Keti Bisambu Na Nge Ke Ya “Kulamba Bonso Ndumbu”?
Keti Bisambu na Nge Ke ya “Kulamba Bonso Ndumbu”?
“Bika kisambu na mono kuvanda ya kulamba bonso ndumbu na ntwala na nge.”—NKUNGA 141:2, NW.
1, 2. Kuyoka ndumbu vandaka kidimbu ya nki?
YEHOWA NZAMBI songaka profete na yandi Moize na kulamba ndumbu sambu bo sadila yo na tenta ya lusambu ya bantu ya Izraele. Na kulamba yo, Nzambi songaka yandi na kuvukisa bima iya ya nsudi ya mananasi. (Kubasika 30:34-38) Yo vandaka na nsudi mosi ya kitoko mpenza.
2 Kuwakana ya Nsiku yina Nzambi salaka ti dikanda ya Izraele vandaka kulomba nde bo yoka ndumbu konso kilumbu. (Kubasika 30:7, 8) Keti kusadila ndumbu mutindu yina vandaka kutendula kima mosi? Ee, sambu muyimbi-bankunga yimbaka nde: “Bika kisambu na mono kuvanda ya kulamba bonso ndumbu na ntwala na nge [Yehowa Nzambi], maboko ya mono ketombusa kuvanda bonso makabu ya bambuma ya nkokila.” (Nkunga 141:2, NW) Na mukanda ya Kusonga, ntumwa Yoane ketuba nde, bantu yina vandaka na zulu, na nzyunga ya kiti ya kimfumu ya Nzambi, vandaka ti babolo ya kufuluka ti ndumbu. Ndinga ya Nzambi ketendula nde: “[Ndumbu] yina kele bisambu ya bantu ya Nzambi.” (Kusonga 5:8) Yo yina, kuyoka ndumbu ya nsudi ya kitoko vandaka kidimbu ya bisambu ya Yehowa kendimaka, bisambu ya bansadi na yandi vandaka kusala mpimpa-ntangu.—1 Tesalonika 3:10; Baebreo 5:7.
3. Nki tasadisa beto na ‘kulamba bisambu na beto bonso ndumbu na ntwala ya Nzambi’?
3 Kana beto kezola nde Nzambi kundima bisambu na beto, beto fwete samba yandi na zina ya Yezu Kristu. (Yoane 16:23, 24) Kansi, nki mutindu beto lenda tomisa bisambu na beto? Beto tadila ndambu ya bisambu na Masonuku, yo tasadisa beto na kulamba bisambu na beto bonso ndumbu na ntwala ya Yehowa.—Bingana 15:8.
Sala Bisambu ti Lukwikilu
4. Songa mfunu ya lukwikilu na bisambu ya Nzambi kendimaka.
4 Kana beto kezola nde bisambu na beto kumata na Nzambi bonso ndumbu ya nsudi ya kitoko, beto fwete samba ti lukwikilu. (Baebreo 11:6) Kana bankuluntu mekutana ti muntu ya kebela na kimpeve, mpi yandi mendima ndongisila na bo ya kebasika na Masonuku, “bisambu yina ya bo ta samba ti lukwikilu, yo ta belula muntu yina.” (Yakobo 5:15) Tata na beto ya kele na zulu kesepelaka mingi kana beto kesamba na lukwikilu mpi kana beto kesamba na ntwala ya kulonguka Ndinga na yandi. Muyimbi-bankunga songaka ngindu mosi ya mbote ntangu yandi yimbaka nde: “Mono ke kumisaka [to, “mono ketombula maboko na zulu sambu na,” NW] bansiku na nge, mono ke zolaka yo; mono ta yindulaka malongi na nge. Pesa mono mayele ya mbote sambu mono me tulaka ntima na bansiku na nge.” (Nkunga 119:48, 66) Bika beto ‘tombula maboko’ na kusamba ti kikalulu ya kudikulumusa mpi beto monisa lukwikilu na kuzitisaka bansiku ya Nzambi.
