Luguluku Kele Sambu na Bayina Kepona Nsemo
Luguluku Kele Sambu na Bayina Kepona Nsemo
“Mfumu Nzambi kele mwinda na mono, yandi muntu ke gulusaka mono, nani mono lenda tina boma?”—NKUNGA 27:1.
1. Inki bima ya kepesaka luzingu Yehowa mepesaka beto?
YEHOWA Muntu kusalaka nsemo yina mwini kepesaka sambu luzingu kuvanda na ntoto. (Kuyantika 1:2, 14) Yandi kele mpi Ngangi ya nsemo ya kimpeve, yina kekatulaka mpimpa ya inza ya Satana yina kenataka lufwa. (Yezaya 60:2; 2 Korinto 4:6; Efezo 5:8-11; 6:12) Bantu yina keponaka nsemo lenda tuba bonso muyimbi-bankunga nde: “Mfumu Nzambi kele mwinda na mono, yandi muntu ke gulusaka mono, nani mono lenda tina boma?” (Nkunga 27:1a) Kansi, mutindu yo salamaka na ntangu ya Yezu, bayina keponaka mpimpa fwete kinga kaka lufwa.—Yoane 1:9-11; 3:19-21, 36.
2. Na ntangu ya ntama, inki mambu kubwilaka bantu yina kulosaka nsemo ya Yehowa mpi bayina kuwaka ndinga na yandi?
2 Na bilumbu ya Yezaya, bantu mingi yina Yehowa kusalaka na bo kuwakana kulosaka nsemo. Yo yina, Yezaya kumonaka lufwa ya kimfumu ya nordi ya Izraele. Ebuna na mvu 607 ya N.T.B., bo fwaka Yeruzalemi ti tempelo na yo mpi bo nataka bantu ya Yuda na kimpika. Kansi, bayina kulandaka ndinga ya Yehowa kusalaka ngolo na kubuya malongi ya luvunu ya bilumbu yina. Sambu na yina metala mvu 607 ya N.T.B., Yehowa kutubaka nde bayina talanda ndinga na yandi taguluka. (Yeremia 21:8, 9) Bubu yai, beto bantu ya kezolaka nsemo lenda longuka mambu mingi na mambu yina kubwaka na ntangu yina.—Efezo 5:5.
Kyese ya bantu yina kele na nsemo
3. Bubu yai, beto lenda tula ntima na nki, inki ‘bantu ya mbote’ beto kezolaka, mpi nki ‘bwala ya ngolo’ “bantu” yina kele na yo?
3 “Beto ke na bwala mosi ya ngolo! Nzambi yandi mosi ke kebaka ti kunwanina yo. Beno kangula bakielo ya bwala, beno bika bantu yai ya mbote ke lemfukaka na Nzambi bo kota.” (Yezaya 26:1, 2) Yai kele bangogo ya kyese ya bantu yina kutulaka ntima na Yehowa kutubaka. Bayuda ya kwikama ya ntangu ya Yezaya vandaka kutula ntima na Yehowa, nde yandi mpamba muntu kele Nto ya kyeleka ya lutaninu, kansi na banzambi ya luvunu ve ya bantu yina bo vandaka na bo insi mosi. Bubu yai, beto ketulaka mpi ntima mutindu mosi. Dyaka, beto kezolaka ‘bantu ya mbote’ ya Yehowa, disongidila “Israele ya Nzambi.” (Galatia 6:16; Matayo 21:43) Yehowa mpi kezolaka bantu na yandi sambu bo kelemfukaka na yandi. Sambu Nzambi mesakumunaka yo, Izraele ya Nzambi kele ti “bwala mosi ya ngolo,” disongidila organizasio mosi ya kele bonso bwala ya kesadisaka mpi ketaninaka yo.
4. Inki kikalulu beto tasala mbote na kuyedisa?
4 Bantu yina kele na kati ya “bwala” yai kebakisa mbote nde ‘Mfumu Nzambi kepesaka ngemba mpenza na bantu yina ke landaka kaka luzolo na yandi ti kutula ntima na yandi.’ Yehowa kesadisaka bantu yina ketulaka ntima na yandi mpi kezitisaka minsiku na yandi ya lunungu. Yo yina, bantu ya kwikama ya Yuda kulemfukaka na ndongisila ya Yezaya yai: “Beno tula ntima na Mfumu Nzambi tii kuna sambu yandi [Yah, Yehowa kele Ditadi, NW] na beto ya mvula na mvula, beto fweti tinina kaka na yandi.” (Yezaya 26:3, 4; Nkunga 9:10; 37:3; Bingana 3:5) Bantu yina kele ti mabanza ya mutindu mosi ketulaka ntima na bo na “Yah Yehowa” sambu yandi kele Ditadi mosi kaka ya ketaninaka bo. Bo kezingaka na “ngemba mpenza” ti yandi.—Filipi 1:2; 4:6, 7.
