1. Inki ke monisa nde Yehowa kele Muwumbi ya kuluta nene?

NA Novembri 2010, na Angleterre, bo vandaka kuteka dibungu mosi ya ntoto na badolare kiteso ya 70 milio; yo katukaka na Chine. Yo ke yitukisa na kumona nde muwumbi lenda sadila kaka ntoto ya tuma yina beto me zaba, mpi kukumisa yo dibungu ya kitoko ya ntalu mingi. Yehowa, Muwumbi na beto, me luta bantu yonso yina ke wumbaka ntoto. Biblia ke tuba nde Yehowa bakaka “mfututu ya ntoto,” disongidila, ntoto ya tuma mpi salaka muntu ya kukuka, Adami. (Kuyantika 2:7) Adami vandaka “mwana ya Nzambi” mpi Nzambi gangaka yandi na makuki ya kukuma ti bikalulu bonso yandi.​—Luka 3:38.

2, 3. Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya bantu ya Izraele yina balulaka ntima?

² Ntangu Adami kolamaka na Ngangi na yandi, yandi vandaka diaka ve mwana ya Nzambi. Kansi bantekolo mingi ya Adami me ndimaka nde Yehowa kuvanda Mfumu na bo. (Baebreo 12:1) Bulemfu na bo ya masonga na Ngangi na bo ke monisaka nde bo ke ndimaka nde yandi kele Tata mpi Muwumbi na bo, kansi Satana ve. (Yoane 8:44) Kwikama na bo na Nzambi ke yibusa beto mambu yai ya bantu ya Izraele yina balulaka ntima  tubaka: “O Yehowa, nge kele Tata na beto. Beto kele ntoto ya tuma, mpi nge kele Muwumbi na beto; beto yonso kele kisalu ya diboko na nge.”​—Yezaya 64:8.

³ Bubu yai mpi, bansadi ya Yehowa ke salaka bikesa sambu na kudikulumusa mpi kulemfuka. Sambu na bo, kubinga Yehowa Tata kele lukumu mpenza, mpi bo ke zolaka nde yandi wumba bo. Keti beto kele mpi bonso ntoto ya tuma ya mbote, yina Nzambi lenda sala mabungu ya mbalu? Keti beto ke monaka konso mpangi bonso dibungu yina Nzambi me manisa ntete ve kuwumba? Kulonguka mutindu Yehowa ke ponaka bantu yina yandi ta wumba, sambu na nki yandi ke wumbaka bo, mpi mutindu yandi ke wumbaka bo, ta sadisa beto na kuvanda ti mabanza ya mbote.

4. Inki mutindu Yehowa ke ponaka bantu yina yandi ke bendaka? Pesa bambandu.

⁴ Yehowa ke tadilaka ve bantu bonso beto. Yandi ke talaka ntima ya bantu mpi ke zabaka konso muntu mbote-mbote. (Tanga 1 Samuele 16:7b.) Yehowa monisaka yo ntangu yandi salaka dibundu ya Bukristu. Yandi bendaka bantu mingi, yina bankaka lendaka kumona bantu-mpamba, na kukwisa na yandi mpi na Mwana na yandi. (Yoane 6:44) Mu mbandu, yandi bendaka Saule, Mufarize mosi yina vandaka “muntu ya ke vwezaka, ya ke monisaka bantu mpasi mpi ya kukonda luzitu.” (1 Timoteo 1:13) Kansi Yehowa talaka ntima ya Saule mpi monaka nde yandi kele ntoto ya tuma ya mbote. (Bingana 17:3) Yehowa monaka nde yandi lenda wumba Saule mpi kukumisa yandi ‘dibungu ya yandi me sola’ sambu na kulonga ‘makanda, bantotila, mpi bana ya Izraele.’ (Bisalu 9:15) Yehowa ponaka mpi bantu ya nkaka yina yandi zolaka kuwumba sambu na “kisalu ya lukumu.” Bankaka vandaka kulawuka malafu, kusala pite, mpi miyibi. (Baroma 9:21; 1 Bakorinto 6:9-11) Ntangu bo yantikaka kutanga Biblia, bo kumaka kukwikila ngolo na Yehowa mpi bo bikaka nde yandi wumba bo.

5, 6. Kana beto ke tudila Yehowa, Muwumbi na beto, ntima nki mutindu beto ta kuma kutadila (a) bantu ya teritware na beto? (b) bampangi na beto?

