Nsemo Yina Kekatukaka na Nzambi Kekatulaka Mpimpa!

“Nzambi na mono, nge ke katulaka mono na mpimpa”​—2 SAMUELE 22:29.

1. Inki kuwakana kele na kati ya nsemo ti luzingu?

 “NZAMBI tubaka nde: ‘Mwini kuvanda’ ebuna mwini vandaka.” (Kuyantika 1:3) Disolo ya lugangu yina kele na mukanda ya Kuyantika kesadila bangogo yai ya mefwana kibeni sambu na kumonisa Yehowa bonso nto ya nsemo yina, kana yo kele ve, luzingu mpi lenda vanda ve na ntoto. Yehowa kele mpi nto ya nsemo ya kimpeve, yina kele mfunu sambu na kutwadisa luzingu na beto. (Nkunga 43:3) Ntotila Davidi kumonisaka kuwakana yina kele na kati ya nsemo ya kimpeve mpi luzingu na ntangu yandi sonikaka nde: “Nge muntu kele nto ya moyo; beto ke monaka mwini sambu na mwini na nge.”​—Nkunga 36:9, 10.

2. Mutindu Polo kumonisaka yo, nsemo kekwendaka nzila mosi ti nki kima?

² Bamvu 1 000 na nima ya ntangu ya Davidi, ntumwa Polo kutubilaka disolo ya lugangu. Ntangu yandi sonikilaka dibundu ya Bukristu na Korinto, yandi tubaka mutindu yai: “Nzambi yina tubaka nde: ‘Mwinda kupela na mpimpa.’” Na nima Polo kumonisaka nde nsemo ya kimpeve kekwendaka nzila mosi ti nzayilu ya Yehowa ntangu yandi yikaka nde: “Yandi muntu tulaka mwinda na ntima na beto sambu yo pela, yo songa beto mayele ya kuzaba lukumu ya Nzambi, lukumu yina ke monikaka na ilungi ya Kristo.” (2 Korinto 4:6) Inki mutindu nsemo yango kekuminaka beto?

Biblia Kepesaka Nsemo

3. Inki nsemo Yehowa kepesaka na nsadisa ya Biblia?

³ Yehowa kepesaka nsemo na yandi ya kimpeve ntetentete na nsadisa ya Biblia yina kele Ndinga na yandi ya kupemama. Yo yina, ntangu beto kelongukaka Biblia mpi beto kebakaka mayele ya Nzambi, beto kepesaka nzila na nsemo na yandi na kupela na ntwala na beto. Na nsadisa ya Biblia, Yehowa kepesaka nsemo na balukanu na yandi mpi kesongaka beto mutindu beto lenda sala luzolo na yandi. Kusala luzolo na yandi kepesaka beto lukanu na luzingu mpi yo kesadisaka beto na kulungisa bampusa na beto ya kimpeve. (Longi 12:1; Matayo 5:3) Ntangu Yezu tangaka Nsiku ya Moize, yandi monisaka nde beto fwete kudibanzabanza sambu na bampusa na beto ya kimpeve, yandi tubaka nde: “Bo sonikaka na Mukanda ya Nzambi nde: ‘Muntu ke zingaka kaka ve sambu na mampa ya yandi ke diaka, kansi yandi ke zingaka mpi sambu na mambu yina yonso ya Nzambi ke tubaka.’”​—Matayo 4:4; Kulonga 8:3.

4. Na nki mutindu Yezu kele “mwinda sambu na bantu yonso”?

⁴ Biblia kekangisaka mingi Yezu ti nsemo ya kimpeve. Ya kyeleka, yandi kudibingaka nde “mwinda sambu na bantu yonso” mpi yandi tubaka nde: “Muntu yina ke landaka mono yandi ta tambula na mpimpa ata mbala mosi ve, kansi yandi ta vanda na mwini yina ke  pesaka moyo.” (Yoane 8:12) Bangogo yai kesadisa beto na kubakisa kisalu ya mfunu yina Yezu kele na yo ya kuzabisa kyeleka ya Yehowa na bantu. Kana beto kezola kutina mpimpa mpi kutambula na nsemo ya Nzambi, beto fwete wa mambu yonso yina Yezu ketuba mpi kulanda mbotembote mbandu na yandi mpi malongi na yandi mutindu yo kele ya kusonika na Biblia.