Bambeni ya Nzambi tamona nsoni
5, 6. (a) Inki mutindu Babilone ya ntama kubakaka nsoni? (b) Inki mutindu “Babilone ya nene” kubakaka nsoni?
5 Inki beto lenda tuba kana bantu yina ketulaka ntima na Yehowa kemona mpasi? Bo fwete wa ve boma. Yehowa kepesaka nzila nde mambu yina kubwila bo sambu na ntangu fyoti, kansi nsukansuka yandi kesadisaka bo, mpi yandi tasambisa bantu yina kepesaka bantu na yandi mpasi. (2 Tesalonika 1:4-7; 2 Timoteo 1:8-10) Beto baka mbandu ya ‘bwala ya ngolo’ mosi. Yezaya ketuba nde: “[Yehowa] me kulumusa bantu ya lulendo, yandi me fwa-fwa bwala na bo ya ngolo, yandi me bwisa-bwisa bibaka na yo na ntoto; bansukami ti bantu ya mawa ti bantu yina kele ngolo ve, bo me kuma kuniata-niata yo na makulu.” (Yezaya 26:5, 6) Bwala ya ngolo ya bo ketubila awa lenda vanda Babilone. Ntembe kele ve nde bwala yina kupesaka bantu ya Nzambi mpasi. Kansi, inki mambu kubwilaka Babilone? Na mvu 539 ya N.T.B., yo bwaka na maboko ya ngolo ya Medo-Persia. Yo vandaka nsoni kibeni!
6 Na bilumbu na beto, mbikudulu ya Yezaya ketendula mbote mambu yina kubwilaka “Babilone ya Nene” na mvu 1919. Bwala yina ya ngolo kubwaka kubwa mosi ya nsoni mpenza na mvula yina ntangu bo pusaka yo na ngolo na kukatula bantu ya Yehowa na kimpika ya kimpeve. (Kusonga 14:8, NW) Mambu yina kusalamaka na nima kupesaka bo dyaka nsoni mingi kuluta. Kimvuka yina ya fyoti ya Bakristu ‘kudyataka’ bantu yina kukangaka bo ntete na kimpika. Na mvu 1922, bo yantikaka kuzabisa nde nsuka ya Kikristu mekuma penepene. Bo vandaka kuzabisa na meso ya bantu yonso bansangu ya bawanzio iya yina kebula bampungi na Kusonga 8:7-12 ti bandola tatu ya bo zabisaka na Kusonga 9:1–11:15.
“Nzila ya bantu ya mbote kele ya kusungama”
7. Inki lutwadisu bantu yina kesosaka nsemo ya Yehowa kebakaka, na nani bo ketulaka kivuvu, mpi nki kima bo kezolaka?
7 Yehowa kegulusaka bantu yina kesosaka nsemo na yandi, mpi yandi ketwadisaka nzila na bo, mutindu Yezaya kutubaka yo na nima: “Nzila ya bantu ya mbote kele ya kusungama, nge Mfumu Nzambi ke yidikilaka bo yo. Beto ke vingilaka kaka nge, beto ke landaka luzolo na nge; ntima na beto yonso kele na nge.” (Yezaya 26:7, 8) Yehowa kele Nzambi mosi ya lunungu, ebuna bantu yina kesambilaka yandi fwete zitisa bansiku na yandi ya lunungu. Ntangu bo kesalaka mutindu yina, Yehowa ketwadisaka bo, yandi kekumisaka luzingu na bo mbote. Na ntangu bo kelandaka lutwadisu na yandi, bantu yai ya kudikulumusa kesongaka nde bo ketulaka kivuvu na Yehowa mpi nde bo kezolaka na masonga yonso zina na yandi, ‘zina na yandi tii kuna.’—Kubasika 3:15.
