1. Sambu na nki Yehowa ke fwanisaka beto ve ti bantu ya nkaka?

YEHOWA ke zolaka ve nde bantu yonso mpi bima yonso kuvanda kiteso mosi. Yo ke monanaka na bima yina yandi me salaka mpi na mutindu yandi me salaka bantu. Bantu yonso ke vandaka ve kiteso mosi. Yo yina Yehowa ke fwanisaka nge ve ata fioti ti bantu ya nkaka. Yandi ke talaka mbote ntima na nge mpi kimuntu na nge ya kati. (1 Sam. 16:7) Yandi ke zabaka mpi mambu yina nge lenda sala mpi yina nge ta kuka ve kusala, mpi yandi ke zabaka mutindu nge me yelaka. Yo yina, yandi ke lombaka nge ve na kusala mambu yina nge ta kuka ve kusala. Beto fwete kuditadila mutindu Yehowa ke tadilaka beto. Yo ta sadisa beto na kuvanda ti “mabanza ya mbote” mpi beto ta yindula ve nde beto kele mfunu mingi kuluta bantu ya nkaka, to nde bantu ya nkaka me luta beto.—Bar. 12:3.

2. Sambu na nki yo kele mbi na kudifwanisa ti bantu ya nkaka?

² Ya kieleka, beto lenda baka mambote na mbandu ya mbote ya mpangi mosi ya kwikama yina ke samunaka mbote. (Baeb. 13:7) Beto lenda tala bisika yina beto lenda yidika sambu beto kuma mpi kusamuna mbote. (Bafil. 3:17) Kansi kulanda mbandu ya mbote ya muntu me swaswana ti kudifwanisa ti yandi. Kana nge ke kudifwanisa ti muntu, yo ta pusa nge na kuwila yandi kimpala, na kulemba nitu mpi na kuyindula nde nge kele ve mfunu. Mutindu beto longukaka yo na disolo ya me luta, kana beto ke tesana ti bampangi na dibundu, yo lenda bebisa kinduku na beto ti Yehowa. Yo yina Yehowa ke songa beto nde: “Konso muntu fwete tadila mambu yina yandi mosi ke sala, ebuna yandi ta vanda ti kikuma ya kuwa kiese sambu na yandi mosi, kansi ve na kudifwanisa ti muntu ya nkaka.”—Bag. 6:4.

3. Inki mambu nge ke salaka sambu na kuyela na kimpeve yina ke pesaka nge kiese?

³ Yehowa ke zolaka nde nge sepela ti mambu yina nge mosi ke sala sambu na kuyela na kimpeve. Mu mbandu, kana nge me bakaka mbotika,  nge fwete wa kiese mingi mutindu nge lungisaka lukanu yina. Nge mosi muntu bakaka lukanu yango. Nge bakaka yo sambu nge ke zolaka Nzambi. Yindula mambu yina nge ke salaka banda nge me bakaka mbotika tii bubu yai sambu na kuyela na kimpeve. Mu mbandu, keti nge me kumaka kuzola mingi kutanga Biblia mpi kulonguka yo mingi? Keti bisambu na nge ke katukaka na ntima? (Nk. 141:2) Keti nge me kumaka kusolula mbote kibeni ti bantu na kisalu ya kusamuna mpi nge me kumaka kusadila mbote bisadilu yina beto ke sadilaka na kisalu ya kusamuna? Kana nge kele ti dibuta, keti Yehowa me sadisaka nge na kukuma bakala ya mbote, nkento ya mbote, tata to mama mosi ya mbote? Nge ta vanda na kiese mingi kana nge ke salaka mambu yai yonso sambu na kuyela na kimpeve.

4. Inki beto ta mona na disolo yai?

⁴ Beto lenda sadisa bampangi ya nkaka na kusepela ti mambu yina bo mosi ke sala sambu na kuyela na kimpeve. Beto lenda sadisa bo mpi na kudifwanisa ve ti bantu ya nkaka. Na disolo yai, beto ta mona mutindu bibuti lenda sadisa bana na bo, mutindu bankwelani lenda sadisana mpi mutindu bankuluntu ti bampangi ya nkaka lenda sadisa bampangi na dibundu. Na nima, beto ta tadila minsiku ya Biblia yina lenda sadisa beto na kubaka balukanu yina beto ta kuka kulungisa.

