1. Mpeve ya kutesana lenda pusa bantu na kusala nki?

BUBU yai na nsi-ntoto, bantu mingi ke vandaka ti mpeve ya kutesana ti bankaka. Mu mbandu, muntu ya mumbongo lenda sadila bantu ya nkaka ya mumbongo mambu ya mbi, kaka sambu na kuluta bo. Muntu ya ke salaka nsaka ya kubaka ntinu, lenda lwadisa na luzolo yonso muntu ya nkaka yina ke baka ntinu ti yandi kaka sambu na kununga yandi. Mwana ya nzo-nkanda lenda yiba ntangu bo ke sala baekzame sambu yandi nunga mpi yandi kota na iniversite mosi ya nene. Beto Bakristu, beto ke zabaka nde mambu yina kele mbi mpi yo kele na kati ya “bisalu ya nitu.” (Bag. 5:19-21) Bampangi ya nkaka na dibundu lenda kuma ti mpeve ya kutesana kukonda kuzaba. Yo kele diambu ya mfunu yina beto fwete tadila, sambu mpeve ya kutesana lenda sala nde dibundu kuvanda ve na bumosi.

2. Inki beto ta tubila na disolo yai?

² Na disolo yai, beto ta tubila mwa bikalulu ya mbi yina lenda pusa beto na kukuma ti mpeve ya kutesana ti bampangi. Beto ta tubila mpi bambandu ya bansadi ya kwikama ya Yehowa ya ntangu ya ntama, yina vandaka ve ti mpeve ya kutesana ti bankaka. Beto tubila ntete mutindu beto lenda tadila bikuma yina ke pusaka beto na kusala mambu.

3. Inki bangiufula beto fwete kudiyula?

³ Yo kele mbote na kutadila mbala na mbala bikuma yina ke pusaka beto na kusala mambu. Beto lenda kudiyula nde: ‘Keti mono ke monaka nde mono kele mfunu, kaka kana mono me tesana ti bampangi ya nkaka? Keti mono ke salaka ngolo na dibundu, kaka sambu bampangi kumona nde mono kele muntu ya kuluta mbote  mpi nde mono me luta bampangi ya nkaka? To keti mono ke salaka ngolo kaka sambu mono ke zolaka kusepedisa Yehowa?’ Sambu na nki beto fwete kudiyula bangiufula yai? Beto tadila mambu yina Ndinga ya Nzambi ke tubaka.

4. Sambu na nki beto fwete kudifwanisa ve ti bantu ya nkaka mutindu Bagalatia 6:3, 4 ke monisa yo?

⁴ Biblia ke tuba nde beto fwete kudifwanisa ve ti bantu ya nkaka. (Tanga Bagalatia 6:3, 4.) Sambu na nki? Sambu kana beto ke yindula nde beto ke salaka mambu mbote kuluta bampangi ya nkaka, beto lenda kuma lulendo. Kana beto ke yindula mpi nde bampangi ke salaka mambu mbote kuluta beto, yo lenda lembisa beto nitu. Kana beto ke yindula mpidina, beto ta vanda ve ti mabanza ya mbote. (Bar. 12:3) Mpangi Katerina, * na Grèce ke tuba nde: “Mono vandaka kudifwanisa ti bampangi-bankento yina vandaka kitoko mingi, ti bayina vandaka kusamuna mbote mpi ti bayina vandaka kuta kinduku ti bantu ya nkaka kukonda mpasi. Yo yina, mono vandaka kudimona ve mfunu.” Beto fwete vila ve nde Yehowa bendaka beto ve na yandi sambu beto kele kitoko, to beto ke tubaka mbote to sambu bantu mingi ke zolaka beto, kansi yandi bendaka beto sambu beto ke zolaka yandi na luzolo yonso mpi sambu beto ke widikilaka Mwana na yandi.—Yoa. 6:44; 1 Bak. 1:26-31.

5. Inki dilongi nge me baka na disolo ya mpangi Hyun?

⁵ Beto fwete kudiyula diaka nde: ‘Keti mono me zabanaka bonso muntu ya ke tulaka ngemba to mono ke swanaka mbala na mbala ti bampangi?’ Beto tadila mbandu ya mpangi Hyun na Corée du Sud. Na ntangu mosi buna, yandi vandaka kuyindula nde bampangi yina vandaka ti mikumba na dibundu vandaka kusosa kumonisa nde bo me luta yandi. Yandi ke tuba nde: “Mono vandaka kutuba mambu ya mbi sambu na bampangi yina mpi mono vandaka kundima ve mambu yina bo vandaka kutuba.” Inki salamaka? Yandi ke tuba nde: “Kikalulu na mono kabisaka dibundu.” Banduku ya mpangi Hyun sadisaka yandi na kubakisa kifu na yandi. Yo yina yandi sobaka kikalulu na yandi mpi bubu yai yandi kele nkuluntu mosi ya mbote. Kana beto me bakisa nde beto me kuma ti mpeve ya kutesana ti bankaka mpi beto ke tula ve ngemba, beto fwete soba.

