Sambu na nki ntangu kemonana fyoti?

NTANGU. Beto lenda mona yo kima ya mpasi na kutendula ngogo yai na sikisiki yonso, kansi ntembe kele ve nde beto kemonaka bonso nde beto kele ve ti ntangu mingi. Beto kezaba mpi nde yo kelutaka nswalunswalu. Ya kyeleka, mbala mingi beto kemonaka nde, “Ntangu kelutaka nswalu mingi bonso mupepe.”

Kansi, yo kele kyeleka nde muntu ya Angleterre yai yina kesonikaka ba poeme, Austin Dobson, kutaka masonga ntangu yandi tubaka na 1877 nde: “Beno ketuba nde Ntangu kekwendaka? Oh ve! Tala, Ntangu kekwendaka ve, beto bantu kekwenda.” Banda yandi fwaka na 1921, Dobson mekwendaka imene, bamvula kiteso ya 80 melunga; kansi ntangu kele kaka.

Ntangu tavanda mingi

Biblia kezabisa beto mutindu yai sambu na yina metala Ngangi ya bantu: “Ntangu nge vandaka me sala bangumba ntete ve ti ntoto mutindu yo kele, nge kele kaka Nzambi tii kuna; na nge, luyantiku to nsuka kele ve.” (Nkunga 90:⁠2) To mutindu Traduction du monde nouveau kemonisa yo, “tuka ntangu ya kukonda nsuka tii na ntangu ya kukonda nsuka nge kele Nzambi.” Na yau, ntangu tavanda kaka mutindu Nzambi yandi mosi kezingaka, disongidila, kimakulu!

Sambu na kumonisa luswaswanu yina kele na kati ya Nzambi ti beto bantu sambu yandi kezingaka mvula na mvula, beto ketanga mpidiyai: “Luzingu na beto, makasi na nge ke kumisaka yo nkufi; yo ke sukaka bonso mupepe. Beto ke zingaka bamvula makumi nsambwadi (70), kana beto me kuma bamvula makumi nana (80), tuba nde beto kele ngolo; kansi kima ya beto ke monaka na bamvula yango kele kaka mpasi na mpasi; kubika fioti, luzingu ke mana, beto ke kwenda.”​—⁠Nkunga 90:​9, 10.

Sambu na nki bubu yai luzingu kele nkufi, na ntangu Biblia kelonga pwelele nde lukanu ya Nzambi kele nde muntu kuzinga kimakulu? (Kuyantika 1:​27, 28; Nkunga 37:29) Olie ya kuzinga kimakulu mutindu Nzambi kuzolaka, sambu na nki bantu kezingaka, na kuta masonga, na nsi ya bilumbu 30000? Sambu na nki bantu kezingaka ntangu fyoti kibeni? Nani to nki kele na kisina ya dyambu yai ya mawa? Biblia kepesa bamvutu ya pwelele mpi ya mbote. a

Ntangu kekuma kaka fyoti

Bantu yina menuna lenda ndima nde, bilumbu ya luzingu mekuma kuluta ntinuntinu. Musoniki mosi ya bazulunalu, Dr. Sybille Fritsch, tubaka nde na bamvula nkama zole ya meluta, ntangu ya kulutisa na kisalu na mposo mosi mekita. Yo vandaka 80 kansi ntangu yai yo mekita na 38, “ata mpidina, beto kemonaka kaka nde beto kele na ntangu ve.” Yandi tendulaka dibanza na yandi na bangogo yai: “Ntangu kele ve; sadila ntangu; beto kevandaka na mfunu ya ntangu mutindu beto kevandaka na mfunu ya mupepe; beto mekuma na luzingu mosi ya mambu yonso kesalama nswalunswalu.”

Bima ya bo kesengumuna ntangu yai mepesa mabaku ti mambu yankaka yina bantu ya kuzingaka na bamvu meluta kuyindulaka ve ata fyoti. Mutindu beto kezwa mabaku ya kusala bisalu mingi, yo kesala mpi nde beto kemona nde ntangu ya kusala yo kele mpenza ve. Na bilumbu yai, na bisika mingi ya inza, bantu mekuma kusala bima yonso na kulandaka ntangu mbotembote, mpi na kusalaka nswalu sambu na kukuma na bisika mingi. Tata fwete kwenda na kisalu na 7:00 ya suka, Mama fwete fidisa bana na nzo-nkanda na 8:30 ya suka. Nkaka ya bakala fwete kwenda kukutana ti munganga na 9:40 ya suka, beto yonso fwete yilama sambu na kukwenda na lukutakanu mosi ya mfunu na 7:30 ya nkokila. Kusala nswalu mutindu yina sambu na kukuma na ntangu ya mbote na bisika mingi kesalaka nde yo kekumaka mpasi na kuzwa nkutu ata mwa ntangu ya kupema. Ebuna, beto kekumaka kubokutabokuta sambu na bisalu ya beto kesalaka konso kilumbu, sambu bisalu yina kelombaka kusala yo nswalu.