5. Mutindu Baefezo 6:4 ke monisa yo, nki bibuti fwete sala ve?

⁵ Bibuti fwete fwanisa ve mwana mosi ti mwana ya nkaka na kati ya dibuta mpi bo fwete lomba ve bana na bo na kusala mambu yina bo ta kuka ve kusala. Kana bibuti ke sala mutindu yai, yo lenda pesa bana na bo makasi. (Tanga Baefezo 6:4.) Mpangi-nkento Sachiko * ke tuba nde: “Balongi na mono vandaka kuzola nde mono sala mbote kuluta bana ya klase na beto. Diaka, mama vandaka kuzola nde mono sala mbote na nzo-nkanda sambu balongi na mono mpi papa na mono yina vandaka ve Mbangi ya Yehowa kuvanda ti bangindu ya mbote sambu na Bambangi ya Yehowa. Yandi vandaka kuzola nde mono baka 100% na baekzame, kima yina mono zolaka ve kukuka kusala. Bamvula mingi me luta banda mono me manisaka nzo-nkanda, kansi bantangu ya nkaka, mono ke yindulaka nde mbala ya nkaka Yehowa ke sepelaka ve ti mono ata mono ke salaka yonso sambu na kusala mambu ya mbote.”

6. Inki dilongi bibuti lenda baka na Nkunga 131:1, 2?

⁶ Dilongi mosi ya mfunu yina bibuti lenda baka kele na Nkunga 131:1, 2. (Tanga.) Ntotila Davidi tubaka nde yandi vandaka ve “na nzala ya kuvanda ti bima ya nene-nene,” to yandi vandaka ve ti  mfunu ya kusala mambu yina yandi ta kuka ve kusala. Kikalulu na yandi ya kudikulumusa mpi ya kuzaba bandilu na yandi ‘lembikaka yandi mpi kumisaka yandi pima.’ Inki dilongi bibuti lenda baka na mambu yina Davidi tubaka? Bibuti ta monisa nde bo kele ti kikalulu ya kudikulumusa mpi ya kuzaba bandilu na bo, kana bo ke sala ve mambu yina bo ta kuka ve kusala, mpi kana bo ke lomba ve bana na bo na kusala mambu yina bana ta kuka ve kusala. Sambu bana kumona nde bo kele mfunu, bibuti fwete sadisa bo na kubakisa nde, kele ti mambu yina bo ta kuka kusala mpi yina bo ta kuka ve kusala. Bibuti fwete siamisa mpi bana na bo na kuditudila balukanu yina bo ta kuka kulungisa. Mpangi Marina ke tuba nde: “Mama vandaka kufwanisa mono ve ata fioti ti bampangi na mono tatu to ti bana ya nkaka. Yandi songaka mono nde konso muntu kele ti mambu yina yandi ke salaka mbote mpi nde beto yonso kele mfunu mingi na meso ya Yehowa. Mama me sadisaka mono mingi na kudifwanisa ve ti bantu ya nkaka.”

7-8. Inki mutindu bakala lenda pesa nkento na yandi lukumu?

⁷ Bakala yina kele Mukristu fwete pesa nkento na yandi lukumu. (1 Pie. 3:7) Kupesa muntu lukumu ke tendula, kutudila yandi dikebi ya mingi mpi kuzitisa yandi. Mu mbandu, bakala ta monisa nde yandi ke pesa nkento na yandi lukumu kana yandi ke sadila nkento na yandi mambu na luzitu yonso. Yandi ke lombaka ve nkento na yandi na kusala mambu yina yandi ta kuka ve kusala. Yandi ke fwanisaka ve nkento na yandi ti bankento ya nkaka. Inki mutindu nkento na nge ta kudiwa kana nge ke fwanisa yandi ti bankento ya nkaka? Bakala ya mpangi Rosa kele ve Mbangi ya Yehowa. Mbala mingi yandi ke fwanisaka mpangi Rosa ti bankento ya nkaka. Mambu ya mbi yina yandi ke songaka mpangi Rosa ke pesaka yandi mpasi mpi yo ke pusaka mpangi Rosa na kuyindula nde yandi kele ve mfunu. Yandi ke tuba nde: “Mono ke zolaka nde bantu kuyibusa mono mbala na mbala nde mono kele mfunu na meso ya Yehowa.” Bakala yina kele Mukristu ke zabaka nde mambu yina yandi ke sala lenda bebisa kinduku na yandi ti nkento na yandi mpi kinduku na yandi ti Yehowa. *

