Bika Zola Kutunga Nge
Bika Zola Kutunga Nge
“Nge fweti zola Mfumu Nzambi na nge, na ntima na nge yonso, na luzolo na nge yonso ti na mabanza na nge yonso.”—MATAYO 22:37.
1. (a) Inki bima Mukristu kekunaka? (b) Inki kikalulu ya Bakristu meluta mfunu, mpi sambu na nki?
MUKRISTU kekunaka bima mingi sambu na kuvanda ministre ya kyeleka. Mukanda ya Bingana ketubilaka mingi mfunu ya kuzaba, kubakisa mambu mpi mayele. (Bingana 2:1-10) Ntumwa Polo kutubilaka mfunu ya kuvanda na lukwikilu mpi kivuvu ya ngolo. (Roma 1:16, 17; Kolosai 1:5; Baebreo 10:39) Kukanga ntima ti kudiyala kele mpi mfunu mingi. (Bisalu 24:25; Baebreo 10:36) Kansi, kele ti kima mosi kana yo konda yo ketulaka mavanga na bima yankaka mpi yo lenda katula nkutu valere ya bima yina yankaka yonso. Kima yango kele zola.—1 Korinto 13:1-3, 13.
2. Inki mutindu Yezu kumonisaka mfunu ya zola, mpi nki bangyufula yo kebasisa?
2 Yezu kumonisaka mfunu ya zola ntangu yandi tubaka nde: “Kana beno ke zolana beno na beno, bantu yonso ta zaba nde beno kele balonguki na mono.” (Yoane 13:35) Sambu zola kele kidimbu ya kuzabila Mukristu ya kyeleka, beto fwete kudiyula bangyufula bonso yai: Zola kele nki? Sambu na nki yo kele mfunu mingi na mpila nde Yezu kutubilaka yo nde, kuluta bima yonso, yo kele kidimbu ya kuzabila balongoki na yandi? Inki mutindu beto lenda kuna zola? Nani beto fwete songa zola na beto? Bika beto tadila bangyufula yai.
Zola kele nki?
3. Inki mutindu beto lenda tendula zola, mpi sambu na nki yo kesimbaka mabanza ti ntima?
3 Bo ketubaka nde zola kele ‘mawi ya ngolo yina kekangisaka muntu to mawi ya ntima yina muntu kevandaka na yo na muntu yankaka.’ Yo kele kikalulu ya kepusaka bantu na kusala sambu na mambote ya bantu yankaka, ntangu yankaka yo kelombaka nde muntu kusala kibansa ya nene. Zola, mutindu Biblia ketendula yo, kesimbaka mabanza ti ntima. Mabanza, to ngangu, kele mfunu mingi, sambu muntu yina kezola kebakisaka mambu ya yandi kesala, yandi kezabaka nde yandi ti bantu yankaka ya yandi kezola bo yonso kele na bifu ya mbi mpi ti bikalulu ya mbote. Ngangu kele dyaka mfunu, sambu kele ti bantu yankaka yina Mukristu kezolaka, ziku na luzolo na yandi mosi ve, kansi sambu yandi kezaba na kutanga na yandi ya Biblia nde Nzambi kelomba yandi na kuzola bo. (Matayo 5:44; 1 Korinto 16:14) Ata mpidina, zola kekatukaka ntetentete na ntima. Mutindu Biblia kemonisaka yo, zola ya kyeleka kele ve kima ya kekatukaka na mabanza mpamba. Yo kelombaka nde muntu kudipesa mpenza na masonga yonso mpi na ntima ya mvimba.—1 Piere 1:22.
4. Na nki mutindu zola kekangisaka bantu ngolo?
4 Bantu yina kevandaka ti bwimi na ntima kekukaka ve kusala kinduku ya kyeleka sambu muntu yina kezolaka ketulaka mambote ya bantu yankaka na ntwala ya mambote na yandi mosi. (Filipi 2:2-4) Mambu yina Yezu kutubaka nde “kiese ya kuluta mingi ke vandaka na kupesa, kansi na kubaka kiese ke vandaka fioti” kele mpenza ya kyeleka kana nge kepesa na zola yonso. (Bisalu 20:35) Zola kele kima ya kekangisaka bantu ngolo mpenza. (Kolosai 3:14) Mbala mingi yo ketendulaka kinduku, kansi bangwisana ya zola meluta ya kinduku na ngolo. Ntangu yankaka bantu kebingaka mawi ya ngolo yina kekangisaka bakala ti nkento na yandi nde zola. Kansi, zola yina Biblia kesyamisaka beto na kukuna kele ngolo mingi na mpila nde yo kesukaka ve kaka na kitoko ya nitu ya kebendaka bo. Kana bankwe lani kezolana mpenza, bo tavanda kaka kumosi ata nitu ya kubendaka bo kebenda bo dyaka ve sambu na kimbefo yina kimununu kenataka to sambu mosi na kati na bo kele dyaka na ngolo ve.