8. Inki mabanza ya mbote Yezaya kuvandaka na yo?
8 Yezaya vandaka kuzola mpi zina ya Yehowa. Yo kemonana pwelele na mambu yina yandi tubaka na nima: “Na mpimpa, ntima na mono ke sosa kaka nge, yo ke zola kaka nge. Ntangu nge ke sambisa bantu ya nsi-ntoto, bo ke zaba nki yai masonga.” (Yezaya 26:9) Yezaya kuzolaka Yehowa na ‘ntima na yandi’ mpi na luzingu na yandi ya mvimba. Yindula ntete, profete yai kesadila ntangu yai ya mpimpa ya pima sambu na kusamba Yehowa, sambu na kumonisa mabanza yina mebumbanaka na nsi ya ntima na yandi, mpi kusosa lutwadisu ya Yehowa. Yai kele mbandu mosi ya mbote mpenza! Yezaya kulongukaka dyaka lunungu na mutindu Yehowa kuzengaka makambu. Ebuna, yandi keyibusa beto nde beto fwete kangula meso konso ntangu, sambu na kusosa kuzaba luzolo ya Yehowa.
Bantu yankaka kepona mpimpa
9, 10. Inki mambu ya mawa Yehowa kusalaka na bantu na yandi yina kumonisaka kukonda kwikama na yandi, kansi nki mutindu bo tadilaka dyambu yai?
9 Yehowa kusongaka ntima ya mbote ti zola na yandi na bantu ya Yuda, kansi yo kele mawa na kumona nde bo yonso ve kundimaka yo. Bamingi na kati na bo vandaka kukolama mbala na mbala mpi bo yantikaka kulonga malongi ya luvunu na kisika ya kulonga nsemo ya kyeleka ya Yehowa. Yezaya kutubaka nde: “Ata nge me wila bantu ya mbi mawa, kansi bo ta bakisa ve nde nge me sala bo mbote sambu na kulonga bo. Ata awa na kati ya bantu na nge, bo ke sala kaka mbi, bo ke bebisa bansiku na nge, bo ke ndima ve nene na nge, Mfumu Nzambi.”—Yezaya 26:10.
10 Na bilumbu ya Yezaya ntangu diboko ya Yehowa kutaninaka bantu ya Yuda na ntwala ya bambeni na bo, bantu mingi kubuyaka kundima dyambu yina. Ntangu yandi pesaka bo ngemba na yandi, dikanda yai kumonisaka ve ntonda na Nzambi ata fyoti. Yo yina, Yehowa kulosaka bo sambu bo sadila ‘bamfumu yankaka,’ nsukansuka yandi pesaka nzila nde bo nata Bayuda na kimpika na Babilone na mvu 607 ya N.T.B. (Yezaya 26:11-13) Kansi nsukansuka, bantu fyoti yina kubikalaka kutomisaka luzingu na bo mpi kuvutukaka na bwala na bo.
11, 12. (a) Inki kukuminaka bantu yina kukangaka bantu ya Yuda? (b) Inki kukuminaka bantu yina kukangaka ntete bansadi ya kupakulama ya Yehowa na mvu 1919?
11 Inki kukuminaka bantu yina kukangaka bantu ya Yuda na kimpika? Yezaya kepesa mvutu: “Bo me fwaka, bo ta zinga diaka ve; bo kele na nsi ya bafwa, bo ta telama diaka ve. Nge me pesaka bo ndola, nge me fwaka bo; nge me sukisaka bo, ata muntu ke yindula bo diaka ve.” (Yezaya 26:14) Ya kyeleka, na nima ya kubwa na yo na mvu 539 ya N.T.B., Babilone kutelamaka dyaka ve. Na nima, bwala yina kuvandaka dyaka ve. Yo “fwaka,” mpi bantu mevilaka kimfumu na yo ya nene. Yai lukebisu ya ngolo mpenza sambu na bayina ketulaka ntima na bimfumu ya ngolo ya inza yai!
12 Mambu yina bo tubaka na mbikudulu yai kulunganaka ntangu Nzambi kupesaka nzila nde bansadi na yandi ya kupakulama kukwenda na kimpika ya kimpeve na mvu 1918 mpi na nima bo katukaka na kimpika yina na mvu 1919. Banda na ntangu yina, luzingu ya bilumbu kekwisa ya bantu yina kukangaka bo na kimpika, ntetentete Kikristu, kukotaka na mpimpa. Kansi, Yehowa mebumbilaka bantu na yandi balusakumunu mingi kibeni.
“Nge me kumisa ntoto na beto nene”
13, 14. Inki balusakumunu ya kitoko bansadi ya Yehowa ya kupakulama mebakaka banda na mvu 1919?