5. Inki mukumba balongoki ya Yezu vandaka na yo na nima ya lufwa na yandi?

⁵ Bilumbu fyoti na ntwala ya lufwa na yandi, ntangu Yezu tubaka dyaka nde yandi kele nsemo, yandi songaka balongoki na yandi nde: “Mwini kele kaka na kati na beno, kansi sambu na mwa-ntangu fioti kaka. Beno tambula ntangu beno ke na mwini sambu mpimpa kubwila beno ve, sambu muntu yina ke tambulaka na mpimpa yandi zaba ve na nki ndambu yandi ke kwenda. Yo yina, beno ndima mwini ntangu beno ke na yo, sambu beno kituka bantu yina kele na mwini.” (Yoane 12:35, 36) Bantu yina kukumaka bana ya nsemo kulongukaka “mbandu ya mambu ya kieleka” yina kele na Biblia. (2 Timoteo 1:13, 14) Na nima bo sadilaka mambu yai ya kyeleka sambu na kukatula bantu yankaka ya ntima ya masonga na mpimpa mpi kunata bo na nsemo ya Nzambi.

6. Inki kyeleka ya mfunu ya metala nsemo ti mpimpa kele na 1 Yoane 1:5?

⁶ Ntumwa Yoane kusonikaka nde: “Nzambi kele mwini; na yandi mpimpa kele ve ata fioti.” (1 Yoane 1:5) Tala luswaswanu yai kele awa na kati ya nsemo ti mpimpa. Nsemo ya kimpeve kekatukaka na Yehowa, kansi mpimpa ya kimpeve lenda ve kukatuka na yandi. Ebuna, mpimpa kekatukaka na nani?

Nto ya Mpimpa ya Kimpeve

7. Nani kele na nima ya mpimpa ya kimpeve ya inza, mpi nki bupusi yandi kele na yo.

⁷ Ntumwa Polo kutubilaka “nzambi ya ntangu yai.” Na bangogo yina, yandi vandaka kutubila Satana Dyabulu. Yandi tubaka dyaka nde Satana ‘mekangaka bo nzila na kutala mwinda ya Nsangu ya Mbote; yo kele Nsangu ya lukumu ya Kristo yina kele bonso Nzambi mpenza.’ (2 Korinto 4:4) Bantu mingi ketubaka nde bo kekwikilaka na Nzambi; kansi, bantu yankaka na kati na bo kekwikilaka ve nde Dyabulu kele. Sambu na inki? Bo kendimaka ve nde muntu mosi ya mbi, yina meluta bantu na ngolo lenda vanda mpi yandi kevandaka na bupusi na mutindu na bo ya kuyindula. Kansi, bonso Polo kumonisaka yo, Dyabulu kele mpenza, mpi yandi kekusaka bantu sambu bo mona ve nsemo ya kyeleka. Beto kemonaka ngolo ya Satana kele na yo ya kukusa bangindu ya bantu na mbikudulu yai ya ketubila yandi nde “yandi muntu ke kusaka bantu yonso.” (Kusonga 12:9) Mbuma ya bisalu ya mbi ya Satana mebutaka kele nde, mambu yina profete Yezaya kutubaka kelungana bubu yai na bantu yonso katula kaka bayina kesadilaka Yehowa. Yandi tubaka nde: “Mpimpa ke fika ntoto ya mvimba, bantu yonso kele na kati ya lubungi.”​—Yezaya 60:2.