5. Nki beto fwete sala kana beto mekonda mayele?
5 Mu mbandu, nki beto tasala kana mayele memana beto na ntwala ya dyambu mosi ya mpasi? Mu mbandu, kana beto kendima ve nde mbikudulu mosi ya Biblia ke na kulungana. Beto fwete pesa nzila ve nde ngindu yina kufwa kimpeve na beto, kansi beto fwete lomba Nzambi mayele na kisambu. (Galatia 5:7, 8; Yakobo 1:5-8) Ya kyeleka, beto tasosa ve nde Nzambi kusala kidimbu ya nkumbwa na kusadisa beto. Beto fwete monisa nde kisambu na beto kele ya masonga, kana beto kesala mambu yonso yina Nzambi kezolaka nde bantu na yandi kusala. Beto fwete longuka Masonuku na kutunga lukwikilu, na nsadisa ya mikanda ya beto kezwaka na nzila ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele.” (Matayo 24:45-47, NW; Yozue 1:7, 8) Beto fwete yika mpi nzayilu na beto na kukwendaka mbala na mbala na balukutakanu ya bantu ya Nzambi.—Baebreo 10:24, 25.
6. (a) Nki beto yonso fwete vila ve na yina metala bilumbu ya beto kezinga ti kulungana ya bambikudulu ya Biblia? (b) Katula kusamba nde Yehowa kusantisa zina na yandi, nki beto fwete sala?
6 Bubu yai, mambu mingi, ti bisalu mingi ya Bakristu kefwa na kusala, kemonisa nde bo mevila nde beto mepusana mpenza na kati ya “ntangu ya nsuka.” (Daniele 12:4) Bakristu yankaka lenda samba sambu bampangi na bo yai kupedisa dyaka lukwikilu na bo, to bo kumisa yo dyaka ngolo na nzikisa ya Masonuku ya kesonga nde Kristu kele dyaka ti beto banda 1914, mvu ya Yehowa pesaka yandi Kimfumu ya zulu, mpi nde yandi keyala na kati ya bambeni na yandi. (Nkunga 110:1, 2; Matayo 24:3) Beto yonso fwete zaba nde, mambu ya bo yitaka kutuba na Biblia bonso: lufwa ya lusambu ya luvunu, ‘Babilone ya Nene,’ kunwanisa ya Satana, Gogi ya bwala Magogi, tanwanisa bantu ya Yehowa, ti kugulusa yina Nzambi Nkwa-Ngolo tagulusa bantu na yandi na Armagedoni, kele mambu ya lenda bwa na kintulumukina mpi na ntangu mosi ya nkufi. (Kusonga 16:14, 16; 18:1-5; Ezekiele 38:18-23) Yo yina, beto fwete lomba lusadisu ya Nzambi na kisambu, sambu beto lala ve na kimpeve. Bika beto sambeno ngolo nde Yehowa kusantisa zina na yandi, Kimfumu na yandi kukwisa, mpi luzolo na yandi kusalama na ntoto bonso na zulu. Ee, bika beto landa kutula lukwikilu, ti kusonga nde bisambu na beto kele ya masonga. (Matayo 6:9, 10) Ee, mbote bayina yonso kezolaka Yehowa kusosa ntete Kimfumu ti lunungu na yandi, bo kudipesa ngolo na kusamuna nsangu ya mbote na ntwala nsuka kukwisa.—Matayo 6:33; 24:14.
Kumisa Yehowa mpi Pesa Yandi Mersi
7. Inki mesimba ntima na nge na kitini ya kisambu ya Davidi yina kele na 1 Bansangu 29:10-13?
7 Mutindu mosi ya mbote ya ‘kulamba bisambu na beto bonso ndumbu’ kele kukumisa Nzambi ti kupesa yandi mersi na bangogo ya kebasika na nsi ya ntima. Ntotila Davidi salaka kisambu mosi ya mutindu yai ntangu yandi, ti bantu ya Izraele, pesaka makabu ya kutungila tempelo ya Yehowa. Davidi sambaka nde: “Lukumu na nge Mfumu Nzambi, Nzambi ya nkaka na beto Yakobi. Mbote bo kumisa nge tii kuna! Nge kele nene ti ngolo; lukumu ti kimfumu kele ya nge. Bima yonso na zulu ti awa na ntoto kele na maboko na nge. Nge kele ntotila ya nene, mfumu ya bantu yonso. Kimvwama ti lukumu ke katukaka na nge, nge muntu ke yalaka bima yonso. Nge kele ngolo mingi mpenza, nge mpi me kuka na kukumisa nene ti ngolo muntu ya nge me zola. Yo yina Nzambi na beto, beto ke pesa nge mersi, beto ke kumisa zina na nge ya nene.”—1 Bansangu 29:10-13.