Zola kele kikalulu mosi ya mfunu
5. Sambu na nki zola kele kikalulu mosi ya mfunu sambu na Mukristu?
5 Sambu na nki zola kele kikalulu mosi ya mfunu sambu na Mukristu? Ntetentete, sambu Yezu kulombaka balongoki na yandi na kuzolana. Yandi tubaka nde: “Beno kele banduku na mono kana beno sala mambu yai ya mono ke songa beno na kusala. Mambu ya mono ke songa beno na kusala yo yai: Beno zolana beno na beno.” (Yoane 15:14, 17) Ya zole, sambu kimuntu ya Yehowa yo mosi kele zola, beto bantu kesambilaka yandi beto fwete sala bonso yandi. (Efezo 5:1; 1 Yoane 4:16) Biblia ketuba nde kuzaba Yehowa ti Yezu ketendula luzingu ya kukonda nsuka. Inki mutindu beto lenda tuba nde beto kezolaka Nzambi kana beto kesala ve ngolo ya kusala bonso yandi? Ntumwa Yoane kutubaka nde: “Muntu yina ke zolaka bantu ya nkaka ve, yandi zaba Nzambi ve, sambu Nzambi ke zolaka bantu.”—1 Yoane 4:8.
6. Inki mutindu zola lenda tula bukatikati na mambu mingi ya luzingu na beto?
6 Zola kele mfunu sambu na kikuma yai ya tatu: Yo kesadisaka beto na kuvanda na bukatikati na mambu mingi ya luzingu na beto mpi yo keyikaka beto kikuma ya mbote ya kusala mambu yina beto kesala. Mu mbandu, yo kele mfunu na kulanda na kulonguka Ndinga ya Nzambi. Kulonguka yina kele bonso madya na yandi. Yo kesadisaka yandi na kuyela mpi na kusala mambu yina kewakana ti luzolo ya Nzambi. (Nkunga 119:105; Matayo 4:4; 2 Timoteo 3:15, 16) Kansi, Polo kukebisaka beto mutindu yai: “Mayele . . . ke kumisaka muntu lulendo; kaka kuzola ya ntima ke sadisaka muntu na kukuma muntu ya mbote.” (1 Korinto 8:1) Kuzaba kyeleka kele kwa yo mbi ve ata fyoti. Mbi kekatukaka na beto mosi, sambu ntima na beto kepusaka beto na kusala masumu. (Kuyantika 8:21) Kana bupusi ya kutula bukatikati yina zola kevandaka na yo kele ve, mayele lenda kumisa muntu lulendo, na mpila nde yandi yantika na kuyindula nde yandi meluta bantu yankaka. Mambu yai tasalama ve kana ntetentete zola kepusa yandi. ‘Muntu yina ke zolaka . . . yandi ke kudisongaka ve, yandi ke na lulendo mpi ve.’ (1 Korinto 13:4) Mukristu yina kesalaka mambu yonso na zola kekumaka ve lulendo ata yandi mekuma na mayele mingi. Zola kesadisaka yandi na kudikulumusa mpi kukonda kusosa kudisonga na meso ya bantu.—Nkunga 138:6; Yakobo 4:6.
7, 8. Inki mutindu zola kesadisaka beto na kutula mabanza na beto na bima yina kele mfunu mingi?
