Bangyufula ya Batangi

Kana beto landa mambu yina bansiku ya Biblia ketuba na yina metala mutindu ya mbote ya kusadila menga, inki mutindu Bambangi ya Yehowa ketadilaka mutindu minganga kesadilaka menga ya muntu sambu na kusansa munkwa na yo?

Na kifulu ya kubaka desizio kaka na bangindu ya muntu yandi mosi to sambu minganga melomba na kusala yo, konso Mukristu fwete tadila mbotembote mambu yina Biblia ketuba. Yo kele dikambu ya metala yandi ti Yehowa.

Yehowa, muntu ya kupesaka beto luzingu, kutubaka nde bantu fwete dya ve menga. (Kuyantika 9:3, 4) Na Nsiku yina yandi pesaka bantu ya Izraele ya ntama, Nzambi kubuyisaka bantu na kusadila menga sambu yo kele luzingu. Yandi tubaka nde: “Moyo [to luzingu] ya konso kima ke vandaka na menga; yo yina mono tubaka nde beno fweti losa menga na zulu ya mesa-kimenga sambu mono landa masumu na beno diaka ve.” Inki beto lenda sala kana muntu mefwa mbisi sambu na kudya? Nzambi tubaka nde: “Yandi fweti losa menga na yo na ntoto ti kufika yo ntoto.” * (Levi 17:11, 13) Yehowa vandaka kuvutukila nsiku yai mbala na mbala. (Kulonga 12:16, 24; 15:23) Zulunalu mosi, (The Soncino Chumash) ketuba nde: “Beno fwete bumba ve menga kansi beno fwete losa yo na ntoto na mpila nde bantu kusadila yo ve.” Ata muntu mosi ve ya Izraele vandaka na nswa ya kubaka, kubumba, mpi kusadila menga ya kigangwa yankaka, yina luzingu na yo vandaka na Nzambi.

Nsiku yina vandaka kulomba bantu na kuzitisa Nsiku ya Moize kusukaka ntangu Mesia kufwaka. Ata mpidina, menga kele kaka kima ya santu na meso ya Nzambi. Na nsadisa ya mpeve santu ya Nzambi, bantumwa kulongisilaka Bakristu na ‘kunwa ve menga.’ Yo lombaka nde bantu kumona nsiku yai mpamba ve. Nsiku yai vandaka na mfunu kiteso mosi ti nsiku yina metala kubuya kusala mansoni to kusambila biteki. (Bisalu 15:28, 29; 21:25) Ntangu bantu kumaka kupesa mpi kutula bantu menga mbala na mbala na mvu-nkama ya 20, Bambangi ya Yehowa kubakisaka nde dyambu yai kewakana ve ti Ndinga ya Nzambi. *

Ntangu yankaka, munganga talongisila mbefo na kubika menga na yandi bamposo mingi na ntwala nde bo pasula yandi (Le don préopératoire du sang autologue) na mpila nde kana yo lomba kutula menga, munganga lenda tula mbefo menga na yandi mosi yina bo bumbaka. Kansi, kubaka, kubumba, mpi kuvutula yo na nitu ya muntu na mutindu yina kewakana ve ata fyoti ti mambu yina bo ketuba na mukanda ya Levi ti Kulonga. Bantu fwete bumba ve menga; bo fwete losa yo na ntoto, disongidila kuvutula yo na Nzambi, na kutuba ya kifwani. Yo kele kyeleka nde, bantu kele dyaka ve na nsi ya Nsiku ya Moize. Kansi, Bambangi ya Yehowa kezitisaka minsiku yina Nzambi kupesaka na Nsiku yango, ebuna bo mebakaka desizio ya ‘kunwa ve menga.’ Yo yina, beto kepesaka ve menga, to kebumbaka mpi ve menga na beto yina bo fwete ‘losa na ntoto’ sambu bo vutula beto yo kilumbu yankaka na nitu. Kusala mpidina kewakana ve ti nsiku ya Nzambi.

Mitindu yankaka to ba ekzame yankaka ya metala menga ya muntu yandi mosi kele kwayo mbi ve kana beto landa minsiku yina Nzambi kupesaka. Mu mbandu, Bakristu mingi kendimaka nde bo baka bo ndambu ya menga sambu na ba ekzame, na nima bo kelosaka ndambu ya menga yina. Minganga lenda lomba mpi nde muntu kupesa menga na yandi sambu na ba ekzame ya kelombaka kulonguka menga na mitindu yankaka ya kuluta mpasi.

