1. Mbala ya nkaka nki yitukisaka nge mbala ya ntete yina nge songaka bantu ya nkaka malongi ya Biblia?

KETI nge ke yibuka mambu yina salamaka ntangu nge bakisaka nde nge me zwa kieleka yina kele na Biblia? Malongi ya Biblia yina nge longukaka vandaka pwelele mpi nge bakisaka yo kukonda mpasi. Nge yindulaka nde bantu yonso ta vanda na kiese ya kulonguka malongi yina nge me kuma kundima. Nge ndimaka kibeni nde nsangu yina kele na Biblia ta sadisa bo na kuvanda ti luzingu ya mbote bubu yai mpi na bilumbu ke kwisa. (Nk. 119:105) Yo yina nge vandaka na kiese ya kusonga banduku na nge mpi bantu ya dibuta na beno malongi ya Biblia yina nge me longuka. Kansi nge yitukaka sambu bantu mingi buyaka yo.

2-3. Na bilumbu ya Yezu, nki bantu mingi salaka ntangu yandi vandaka kulonga bo?

² Beto fwete yituka ve kana bantu ke buya kuwa nsangu yina beto ke longaka. Na bilumbu ya Yezu, bantu mingi buyaka kuwa nsangu na yandi ata yandi salaka mambu ya kuyituka yina vandaka kumonisa kibeni nde Nzambi vandaka kusadisa yandi. Mu mbandu, Yezu futumunaka Lazare mpi yo vandaka diambu mosi ya kuyituka yina bantu yina vandaka kutelemina yandi lendaka kubuya ve ata fioti. Ata mpidina, bamfumu ya Bayuda ndimaka ve nde Yezu vandaka Mesia. Nkutu, bo zolaka kufwa Yezu mpi Lazare.—Yoa. 11:47, 48, 53; 12:9-11.

³ Yezu zabaka nde bantu mingi ta buya kundima nde yandi vandaka Mesia. (Yoa. 5:39-44) Yandi songaka balongoki ya Yoane Mbotiki nde: “Kiese na muntu yina ke mona ve kikuma ya kubula sakuba sambu na mono.” (Mat. 11:2, 3, 6) Sambu na nki bantu mingi buyaka Yezu?

4. Inki beto ta tubila na disolo yai?

⁴ Na disolo yai mpi na disolo yina ke landa, beto ta tubila mwa  bikuma yina salaka nde bantu mingi na mvu-nkama ya ntete kukwikila ve na Yezu. Beto ta mona mpi sambu na nki bantu mingi bubu yai ke buyaka kuwa nsangu yina beto ke longaka. Diambu ya kuluta mfunu kele nde, beto ta tubila mpi sambu na nki beto fwete vanda ti lukwikilu ya ngolo na Yezu sambu ata kima mosi ve kukanga beto nzila ya kulanda kuvanda balongoki na yandi.

5. Sambu na nki mbala ya nkaka bantu ya nkaka yindulaka nde Yezu vandaka ve Mesia yina bo tubilaka?

⁵ Bantu mingi buyaka kundima nsangu ya Yezu sambu na kisika yina yandi yelaka. Bo zabaka mbote nde Yezu vandaka longi ya mbote mpi nde yandi salaka mambu mingi ya kuyituka. Sambu na bo, Yezu vandaka mwana ya nsukami mosi yina vandaka kusala bisalu ya mabaya. Yandi vandaka muntu ya Nazareti, mbanza yina bantu vandaka kumona kukonda mfunu. Natanaele, yina kumaka longoki ya Yezu, tubaka ntete nde: “Keti kima mosi ya mbote lenda basika na Nazareti?” (Yoa. 1:46) Mbala ya nkaka Natanaele vandaka kuzola ve mbanza yina Yezu vandaka kuzinga. To yo lenda vanda nde yandi vandaka kuyindula mambu yina kele na Mika 5:2, yina tubaka nde Mesia ta butuka na Betelemi kansi ve na Nazareti.