⁵ Beto me zaba nde Yehowa muntu ke ponaka bantu ya mbote sambu na kubenda bo na yandi. Yo yina beto fwete vanda ve ti bangindu ya mbi sambu na bantu ya teritware to ya dibundu na beto. Mu mbandu, tadila mambu yina Michael salaka ntangu Bambangi ya Yehowa kotaka na nzo na yandi. Yandi ke tuba nde: “Mono katukaka mbala mosi mpi salaka bonso nde mono me mona bo ve. Mono salaka mambu na nku mpenza! Kilumbu mosi, mono kutanaka ti dibuta mosi; bikalulu na bo ya mbote sepedisaka mono mingi. Kansi ntangu mono zabaka nde bo kele Bambangi ya Yehowa, mono yitukaka mingi! Yo pusaka mono na kutadila diaka bikuma yina mono vandaka kuzola ve Bambangi ya Yehowa. Mono bakisaka nde mono vandaka kusala mambu kukonda kuzaba mpi kulanda bituba-tuba ya bantu, kukonda kuzikisa mambu yango.” Michael kumaka ti luzolo ya kuzaba mambu mingi  mpi ndimaka kulonguka Biblia. Nsuka-nsuka, yandi bakaka mbotika mpi kumaka mupasudi-nzila ya ntangu yonso.

⁶ Kana beto ke ndima nde Yehowa kele Muwumbi na beto, beto ta soba mpi mutindu na beto ya kutadila bampangi. Beto ta kuma kutadila bo mutindu Yehowa ke tadilaka bo, disongidila, mabungu yina yandi me manisa ntete ve kuyidika. Yandi ke monaka ntima na bo mpi me zaba nde kilumbu kele bo ta kuma bantu ya kukuka. Yandi me zaba mpi mutindu konso muntu ta kuma na bilumbu ke kwisa. (Nkunga 130:3) Beto lenda landa mpi mbandu ya Yehowa kana beto ke tadila bampangi na beto na mutindu ya mbote. Beto lenda sala mpi kumosi ti Muwumbi na beto sambu na kusadisa bampangi na beto na kuyela. (1 Batesalonika 5:14, 15) Bankuluntu fwete pesa mbandu ya mbote na diambu yai.​—Baefezo 4:8, 11-13.

7. Sambu na nki nge ke sepelaka ti disipline ya Yehowa?

⁷ Bantu ya nkaka lenda tuba nde: ‘Mono vandaka kubakisa ve kibeni mfunu ya disipline yina bibuti vandaka kupesa mono. Mono bakisaka yo kaka ntangu mono butaka bana.’ Beto lenda bakisa mfunu ya disipline kana beto me yela, sambu beto ta bakisa nde yo ke monisaka zola. (Tanga Baebreo 12:5, 6, 11.) Ya kieleka, Yehowa ke zolaka beto bana na yandi, yo yina ti ntima-nda yonso, yandi ke pesaka beto disipline to ke wumbaka beto. Yandi ke zolaka nde beto vanda mayele mpi na kiese, mpi beto zola yandi Tata na beto. (Bingana 23:15) Yandi ke sepelaka ve kumona beto ke niokwama. Yandi ke zolaka mpi ve nde beto fwa kukonda kubalula ntima.​—Baefezo 2:2, 3.

8, 9. Inki mutindu Yehowa ke longaka beto bubu yai, mpi nki mutindu yandi ta longa beto na bilumbu ke kwisa?

⁸ Na ntwala ya kuzaba Yehowa, ziku beto vandaka ti bikalulu mingi ya mbi. Kansi Yehowa wumbaka beto mpi sadisaka beto na kusoba; yo yina bubu yai, beto me kumaka ti bikalulu ya mbote. (Yezaya 11:6-8; Bakolosai 3:9, 10) Beto ke zinga na paladisu ya kimpeve, yina Yehowa me yidikaka mbote-mbote na bilumbu na beto; yo ke sadisaka beto na kukuma ti bikalulu mingi ya mbote. Ata beto ke zinga na nsi-ntoto yai ya nku, kansi beto ke kudiwaka na lutaninu na kati ya paladisu ya kimpeve. Bampangi yina me yelaka na mabuta yina zola kele ve, ke sepelaka na zola ya kieleka yina beto ke monisaka na paladisu ya kimpeve. (Yoane 13:35) Yo me sadisaka beto mpi na kuzola bankaka. Kansi kima ya kuluta mfunu kele nde beto me zabaka Yehowa mpi bubu yai beto ke bakaka mambote ya zola na yandi.—Yakobo 4:8.

⁹ Na nsi-ntoto ya mpa, beto ta baka mambote yonso ya paladisu ya kimpeve. Beto ta zinga mpi na kiese na nsi ya Kimfumu ya Nzambi, na ntoto yina ta kuma Paladisu. Na nsungi yina, Yehowa ta landa kuwumba beto mpi kulonga beto na kiteso ya kuyituka mpenza. (Yezaya 11:9) Yehowa ta  kumisa mpi mabanza ti nitu na beto ya kukuka. Na nima, beto ta bakisa mbote bansiku ya Nzambi mpi kulemfukila yo ta vanda diaka ve mpasi. Bika beto landa kupesa Yehowa nzila ya kuwumba beto, mpi kumonisa nde beto ke sepelaka ti zola na yandi.—Bingana 3:11, 12.