13 Na mvu 1919 Nzambi kusakumunaka bansadi na yandi ya kupakulama yina kubalulaka ntima mpi yandi kumisaka bo mingi. Na luyantiku, yandi tulaka dikebi na kukutika bantu ya nsuka ya Izraele ya Nzambi, ebuna na nima yandi yantikaka na kukutika “kibuka ya nene” ya “mameme ya nkaka.” (Kusonga 7:9, NW; Yoane 10:16) Mbikudulu ya Yezaya kutubilaka dezia balusakumunu yai: “Nge me kumisa ntoto na beto nene, nge me kumisa beto bantu mingi, nge me yika bandilulu ya ntoto; mpidina nge me songa lukumu ti ngolo na nge. Mfumu Nzambi, ntangu nge pesaka beto bantu na nge ndola, beto monaka mpasi mingi, ebuna beto kwisaka na nge, beto didilaka nge na kusadisa beto.”—Yezaya 26:15, 16.
14 Bubu yai bandilulu ya Izraele ya Nzambi mepanzanaka na ntoto ya mvimba. Kibuka ya nene ya mekuma na bantu mingi kele bubu yai ti bantu kiteso ya bamilio sambanu ya kesala na kikesa yonso kisalu ya kuzabisa nsangu ya mbote. (Matayo 24:14) Yehowa mesakumunaka mpenza bantu na yandi! Ebuna yo mepesaka lukumu mingi na zina na yandi! Bantu kewa zina yina na bansi 235 bubu yai. Yo kesonga kulungana ya lusilu na yandi na mutindu mosi ya mbote mpenza.
15. Inki lufutumuku ya kifwani kusalamaka na mvu 1919?
15 Bantu ya Yuda vandaka na mfunu nde Yehowa kusadisa bo sambu bo katuka na kimpika na Babilone. Bo lendaka kusala yo ve na ngolo na bo mosi. (Yezaya 26:17, 18) Mutindu mosi mpi, kukatuka ya Izraele ya Nzambi na kimpika na mvu 1919 vandaka kidimbu yina vandaka kusonga nde Yehowa muntu mesadisa bo. Kana yandi ve yo zolaka kusalama mpi ve. Ebuna luzingu na bo kubalukaka na mutindu mosi ya kuyituka kibeni na mpila nde Yezaya kefwanisa yo ti lufutumuku: “Bantu na nge bayina me fwaka, bo ta zinga diaka, bamvumbi na bo ta vanda diaka na moyo. Bo ta telama, bayina me lala na maziamu, bo ta yimba bankunga ya kiese. Mutindu malulu ke pesaka ngolo na ntoto na suka-suka, mutindu yo yina mpi nge Mfumu Nzambi ta pesa ngolo ti moyo na bantu yina me fwaka.” (Yezaya 26:19; Kusonga 11:7-11) Ee, bantu yina melalaka na lufwa, tabutuka dyaka, na mutindu mosi ya kifwani, sambu na kubaka ngolo ya kusadila bisalu ya mpa!
Lutaninu na ntangu ya kigonsa
16, 17. (a) Bayuda vandaka na mfunu ya kusala nki sambu na kuguluka na ntangu Babilone kufwaka na mvu 539 ya N.T.B.? (b) Mbala yankaka “banzo” kele nki bubu yai, mpi nki mutindu yo kesadisaka beto?
16 Bansadi ya Yehowa kevandaka ntangu yonso na mfunu ya lutaninu. Kansi, kubika fyoti, yandi tatandula diboko na yandi sambu na mbala ya nsuka sambu na kunwanisa inza yai ya Satana, ebuna bantu yina kesambilaka yandi tavanda na mfunu mingi ya lusadisu na yandi kuluta mpila bo kevandaka na yo ntete. (1 Yoane 5:19) Sambu na yina metala ntangu yina ya kigonsa, Yehowa kekebisa beto nde: “Beno kota na banzo na beno, beno kanga bakielo. Beno bumbana fioti tii kuna makasi ya Nzambi kumana. Sambu Mfumu Nzambi ke kwisa kukulumuka sambu na kupesa bantu ya nsi-ntoto ndola. Ntoto ta monikisa menga ya bo vandaka kulosila yo, ntoto ta fika diaka ve bantu ya bo tafwa.” (Yezaya 26:20, 21; Sofonia 1:14) Lukebisu yai kusongaka Bayuda mutindu ya kuguluka ntangu Babilone zolaka kufwa na mvu 539 ya N.T.B. Bayina kulemfukaka na lukebisu yai zolaka kubikala na banzo na bo, basoda yina vandaka kutambula na babalabala sambu na kubotula bwala zolaka kusala bo ve mbi.