6. Inki zolaka kusadisa bantu ya bilumbu ya Yezu na kundima nde Yezu vandaka Mesia?

⁶ Mambu yina Masonuku ke tuba. Profete Yezaya tubaka nde bambeni ya Yezu ta tula ve dikebi “na mambu ya me tala mutindu na yandi ya kuzinga.” (Yez. 53:8; noti na nsi ya lutiti.) Biblia tubilaka dezia mambu yai na ntwala. Kana bantu yai bakaka ntangu ya kutadila mambu yonso, bo zolaka kubakisa nde Yezu butukaka na Betelemi mpi nde yandi vandaka na dikanda ya ntotila Davidi. (Luka 2:4-7) Yezu butukaka na kisika yina Biblia tubilaka na Mika 5:2. Ebuna, nki salaka nde bantu kundima ve nde Yezu vandaka Mesia? Bo bakaka lukanu nswalu kukonda kuyindula. Bo tadilaka ve mambu yonso, yo yina bo ndimaka ve Yezu.

7. Sambu na nki bantu mingi bubu yai ke ndimaka ve nsangu ya Bambangi ya Yehowa?

⁷ Mambu yina ke salama mpi bubu yai. Sambu bansadi ya Yehowa ke vandaka bantu ya kudikulumusa, bantu mingi ke monaka bo bonso bantu yina “me longukaka ve mpi ya mpamba-mpamba.” (Bis. 4:13) Bantu ya nkaka ke yindulaka nde Bambangi ya Yehowa lenda longa ve mambu ya Biblia sambu bo me kotaka ve banzo-nkanda ya nene ya ke longaka Biblia. Bankaka diaka ke tubaka nde Bambangi ya Yehowa kele “dibundu ya Amerika,” ata Bambangi ya Yehowa yonso ve ke zingaka na États-Unis. Bankaka ke tubaka nde Bambangi ya Yehowa ke ndimaka ve Yezu. Banda bamvula mingi, bantu ke tubaka nde bansadi ya Yehowa kele “bantu yina bantu ya Amerika ke tindaka sambu na kutala bansi,” mpi “bantu yina ke nataka mavwanga.” Bantu yina ke tubaka mambu yai ke zabaka ve mbote Bambangi ya Yehowa yo yina bo ke ndimaka ve nsangu na bo.

8. Mutindu Bisalu 17:11 ke monisa yo, nki bantu fwete sala sambu na kuzaba mbote bansadi ya Yehowa bubu yai?

⁸ Mambu yina lenda sadisa bantu na kulanda kuvanda balongoki ya Yezu. Bo fwete sosa kuzaba kieleka na diambu yina bo ke tadila. Yo kele diambu yina Luka, nsoniki mosi ya Biblia salaka. Yandi sosaka “mambu yonso na busikisiki katuka na luyantiku.” Yandi zolaka nde bantu yina ke tanga mambu yina yandi sonikaka, ‘kuzaba mbote-mbote bukieleka ya mambu yina’ bo waka sambu na Yezu. (Luka 1:1-4) Bayuda ya Berea vandaka mpi bonso Luka. Ntangu bo waka nsangu ya mbote sambu na Yezu na mbala ya ntete, bo vandaka kutanga Masonuku ya Kiebreo sambu na kutala kana mambu yina bo longaka bo vandaka kibeni kieleka. (Tanga Bisalu 17:11.) Bubu yai mpi bantu fwete sala mutindu  yina. Bo fwete fwanisa mambu yina bansadi ya Nzambi ke longaka ti mambu yina Masonuku ke tubaka. Bo fwete tanga mpi masolo ya bansadi ya Yehowa ya bilumbu na beto. Kana bo zaba bansadi ya Yehowa mbote, bo ta ndima ve bangindu ya mbi yina bantu ke vandaka ti yo sambu na bansadi ya Yehowa to mambu ya mbi yina bantu ke tubaka sambu na bo.

9. Inki salamaka ntangu Yezu buyaka kusala kidimbu mosi ya me katuka na zulu?

⁹ Bantu ya nkaka na bilumbu ya Yezu sepelaka ti malongi na yandi kansi bo vandaka kuzola mpi nde Yezu kusala diaka mambu ya nkaka. Bo songaka yandi na kusala “kidimbu mosi ya me katuka na zulu” sambu na kumonisa nde yandi vandaka Mesia. (Mat. 16:1) Mbala ya nkaka bo salaka mutindu yina sambu bo bakisaka ve mambu yina kele na Daniele 7:13, 14. Kansi yo vandaka ve ntangu yina Yehowa tulaka sambu mambu yina kulungana. Mambu yina Yezu vandaka kulonguka fwanaka kibeni sambu na kundimisa bo nde yandi vandaka Mesia. Kansi ntangu Yezu buyaka kupesa bo kidimbu yina bo vandaka kusosa, bo buyaka yandi.—Mat. 16:4.