8. Na nki mutindu bantu yina kele na mpimpa ya kimpeve mekumaka kisakasaka?

⁸ Na kati ya mpimpa ya ngolo, yo kevandaka mpasi na kumona konso nki kima yina. Muntu kevilaka nzila kukonda mpasi to ketambulaka kisakasaka. Kiteso mosi, bantu yina kele na mpimpa ya kimpeve kekondaka luswasukusu mpi bo kesukininaka ve na kutambula kisakasaka na kimpeve. Bo lenda vidisa mayele ya kuswasisa mambu ya kyeleka ti ya luvunu, ya mbote ti ya mbi. Profete Yezaya kutubilaka bayina kele na mpimpa ya mutindu yai ntangu yandi sonikaka nde: “Mawa na beno! Kima ya mbi beno ke binga yo kima ya mbote, kima ya mbote beno ke binga yo kima ya mbi. Mpimpa beno ke mona yo mwini, mwini beno ke mona yo mpimpa. Kima ya bululu beno ke baka yo kima ya sukadi, kima ya sukadi beno ke baka yo kima ya bululu.” (Yezaya 5:20) Satana Dyabulu, nzambi ya mpimpa, muntu kekusaka bantu yina kele na mpimpa ya kimpeve, ebuna yo yina bo meyambulaka nto ya nsemo mpi ya luzingu.​—Efezo 4:17-19.

Mpasi ya Kukatuka na Mpimpa Sambu na Kukuma na Nsemo

9. Tendula nki mutindu bantu ya mbi kevandaka na kyese na mpimpa ya kyeleka mpi ya kimpeve.

⁹ Yobi, muntu ya kwikama, kutubilaka kyese yina bantu ya mbi kevandaka na yo na mpimpa ya kyeleka ntangu yandi tubaka nde: “Muntu ya pite ke vingilaka nki ntangu mpimpa ta bwa; yandi ke bumbaka ilungi na yandi, ebuna yandi ke tubaka nde: ‘Muntu ta mona mono ve.’” (Yobi 24:15) Bantu ya mbi kevandaka mpi na mpimpa ya kimpeve, ebuna mpimpa ya mutindu yina lenda vanda ya ngolo kibeni. Ntumwa Polo kutubaka nde mbala mingi bantu yina mekangamaka na mutambu  ya mpimpa kesalaka mambu bonso pite, kuyiba, bwimi, kulauka malafu, kufinga, mpi kubotula bima ya nkani. Kansi konso muntu yina mekwisa na nsemo ya Ndinga ya Nzambi lenda soba. Na mukanda yina Polo kusonikilaka bantu ya Korinto yandi kemonisa pwelele nde nsoba ya mutindu yai lenda salama. Bakristu mingi ya Korinto vandaka kusala bisalu ya mpimpa, yo yina Polo kusongaka bo nde: “Kansi beno me sukulaka ntima na beno, Nzambi na beto me kitulaka beno bantu na yandi, yandi me ndimaka beno mpi na zina ya Mfumu Yesu Kristo ti na [mpeve ya Nzambi na beto, NW].”​—1 Korinto 6:9-11.

10, 11. (a) Inki mutindu Yezu kumonisaka zola na muntu mosi yina yandi belulaka meso? (b) Sambu na nki bantu mingi keponaka ve mwini?

¹⁰ Kana muntu mekatuka na mpimpa ya ngolo mpi mekuma na kisika nsemo kele, yo kelombaka mwa ntangu sambu meso na yandi kumona mbote. Na bwala Betsaida, Yezu kubelulaka kifwa-meso mosi, kansi na zola yonso yandi salaka yo malembemalembe. “Yandi simbaka muntu yina na diboko, yandi basisa yandi na bwala, yandi nata yandi na nganda. Yandi losa mate na meso na yandi, yandi tula yandi maboko, ebuna yandi yula yandi nde: ‘Keti nge lenda mona ntangu yai?’ Muntu yango yantikaka kutala, ebuna yandi nde: ‘Mono ke mona bantu bonso banti, kansi bo ke tambula.’ Yesu tulaka yandi diaka maboko na zulu ya meso. Muntu yango talaka ngolo. Yandi belukaka; yandi yantikaka kumona bima yonso mbote-mbote.” (Marko 8:23-25) Yo kemonana bonso nde Yezu kubelulaka meso ya muntu yina malembemalembe na mpila nde yandi kuyikama na nsemo ya mwini. Muntu yina kuvandaka kibeni ti kyese mingi ntangu yandi yantikaka kumona.