8. (a) Na kati ya bangogo ya kekumisa Yehowa yina kele na Bankunga ya mebanda na 148 tii na 150, nki yo mesimba ntima na nge? (b) Kana beto kendima mambu ya kele na Nkunga 27:4, nki beto tasala?
8 Yai bangogo ya kitoko mpenza ya kukumisa ti kupesa Yehowa mersi! Mbala yankaka beto takuka ve kusala kisambu ya kitoko bonso yai, kansi beto lenda sala bisambu ya kebasika na ntima bonso yai. Mukanda ya Bankunga kele ya kufuluka ti bisambu ya kekumisa Nzambi mpi kepesa yandi mersi. Bankunga ya kebanda na 148 tii na 150 kele ti bangogo ya kuluta kitoko ya kukumisila Yehowa. Bankunga mingi kepesaka Yehowa mersi. Davidi yimbaka nde: “Mono lombaka kima mosi mpamba na Mfumu Nzambi, kima yango yo yai: na kuvanda na nzo na yandi na luzingu na mono ya mvimba, na kumona mambote na yandi ti na kusamba yandi.” (Nkunga 27:4) Bika beto sala mambu ya kewakana ti kisambu yai; disongidila, beto kudipesa na kikesa yonso na bisalu yonso ya bantu ya Yehowa kesalaka. (Nkunga 26:12) Kana beto kesala mutindu yai mpi kefimpa Ndinga ya Nzambi konso kilumbu, beto tamona bikuma ya mbote ya kupesila Yehowa lukumu ti mersi na bisambu ya kebasika na nsi ya ntima.
Sosa Lusadisu ya Yehowa na Kudikulumusa Yonso
9. Nki mutindu Ntotila Aza sambaka, ye nki salamaka na nima?
9 Kana beto kesadilaka Yehowa na ntima ya mvimba bonso Bambangi na yandi, beto lenda tula ntima nde yandi kewaka beto ntangu beto kelombaka yandi lusadisu. (Yezaya 43:10-12) Baka mbandu ya Aza, Ntotila ya Yuda. Yandi salaka bamvula 41 na kimfumu (977-937 N.T.B.). Bamvula ya ntete 10 vandaka bamvula ya ngemba. Na nima, mafunda ya basoda ya Zera, muntu ya Etiopia, kwisaka kunwanisa Yuda. Bambeni yina vandaka mingi kibeni, kansi Aza ti bantu na yandi basikaka na kunwana ti bo. Kansi, na ntwala ya kuyantika bitumba, Aza salaka kisambu mosi ya ngolo. Yandi zabaka nde Yehowa ke na ngolo ya kugulusa bantu. Yandi lombaka nde: “Beto me tula ntima na beto na nge. Beto mpi me kwisa kunwana na basoda yai mingi-mingi na zina na nge. Mfumu Nzambi, nge kele Nzambi na beto, muntu lenda kuka ve kubedisa nge.”verse 10 Bo nungaka kibeni bitumba, sambu Yehowa gulusaka Yuda sambu na lukumu ya zina na yandi ya nene. (2 Bansangu 14:1-15) Ntembe kele ve, kana beto mesamba Yehowa sambu yandi gulusa beto na mpasi to yandi pesa beto ngolo ya kukanga ntima, yandi kewilaka beto mpi kesadisaka beto.