10. Inki mutindu Yezu lungisaka mambu yina Yezaya tubaka sambu na Mesia?

¹⁰ Mambu yina Masonuku ke tuba. Profete Yezaya tubaka mambu yai sambu na Mesia: “Yandi ta boka ve mpi ta tombula ve ndinga na yandi, mpi yandi ta sala ve nde ndinga na yandi kuwakana na bala-bala.” (Yez. 42:1, 2) Yezu vandaka kusamuna na kudikulumusa yonso. Yandi tungaka ve batempelo, yandi lwataka ve bilele ya bamfumu ya mabundu mpi yandi songaka ve bantu na kubinga yandi na bazina ya lukumu. Ntangu bo kangaka Yezu, yandi buyaka kusala diambu mosi ya kuyituka sambu na kumonisa ntotila Erode nde yandi kele muntu ya nene. (Luka 23:8-11) Yezu salaka mwa mambu ya kuyituka kansi kisalu ya kusamuna vandaka kisalu ya kuluta mfunu sambu na yandi. Yandi songaka balongoki na yandi nde: “Yo yina kikuma ya mono kwisilaka.”—Mar. 1:38.

11. Inki bangindu ya mbi bantu mingi ke vandaka ti yo bubu yai?

¹¹ Mambu yina ke salama mpi bubu yai. Bubu  yai bamfumu ya mabundu ke tungaka banzo-nzambi ya nene mpi bo ke tulaka yo bifwanisu ya ntalu. Bo ke zolaka nde bantu kubinga bo na bazina ya lukumu mpi bo ke salaka bankinsi yina bantu mingi me vilaka kisina mpi ntendula na yo. Bantu yina ke kwendaka na banzo-nzambi yina, ke longukaka ve mambu mingi ya me tala Nzambi mpi balukanu na yandi. Bantu yina ke kwisaka na balukutakanu na beto ke longukaka mambu yina Yehowa ke zolaka nde beto sala mpi mutindu ya kusala luzolo na yandi. Banzo na beto ya Kimfumu ke vandaka bunkete, ya kukonda mindondo mpi yo ke vandaka ve ti bifwanisu ya ntalu. Bampangi yina ke twadisaka, ke lwataka ve bilele ya bamfumu ya mabundu mpi bo ke bingaka bo ve na bazina ya lukumu. Mambu yina beto ke longaka mpi yina beto ke ndimaka ke katukaka na Ndinga ya Nzambi. Yo yina bantu mingi bubu yai ke buyaka kuwa nsangu na beto sambu na mutindu na beto ya kusambila Yehowa. Mambu yina beto ke longaka ke wakanaka ve ti mambu yina bo ke zolaka kuwa.

12. Mutindu Baebreo 11:1, 6 ke monisa yo, nki lenda sadisa beto na kukumisa lukwikilu na beto ngolo?

¹² Mambu yina lenda sadisa beto na kulanda kuvanda balongoki ya Yezu. Ntumwa Polo songaka Bakristu ya Roma nde: “Lukwikilu ke katukaka na mambu yina muntu me wa. Ebuna mambu yina muntu me wa ke kwisaka na nzila ya nsangu ya me tala Kristu.” (Bar. 10:17) Yo yina, beto ke kumisaka lukwikilu na beto ngolo ntangu beto ke longukaka Masonuku. Beto ke salaka ve bankinsi yina Biblia ke buyisaka ata bankinsi yango kele kitoko nki mutindu. Beto fwete kumisa ngolo lukwikilu na beto ti nzayilu ya siki-siki sambu “kukonda lukwikilu muntu lenda pesa ve Nzambi kiese.” (Tanga Baebreo 11:1, 6.) Yo yina, beto kele ve na mfunu ya kumona kidimbu mosi ya kuyituka ya me katuka na zulu sambu na kundimisa beto nde beto me zwa kieleka. Kana beto ke longuka mbote-mbote malongi ya Biblia yina ke kumisaka lukwikilu ngolo, yo ta sadisa beto na kundima kibeni nde beto kele na kieleka mpi yo ta sadisa beto na kukatula badute yina beto lenda vanda ti yo.