17 Bubu yai “banzo” ya bo ketubila na mbikudulu fwete vanda mabundu ya bansadi ya Yehowa ya kele mingi na inza ya mvimba. Mabundu yango kele lutaninu ata ntangu yai, kisika Bakristu kevandaka kukonda kigonsa na kati ya bampangi na bo, na lutwadisu ya bankuluntu yina kezolaka bo mingi. (Yezaya 32:1, 2; Baebreo 10:24, 25) Mambu yai kele mpenza masonga sambu nsuka ya inza yai mekuma mpenza penepene ntangu bantu yina kelemfukaka mpamba taguluka.—Sofonia 2:3.
18. Ntama mingi ve nki mutindu Yehowa ‘tafwa dragoni yina kevandaka na kati ya nzadi-mungwa’?
18 Sambu na yina metala ntangu yango, Yezaya kuzabisaka nde: “Na kilumbu yina Mfumu Nzambi ta baka mbele na yandi, mbele ya nene, ya ngolo ti ya makasi; yandi ta bula Leviatani, nioka yina ya nene ti ya boma, ke tinaka ti ke kudikonikaka; yandi ta fwa dragoni yango ke vandaka na kati ya nzadi-mungwa.” (Yezaya 27:1) Nani “Leviatani” ya ntangu yai? Yo fwete vanda “nioka yina ya ntama,” Satana yandi mosi, ti inza na yandi ya mbi, ya yandi kesadilaka sambu na kunwanisa Izraele ya Nzambi. (Kusonga 12:9, 10, 17; 13:14, 16, 17) Na mvu 1919, Leviatani kuvandaka dyaka ve ti kiyeka na zulu ya bantu ya Nzambi. Ntama mingi ve, yandi tavila kimakulu. (Kusonga 19:19-21; 20:1-3, 10) Yandi tavila ntangu Yehowa “ta fwa dragoni yango [yina] ke vandaka na kati ya nzadi-mungwa.” Na ntwala nde mambu yai kusalama, konso kima yina Leviatani tameka kusala bantu ya Yehowa tanunga ve ata fyoti. (Yezaya 54:17) Kuzaba mambu yai kepesa beto kikesa mpenza!
‘Kilanga ya vinu ya kitoko’
19. Luzingu ya bantu yina mebikalaka kele nki mutindu bubu yai?
19 Kana beto tala nsemo yonso yai ya Yehowa kepesa beto, keti yo kele ve kikuma ya kuwila kyese? Ya kyeleka, yai kele mpenza kikuma ya beto fwete vandila na kyese! Yezaya ketendula na bangogo mosi ya kitoko kyese yina bantu ya Yehowa kele na yo, ntangu yandi kesonika nde: “Na kilumbu yina Mfumu Nzambi ta tuba sambu na kilanga na yandi ya vinu ya kitoko nde: ‘Mono [Yehowa] ke talaka yo ti kulosila yo masa konso ntangu, mono ke kebaka yo mpimpa ti mwini mbaimbai bo bebisa yo.’” (Yezaya 27:2, 3) Yehowa kesungiminaka ‘kilanga ya vinu’ na yandi, disongidila bantu ya Izraele ya Nzambi yina mebikalaka, ti bantu yina kesalaka mingi kumosi ti bo. (Yoane 15:1-8) Kusungimina yina mebutaka bambuma yina kepesaka lukumu na zina na yandi mpi kepesaka kyese mingi na bansadi na yandi ya kele na ntoto.
20. Inki mutindu Yehowa ketaninaka dibundu ya Bukristu?
20 Beto vanda na kyese sambu makasi yina Yehowa kuwilaka ntete bansadi na yandi ya kupakulama, yina kusalaka nde yandi pesa nzila nde bo nata bo na kimpika ya kimpeve na mvu 1918, memanaka. Yehowa yandi mosi ketuba nde: “Mono ke wila bilanga na mono makasi diaka ve. Kansi kana mono mona banti ya nsende, mono ta simba yo, mono niata-niata yo ti kuyoka yo yonso tiya. Kana bambeni ya bantu na mono kulomba mono na kusadisa bo ti kundima mono na kuwakana bo ti mono, e kana bo wakana ti mono, pana mono ta sala bo kima ve.” (Yezaya 27:4, 5) Sambu banti ya vinu na yandi kulanda na kubasisa ‘vinu mingi ya kitoko,’ Yehowa kezenga mpi keyoka bangindu yonso ya mbi yina kele bonso matiti ya mbi yina lenda bebisa bo. Yo yina, beto ndima ve nde ata muntu mosi kubebisa ngemba ya dibundu ya Bukristu! Bika beto yonso ‘kulomba [Yehowa] na kusadisa beto,’ beto sosa nde yandi ndima beto mpi yandi tanina beto. Kana beto sala mpidina, pana beto tawakana ti Nzambi. Dyambu yai kele mfunu mingi na mpila nde Yezaya ketubila yo mbala zole.—Nkunga 85:1, 2, 8; Roma 5:1.