10. Kana beto kezaba ve kima ya kusala na ntwala ya mpasi, nki mutindu kisambu ya Yozafati lenda sadisa beto?
10 Kana beto kezaba ve nki beto lenda sala na ntwala ya mpasi, beto tula ntima nde Yehowa tawila beto kana beto lomba yandi lusadisu. Mbandu mosi ya mutindu yai kemonana na bilumbu ya Ntotila ya Yuda, Yozafati, yina bakaka kimfumu na 936 N.T.B., mpi yalaka bamvula 25. Ntangu bantu ya Moabi, Amoni, ti bantu ya bangumba ya Seire vukanaka na kunwanisa Yuda, Yozafati bondilaka Yehowa nde: “Mfumu Nzambi, Nzambi na beto, keti nge ke pesa bo ndola ve? Beto ke na ngolo ve, beto ke kuka ve kunwana na basoda yai mingi-mingi. Beto ke zaba ve nki beto fweti sala, yo yina beto ke tula meso na nge.”verse 12 Yehowa pesaka mvutu na kisambu yai ya yandi salaka ti kikalulu ya kudikulumusa. Yandi kotilaka bantu ya Yuda na bitumba, yandi tulaka mavanga na kati ya bambeni, bo fwisanaka bo na bo. Na nsuka, makanda yonso ya nzyunga ya Yuda bandaka kubanga bo, Yuda kumaka na ngemba. (2 Bansangu 20:1-30) Kana mayele memana nge na ntwala ya mpasi, nge lenda samba bonso Yozafati nde: ‘Yehowa, mu kemona ve nki mu fwete sala, kansi meso na munu ke na nge.’ Mpeve santu lenda yibusa nge bangindu ya Masonuku yina tasadisa nge na kumanisa dikambu yango. To, Nzambi lenda sadisa nge na mutindu mosi ya muntu lenda yindula ve.—Roma 8:26, 27.
11. Nki dilongi beto kebaka na kisambu yina Nehemia salaka sambu na bibaka ya Yeruzalemi?
11 Ntangu yankaka beto fwete samba mingi na ntwala ya kuzwa lusadisu ya Nzambi. Nehemia salaka matanga, dilaka, buyaka kudya, mpi sambaka bilumbu mingi sambu bibaka ya Yeruzalemi vandaka ya kupanza, bantu ya Yuda mpi vandaka na mpasi. (Nehemia 1:1-11) Ntembe kele ve, bisambu na yandi mataka na Nzambi bonso ndumbu ya nsudi ya kitoko. Kilumbu mosi, Artazeresesi, Ntotila ya Persia, monaka Nehemia mawamawa mpi yulaka yandi nde: “Nki nge zola?” Nehemia ketuba nde: “[Mbala mosi], mono sambaka Nzambi ya zulu.” Nzambi pesaka mvutu na kisambu yina ya nkufi, ya yandi salaka na nsi ya ntima. Bo pesaka Nehemia nswa ya kusala mambu ya vandaka na ntima na yandi. Yandi kwendaka na Yeruzalemi, na kutunga dyaka bibaka na yo.—Nehemia 2:1-8.
Bika Yezu Kulonga Nge Mutindu ya Kusamba
12. Tubeti na bunkufi mpi na bangogo na nge mosi mambu ya Yezu tubaka na kisambu ya yandi pesaka bonso mbandu.
12 Na kati ya bisambu yonso ya kele na Masonuku, kisambu ya kelonga beto mambu mingi kele kisambu mosi ya Yezu kusalaka. Yo kele mbandu ya bisambu ya kele bonso ndumbu ya nsudi ya kitoko. Evanzile ya Luka ketuba nde: “Mulongoki [ya Yesu] mosi tubilaka yandi nde: ‘Mfumu, longa beto mutindu beto fweti samba Nzambi, mutindu Yoane longaka balonguki na yandi.’ Yesu tubilaka bo nde: ‘Konso ntangu ya beno ke samba, beno samba mutindu yai: “Tata, zina na nge ya santu kuvanda ya lukumu; Kimfumu na nge kwisa. Pesa beto konso kilumbu madia yina ya beto ke na yo mfunu. Lolula beto bantu ya masumu, sambu beto mpi ke lolulaka bantu yonso yina ke salaka beto mbi. [“Kunata beto ve na mpukumuna,” NW].” ’ ” (Luka 11:1-4; Matayo 6:9-13) Beto tadila ngindu mosi mosi ya kisambu yai, ya Yezu pesaka ve sambu na kusalululaka, kansi sambu na kuzaba mambu ya beto lenda lomba.