13. Inki pusaka bantu mingi na kubuya Yezu?

¹³ Na bilumbu ya Yezu, balongoki ya Yoane Mbotiki yitukaka mingi sambu balongoki ya Yezu vandaka kubuya ve madia. Yezu tendudilaka bo nde balongoki na yandi vandaka ve ti kikuma ya kubuya madia sambu yandi vandaka ti bo. (Mat. 9:14-17) Ata mpidina, Bafarize mpi bambeni ya nkaka ya Yezu buyaka yandi sambu yandi vandaka kulanda ve bikalulu na bo. Bo waka makasi ntangu Yezu belulaka bambefo na kilumbu ya Kisabatu. (Mar. 3:1-6; Yoa. 9:16) Bo vandaka na kiese ya kutuba nde bo ke zitisa Kisabatu kansi bo vandaka kubika nde bantu kusala mumbongo na tempelo mpi bo vandaka kumona yo ve mbi. Bo waka makasi mingi ntangu Yezu buyisaka bo. (Mat. 21:12, 13, 15) Bantu yina Yezu longaka na sinagoga na Nazareti waka makasi mingi ntangu yandi sadilaka bambandu na disolo ya bantu ya Izraele sambu na kumonisa bo nde bo vandaka bantu ya bwimi mpi bo vandaka ve ti lukwikilu. (Luka 4:16, 25-30) Bantu mingi buyaka Yezu sambu yandi salaka ve mambu yina bo vandaka kuyindula nde yandi ta sala.—Mat. 11:16-19.

14. Sambu na nki Yezu buyaka bansiku ya bantu yina vandaka ve kuwakana ti Masonuku?

¹⁴ Mambu yina Masonuku ke tuba. Na nzila ya profete Yezaya, Yehowa tubaka nde: “Bantu yai ke kwisa pene-pene na mono kaka na munoko mpi bo ke kumisa mono kaka na bikobo, kansi ntima na bo kele ntama kibeni ti mono; mpi boma na bo sambu na mono me simbama na bansiku ya bantu, yina bo me longaka bo.” (Yez. 29:13) Yezu vandaka ti bikuma ya mbote ya kubuya bikalulu ya bantu yina vandaka ve kuwakana ti Masonuku. Bantu yina vandaka kuyindula nde bansiku mpi bikalulu yina ya bantu vandaka mfunu mingi kuluta Biblia buyaka Yehowa mpi Mesia yina yandi tindaka.

15. Sambu na nki bubu yai bantu mingi ke zolaka ve Bambangi ya Yehowa?

¹⁵ Mambu yina ke salama mpi bubu yai. Bantu mingi ke waka makasi ntangu Bambangi ya Yehowa ke vukanaka ve ti bo sambu na kusala bankinsi yina ke wakanaka ve ti Biblia. Mu mbandu, nkinsi ya kilumbu ya kubutuka mpi nkinsi ya lubutuku. Bantu ya nkaka ke waka makasi ntangu Bambangi ya Yehowa ke salaka ve bankinsi ya insi to ke salaka ve bankinsi ya mafwa yina ke wakanaka ve ti Ndinga ya Nzambi. Bantu yina ke salaka mambu yai lenda yindula nde bo ke sambilaka Nzambi na mutindu ya mbote. Bo lenda sepedisa ve Nzambi kana bo ke landa bikalulu ya nsi-ntoto na kisika ya kundima malongi ya Biblia.—Mar. 7:7-9.

16. Mutindu Nkunga 119:97, 113, 163-165 ke monisa yo, nki beto fwete sala mpi nki beto fwete sala ve?

¹⁶ Mambu yina lenda sadisa beto na kulanda kuvanda balongoki ya Yezu. Beto fwete zola mingi bansiku ya Yehowa mpi minsiku na yandi. (Tanga Nkunga 119:97, 113, 163-165.) Kana beto ke zola Yehowa, beto ta buya bikalulu yonso yina ke sepedisaka yandi ve. Beto ta bika ve nde diambu mosi kukanga beto nzila ya kuzola yandi.