¹¹ Kansi, kyese ya muntu yina kele fyoti kana beto fwanisa yo ti kyese yina bantu ya beto kesadisaka na kubasika, malembemalembe, na mpimpa ya kimpeve sambu na kukota na nsemo ya kyeleka kewaka. Ntangu beto kemonaka kyese ya bo kevandaka na yo, beto kekudiyulaka sambu na nki nsemo yango kebendaka ve bantu mingi. Yezu kepesa kikuma nde: “Mambu ke bendaka ndola yo yai: Mwini me kwisaka awa na nsi-ntoto, kansi bantu ke lutaka kuzola mpimpa; bo ke zolaka mwini ve, sambu bo ke salaka mambu ya mbi. Konso muntu yina ke salaka mambu ya mbi, yandi ke buyaka mwini; yandi ke kwisaka penepene na mwini ve, mbaimbai mambu na yandi ya mbi ta monana.” (Yoane 3:19, 20) Ya kyeleka, bantu mingi kezolaka kusala “mambu ya mbi,” bonso mansoni, kumonisa bantu yankaka mpasi, kukusa, ti muyibi, ebuna mpimpa ya kimpeve ya Satana kele kisika ya mbote sambu na kulungisa luzolo na bo.

Beto Yela na Nsemo

12. Na nki mambu beto mebakaka mambote banda beto mekotaka na nsemo?

¹² Banda beto mezabaka nsemo, inki bansoba beto kemona nde beto mesalaka na luzingu na beto? Ntangu yankaka yo kevandaka mbote kutala na nima mpi kuyindula kuyela yina beto mesalaka. Inki bikalulu ya mbi beto melosaka? Inki makambu beto vandaka na yo na luzingu ya beto meyambulaka? Inki mutindu beto sobaka mambu yina beto vandaka kukana na kusala na bilumbu kekwisa? Na ngolo ya Yehowa mpi na lusadisu ya mpeve santu na yandi, beto lenda landa na kubalula luzingu na beto mpi kuvanda na mutindu ya mbote ya kuyindula yina tamonisa nde beto kendima nsemo. (Efezo 4:23, 24) Polo kutubilaka yo mutindu yai: “Ntete, beno vandaka ya kutemuka ve, kansi ntangu yai beno me temuka sambu na kimvuka yina ya beno kele ti Mfumu Yesu. Yo yina, beno fweti zinga kaka ya kutemuka, sambu, kana bantu me temuka bo ke salaka mambu ya mbote ya mutindu na mutindu, bo ke tubaka mpi mambu ya kieleka mpenza.” (Efezo 5:8, 9) Kupesa nzila  nde nsemo ya Yehowa kutwadisa beto kepesaka beto kivuvu ti lukanu mpi yo keyikaka kyese na luzingu ya bantu yina kevandaka penepene na beto. Ebuna ntangu beto kesalaka bansoba ya mutindu yai, yo kepesaka Yehowa kyese mingi mpenza!​—Bingana 27:11.

13. Inki mutindu beto lenda monisa ntonda na beto sambu na nsemo ya Yehowa, mpi nki lenda sadisa beto na kusala yo?

¹³ Beto kemonisaka ntonda na beto sambu na luzingu ya kyese ya beto kele na yo ntangu beto kemonisaka nsemo ya Yehowa, disongidila beto kezabisaka mambu yina beto melongukaka na Biblia na bantu ya dibuta na beto, na banduku na beto, mpi na bantu ya kartie. (Matayo 5:12-16; 24:14) Kansi, bantu yina kebuyaka kuwa beto kekumaka kutuba mambu ya mbi sambu na kisalu na beto ya kusamuna ti mbandu ya mbote ya luzingu ya Bukristu ya beto kepesaka. Polo ketendula nde: “Beno meka na kulonguka mambu yina ke pesaka Mfumu . . . kiese. Beno tina bantu yina ke salaka mambu ya mpamba-mpamba sambu bo me temukaka ve. Kansi beno basisa mambu yina na meso ya bantu yonso.” (Efezo 5:10, 11) Yo kelombaka kikesa sambu na kusadisa bantu yankaka na kukatuka na mpimpa mpi kukota na nsemo. Kuluta dyaka, yo kelombaka kuvanda na mawa mpi susi sambu na bantu yankaka mpi mpusa ya ngolo ya kuzabisa bo nsemo ya kyeleka sambu na mambote na bo ya mvula na mvula.​—Matayo 28:19, 20.

