zaba nde Yehowa ke sadilaka kaka bantu ya kudikulumusa sambu na kusala luzolo na yandi. (Nk. 138:6) Yindula mambu mingi yina Yehowa me salaka na nzila ya bantu yina bantu ya nsi-ntoto ke yindulaka nde bo kele mayele ve mpi bo kele ve ngangu.

7. Sambu na nki Yezu bingaka Bafarize nde bo kele bantu ya luvunu mpi nki bo salaka?

⁷ Yezu teleminaka ti kikesa yonso bamfumu ya mabundu ya bilumbu na yandi sambu bo vandaka kulonga ve bantu mutindu ya mbote ya kusambila Yehowa. Mu mbandu, Yezu monisaka nde Bayuda vandaka bantu ya luvunu sambu bo vandaka kutula dikebi mingi na mutindu ya mbote ya kuyobisa maboko na bo kansi bo vandaka kusadisa bibuti na bo ve. (Mat. 15:1-11) Mbala ya nkaka mambu yina Yezu vandaka kutuba vandaka kuyitukisa balongoki na yandi. Yo yina, bo yulaka yandi nde: “Keti nge me zaba nde Bafarize bulaka sakuba ntangu bo waka mambu yina nge tubaka?” Yandi vutulaka nde: “Konso nti yina Tata na mono ya kele na zulu kunaka ve, bo ta tumuna yo. Beno bika bo. Bo kele bantwadisi yina kele meso ya kufwa. Ebuna kana kifwa-meso ke twadisa kifwa-meso, bo zole ta bwa na dibulu.” (Mat. 15:12-14) Yezu bikaka ve nde bikalulu ya bamfumu ya mabundu kukanga yandi nzila ya kutuba kieleka.

8. Inki mutindu Yezu monisaka nde Nzambi ke ndimaka ve malongi ya mabundu yonso?

⁸ Yezu monisaka mpi nde malongi ya nkaka ya mabundu vandaka ya luvunu. Yandi tubaka nde Nzambi ke ndimaka ve malongi ya mabundu yonso. Yandi tubaka nde bantu mingi ta landa nzila ya nene, yina ke nata na lufwa. Kansi bantu fioti mpamba ta landa nzila ya nkaka yina ke nata na luzingu. (Mat. 7:13, 14) Yandi monisaka na pwelele yonso nde bantu mingi ta tuba kaka na munoko nde bo ke sadilaka Nzambi kansi mambu yina bo ke salaka ke monisaka nde bo ke sadilaka ve Nzambi. Yandi tubaka nde: “Beno keba na bambikudi ya luvunu yina ke kwisaka na  beno na bilele ya mameme, kansi na kati bo kele bibulu yina kele na nzala ya ngolo. Beno ta zaba bo na bambuma na bo.”—Mat. 7:15-20.

9. Inki malongi ya luvunu Yezu teleminaka?

⁹ Mambu yina Masonuku ke tuba. Biblia tubaka nde kikesa sambu na nzo ya Yehowa ta pela na kati ya Mesia bonso tiya. (Nk. 69:9; Yoa. 2:14-17) Kikesa yina pusaka Yezu na kutelemina malongi ya luvunu mpi bisalu ya mbi ya mabundu ya luvunu. Mu mbandu, Bafarize vandaka kukwikila nde moyo ke fwaka ve. Kansi Yezu longaka nde bafwa kele ya kulala. (Yoa. 11:11) Basaduse vandaka kukwikila ve na lufutumuku kansi Yezu futumunaka nduku na yandi Lazare. (Yoa. 11:43, 44; Bis. 23:8) Bafarize vandaka kulonga nde Nzambi me yidikaka dezia mambu yina ta kumina beto to mambu yina beto ta sala. Kansi Yezu longaka nde bantu lenda pona kana bo ta sadila Nzambi to ve.—Mat. 11:28.