6. Mutindu Bagalatia 5:26 ke monisa yo, nki bikalulu ya mbi ke salaka nde muntu kukuma ti mpeve ya kutesana ti bankaka?

⁶ Tanga Bagalatia 5:26. Inki bikalulu ya mbi lenda pusa muntu na kukuma ti mpeve ya kutesana ti bankaka? Lulendo. Muntu ya lulendo ke yindulaka nde yandi me luta bantu ya nkaka mpi yandi ke vandaka bwimi. Kikalulu ya nkaka ya mbi kele kuwila bantu kimpala. Muntu yina ke wilaka bantu kimpala, ke lulaka bima na bo mpi yandi ke zolaka kubotula bo bima yango. Ya kieleka, kana muntu ke wila muntu ya nkaka kimpala, yandi ta menga yandi. Beto fwete vanda ve ata fioti ti bikalulu yai sambu yo kele bikalulu ya mbi kibeni.

7. Pesa mbandu ya ke monisa nde lulendo mpi kuwila bantu kimpala kele mbi.

⁷ Beto lenda fwanisa kikalulu ya lulendo mpi ya kuwila bantu ya nkaka kimpala ti tubaniama yina ke kotaka na nti; yo ke diaka nti malembe-malembe mpi na nima nti ke bebaka. Mutindu mosi, yo lenda vanda nde muntu mosi ke sadilaka Yehowa banda bamvula mingi, kansi kana yandi me kuma lulendo mpi ke wila bantu ya nkaka kimpala, yandi ta yambula kusadila Yehowa. (Bing. 16:18) Yandi ta kudipesa mpasi mpi yandi ta pesa bantu ya nkaka mpasi. Inki beto fwete sala sambu beto vanda ve lulendo mpi beto wila ve bantu kimpala?

8. Inki beto fwete sala sambu na kuvanda ve lulendo?

 ⁸ Ndongisila yina ntumwa Polo pesaka Bakristu ya Filipi lenda sadisa beto na kuvanda ve lulendo. Yandi tubaka nde: “Beno sala ve ata diambu mosi ti mpeve ya kuswana to sambu na kumonisa nde beno me luta bankaka, kansi ti kudikulumusa yonso beno tadila bankaka nde bo me luta beno.” (Bafil. 2:3) Kana beto ke tadila bantu ya nkaka nde bo me luta beto, beto ta tesana ve ti bampangi yina lenda zaba kusala mambu ya nkaka mbote kuluta beto. Beto ta sepela ti bo na kisika ya kutesana ti bo, mingi-mingi kana bo ke sadila mayele yina bo kele ti yo na kisalu ya Yehowa sambu na kupesa yandi lukumu. Kana bampangi yina mpi ke landa ndongisila ya ntumwa Polo, bo ta tula dikebi na bikalulu ya mbote yina beto ke vandaka ti yo. Kana beto yonso kusala mutindu yina, dibundu ta vanda na ngemba mpi na bumosi.

9. Inki beto lenda sala sambu na kuwila ve bampangi kimpala?

⁹ Kana beto kele ti kikalulu ya kudikulumusa, disongidila, kana beto ke bakisa nde kele ti mambu ya nkaka yina beto ta kuka ve kusala, yo ta sadisa beto na kuwila ve bantu kimpala. Beto ta sosa ve kumonisa nde beto kele mayele mingi to beto ke salaka mambu mbote kuluta bantu ya nkaka. Na kisika ya kuwila bantu kimpala, beto ta sosa kulonguka mambu yina beto me zaba ve kusala na bampangi yina me zaba kusala yo mbote kuluta beto. Mu mbandu, kana mpangi mosi na dibundu ke salaka badiskure ya kitoko, beto lenda yula yandi mutindu yandi ke yidikaka badiskure na yandi. Kana mpangi-nkento mosi ke lambaka mbote, beto lenda yula yandi mutindu yandi ke salaka sambu yo sadisa beto mpi na kukuma kulamba mbote. Kana mpangi mosi ya leke ke kukaka ve kuta kinduku ti bantu ya nkaka, yandi lenda solula ti mpangi yina ke taka kinduku ti bantu kukonda mpasi sambu yandi sadisa yandi. Kana beto sala mutindu yai, beto ta wila ve bantu ya nkaka kimpala mpi beto ta yedisa mayele na beto na kusala mambu ya nkaka.