7 Polo kusonikilaka bantu ya Filipi nde: “Mono ke sambaka Nzambi mutindu yai sambu na beno, nde kuzola na beno kukuma mingi-mingi, mpi beno kuvanda na mayele yonso sambu na kubakisa mambu mbote-mbote. Mpidina beno ta mona mpila ya kusola mambu yina ya kuluta mfunu.” (Filipi 1:9, 10) Zola ya Bukristu tasadisa beto na kulanda nsyamisa yai sambu na kuzaba mbote mambu yina meluta mfunu. Mu mbandu, tala mambu yina Polo kusongaka Timoteo: “Kana muntu ke zola kuvanda [nkengi, NW] ya Dibundu, zaba nde yandi me sola kisalu mosi ya mbote.” (1 Timoteo 3:1) Na mvu ya kisalu ya 2000, ntalu ya mabundu yina kuyikamaka na inza ya mvimba kuvandaka 1 502, yonso na kimvuka mekuma 91 487. Yo yina, yo kelomba mpi nde bankuluntu kuvanda mingi, mpi beto kepesa matondo na bayina kesala ngolo sambu na kusala kisalu yina ya mbote.
8 Ata mpidina, bayina kesalaka kisalu ya kinkengi tavanda na bukatikati ya mbote kana bo kevila ve lukanu ya kisalu yina. Kuvanda kaka na kiyeka to kuzabana mingi kele ve kima ya kuluta mfunu. Bankuluntu yina kepesaka Yehowa kyese kesalaka mambu yonso sambu bo kezolaka yandi mpi sambu bo kezolaka bampangi na bo. Bo kesosaka ve lukumu to kiyeka. Na nima ya kulongisila bankuluntu ya dibundu na kuvanda na mabanza ya mbote, ntumwa Piere kutubilaka mingi mfunu ya kuvanda na kikalulu ya “kukonda lulendo.” Yandi longisilaka bantu yonso na kati ya dibundu nde: “Beno kudikulumusa na nsi ya diboko ya ngolo ya Nzambi.” (1 Piere 5:1-6) Konso muntu yina kezola kusala kisalu yai fwete landa mbandu ya bankuluntu yonso ya inza ya mvimba yina kesalaka mingi, ya kele lulendo ve, mpi ya kele lusakumunu sambu na mabundu na bo.—Baebreo 13:7.
Mabanza ya mbote kesadisaka beto na kukanga ntima
9. Sambu na nki Bakristu kevilaka ve balusakumunu yina Yehowa mesilaka?
9 Mfunu ya kubika nde zola kupusa beto kemonanaka na mutindu yankaka. Biblia kesila balusakumunu mingi ntangu yai mpi balusakumunu ya kuluta nene na bilumbu kekwisa na bantu yina kelanda kukangama na Nzambi na zola yonso. (1 Timoteo 4:8) Mukristu yina kekwikilaka mpenza mambu yai mpi yina kendimaka nde Yehowa “ke pesaka matabisi na bantu yina ke sosaka yandi” kebakaka lusadisu ya kuvanda na lukwikilu ya ngolo. (Baebreo 11:6) Bamingi na kati na beto kekinga kulungana ya balusilu ya Nzambi mpi kuvutula na ndinga ya ngolo mutindu ntumwa Yoane kutubaka nde: “Yo vanda mpidina! Mfumu Yesu, kwisa!” (Kusonga 22:20) Ya kyeleka, kuyindula balusakumunu yina kekinga beto na ntwala kana beto kele ya kwikama kepesaka beto kikesa ya kukanga ntima, mutindu kukonda kuvila “kiese yina vandaka kuvingila yandi” kusadisaka Yezu na kukanga ntima.—Baebreo 12:1, 2.
10, 11. Inki mutindu kusala mambu na zola kesadisaka beto na kukanga ntima?
10 Kansi, inki beto tatuba kana kuzinga na inza ya mpa kele kikuma ya ntete ya kepusa beto na kusadila Yehowa? Kana mpidina, beto lenda kuma ntima nkufi kukonda mpasi to kuvidisa kyese ntangu luzingu kekuma mpasi to mambu yango kelungana ve na ntangu yina beto vandaka kuyindula. Beto lenda kuma na kigonsa ya nene ya kubwa. (Baebreo 2:1; 3:12) Polo kutubaka nde Demasi, yina kuvandaka ntete nduku na yandi ya kisalu, kubikisaka yandi yandi mosi. Sambu na nki? Sambu yandi “zolaka mambu ya nsi-ntoto yai.” (2 Timoteo 4:10) Konso muntu yina kesadilaka Nzambi sambu na mambote na yandi mosi kaka kele na kigonsa ya kusala mpi mutindu mosi. Mambu ya inza lenda benda bo mbala mosi na mpila nde bo kuma kuzola dyaka ve kusala bibansa bubu yai ti kivuvu nde beto tabaka balusakumunu na bilumbu kekwisa.