10. Sambu na nki bantu mingi ke buyaka malongi na beto?

¹⁰ Mambu yai ke salama mpi bubu yai. Bantu mingi ke buyaka beto sambu beto ke sadilaka Biblia sambu na kumonisa bantu malongi ya luvunu yina mabundu ya nkaka ke longaka. Bamfumu ya mabundu ke longaka bantu na bo nde Nzambi ke pesaka bantu ya mbi ndola na bilungi. Bo ke sadilaka mambu yai ya luvunu sambu na kuyala bantu. Bansadi ya Yehowa yina ke sadilaka Nzambi ya zola ke sadisaka bantu na kubakisa nde malongi yai kele ya luvunu. Bamfumu ya mabundu ke longaka mpi nde moyo ke fwaka ve. Beto ke sadisaka bantu na kubakisa nde dilongi yai kele ve na Biblia. Kana yo vandaka ya masonga bantu zolaka ve kuvanda ti mfunu ya lufutumuku. Mabundu mingi me longaka nde Nzambi me yidikaka mambu yina ta kumina beto to yina beto ta sala. Kansi beto ke longaka nde muntu yandi mosi kele ti nswa ya kupona kana yandi ta sadila Nzambi to ve. Inki bamfumu ya mabundu ke salaka ntangu beto ke monisaka nde malongi yina bo ke longaka kele ya luvunu? Mbala mingi bo ke waka makasi.

11. Na kutadila bangogo ya Yezu yina kele na Yoane 8:45-47, Nzambi ke zolaka nde bansadi na yandi kusala nki?

¹¹ Mambu yina lenda sadisa beto na kulanda kuvanda balongoki ya Yezu. Kana beto ke zola kieleka, beto fwete ndima mambu yina Nzambi  ke tubaka. (Tanga Yoane 8:45-47.) Beto fwete vanda ve bonso Satana Diabulu, beto fwete buya ve kieleka. Beto fwete sala ve konso diambu yina ke wakana ve ti balukwikilu na beto. (Yoa. 8:44) Nzambi ke zolaka nde bansadi na yandi ‘kumenga mambu ya mbi mpi bo kangama na mambu ya mbote’ bonso Yezu.—Bar. 12:9; Baeb. 1:9.

12. Sambu na nki lufwa ya Yezu salaka nde Bayuda mingi kubuya yandi?

¹² Inki salaka diaka nde Bayuda kubuya Yezu? Polo tubaka nde: “Beto ke longa nde bo tulaka Kristu na zulu ya nti, sambu na Bayuda yo kele kikuma ya kubula sakuba.” (1 Bak. 1:23) Sambu na nki bayuda mingi buyaka Yezu mutindu bo fwaka yandi na zulu ya nti ya mpasi? Sambu na bo, mutindu bo fwaka Yezu na zulu ya nti monisaka nde yandi vandaka muntu ya mbi mpi muntu ya masumu kansi yandi vandaka ve Mesia.—Kul. 21:22, 23.

13. Inki mambu bantu yina buyaka Yezu buyaka kundima?

¹³ Bayuda yina buyaka Yezu, buyaka kundima nde Yezu salaka ve ata diambu mosi ya mbi, bo kusilaka yandi makambu mpi bo sadilaka yandi mambu na mutindu ya nku. Bantu yina sambisaka Yezu sambisaka yandi na mutindu ya mbi. Bazuzi ya Bayuda zengilaka Yezu mambu nswalu-nswalu mpi bo zitisaka ve mambu yina bansiku ke tubaka. (Luka 22:54; Yoa. 18:24) Bazuzi yina salaka ve mambu na lunungu ntangu bo waka mambu yina bantu vandaka kufunda Yezu mpi banzikisa yina bo pesaka sambu na Yezu. Bo vandaka kusosa “kimbangi ya luvunu ya kufundila Yezu sambu bo fwa yandi.” Kansi ntangu bo zabaka nde Yezu salaka ve diambu ya mbi, nganga-nzambi ya nene sosaka kupusa Yezu na kutuba diambu mosi ya mbi sambu bo kanga yandi. Kansi mambu yina bo salaka fwaka nsiku. (Mat. 26:59; Mar. 14:55-64) Na nima ya lufutumuku ya Yezu, bazuzi ya mbi ya Bayuda futaka basoda ya Roma yina vandaka kukengila maziamu ya Yezu ‘mbongo mingi kibeni ya bibende’ sambu bo tuba kikuma yina salaka nde maziamu ya Yezu kuvanda ya mpamba.—Mat. 28:11-15.