17. Na bilumbu ya Yezu, nki salaka nde bantu mingi kundima yandi ve?

¹⁷ Bantu ya nkaka na bilumbu ya Yezu zolaka nde yandi soba luyalu. Bo vandaka kuvingila nde Mesia kukatula bo na nsi ya luyalu ya Roma. Kansi ntangu bo zolaka kukumisa Yezu ntotila na bo, yandi buyaka. (Yoa. 6:14, 15) Banganga-nzambi mpi bantu ya nkaka waka boma nde Yezu ta soba luyalu. Yo lendaka kupusa bantu ya Roma na kuwa makasi mpi kubotula banganga-nzambi kiyeka yina bo pesaka bo. Mambu yai salaka nde Bayuda mingi kundima ve Yezu.

18. Inki bambikudulu ya me tala Mesia bantu mingi vilaka?

¹⁸ Mambu yina Masonuku ke Tuba. Ata bambikudulu  mingi monisaka nde Mesia ta vanda Soda ya ngolo, bambikudulu ya nkaka monisaka nde yandi fwete fwa ntete sambu na masumu na beto. (Yez. 53:9, 12) Sambu na nki Bayuda vandaka ti bangindu ya mbi sambu na Mesia? Na bilumbu ya Yezu, bantu mingi tulaka ve dikebi na bambikudulu yina tubaka nde bampasi na bo ta mana ve na ntangu yina.—Yoa. 6:26, 27.

19. Sambu na nki bantu mingi ke ndimaka ve nsangu na beto bubu yai?

¹⁹ Mambu yina ke salama mpi bubu yai. Bubu yai, bantu mingi ke buyaka kuwa nsangu na beto sambu beto ke buyaka kukota na mambu ya politiki. Bo ke yindulaka nde beto fwete pona bamfumu ya luyalu. Kansi beto ke zabaka mbote nde kana beto ke pona nde muntu mosi kuyala beto, beto ke buya Yehowa. (1 Sam. 8:4-7) Bantu ya nkaka lenda yindula nde beto fwete tunga banzo-nkanda, balupitalu mpi kusala bimvuka sambu na kusadisa bantu. Bo ke ndimaka ve nsangu na beto sambu beto ke salaka ngolo na kisalu ya kusamuna na kisika ya kusosa mutindu ya kumanisa bampasi ya nsi-ntoto yai.

20. Mutindu mambu yina Yezu tubaka na Matayo 7:21-23 ke monisa yo, nki fwete vanda lukanu na beto ya ntete-ntete?

²⁰ Mambu yina lenda sadisa beto na kulanda kuvanda balongoki ya Yezu. (Tanga Matayo 7:21-23.) Lukanu na beto ya ntete fwete vanda ya kusala kisalu yina Yezu pesaka beto. (Mat. 28:19, 20) Beto fwete tula ve dikebi na kusosa kumanisa bampasi ya nsi-ntoto yai. Beto ke zolaka bantu mpi beto ke kudiyangisaka sambu na bampasi na bo kansi beto ke zabaka nde mutindu ya mbote ya kusadisa bo, kele kulonga bo mambu ya me tala Kimfumu ya Nzambi mpi kusadisa bo na kukuma banduku ya Yehowa.

21. Inki fwete vanda lukanu na beto?

²¹ Na disolo yai, beto me tubila mambu iya yina salaka nde bantu mingi kubuya Yezu na mvu-nkama ya ntete mpi mambu yina lenda sala nde bantu ya nkaka bubu yai kubuya balongoki ya Yezu. Katula mambu yina, kele diaka ti mambu ya nkaka yina lenda kanga beto nzila ya kulanda kuvanda balongoki ya Yezu. Na disolo yina ke landa, beto ta tadila diaka mambu iya yina lenda sala nde bantu ya nkaka kundima ve nsangu na beto. Beto fwete baka lukanu ya kubuya ve Yezu mpi beto fwete baka lukanu ya kulanda kukumisa lukwikilu na beto ngolo.