10. Inki mambu kuminaka Gideoni?

¹⁰ Beto tadila mambu yina kuminaka Gideoni, muntu ya dikanda ya Manase ti bantu ya dikanda ya Efrayimi. Yehowa sadisaka Gideoni mpi  bantu na yandi 300 na kununga bitumba mpi mambu yai lendaka kukumisa bo lulendo mingi. Bantu ya Efrayimi kwisaka kukutana ti Gideoni sambu na kusikisa yandi ve kansi bo kwisaka sambu na kuswanisa yandi. Yo ke monana nde bo waka makasi sambu Gideoni bingaka bo ve na ntwala sambu bo vukana ti yandi mpi bo nwanisa bambeni ya Nzambi. Bantu ya Efrayimi vandaka kuzola nde bantu kupesa dikanda na bo lukumu. Kansi bo vilaka nde, yo vandaka mfunu mingi nde Gideoni kupesa zina ya Yehowa lukumu mpi kutanina bansadi ya Yehowa.—Baz. 8:1.

11. Inki Gideoni songaka bantu ya Efrayimi?

¹¹ Na kudikulumusa yonso, Gideoni songaka bantu ya Efrayimi nde: “Keti mambu ya mono me sala me fwanana ti yina beno salaka?” Na nima, yandi pesaka bo mbandu yina monisaka mutindu Yehowa sakumunaka bo. Mambu yina Gideoni songaka bantu ya Efrayimi ‘lembikaka’ bo. (Baz. 8:2, 3) Gideoni monisaka kudikulumusa sambu na kutanina ngemba na kati ya bansadi ya Nzambi.

12. Inki malongi beto ke baka na disolo ya Gideoni mpi ya bantu ya Efrayimi?

¹² Disolo ya Gideoni ti bantu ya Efrayimi ke longa beto nki? Disolo ya bantu ya Efrayimi ke longa beto nde beto fwete sosa ve lukumu na beto mosi, kansi beto fwete pesa Yehowa lukumu. Bamfumu ya mabuta mpi bankuluntu lenda baka dilongi na disolo ya Gideoni. Kana muntu mosi me wa makasi sambu na mambu yina beto me sala, beto fwete sosa kuzaba sambu na nki yandi me wa makasi. Beto lenda sikisa yandi sambu na mambu ya mbote yina yandi salaka. Yo ta lomba nde beto monisa kudikulumusa, mingi-mingi kana foti kele ya yandi. Diambu ya mfunu ya beto fwete sala kele, kutula ngemba ti bampangi na kisika ya kumonisa bo nde beto kele ti raison, sambu ngemba kele mfunu mingi.

13. Inki mambu ya mpasi Ana kutanaka ti yo mpi nki mutindu yandi nungaka yo?

¹³ Beto tadila mpi mbandu ya Ana. Yandi vandaka nkento ya Mulevi mosi. Zina na yandi Elkana. Elkana vandaka kuzola yandi mingi. Kansi yandi vandaka ti nkento ya nkaka, zina na yandi Penina. Elkana vandaka kuzola Ana mingi kuluta Penina. “Penina vandaka ti bana, kansi Ana vandaka ve ti bana.” Yo yina Penina vandaka ‘kusosila Ana mingi sambu na kuyangisa yandi.’ Yo salaka Ana nki mutindu? Yo yangisaka yandi mingi kibeni. Yo yina “Ana vandaka kudila mpi kudia ve.” (1 Sam. 1:2, 6, 7) Kansi Biblia ke tuba ve nde Ana sosaka mpi mpila ya kusadila Penina mambu ya mbi. Ana songaka Yehowa mambu yonso yina vandaka kuyangisa yandi mpi yandi ndimaka nde Yehowa ta sadisa yandi. Keti Penina sobaka kikalulu na yandi ya mbi? Biblia ke tubila yo ve. Kansi beto me zaba nde, Ana kumaka diaka ti ngemba ya mabanza. “Luse na yandi vandaka diaka ve mawa-mawa.”—1 Sam. 1:10, 18.

14. Mbandu ya Ana ke longa beto nki?

 ¹⁴ Mbandu ya Ana ke longa beto nki? Kana muntu mosi ke zola kutesana ti nge, kuvila ve nde nge fwete sala yonso sambu na kuyidika mambu. Kusosa mpi ve kutesana ti yandi. Kuvutula ve mbi na mbi, kansi sosa kutula ngemba ti yandi. (Bar. 12:17-21) Ata yandi soba ve, nge ta tanina ngemba na nge ya mabanza.