⁸ Bakala yina ke pesaka nkento na yandi lukumu, ke sikisaka yandi na bantu ya nkaka, ke songaka nkento na yandi nde yandi ke zolaka yandi mpi nde yandi kele mfunu. (Bing. 31:28) Bakala ya mpangi Katerina yina beto me tubila na disolo ya me luta, sadisaka yandi ntangu mpangi Katerina vandaka kuyindula nde yandi kele ve mfunu. Ntangu mpangi Katerina vandaka leke, mama na yandi vandaka kutubila yandi mambu ya mbi mpi mbala mingi yandi vandaka kufwanisa mpangi Katerina ti bana-bankento ya nkaka mpi ti banduku na yandi. Yo yina yandi yantikaka kudifwanisa ti bantu ya nkaka mpi yandi landaka kusala yo ata ntangu yandi kumaka Mbangi ya Yehowa. Kansi bakala na yandi yina kele Mbangi ya Yehowa sadisaka yandi na kukatula kikalulu yina mpi na kuvanda ti bukatikati. Yandi ke tuba nde: “Bakala na mono ke zolaka mono, yandi ke sikisaka mono sambu na mambu ya mbote yina mono ke salaka mpi yandi ke sambaka sambu na mono. Diaka, yandi yibusaka mono bikalulu ya mbote ya Yehowa mpi yandi ke sadisaka mono na kukatula bangindu ya mbi.”

9-10. Inki mutindu bankuluntu ya zola sadisaka mpangi-nkento mosi na kukatula kikalulu ya kudifwanisa ti bantu ya nkaka?

⁹ Inki mutindu bankuluntu lenda sadisa bampangi yina ke vandaka ti kikalulu ya kudifwanisa ti bantu ya nkaka? Beto tadila mbandu ya mpangi-nkento Hanuni. Ntangu yandi vandaka mwana-fioti, bibuti na yandi vandaka kusikisa yandi ve mingi. Yandi ke tuba nde: “Mono vandaka nsoni-nsoni mpi mono vandaka kuyindula nde bana ya nkaka vandaka mayele mingi kuluta mono. Mono yantikaka kudifwanisa ti bantu ya nkaka banda mono vandaka mwana-fioti kibeni.” Ata ntangu mpangi Hanuni kumaka Mbangi ya Yehowa, yandi landaka kudifwanisa ti bantu ya nkaka. Yo yina yandi yindulaka  nde mambu yina yandi vandaka kusala na dibundu vandaka ve mfunu. Kansi bubu yai, yandi kele mupasudi-nzila mpi yandi ke vandaka na kiese. Inki sadisaka yandi na kusoba kikalulu yina?

¹⁰ Mpangi Hanuni ke tuba nde bankuluntu ya zola bantu sadisaka yandi. Bo tubaka nde mpangi Hanuni vandaka mfunu na dibundu mpi bo sikisaka yandi sambu na mbandu na yandi ya kwikama. Yandi ke tuba nde: “Bankuluntu lombaka mono na kusadisa bampangi-bankento ya nkaka yina vandaka ti mfunu ya lusadisu. Yo sadisaka mono na kubakisa nde mono kele mfunu na dibundu. Mono ke yibuka diaka ntangu bankuluntu pesaka mono mersi sambu na kikesa yina mono pesaka bampangi-bankento yango. Na nima bo tangilaka mono 1 Batesalonika 1:2, 3. Yo pesaka mono kiese mingi. Mono ke pesaka bangungudi yina ya mbote matondo mingi mpi ntangu yai, mono me bakisa nde mono kele mfunu mingi na dibundu ya Yehowa.”

11. Mutindu Yezaya 57:15 ke monisa yo, nki mutindu beto lenda sadisa bantu yina “ke niokwama mpi yina kele ti mabanza ya kudikulumusa?”

¹¹ Tanga Yezaya 57:15. Yehowa ke zolaka mingi bantu yina “ke niokwama mpi yina kele ti mabanza ya kudikulumusa.” Bankuluntu mpamba ve bantu lenda pesa bampangi yai kikesa kansi beto yonso. Sambu na kusala yo, beto fwete tudila bo dikebi ya masonga. Yehowa ke zola nde beto zola mameme na yandi yai ya kele mfunu mingi, mutindu yandi ke zolaka bo. (Bing. 19:17) Beto lenda sadisa mpi bampangi kana beto ke monisa kikalulu ya kudikulumusa mpi kana beto ke kudisikisa ve. Sambu kana beto ke kudisikisa, yo lenda sala nde bampangi kuwila beto kimpala. Beto ke sadilaka mayele na beto mpi mambu yina beto me zaba sambu na kupesana kikesa.—1 Pie. 4:10, 11.