13. Nki mutindu nge lenda tendula nsa yai: “Tata, zina na nge ya santu kuvanda ya lukumu”?
13 “Tata, zina na nge ya santu kuvanda ya lukumu.” Bansadi ya Yehowa kele na dibaku ya nene ya kubinga yandi nde Tata. Mutindu bana kekwendaka kusonga konso kadikambu ya mpasi na tata na bo ya kewilaka bo mawa, beto fwete baka ntangu ya kukumisa Nzambi na bisambu mbala na mbala. (Nkunga 103:13, 14) Bisambu na beto fwete monisa nde beto kezola zina ya Nzambi kuvanda ya santu, sambu beto kezola mvindu yonso ya bo mepakulaka yo kukatuka. Ee, beto kezola nde zina ya Yehowa kuvanda na zulu ya bazina yonso mpi yo kuma ya santu.—Nkunga 5:11; 63:3, 4; 148:12, 13; Ezekiele 38:23.
14. Nki beto kelombaka kana beto metuba nde: “Kimfumu na nge kwisa”?
14 “Kimfumu na nge kwisa.” Kimfumu yai kele luyalu ya Yehowa yina tayala na zulu na nzila ya kimfumu ya Mesia. Yo kele na maboko ya Mwana na yandi ti ‘bantu ya santu’ yina tavukana ti Yezu. (Daniele 7:13, 14, 18, 27; Kusonga 20:6) Ntama mingi ve, yo ‘kekwisa’ kukatula bambeni yonso ya kimfumu ya Nzambi. (Daniele 2:44) Na nima, luzolo ya Yehowa tasalama awa na ntoto, mutindu yo ke na zulu. (Matayo 6:10) Yo tavanda kyese ya nene sambu na bayina yonso kesadilaka Nkwa-Zulu ti Ntoto na kwikama yonso!
15. Kulomba madya ya “konso kilumbu” kesonga nki?
15 “Pesa beto konso kilumbu madia yina ya beto ke na yo mfunu.” Kulomba Yehowa madya ya “konso kilumbu” kemonisa nde, beto kelombaka ve madya ya kuluta mingi, kansi beto kelombaka kaka bima yina beto lenda dya konso kilumbu. Ata beto kezaba nde Yehowa tapesa, beto kesalaka mpi na maboko sambu na kuzwa madya ti bima yankaka ya mfunu na luzingu. (2 Tesalonika 3:7-10) Ya kyeleka, beto fwete pesa matondo na Mupesi na beto yina kele na zulu, sambu yandi kepesaka beto bima yai yonso na zola na yandi, na mayele ti ngolo na yandi.—Bisalu 14:15-17.
16. Nki mutindu beto lenda zwa ndolula ya Nzambi?
16 “Lolula beto bantu ya masumu, sambu beto mpi ke lolulaka bantu yonso yina ke salaka beto mbi.” Sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka mpi ya masumu, beto lenda sala ve yonso ya Yehowa kelombaka beto. Yo yina, beto fwete samba sambu yandi lolula beto na nzila ya kimenga ya nkudulu ya Yezu. Kansi, kana beto kezola nde Nzambi ya “ke ndimaka bisambu” kusadila kimenga yina sambu na kukatula masumu na beto, beto fwete balula ntima ti kundima malongi to ndola yonso ya yandi kepesa beto. (Nkunga 65:3; Roma 5:8; 6:23; Baebreo 12:4-11) Dyaka, Nzambi talolula beto kaka kana beto ‘ke lolula mpi bantu yina ke salaka beto mbi.’—Matayo 6:12, 14, 15.
17. Bangogo: “Kunata beto ve na mpukumuna” ketendula nki?
17 “Kunata beto ve na mpukumuna.” Kana Yehowa mekanga ve nzila, konso nki dikambu yina lenda salama, Biblia kelutaka kutuba nde Yehowa muntu mesala yo. (Ruti 1:20, 21) Yehowa kepukumunaka beto ve na kusala masumu. (Yakobo 1:13) Dyabulu muntu kekusaka bantu na kusala mbi, ti nitu na beto ya konda kukuka, ti nsi-ntoto yai. Satana kele Muntu ya kepukumunaka beto nde beto sala masumu na meso ya Nzambi. (Matayo 4:3; 1 Tesalonika 3:5) Kana beto mesamba nde, ‘Kunata beto ve na mpukumuna,’ disongidila, beto kelomba Nzambi nde yandi kubika ve nde beto bwa kana dyambu mosi mepukumuna beto na kukolama na yandi. Yandi lenda tanina beto sambu Satana, “Muntu ya Mbi,” kubwisa beto ve.—Matayo 6:13; 1 Korinto 10:13.