Beto mosi mpamba ve kemonaka ntangu fyoti

Mbeni ya Nzambi, Satana Dyabulu, na mayele na yandi ya mbi, yandi muntu mesalaka nde luzingu ya bantu kukuma nkufi. Yandi mosi mpi mekumaka kumona mpasi sambu na ntima na yandi ya mbi. (Fwanisa ti Galatia 6:​7, 8.) Ntangu yo ketubilaka kubutuka ya Kimfumu ya Mesia na zulu, Kusonga 12:12 kepesaka beto kikuma ya kutudila kivuvu ntangu yo ketuba nde: “Yo yina nge zulu ti beno bantu ke zingaka kuna, beno vanda na kiese! Kansi mawa mingi na ntoto ti na nzadi-mungwa! Sambu Satana me kwisa kukulumuka kuna na beno; yandi me dasuka, sambu yandi me zaba nde ntangu mingi ve me bika na yandi.”​—⁠Beto bantu metengimisa bisono.

Kana beto landa mutindu ya kutanga ntangu ya Biblia, mpi kulungana ya bambikudulu ya Biblia, beto kebakisa nde beto mekuma penepene ti nsuka ya ‘ntangu fyoti’ yango. Yo kele kyese mpenza na kuzaba nde ntama mingi ve ntangu ya Satana kesuka, imene! Kana bo mekanga Satana imene, bantu ya bulemfu takuma dyaka bantu ya kukuka, mpi bo tabaka luzingu ya mvula na mvula yina Yehowa kuzodilaka bo na luyantiku. (Kusonga 21:​1-4) Kukonda kuzwa ntangu tavanda dyaka ve.

Keti nge kezaba nki yo tatendula kuvanda na luzingu ya mvula na mvula, disongidila kuzinga kimakulu? Nge tamonaka dyaka ve mpasi sambu na mambu yankaka yina nge kukaka ve kusala sambu na kukonda ya ntangu. Kana nge kele ti mfunu ya ntangu, kilumbu ya mbasi kele, to mposo yina kekwisa kele, to mvula yina kekwisa, disongidila, luzingu ya kukonda nsuka kele na ntwala na nge!

Beto sadila ntangu ya beto kele na yo sesepi na mayele

Mutindu yandi kezaba nde ntangu na yandi ya kukusa bantu mebikala fyoti, Satana kemeka kumonisa na bantu nde bo kele na bisalu mingi ya kusala na mpila nde bo kele ve ti ntangu ya kuwa nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi yina keyala. Kansi sambu na beto, yo tavanda mbote nde beto landa ndongisila yai ya Nzambi: “Beno keba mbote na luzingu yina ya beno ke zingaka. Beno zinga ve bonso bantu ya buzoba, kansi beno zinga bonso bantu ya mayele. Awa ya beno ke na ntangu ya mbote, beno sadila yo, sambu bilumbu yai ya beto kele yo kele ya mbi. Yo yina, beno vanda bazoba ve, kansi beno meka na kuzaba mambu yina ya [Yehowa] ke zolaka nde beno sala.”​—⁠Efezo 5:​15-17.

Yo kele mfunu mingi kibeni nde beto sadila ntangu na beto na mayele sambu na mambu ya kuluta mfunu olie ya kuyonika yo na mambu ya mpambampamba yina tanatila beto ve mambote ya kukonda nsuka! Beto fwete yedisa kikalulu bonso yina Moize vandaka na yo na ntangu yandi tubaka na Yehowa bangogo yai ya kekatuka na ntima mpenza: “Mbote nge longa beto nde luzingu na beto kele nkufi [“mutindu ya kutanga bilumbu na beto,” NW], mpidina beto ta kuma mayele.”​—⁠Nkunga 90:12.

Ya kyeleka, na inza ya bubu yai, muntu yonso kevandaka ti kisalu mingi ya kusala. Kansi, Bambangi ya Yehowa kelomba nge na kikesa yonso na kulutisaka mwa ntangu na nge fyoti na kulonguka mambu yina Nzambi kelombaka sambu na kubaka luzingu ya mvula na mvula na ntangu Kimfumu na yandi tavanda na kiyeka. Kana nge kelutisa ngunga mosi konso mposo na kulonguka na mudindu mpenza Biblia, na “kuzaba mambu yina ya Yehowa ke zolaka nde beto sala,” (NW) yo lenda sadisa nge na kumona nge mosi kulungana ya bangogo yai: “Bika kusala mambu ya mbi, sala mambu ya mbote, ebuna nge ta zinga na ntoto tii kuna. Bantu ya mbote ta zinga na ngemba na ntoto yina ya Mfumu Nzambi tubaka na kupesa bo; yo ta vanda ya bo tii kuna.”—Nkunga 37:​27, 29.

[Noti na nsi ya lutiti]