11 Ata yo kele mbi ve nde muntu kuvanda na mpusa ya kubaka balusakumunu na bilumbu kekwisa mpi kukatuka na bampasi ya luzingu, zola kesadisaka beto na kuzaba nki mambu kele mfunu mingi na luzingu na beto. Kima meluta mfunu kele luzolo ya Yehowa, kansi ya beto ve. (Luka 22:41, 42) Ee, zola ketungaka beto. Yo kepesaka beto kyese ya kukinga Nzambi na beto na kukanga ntima yonso, mpi ya kuyangalala ti balusakumunu yonso ya yandi kepesaka beto. Beto ketulaka mpi ntima nde na ntangu yina yandi mosi metulaka, beto tabaka mambu yonso yina yandi mesilaka mpi mambu mingi yankaka. (Nkunga 145:16; 2 Korinto 12:8, 9) Ntangu beto kekinga nde mambu yina yonso kulungana, zola kesadisa beto na kulanda kusadila Nzambi sambu ‘muntu yina ke zolaka yandi ke sosaka ve mambote na yandi mosi.’—1 Korinto 13:4, 5.
Bakristu fwete zola nani?
12. Na kutuba ya Yezu, banani beto fwete zola?
12 Yezu kupesaka nsiku yina kesonga beto nani beto fwete zola ntangu yandi tangaka bansa zole ya Nsiku ya Moize. Yandi tubaka nde: “Nge fweti zola Mfumu Nzambi na nge, na ntima na nge yonso, na luzolo na nge yonso ti na mabanza na nge yonso” mpi, “Nge fweti zola mpangi na nge bonso nge mosi.”—Matayo 22:37-39.
13. Inki mutindu beto lenda longuka na kuzola Yehowa, ata beto lenda mona yandi ve?
13 Mambu ya Yezu metuba kemonisa pwelele nde, beto fwete zola ntetentete Yehowa. Kansi, beto kebutukaka ve ti zola ya mingi ya Yehowa. Yo kele kima ya beto fwete yedisa. Ntangu beto waka mbala ya ntete mambu yina metala yandi, mambu yango kubendaka beto na yandi. Fyotifyoti, beto longukaka nki mutindu yandi yidikaka ntoto sambu na bantu. (Kuyantika 2:5-23) Beto longukaka nki mutindu yandi kezingaka ti bantu, yandi losaka beto ve ntangu masumu kukotaka na dibuta ya bantu, kansi yandi salaka mambu yina kusadisaka yandi na kukatula beto na kimpika yina. (Kuyantika 3:1-5, 15) Yandi salaka mambu ya mbote na bantu yina vandaka ya kwikama na yandi, mpi nsukansuka yandi pesaka Mwana na yandi mosi kaka ya kubutukaka sambu na ndolula ya masumu na beto. (Yoane 3:16, 36) Ntangu nzayilu na beto kukumaka mingi, beto yantikaka kuzola Yehowa mingi. (Yezaya 25:1) Ntotila Davidi kutubaka nde yandi vandaka kuzola Yehowa sambu Yandi kekebaka bantu na zola yonso. (Nkunga 116:1-9) Bubu yai Yehowa kekebaka beto, yandi ketwadisaka beto, yandi kepesaka beto ngolo, mpi yandi kesyamisaka beto. Kana beto kezaba mambu mingi yina metala yandi, zola na beto na yandi takuma mpi mingi.—Nkunga 31:23; Sofonia 3:17; Roma 8:28.
Inki mutindu beto lenda monisa zola na beto?