Beto Keba na Nsemo ya Mbi

14. Inki lukebisu beto fwete landa sambu na yina metala nsemo?

¹⁴ Sambu na bantu yina ketambulaka na zulu ya nzadi na mpimpa, bo kevandaka na kyese mingi na kumona nsemo. Na ntangu ya ntama, bantu vandaka kupedisa tiya na zulu ya matadi ya nda na Angleterre sambu na kusonga bisika yina bantu lenda kwenda kubumbana sambu na mupepe ya ngolo. Bantu yina vandaka kutambusa bamaswa vandaka kupesa mersi mingi sambu nsemo yina vandaka kutwadisa bo na kukuma na dibungu kukonda kigonsa. Kansi, bantu yankaka vandaka kupedisa tiya sambu na kuvidisa bamaswa. Olie ya kumona dibungu, bamaswa mingi vandaka kuvila nzila, yo vandaka kwenda kudituta na matadi na lweka ya masa, mpi bantu vandaka kuyiba bima yina vandaka na kati. Na inza yai ya mbi, beto fwete keba sambu bo benda beto ve na nsemo ya mbi yina lenda nata beto na lufwa ya kimpeve. Biblia kezabisa beto nde, “Satana yandi mosi mpi lunga kukusa nde yandi kele wanzio yina ke nata nsemo.” Kiteso mosi, bansadi na yandi, ti ba aposta, “bo ke kusaka bantu” mpi “bo ke kusaka bantu ya nkaka nde: ‘Beto ke sadilaka mambu ya mbote.’” Kana beto kewa bangindu ya luvunu ya bantu ya mutindu yina, yo lenda lembisa ntima ya beto ketulaka na Biblia, Ndinga ya kyeleka ya Yehowa, mpi lukwikilu na beto lenda fwa.​—2 Korinto 11:13-15; 1 Timoteo 1:19.

15. Inki tasadisa beto sambu na kulanda kaka na kutambula na nzila yina ke nataka bantu na moyo?

¹⁵ Muyimbi-bankunga kusonikaka nde: “Mfumu, mambu na nge kele mwinda ke pelaka na nzila na mono, yo ke tambusaka makulu na mono.” (Nkunga 119:105) Ya kyeleka, Yehowa, Nzambi na beto ya zola, ‘yina kezolaka nde bantu ya mitindu yonso kuguluka, bo kuzaba mambu ya kieleka,’ metemunaka kibeni ‘nzila yina kele nkaka yina ke nataka bantu na moyo.’ (Matayo 7:14; 1 Timoteo 2:4) Kana beto kesadila minsiku ya Biblia, beto tabika ve nzila yai kele nkaka sambu na kutambula na nzila ya mpimpa. Polo kusonikaka nde: “Bo sonikaka Mukanda ya Nzambi yonso na ngolo na yandi; mambu yonso kele na kati yo kele mfunu sambu na kulonga bantu mambu ya kieleka, sambu na kusungika bifu yina kele na mambu ya bantu ke longuka, sambu na kubongisa bantu, ti sambu na kulonga bantu na kuzinga luzingu mosi ya kinzambi.” (2 Timoteo 3:16) Mutindu beto keyela na kimpeve, Ndinga ya Nzambi kelongaka beto. Nsemo ya Ndinga ya Nzambi lenda sadisa beto na kubakisa bifu na beto to, kana yo kelomba kusala yo, bangungudi ya zola na dibundu lenda monisa beto yo. Mutindu mosi, beto lenda tula mambu  na ndonga mpi kudikulumusa sambu na kundima disipline na lunungu yonso sambu na kulanda na kutambula na nzila ya luzingu.