14. Inki mambu Masonuku tubaka sambu na Mesia?

¹⁴ Mambu yina Masonuku ke tuba. Ata Bayuda  mingi na bilumbu ya Yezu buyaka kundima nde Mesia fwete fwa, beto tala mambu yina Biblia tubaka: “Yandi pesaka luzingu na yandi tii na lufwa mpi bo tangaka yandi na kati ya bantu ya ke fwaka nsiku; yandi nataka disumu ya bantu mingi, mpi yandi bondilaka sambu na mambu ya mbi ya bantu.” (Yez. 53:12) Yo yina, mutindu bo fundaka Yezu nde yandi salaka diambu mosi ya mbi kibeni mpi mutindu bo fwaka yandi, vandaka ve kikuma yina lendaka kupusa Bayuda na kubuya yandi.

15. Inki mambu ya luvunu bantu ya nkaka ke tubaka sambu na Bambangi ya Yehowa, yina lenda pusa bantu ya nkaka na kubuya nsangu na bo?

¹⁵ Mambu yai ke salama mpi bubu yai. Bo kusilaka Yezu makambu mpi bo tubaka nde yandi me sala mbi. Bubu yai mpi, bantu ke sala mambu ya mutindu mosi sambu na Bambangi ya Yehowa. Beto tadila mwa bambandu. Na bamvu 1930 mpi 1940 na États-Unis, beto sambaka mingi na batribinale sambu na kusambila Nzambi na kimpwanza yonso. Yo monanaka pwelele nde bazuzi ya nkaka vandaka ti bangindu ya mbi sambu na beto. Na mbanza Québec na insi Canada, dibundu mpi leta teleminaka kisalu na beto. Bo tulaka bansamuni mingi na boloko sambu bo vandaka kulonga bantu yina ke zingaka pene-pene na bo mambu ya me tala Kimfumu ya Nzambi. Na Allemagne na nsi ya luyalu ya Nazi, bo fwaka baleke mingi ya kwikama. Bamvula me katuka kuluta, bo tulaka bampangi na beto mingi ya Russie na boloko mpi bo tubaka nde bo vandaka kusala “kisalu ya bantu yina ke tulaka mavwanga” sambu bo vandaka kusolula ti bantu mambu ya Biblia. Nkutu bo tubaka nde bantu kusadila ve Biblia—Mbalula ya Nsi-Ntoto ya Mpa na ndinga ya Russie mpi bo tubaka nde yo “kele ti bansangu ya bantu yina ke tulaka mavwanga” sambu yo kele ti zina ya Yehowa.

16. Mutindu 1 Yoane 4:1 ke monisa yo, sambu na nki beto fwete ndima ve mambu ya luvunu yina bantu ke tubaka sambu na Bansadi ya Yehowa?

¹⁶ Mambu yina lenda sadisa beto na kulanda kuvanda balongoki ya Yezu. Beto tadila mambu yango. Na Disolo na Zulu ya Ngumba, Yezu songaka balongoki na yandi nde bantu ta ‘kusila bo makambu ya mutindu na mutindu.’ (Mat. 5:11) Satana kele na kisina ya mambu yonso yai ya luvunu. Yandi ke pusa bantu ya mbi na kutuba mambu ya luvunu sambu na balongoki ya Yezu. (Kus. 12:9, 10) Beto fwete buya mambu ya luvunu yina bantu ya mbi ke tubaka sambu na beto. Beto fwete bika ve nde mambu yai ya luvunu kukanga beto nzila ya kusadila Nzambi to yo lembisa lukwikilu na beto.—Tanga 1 Yoane 4:1.

17. Inki mutindu mambu yina salamaka na ntwala ya lufwa ya Yezu lenda pusa bantu ya nkaka na kubuya kukuma balongoki na yandi?