15. Inki Apolo mpi Polo vandaka kusala bo zole?

¹⁵ Ntangu yai beto tadila malongi yina beto lenda baka na mbandu ya Apolo mpi ya ntumwa Polo. Bo zabaka Masonuku mbote bo zole. Bo zole zabanaka mbote mpi bo vandaka balongi ya mbote. Bo zole kumisaka bantu mingi balongoki. Kansi bo vandaka ve kuwilana kimpala.

16. Apolo vandaka muntu ya nki mutindu?

¹⁶ Apolo vandaka “muntu ya Alesandria,” kisika ya nene yina bantu vandaka kulonguka na mvu-nkama ya ntete. Yo ke monana nde yandi zabaka kutuba mbote mpi yandi “zabaka Masonuku mbote-mbote.” (Bis. 18:24) Ntangu Apolo vandaka na Korinto, yo monanaka pwelele nde bampangi ya nkaka na dibundu vandaka kuzola yandi mingi kuluta bampangi ya nkaka. Bo vandaka kuzola yandi mingi mpi kuluta Polo. (1 Bak. 1:12, 13) Keti Apolo bikaka nde kikalulu yina kukabisa dibundu? Beto ke ndima ve nde Apolo salaka mpidina. Sambu ntangu fioti na nima, ntangu Apolo katukaka na Korinto, Polo bondilaka yandi na kuvutuka na Korinto. (1 Bak. 16:12) Kana Apolo vandaka kukabisa dibundu ntangu yandi vandaka na Korinto, Polo zolaka ve kubondila yandi na kuvutuka kuna. Ya kieleka, Apolo sadilaka mayele na yandi na mutindu ya mbote. Yandi sadilaka yo sambu na kulonga nsangu ya mbote mpi sambu na kupesa bampangi kikesa. Apolo vandaka muntu ya kudikulumusa. Mu mbandu, ntangu Akilasi ti Prisila “tendudilaka yandi nzila ya Nzambi mbote-mbote kibeni,” ata verse  mosi ve ke monisa nde Apolo waka makasi.—Bis. 18:24-28.

17. Inki Polo salaka sambu na kutula ngemba?

¹⁷ Ntumwa Polo zabaka mbote kisalu ya mbote yina Apolo vandaka kusala. Kansi Polo kudiyangisaka ve nde bantu ta yindula nde Apolo me luta yandi. Kana beto tanga ndongisila yina yandi pesaka Bakristu ya Korinto, beto ta mona nde Polo vandaka muntu ya kudikulumusa mpi yandi vandaka ve makambu ngolo. Polo tulaka ve dikebi na bantu yina vandaka kuleba yandi nde “Mono kele muntu ya Polo,” kansi yandi tulaka dikebi yonso na Yehowa Nzambi mpi na Yezu Kristu.—1 Bak. 3:3-6.

18. Mutindu 1 Bakorinto 4:6, 7 ke monisa yo, mbandu ya Apolo mpi ntumwa Polo ke longa beto nki?

¹⁸ Mbandu ya Apolo mpi ntumwa Polo ke longa beto nki? Yo lenda vanda nde beto ke salaka ngolo na kisalu ya Yehowa mpi beto ke sadisaka bantu mingi na kuyela na kimpeve mpi na kubaka mbotika. Kansi beto ke zabaka nde mambu yonso yina beto ke salaka mbote, beto ke salaka yo kaka sambu Yehowa ke sadisaka beto. Mbandu ya Apolo mpi ntumwa Polo me longa beto nde kana beto kele ti mikumba mingi na dibundu, beto fwete sala mpi ngolo sambu na kutula ngemba. Kana bampangi yina kele ti mikumba ke pesa bandongisila yina ke katuka na Ndinga ya Nzambi mpi ke tula ve dikebi na bo mosi kansi na Kristu Yezu yina kele mbandu na beto, dibundu ta vanda na ngemba mpi na bumosi.—Tanga 1 Bakorinto 4:6, 7.

19. Beto yonso fwete sala nki? (Tala mpi lupangu, “ Kubasisa Ve Mpeve ya Kutesana.”)

¹⁹ Beto yonso kele ti mayele yina Nzambi me pesaka beto. Beto fwete sadila yo ‘sambu na kusadisana.’ (1 Piere 4:10) Beto lenda yindula nde mambu yina beto ke sala na dibundu kele mfunu mingi ve. Mambu ya fioti yina beto ke sala sambu dibundu kuvanda na bumosi, kele bonso babriki ya fioti-fioti yina bo ke sadilaka ntangu bo ke tungaka nzo. Beto yonso fwete sala ngolo sambu na kuvanda ve ti mpeve ya kutesana ti bampangi. Beto fwete sala yonso sambu dibundu kuvanda na ngemba mpi na bumosi.—Baef. 4:3.