12. Sambu na nki bantu ya kukonda mfunu vandaka kuzola kuvanda ti Yezu? (Tala kifwanisu ya lutiti ya zulu.)

¹² Mutindu Yezu vandaka kusadila balongoki na yandi mambu lenda sadisa beto mpi na kusadila bantu ya nkaka mambu bonso yandi. Yandi vandaka muntu ya kuluta nene. Kansi yandi vandaka muntu ya “mawete mpi ya kudikulumusa na ntima.” (Mat. 11:28-30) Yandi vandaka kudisikisa ve ata fioti sambu na mayele na yandi mpi sambu na mambu yonso yina yandi zabaka. Yandi vandaka kulonga na mutindu ya pete mpi yandi vandaka kusadila bambandu yina vandaka kusimba bantima ya bantu ya kukonda mfunu. (Luka 10:21) Yezu vandaka ve bonso bantwadisi ya mabundu yina vandaka lulendo. Ntangu yonso, yandi vandaka kusadisa bantu na kubakisa nde bo kele mfunu na meso ya Nzambi. (Yoa. 6:37) Yandi vandaka kupesa bantu ya kukonda mfunu luzitu.

13. Inki mutindu Yezu monisilaka balongoki na yandi ntima-mbote mpi zola?

¹³ Mutindu Yezu sadilaka balongoki na yandi mambu monisaka nde yandi vandaka ntima-mbote mpi yandi vandaka kuzola bo. Yandi zabaka nde bo yonso vandaka ve mayele kiteso mosi mpi mambu ya luzingu na bo vandaka ve mutindu mosi. Yo yina bo yonso lendaka ve kusala mambu kiteso mosi mpi bo lendaka ve kusamuna kiteso mosi. Kansi, yandi sepelaka ti bikesa yina bo yonso vandaka kusala na ntima ya mvimba. Kingana ya Yezu ya batalanta ke monisa nde, yandi vandaka kusepela ti bikesa yina konso muntu vandaka kusala. Na kingana yina, mfumu pesaka konso mpika kisalu “na kutadila mayele na yandi.” Mpika mosi na kati ya bampika zole yina ya mayele, zwaka diaka batalanta mingi kuluta bo. Kansi mfumu sikisaka bo yonso zole mpi yandi songaka konso mpika na kati na bo zole nde: “Yo kele mbote, mpika ya mbote mpi ya kwikama!”—Mat. 25:14-23.

14. Inki mutindu beto lenda sadila bantu mambu mutindu Yezu ke sadilaka beto mambu?

¹⁴ Mutindu Yezu ke sadilaka beto mambu ke monisaka nde yandi kele ntima-mbote mpi yandi ke zolaka beto. Yandi ke zaba nde beto yonso kele ve mayele mutindu mosi mpi mambu ya luzingu na beto kele ve mutindu mosi. Yandi ke sepelaka ntangu beto ke salaka bikesa na ntima ya mvimba. Beto fwete sadila mpi bantu mambu mutindu Yezu ke sadilaka beto mambu. Beto fwete sala ve ata fioti mambu yina ta pusa mpangi mosi na kuyindula nde, yandi kele ve mfunu to na kuwa nsoni sambu yandi ke kuka ve kusala mambu bonso bantu ya nkaka. Kansi beto fwete sala yonso sambu na kusikisa bampangi sambu na bikesa yina bo ke salaka sambu na kusadila Yehowa.

15-16. Inki mambote mpangi-nkento mosi bakaka sambu yandi bakaka balukanu yina yandi ta kuka kulungisa?

¹⁵ Kana beto ke baka balukanu ya kimpeve, yo ta sadisa beto na kuvanda ti luzingu ya mbote. Sambu na kusala yo, diambu ya mfunu kele nde beto fwete baka balukanu na kutadila mayele na beto, ngolo na beto mpi mambu ya luzingu na beto kansi ve na kutadila mayele, ngolo mpi mambu ya luzingu ya bantu ya nkaka. Sambu kana beto sala mutindu yina, beto ta kuka ve kulungisa balukanu yango mpi beto ta lemba nitu. (Luka 14:28) Beto tadila mbandu ya mpangi-nkento Midori yina kele mupasudi-nzila.

¹⁶ Papa ya mpangi Midori kele ve Mbangi ya Yehowa mpi ntangu mpangi Midori vandaka mwana-fioti, papa na yandi vandaka kufwanisa yandi ti bampangi na yandi mpi ti bana ya nzo-nkanda na bo. Mpangi Midori ke tuba nde: “Mono vandaka kumona nde mono vandaka ve mfunu.” Kansi ntangu yandi kumaka mbuta, yandi yantikaka kubakisa nde yandi kele mfunu. Yandi ke tuba nde: “Mono ke tangaka Biblia konso kilumbu sambu yo sadisa mono na kuvanda ti ngemba na ntima na mono mpi sambu yo sadisa mono na kubakisa nde Yehowa ke zolaka mono.” Diaka, yandi bakaka balukanu yina yandi ta kuka kulungisa mpi yandi sambaka sambu Yehowa kusadisa yandi na kulungisa balukanu yango. Yo yina mpangi Midori kumaka kusepela ti mambu yina yandi vandaka kusala sambu na kuyela na kimpeve.