 Mu mbandu, na ntangu ya bo kesadilaka mitindu yankaka ya kupasula, bo lenda benda ndambu ya menga na nitu ya muntu na mutindu mosi ya bo kebingaka hémodilution sambu na kufyotuna ngolo ya menga yina mebikala na nitu ya mbefo. Na nima, bo kesalaka nde menga na yandi yina bo bendaka mpi yina vandaka kutambula na bamasini na nganda kuvutuka na nitu na yandi mosi na mpila nde ngolo ya menga na yandi kuvutuka mpila yo kevandaka ntete. Mutindu mosi mpi, menga yina kebasika na mputa, bo lenda baka yo mpi kuyungula yo sambu na kuzwa baselile ya mbwaki yina bo lenda vutula na nitu ya mbefo, metode yai ya kugulusa baselile bo kebingaka yo récupération du sang épanché. Mutindu yankaka ya kuswaswana kele yai, bo lenda sala nde menga kubanda kuluta na masini mosi yina kesala mutindu binama ya nitu na beto kesalaka (mu mbandu, ntima, ba poumons, to bareins). Na nima, bo kevutulaka menga yina mekatuka na masini na nitu ya mbefo. Mitindu yankaka kele nde, bo ketindaka menga na nzila yankaka sambu yo kwenda kukota na masini yina kekabulaka baselile (centrifugeuse) na mpila nde yo katula baselile yina mefwa to yina kele dyaka ngolo ve. To lukanu lenda vanda ya kukatula bima yankaka yina kevandaka na kati ya menga mpi kutula yo na kisika yankaka na nitu. Kele mpi ti ba ekzame yankaka ya kelombaka kubaka ndambu ya menga sambu na kutula to kuvukisa yo ti nkisi, mpi na nima kuvutula yo na nitu ya mbefo.

Mambu ya fyotifyoti lenda vanda mingi, mpi mitindu ya mpa, bankisi, ti ba ekzame ya menga tabasikaka kaka. Mukumba na beto kele ve ya kutadila konso mutindu yina bo kesadila menga mpi kubaka desizio. Konso Mukristu fwete baka desizio yandi mosi nki mutindu minganga tasadila menga na yandi na ntangu ya bo kepasula yandi, na ntangu ya kusadisa ba ekzame ya munganga, to konso nki mutindu ya kusansa yina mebasika bilumbu yai. Na ntwala kibeni, yandi fwete lomba munganga to konso muntu yankaka yina tasansa yandi na kuzabisa yandi mitindu yonso ya bo lenda sadila menga na yandi na ntangu ya bo kesala mosi na kati ya mambu yai. Na nima, yandi fwete baka desizio yandi mosi mutindu kansansa na yandi kelomba yandi na kusala. (Tala lupangu.)

Bakristu fwete vila ve kudipesa na bo na Nzambi mpi bo fwete ‘zola yandi na ntima na bo yonso, na ngolo na bo yonso, ti na mabanza na bo yonso.’ (Luka 10:27) Kuluta bantu yonso na inza, Bambangi ya Yehowa kebakaka bangwisana na bo ya mbote ti Nzambi na valere mingi. Muntu yina kupesaka luzingu kelongisila beto yonso na kutula ntima na menga ya Yezu yina kutyamukaka. Beto ketanga nde: “Sambu na menga ya [Yezu] Kristo beto kele diaka bampika ya masumu ve, Nzambi melolulaka beto.”​—Efezo 1:7.

[Banoti na nsi ya lutiti]

[Lupangu/​Bifwanisu ya kele na lutiti 31]

BANGYUFULA YA NGE FWETE KUDIYULA

Kana bo tabasisa ndambu ya menga na mono na mpila nde yo tambula ve na mwa ntangu, keti kansansa na mono tapesa mono nzila ya kumona menga yina bonso ya mono mosi kaka, na mpila nde mono lenda lomba ve nde bo ‘losa yo na ntoto’?

Keti kansansa na mono ya melongamaka na Biblia tatungisa mono na ntangu bo kesadila metode mosi sambu na kusosa kuzaba maladi to kusansa mono mpi kubaka ndambu ya menga na mono, bo tula yo bima yankaka, na nima bo vutula mono yo na nitu?