10. Inki mutindu Yezu monisaka mayele mpi ntima-nda ya Muwumbi ya Nene?

¹⁰ Yehowa ke zabaka beto mbote-mbote kaka mutindu muwumbi ya mayele ke zabaka ntoto ya tuma. Yandi me zaba bifu na beto ya fioti-fioti, bandilu na beto, mpi kuyela na beto na kimpeve. Yandi ke wumbaka konso muntu na kutadila mambu yai. (Tanga Nkunga 103:10-14.) Kuzaba mutindu Yezu vandaka kutadila bifu ya bantumwa na yandi ta sadisa beto na kuzaba mutindu Yehowa ke tadilaka bantu. Bantangu ya nkaka, bantumwa vandaka kutula ntembe ya kuzaba muntu ya kuluta nene na kati na bo. Kana nge vandaka pana, nki mutindu nge zolaka kutadila kifu yina ya bantumwa? Ziku nge zolaka kumona nde bo vandaka ve bonso ntoto ya tuma ya mbote. Kansi Yezu bakisaka nde kana bo sadila bandongisila ya mbote yina yandi vandaka kupesa bo ti ntima-nda yonso mpi bo landa mbandu na yandi ya kudikulumusa, bo ta kuma bantu ya mbote. (Marko 9:33-37; 10:37, 41-45; Luka 22:24-27) Na nima ya lufutumuku ya Yezu, bantumwa bakaka mpeve santu ya Nzambi mpi bo vandaka diaka ve kusosa kuzaba nani kele muntu ya kuluta nene na kati na bo. Bo tulaka dikebi kaka na kisalu yina Yezu pesaka bo.​—Bisalu 5:42.

11. Inki mutindu Davidi monisaka nde yandi vandaka ntoto ya tuma ya mbote, mpi nki mutindu beto lenda landa mbandu na yandi?

¹¹ Bubu yai, Yehowa ke wumbaka beto na nzila ya Biblia, ya mpeve santu na yandi, mpi ya dibundu. Inki mutindu Biblia lenda wumba beto? Kana beto ke tanga yo, ke yindulula mambu yina beto ke tanga mpi ke lomba Yehowa na kusadisa beto na kusadila mambu yango. Ntotila Davidi sonikaka nde: “Mono ke yibuka nge ntangu mono kele na mbeto na mono; mono ke yindulula nge na bantangu ya kukengila ya mpimpa.” (Nkunga 63:6) Yandi sonikaka diaka nde: “Mono ta kumisa Yehowa, yina me pesa mono ndongisila. Ata na mpimpa, bangindu na mono ya kati kibeni ke sungika mono.” (Nkunga 16:7) Ya kieleka, Davidi vandaka kuyindulula bandongisila ya Yehowa mpi bikaka nde yo soba bangindu mpi mawi ya ntima na yandi, ata ntangu yo vandaka mpasi. (2 Samuele 12:1-13) Davidi me bikilaka beto mbandu ya mbote ya kudikulumusa mpi ya bulemfu. Yo yina, kudiyula nde: ‘Ntangu mono ke tangaka Biblia, keti mono ke yindululaka mpi ke bikaka nde bandongisila na yo kusoba bangindu mpi mawi ya ntima na mono? Keti mono lenda sala yo diaka mingi kuluta?’​—Nkunga 1:2, 3.

12, 13. Inki mutindu Yehowa ke wumbaka beto na nsadisa ya mpeve santu mpi ya dibundu?

¹² Mpeve santu lenda wumba beto na mambu mingi. Yo lenda sadisa beto na kulanda mbandu ya Yezu, mpi kuvanda ti bikalulu ya mbuma ya mpeve. (Bagalatia 5:22, 23) Zola kele na kati ya bikalulu yina. Beto ke zolaka Nzambi, beto ke ndimaka kulemfukila yandi, mpi beto ke ndimaka nde yandi wumba beto sambu bansiku na yandi ke natilaka beto mambote. Mpeve santu lenda pesa beto mpi ngolo ya me fwana sambu nsi-ntoto yai ya mbi kuwumba beto ve. (Baefezo 2:2) Ntangu ntumwa Polo vandaka toko, lulendu ya bamfumu ya dibundu ya Bayuda sambukilaka yandi. Kansi mpeve santu sadisaka yandi  na kusoba. Na nima yandi sonikaka nde: “Sambu na mambu yonso, mono kele ti ngolo na nzila ya muntu yina ke pesaka mono ngolo.” (Bafilipi 4:13) Beto fwete lomba mpi Yehowa mpeve santu, sambu beto me zaba nde yandi ke waka bisambu na beto ya masonga.—Nkunga 10:17.