17. Inki beto fwete sala sambu na ‘kukuma ya mpa na ngolo yina ke twadisaka mabanza na beto’ mpi nki mambote beto ta baka?

¹⁷ Yo ke bakaka bantangu mingi sambu na kusoba mutindu na beto ya kuditadila. Yo yina Yehowa ke songa beto nde: “Beno fwete landa kukuma ya mpa na ngolo yina ke twadisaka mabanza na beno.” (Baef. 4:23, 24) Sambu na kusala yo, beto fwete samba, beto fwete longuka Ndinga ya Nzambi mpi kuyindula mingi mambu yina beto ke longuka. Landa kusala mambu yai mpi lomba Yehowa na kupesa nge  ngolo ya kusala yo. Yandi ta pesa nge mpeve santu na yandi yina ta sadisa nge na kukatula kikalulu ya kudifwanisa ti bantu ya nkaka. Yehowa ta sadisa nge mpi na kuzaba kana nge me kuma kuwila bantu ya nkaka kimpala mpi nge me kuma lulendo mpi yandi ta sadisa nge na kusoba nswalu.

18. Inki mutindu mambu yina kele na 2 Bansangu 6:29, 30 lenda pesa nge kikesa?

¹⁸ Tanga 2 Bansangu 6:29, 30. Yehowa ke zabaka bantima na beto. Yandi ke zabaka mpi bikesa yina beto ke salaka sambu na kunwana ti mpeve ya nsi-ntoto yai mpi ti bifu na beto mosi. Ntangu Yehowa ke monaka mutindu beto ke salaka ngolo sambu na kunwana ti mambu yai, yandi ke kumaka kuzola beto diaka mingi.

19. Inki mbandu Yehowa ke sadilaka sambu na kusadisa beto na kubakisa mutindu yandi ke zolaka beto?

¹⁹ Yehowa ke sadilaka mbandu ya mama ti bebe na yandi sambu na kusadisa beto na kubakisa mutindu yandi ke zolaka beto. (Yez. 49:15) Beto tadila mbandu ya mpangi Rachel. Yandi ke tuba nde: “Mwana na mono Stephanie butukaka ditshiombe. Ntangu mono talaka yandi, mono monaka nde yandi vandaka fioti kibeni mpi yandi vandaka ve ti lusadisu. Munganga pesaka mono nswa ya kubaka yandi na kisika yina bo ke tulaka matshiombe na lupitalu mpi kunata yandi na ntulu na mono konso kilumbu na nsungi ya ngonda na yandi ya ntete. Yo sadisaka mono na kukuma kuzola yandi diaka mingi. Bubu yai, yandi kele ti bamvula 6 kansi yandi kele fioti kuluta bana yina yandi kele ti bo mvula mosi. Ata mpidina, mono ke zolaka yandi mingi kibeni sambu yandi nwanaka ngolo sambu na kuzinga mpi yandi ke pesaka mono kiese mingi.” Yo ke pesa kikesa na kuzaba nde, Yehowa ke zolaka beto mingi mutindu mama yai ke zolaka mwana na yandi ntangu yandi ke monaka mutindu beto ke salaka yonso yina beto lenda sala sambu na kusadila yandi na moyo na beto ya mvimba.

20. Sambu nge ke sadilaka Yehowa, nki ke pusa nge na kuwa kiese?

²⁰ Sambu nge ke sadilaka Yehowa, nge kele mfunu mingi na dibuta na yandi mpi ata muntu mosi kele bonso nge. Yehowa bendaka nge ve na yandi sambu nge vandaka mbote kuluta bantu ya nkaka. Yandi bendaka nge sambu yandi talaka na ntima na nge mpi yandi monaka nde nge kele muntu ya kudikulumusa, muntu yina yandi lenda longa sambu yandi soba. (Nk. 25:9) Ndima nde Yehowa ke sepelaka ntangu nge ke salaka bikesa ya kusadila yandi. Nge ke kangaka ntima mpi nge kele ya kwikama na yandi. Yo ke monisa nde nge kele ti “ntima ya kitoko mpi ya mbote.” (Luka 8:15) Yo yina, landa kusala yonso yina nge lenda sala sambu na kusadila Yehowa. Kana nge sala mutindu yina, nge ta vanda ti kikuma ya kuwa kiese ‘sambu na nge mosi.’