¹⁷ Na ntwala nde bo fwa Yezu, ntumwa na yandi mosi tekaka yandi. Ntumwa ya Yezu ya nkaka buyaka yandi mbala tatu mpi bantumwa na yandi yonso yambulaka yandi na mpimpa ya kilumbu yina bo fwaka yandi. (Mat. 26:14-16, 47, 56, 75) Mambu yai yonso yitukisaka ve Yezu. Yandi tubaka na ntwala nde mambu yai yonso ta salama. (Yoa. 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Ntangu mambu yai yonso salamaka, bantu ya nkaka lendaka kubaka lukanu ya kukuma ve balongoki ya Yezu, bo lendaka kutuba nde: ‘Kana balongoki ya Yezu salaka mambu yai, mono lenda kuma ve longoki ya Yezu.’

18. Inki bambikudulu lunganaka na mambu yina salamaka na ntwala nde bo fwa Yezu?

¹⁸ Mambu yina Masonuku ke Tuba. Bamvula mingi na ntwala nde Yezu kukwisa na ntoto, Yehowa tubaka na Ndinga na yandi nde bo ta teka Mesia na mbongo ya bibende 30. (Zek. 11:12, 13) Muntu yina ta teka Yezu ta vanda na kati ya banduku na yandi. (Nk. 41:9) Profete Zekaria sonikaka diaka nde: “Bula ngungudi, mpi kimvuka ya mameme kupanzana.” (Zek. 13:7) Na kisika ya kubula sakuba sambu na mambu yai, bantu ya ntima-masonga fwete kumisa lukwikilu na bo  ngolo ntangu bo ke mona mambu yina Biblia tubaka sambu na Yezu ke lungana.

19. Inki bantu ya ntima-masonga ke zabaka?

¹⁹ Mambu yai ke salama mpi bubu yai. Na bilumbu na beto, bantu ya nkaka yina vandaka Bambangi ya Yehowa me yambulaka kieleka, bo me kumaka baaposta mpi bo ke sosaka kupusa bantu ya nkaka na kulanda bo. Bo ke panzaka bansangu ya luvunu mpi bo ke tubaka mambu ya luvunu sambu na Bambangi ya Yehowa na bazulunalu, na radio, na televizio mpi na Internet. Kansi bantu ya ntima-masonga ke landaka kuvanda balongoki ya Yezu. Bo ke zabaka nde Biblia tubaka nde mambu yai yonso ta salama.—Mat. 24:24; 2 Pie. 2:18-22.

20. Inki ta sadisa beto na kulanda ve bantu yina me yambulaka kieleka? (2 Timoteo 4:4, 5)

²⁰ Mambu yina lenda sadisa beto na kulanda kuvanda balongoki ya Yezu. Sambu na kukumisa lukwikilu na beto ngolo, beto fwete longuka mbala na mbala, beto fwete samba mingi mpi beto fwete landa kusala kisalu yina Yehowa me pesaka beto. (Tanga 2 Timoteo 4:4, 5.) Kana beto kele ti lukwikilu ya ngolo, beto ta kudiyangisa ve sambu na mambu ya luvunu yina bantu ke tubaka sambu na Bambangi ya Yehowa. (Yez. 28:16) Kana beto ke zola Yehowa, Ndinga na yandi mpi kana beto ke zola bampangi na beto, yo ta sadisa beto na kulanda ve bantu yina me yambulaka kieleka.

21. Ata bantu mingi bubu yai ke buya nsangu na beto, nki beto fwete vila ve?

²¹ Na mvu-nkama ya ntete, bantu mingi bulaka sakuba mpi bo buyaka Yezu. Kansi bantu ya nkaka ndimaka yandi. Muntu mosi na kati ya Bayuda ya Sanedreni mpi “kimvuka mosi ya nene ya banganga-nzambi” vandaka na kati ya bantu yina ndimaka Yezu. (Bis. 6:7; Mat. 27:57-60; Mar. 15:43) Bubu yai mpi bantu mingi ke ndima kuvanda balongoki ya Yezu. Sambu na nki? Sambu bo ke zabaka kieleka yina kele na Biblia mpi bo ke zolaka yo. Ndinga ya Nzambi ke tuba nde: “Bantu yina ke zolaka nsiku na nge kele na ngemba mingi; kima mosi ve lenda budisa bo sakuba.”—Nk. 119:165.