21. Inki mutindu ntoto yina kebutaka mingi mefulukaka ti “bambuma mingi”?
21 Balusakumunu kelanda kaka: “Na bilumbu ke kwisa bantu ya Israele, bana ya Yakobi, ta basika misisa bonso banti; bo ta mena ti kuyela, ebuna bo ta buta bana mingi ti kufulusa ntoto ya mvimba [ti bambuma mingi, NW].” (Yezaya 27:6) Verse yai melunganaka banda na mvu 1919. Yo kele kidimbu ya kesongaka ngolo ya kuyituka ya Yehowa. Bakristu ya kupakulama ke na kufulusa ntoto ti “bambuma mingi,” disongidila madya ya kimpeve ya mbote. Ata bo kezingaka na kati ya inza yai ya kubeba, Bakristu yai kezitisaka bansiku ya kuluta kuzanguka ya Nzambi na kyese yonso. Ebuna Yehowa kelanda na kusakumuna bo na mpila nde bo ke na kukuma kaka mingi. Yo yina, bampangi na bo mingi, mameme yankaka, “ke sadilaka Nzambi [kisalu ya santu, NW] mpimpa ti mwini.” (Kusonga 7:15) Yo yina, beto vidisa ve dibaku ya nene ya beto kele na yo ya kubaka “bambuma mingi” mpi kupesa yo na bantu yankaka!
22. Inki balusakumunu bantu yina kendimaka nsemo kebakaka?
22 Na ntangu yai ya mpasi, ya mpimpa ke na kufika ntoto mpi mpimpa ya ngolo kefika bikanda ya bantu, keti beto kepesa ve matondo mingi na Yehowa mutindu yandi kepesa bantu na yandi nsemo ya kimpeve? (Yezaya 60:2; Roma 2:19; 13:12) Sambu na bantu yonso yina kendima yo, nsemo yina ketendula ngemba ya mabanza mpi kyese ntangu yai mpi nkutu luzingu ya kukonda nsuka na bilumbu kekwisa. Yo yina, beto bantu ya kezolaka nsemo beto kele na bikuma ya mbote ya kutombula bantima na beto sambu na kukumisa Yehowa mpi kutuba mutindu muyimbi-bankunga kutubaka: “Mfumu Nzambi ke taninaka mono na bigonsa yonso, nki mono lenda tekitila? Tula ntima na Mfumu Nzambi! Kulemba ve! Tula kaka ngolo, tula ntima na Mfumu Nzambi!”—Nkunga 27:1b, 14.
Keti Nge Keyibuka?
• Inki mambu tabwila bantu yina kepesaka bansadi ya Yehowa mpasi?
• Kuyela ya nki mutindu mukanda ya Yezaya kutubilaka?
• Na nki “banzo” beto fwete vanda kaka, mpi sambu na nki?
• Sambu na nki luzingu ya bansadi ya Yehowa kepesaka yandi lukumu mingi?
[Bangiufula ya disolo ya kulonguka]
[Lupangu ya kele na lutiti 30]
MUKANDA YA MPA
Mambu mingi ya beto metubila na masolo yai zole ya beto melonguka vandaka diskure na lukutakanu ya distrike 2000/2001. Na nsuka ya diskure yango, bo zabisaka kubasika ya mukanda mosi ya mpa, yina kele na ntu-dyambu La prophétie d’Isaïe, lumière pour tous les humains I. Mukanda yai ya balutiti 416 kele kulonguka ya verse mosi-mosi ya bakapu 40 ya ntete ya mukanda ya Yezaya.
[Kifwanisu ya kele na lutiti 26]
Bantu ya mbote mpamba kele na nswa ya kukota na ‘bwala ya ngolo’ ya Yehowa, disongidila, na organizasio na yandi
[Kifwanisu ya kele na lutiti 27]
Yezaya kusosaka Yehowa “na mpimpa”
[Kifwanisu ya kele na lutiti 29]
Yehowa ketaninaka ‘kilanga ya vinu’ na yandi mpi yandi kesalaka nde yo buta mingi