¹³ Yehowa ke wumbaka beto mpi na nzila ya dibundu ti ya bankuluntu. Mu mbandu, kana bankuluntu me mona beto ti kifu mosi, bo lenda sadisa beto. Kansi bandongisila ya bo ke pesaka beto ke katukaka ve na bangindu na bo mosi. (Bagalatia 6:1) Na kudikulumusa yonso, bo ke lombaka Yehowa mayele ya kubakisa mambu. Na nima, bo ke salaka bansosa na Biblia mpi na mikanda na beto sambu na kuzwa bangindu ya kusadisa beto. Kana bankuluntu me pesa nge bandongisila ya mawete mpi ya zola, mu mbandu sambu na kulwata na nge, kuvila ve nde yo ke monisa nde Nzambi ke zolaka nge. Kana nge sadila bandongisila na bo, nge ta kuma bonso ntoto ya tuma ya mbote, yina Yehowa lenda wumba, mpi nge ta baka mambote mingi.

14. Ata Yehowa kele ti kiyeka ya kuwumba beto, nki mutindu yandi ke zitisaka nswa na beto ya kupona?

¹⁴ Kana beto ke bakisa mutindu Yehowa ke wumbaka beto, beto ta kuma kuzinga mbote ti bampangi na beto. Diaka, beto ta tadilaka bantu ya teritware mpi balongoki na beto ya Biblia na mutindu ya mbote. Na ntangu ya ntama, na ntwala ya kuwumba ntoto ya tuma, bo vandaka kukatula bamvindu, matadi ya fio-fioti mpi bima ya nkaka yina kele na kati. Yehowa, Muwumbi ya Nene, ke sadisaka bantu yina yandi ke zola kuwumba. Yandi ke pusaka bo ve na kusoba na kingolo-ngolo, kansi yandi ke songaka bo bansiku na yandi ya santu. Na nima, bo mosi ke bakaka lukanu ya kusoba.

15, 16. Inki mutindu balongoki ya Biblia ke monisaka nde bo ke zola nde Yehowa kuwumba bo? Pesa mbandu.

 ¹⁵ Tadila mambu yina kuminaka Tessie, mpangi-nkento mosi ya Australie. Yandi vandaka kubakisa mambu yina Biblia ke tubaka. Kansi yandi vandaka kuyela ve na kimpeve. Yandi vandaka kukwenda ve na balukutakanu. Mpangi-nkento yina vandaka kulonguka ti yandi sambaka Yehowa mpi bakaka lukanu ya kulonguka diaka ve ti yandi. Na nima kima mosi ya kuyituka salamaka. Ntangu bo vandaka kulonguka, Tessie songaka yandi mambu yina ke kangaka yandi nzila. Yandi tubaka nde yandi vandaka kudimona muntu ya luvunu sambu yandi vandaka kubula bansaka ya mbongo. Kansi bubu yai, yandi me yambula bansaka yina.

¹⁶ Ntangu fioti na nima, Tessie kumaka kukwenda na balukutakanu mpi sobaka bikalulu na yandi, ata banduku na yandi ya nkaka vandaka kuseka yandi. Nsuka-nsuka, Tessie bakaka mbotika mpi kumaka mupasudi-nzila ya ntangu yonso, ata bana na yandi vandaka ntete ya fioti. Mbandu yai ke monisa nde kana balongoki ya Biblia me yantika kusoba sambu na kupesa Nzambi kiese, Nzambi ke kumaka nduku na bo ya ngolo mpi ke kumisaka bo mabungu ya mbalu.

17. (a) Inki ke sepedisa nge mutindu nge me bakisa nde Yehowa kele Muwumbi na nge? (b) Inki mambu ya me tala kuwumba beto ta tubila na disolo ya ke landa?

¹⁷ Bubu yai mpi, bawumbi ya nkaka ke salaka na mayele yonso mabungu ya kitoko kaka na maboko. Mutindu mosi, Yehowa ke vandaka ntima-nda ntangu yandi ke pesaka beto bandongisila sambu na kuwumba beto, mpi yandi ke talaka na dikebi yonso kana beto ta sadila yo to ve. (Tanga Nkunga 32:8.) Keti nge ke monaka dikebi yina Yehowa ke tudilaka nge? Keti nge ke bakisaka nde Yehowa ke wumbaka nge na mutindu ya me fwana? Kana ee, nki bikalulu ta sadisa nge na kuvanda kaka ntoto ya tuma ya mbote yina Yehowa lenda wumba? Inki bikalulu ya mbi nge fwete yambula sambu na kukuma ve bonso ntoto ya ngolo yina bo lenda wumba ve? Mpi nki mutindu bibuti lenda sala kumosi ti Yehowa sambu na kuwumba bana na bo? Disolo yina ke landa ta pesa mvutu na bangiufula yai.