14. Inki mutindu beto lenda songa nde zola na beto na Nzambi kele ya kyeleka?
14 Ya kyeleka, bantu mingi na inza ketubaka nde bo kezolaka Nzambi, kansi mambu yina bo kesalaka kesonga nde mambu yina bo ketubaka kele luvunu. Inki mutindu beto lenda zaba nde beto kezolaka mpenza Yehowa? Beto lenda solula ti yandi na kisambu mpi kuzabisa yandi bangindu na beto. Mpi beto lenda sala mambu na mutindu mosi yina kemonisa zola na beto. Ntumwa Yoane kutubaka nde: “Muntu yina ke landaka malongi ya Nzambi, ntima na yandi me fulukaka mpenza na kuzola yina ya Nzambi ke zolaka yandi. Mambu yina ke songaka nde beto kele na kimvuka ti Nzambi.” (1 Yoane 2:5; 5:3) Kuluta dyaka, Ndinga ya Nzambi kezabisa beto na kuvukanaka ti bampangi kumosi mpi kuvanda bunkete, ti mabanza ya mbote. Beto kebuyaka luvunu, beto ketubaka masonga, mpi beto ketaninaka bangindu na beto na mambu ya mvindu. (2 Korinto 7:1; Efezo 4:15; 1 Timoteo 1:5; Baebreo 10:23-25) Beto kemonisaka zola ntangu beto kesadisaka bantu yina kele na mpasi ti bima na beto ya kinsuni. (1 Yoane 3:17, 18) Beto kewaka mpi ve nsoni na kuzabisa bo mambu yina metala Yehowa. Yo ketendula kusala kisalu ya kuzabisa nsangu ya mbote ya Kimfumu yina kesalama na inza ya mvimba. (Matayo 24:14; Roma 10:10) Kulemfukila Ndinga ya Nzambi na mambu yai kesongaka nde zola na beto na Yehowa kele ya kyeleka.
15, 16. Inki mutindu zola ya Yehowa kusimbaka luzingu ya bantu mingi na mvula meluta?
15 Kuzola Yehowa kesadisaka bantu mingi na kubaka badesizio ya mbote. Na mvula meluta, zola yina kupusaka bantu 288 907 na kupesa luzingu na bo na yandi mpi bo monisaka desizio yango na mbotika yina bo bakaka. (Matayo 28:19, 20) Kudipesa na bo vandaka na ntendula ya nene. Yo songaka nde bo mebalula luzingu na bo. Mu mbandu, Gazmend vandaka mosi na kati ya bantu yina mezaba kubula mbote nsaka ya basketball na insi ya Albanie. Na mwa bamvula, yandi ti nkento na yandi bo longukaka Biblia mpi ata bo kutanaka ti mambu mingi ya mpasi, nsukansuka bo kumaka bansamuni ya Kimfumu. Na mvula meluta, Gazmend kubakaka mbotika. Yandi vandaka mosi na kati ya bantu 366 yina kubakaka mbotika na Albanie na mvula ya kisalu 2000. Zulunalu mosi kubasisaka disolo mosi yina kutubilaka yandi mpi yo tubaka nde: “Luzingu na yandi kele ti lukanu, mpi sambu na mambu yai, yandi ti dibuta na yandi ke na kuzinga ntangu ya kuluta mbote ya luzingu na bo. Sambu na yandi, kima ya mfunu kele dyaka ve kutala nki bima yandi lenda zwa sambu na yandi mosi, kansi, yandi kesosa nki mutindu yandi lenda sadisa bantu yankaka.”
16 Mutindu mosi mpi, bamfumu zolaka kupesa kisika mosi ya nene na mpangi ya nkento mosi yina katukaka kubaka mbotika mpi yina kesalaka na kompani mosi ya ketekaka mazuti ti esanse na Guam. Na nima ya kumata bagrade na kati ya kompani yina bamvula mingi, nsukansuka bo lombaka yandi na kukuma kilandi ya prezida; yandi zolaka kuvanda nkento ya ntete na kusala kisika yai banda bo mekangulaka kompani yina. Kansi, yandi katukaka kupesa ntama mingi ve luzingu na yandi na Yehowa. Yo yina, na nima ya kusolula dyambu yango ti bakala na yandi, mpangi ya nkento kubuyaka kisika yina ebuna yandi lombaka na kusala kisalu ya ntangu fyoti na mpila nde yandi kuyela sambu na kukuma ministre ya ntangu yonso, to mupasudi-nzila. Zola ya Yehowa kupusaka yandi na kuzola kusadila yandi bonso mupasudi-nzila na kisika ya kulanda mbongo. Na inza ya mvimba, zola yina kupusaka bantu 805 205 na kusala mitindu ya kuswaswana ya kisalu ya kimupasudi-nzila na mvula ya kisalu 2000. Bapasudi-nzila yina kusongaka zola mpi lukwikilu ya ngolo mpenza!