Sala Mambu ya Kewakana ti Bisambu na Nge
18. Kana beto melomba dikwela ya kyese ti luzingu ya kyese na dibuta, nki mambu beto fwete sala ya kewakana ti kisambu yina?
18 Kisambu ya Yezu salaka na kupesa mbandu kesonga mambu ya kuluta mfunu, kansi beto lenda samba sambu na mambu yankaka. Mu mbandu, beto lenda samba sambu na kusala dikwela ya mbote. Beto lenda lomba kikalulu ya kudiyala, sambu beto sala mansoni ve tii na kilumbu ya makwela. Na nima, beto fwete sala mambu ya kewakana ti kisambu na beto. Beto fwete buya kutanga mikanda ti kusala nsaka yina lenda nata beto na kusala mansoni. Beto fwete ‘kwela kaka na Mfumu.’ (1 Korinto 7:39, NW; Kulonga 7:3, 4) Kana beto mekwela imene, mambu ya beto fwete sala, na kuwakana ti kisambu na beto ya kuzinga na kyese, kele kusadila bandongisila ya Nzambi. Ebuna ntangu beto tabuta, beto samba kaka ve nde bana kukuma bansadi ya kwikama ya Yehowa; kansi, beto fwete sala ngolo na kulonga bo Biblia ti kunata bo ntangu yonso na balukutakanu, sambu bo zaba kyeleka ya Nzambi.—Kulonga 6:5-9; 31:12; Bingana 22:6.
19. Nki beto fwete sala kana beto mesamba sambu na kisalu na beto ya kusamuna?
19 Keti beto kelombaka Nzambi na kusakumuna kisalu na beto ya kusamuna? Beto fwete sala mambu ya kewakana ti kisambu yina; beto fwete basikaka mingi na kisalu ya kusamuna Kimfumu. Kana beto kesamba nde Nzambi kusonga beto bantu ya beto lenda sadisa na kukota na nzila ya luzingu ya mvula na mvula, beto fwete sonikaka mbote ba adresi ya bantu yina kesepelaka na nsangu. Beto fwete sala ngolo na kuzwa ntangu ya kulonguka Biblia ti bo na banzo. Ebuna kana beto kezola kukuma bansamuni ya ntangu yonso? Mambu ya beto lenda sala na kuwakana ti kisambu na beto yo yai: beto fwete matisaka kisalu na beto ya kusamuna mpi beto fwete samuna nzila mosi ti mipasudi-nzila. Bisalu ya mutindu yai tamonisa nde beto kesala mambu ya beto lombaka na kisambu.
20. Nki beto tatadila na disolo ya kelanda?
20 Kana beto ke na kusadila Yehowa na kwikama yonso, beto lenda tula ntima nde yandi tapesa mvutu na bisambu na beto yina kewakana ti luzolo na yandi. (1 Yoane 5:14, 15) Kyeleka mpenza, beto mezwa bangindu ya mfunu na kati ya mwa bisambu ya beto metadila na Biblia. Dilongi na beto ya kelanda tatadila bangindu yankaka ya mfunu ya ke na Masonuku mpi ya lenda sadisa bayina kezola ‘kulamba bisambu na bo bonso ndumbu na ntwala ya Yehowa.’
Nki Mvutu Nge Tapesa?
◻ Sambu na nki beto fwete samba ti lukwikilu?
◻ Sambu na nki beto fwete kumisa Nzambi ti kupesa yandi mersi na bisambu na beto?
◻ Sambu na nki beto lenda tula ntima na Yehowa mpi kusosa lusadisu na yandi na kisambu?
◻ Tanga mwa bangindu ya mfunu ya kisambu ya Yezu pesaka bonso mbandu?
◻ Nki mutindu beto lenda sala mambu ya kewakana ti bisambu na beto?
[Bangiufula ya disolo ya kulonguka]
[Kifwanisu ya kele na lutiti 10]
Ntangu yankaka nge lenda samba bonso Ntotila Yozafati nde: ‘Yehowa, mu kemona ve nki mu fwete sala, kansi meso na munu ke na nge’
[Kifwanisu ya kele na lutiti 11]
Keti nge kesambaka na kulanda ngindu ya kisambu ya Yezu pesaka bonso mbandu?