Bo kezolaka Yezu
17. Inki mbandu ya mbote Yezu kepesa beto sambu na yina metala zola?
17 Yezu kele mbandu ya mbote ya muntu yina kusalaka mambu na zola yonso. Na ntwala ya kukuma muntu, yandi vandaka kuzola Tata na yandi mpi yandi vandaka kuzola bantu. Na kisika ya bo kemonisa yandi bonso mayele, yandi tubaka nde: “Mono vandaka penepene na yandi [Yehowa] bonso kapita ya kisalu, mono vandaka kupesa yandi kiese konso kilumbu; mono vandaka mpi kiese na meso na yandi, mono vandaka kiese sambu na ntoto ti bantu.” (Bingana 8:30, 31) Zola ya Yezu kupusaka yandi na kubika luzingu na yandi na zulu sambu na kwisa kubutuka bonso mwana ya fyoti ya kukonda ngolo. Yandi vandaka kukanga ntima mpi kumonisa ntima ya mbote na ntwala ya bantu ya kudikulumusa ti bansukami mpi yandi monaka mpasi na maboko ya bambeni ya Yehowa. Nsukansuka, yandi fwaka na nti ya mpasi sambu na bantu yonso. (Yoane 3:35; 14:30, 31; 15:12, 13; Filipi 2:5-11) Yai mbandu ya mbote mpenza ya kusala mambu ti mabanza ya mbote!
18. (a) Inki mutindu beto kekunaka zola ya Yezu? (b) Na nki mutindu beto kemonisaka nde beto kezolaka Yezu?
18 Ntangu bantu ya ntima ya mbote ketangaka masolo ya luzingu ya Yezu yina kele na Baevanzile mpi keyindulaka kiteso ya balusakumunu yina luzingu na yandi ya kwikama menatilaka beto, yo kepusaka bo na kuzola yandi mingi na kati ya ntima na bo. Bubu yai beto kele bonso bantu yina Piere kutubilaka ntangu yandi tubaka nde: “Ata beno me monaka Yesu Kristo ve, kansi beno ke zolaka yandi.” (1 Piere 1:8) Zola na beto kemonanaka ntangu beto kekwikilaka na yandi mpi beto kelandaka mbandu ya luzingu na yandi ya kudipesa. (1 Korinto 11:1; 1 Tesalonika 1:6; 1 Piere 2:21-25) Na Aprili 19, 2000, bo yibusaka bantu 14 872 086 bikuma yina kepusaka beto na kuzola Yezu ntangu bo kwendaka na Lusungiminu ya lufwa na yandi. Yai ntalu ya nene mpenza! Mpi yo kepesaka mpenza ngolo na kuzaba nde bantu mingi kesepila na luguluku yina kimenga ya Yezu kepesa! Ya kyeleka! Zola ya Yehowa ti Yezu kepesaka beto kikesa mpi kekumisaka zola na beto sambu na bo ngolo.
19. Inki bangyufula ya metala zola beto tatubila na disolo yina melanda?
19 Yezu kutubaka nde beto fwete zola Yehowa na ntima na beto yonso, na luzolo na beto yonso ti na mabanza na beto yonso. Kansi yandi tubaka mpi nde beto fwete zola bampangi na beto. (Marko 12:29-31) Banani kele bampangi na beto? Mpi nki mutindu zola ya mpangi kesadisaka beto na kuvanda kaka na bukatikati mpi na bikuma ya mbote ya kusala mambu? Beto tatadila bangyufula yai na disolo ya melanda.
Keti Nge Keyibuka?
• Sambu na nki zola kele kikalulu mosi ya mfunu mingi?
• Inki mutindu beto lenda longuka na kuzola Yehowa?
• Inki mutindu bikalulu na beto kemonisaka nde beto kezolaka Yehowa?
• Inki mutindu beto kemonisaka zola na beto na Yezu?
[Bangiufula ya disolo ya kulonguka]
[Kifwanisu ya kele na lutiti 20]
Zola kesadisaka beto na kukinga na ntima madidi ntangu mpasi tamana
[Kifwanisu ya kele na lutiti 22]
Kimenga ya nene ya Yezu kepusaka beto na kuzola yandi