Beto Tambula na Nsemo na Ntonda Yonso

16. Inki mutindu beto lenda monisa ntonda sambu na dikabu ya kitoko ya nsemo ya Yehowa?

¹⁶ Inki mutindu beto lenda monisa ntonda sambu na dikabu ya kitoko ya nsemo yina Yehowa kepesaka beto? Yoane kapu 9 kesonga beto nde ntangu Yezu kubelulaka muntu mosi yina kubutukaka meso ya kufwa, muntu yango kumonisaka ntonda na yandi kukonda kusukinina. Inki mutindu? Yandi kwikilaka nde Yezu kele Mwana ya Nzambi mpi yandi monisaka na meso ya bantu nde Yezu “kele profete.” Dyaka, na kikesa yonso yandi tubilaka bantu yina vandaka kumona ve valere ya mambu ya kuyituka yina Yezu vandaka kusala. (Yoane 9:17, 30-34) Ntumwa Piere kebinga bapakulami ya dibundu ya Bukristu nde “bantu ya fwete vanda dikabu ya kuswaswana.” Sambu na inki? Sambu bo kemonisaka ntonda ya mutindu mosi ti muntu yina kubutukaka meso ya kufwa, yina Yezu kubelulaka. Bo kemonisaka ntonda na Yehowa, Muntu yina kepesaka bo bima ya mbote, na ‘kuzabisa bantu nsangu ya mambu ya nene ya yandi salaka. Yandi solaka bo mpi sambu bo katuka na mpimpa, bo temuka na mwini na yandi ya kuyituka.’ (1 Piere 2:9, NW; Kolosai 1:13) Bantu yina kele na kivuvu ya kuzinga na ntoto kemonisaka mpi ntonda ya mutindu mosi, mpi bo kesadisaka bampangi na bo bapakulami na kisalu ya kuzabisa “mambu ya nene” ya Yehowa na bantu yonso. Yai kele dikabu mosi ya mbote kibeni Nzambi kepesaka na bantu ya kukonda kukuka!

17, 18. (a) Inki mukumba konso muntu kele na yo? (b) Sambu na kulanda mbandu ya Timoteo, Biblia kesyamisa konso Mukristu na kukonda kusala inki?

¹⁷ Yo kele mfunu nde beto monisa ntonda ya masonga sambu na nsemo ya kyeleka. Beto vila ve nde ata muntu mosi ve na kati na beto kubutukaka ti kyeleka. Bantu yankaka kelongukaka yo na kimbuta, mpi bo kesukininaka ve na kumona bunene ya nsemo na zulu ya mpimpa. Bana yankaka kevandaka na dibaku ya mbote ya kuyela na maboko ya bibuti yina kebangaka Nzambi. Sambu na bana ya mutindu yina, yo lenda vanda ve mpasi sambu bo mona kyeleka bonso kima ya mpamba. Mbangi mosi ya nkento, yina bibuti na yandi vandaka kusadila Yehowa na ntwala nde yandi kubutuka, kendima nde yo lombaka yandi ntangu mpi kikesa mingi sambu na kubakisa kibeni ntendula mpi mfunu ya bakyeleka yina bo longaka yandi tuka bumwana. (2 Timoteo 3:15) Konso muntu na kati na beto, leke to mbuta, fwete monisa ntonda ya ngolo sambu na kyeleka yina Yehowa mepesaka beto.

¹⁸ Ata bo longaka toko Timoteo “Mukanda ya Nzambi” na bumwana na yandi, kansi kima kukumisaka yandi Mukristu ya kuyela na kimpeve kele mutindu yandi vandaka kudipesa na kisalu ya kusamuna. (2 Timoteo 3:15) Na nima yandi kumaka ya kufwana sambu na kutambula ti ntumwa Polo, yina kupesaka yandi kikesa mutindu yai: “Nge fweti tula ngolo na kumonika muntu ya mbote na meso ya Nzambi, bonso muntu ya kisalu yina ya bo lenda baka mbi ve sambu na kisalu na yandi, sambu yandi ke zabisaka nsangu ya kieleka mbote-mbote.” Bika nde beto yonso, bonso Timoteo, kubuya na kusala konso kima yina lenda pesa beto nsoni, to yina lenda pesa Yehowa nsoni!​—2 Timoteo 2:15.

19. (a) Bonso Davidi, inki kima konso muntu na kati na beto kele na bikuma ya mbote ya kutuba? (b) Inki beto tatadila na disolo yina melanda?

¹⁹ Beto kele na bikuma ya mbote ya kupesa lukumu na Yehowa, yina kupesaka beto nsemo ya kyeleka. Bonso Davidi, beto ketuba nde: “Mfumu, nge kele mwinda na mono; Nzambi na mono, nge ke katulaka mono na mpimpa.” (2 Samuele 22:29) Kansi, beto meka ve kutula ntima na beto mosi, sambu yo lenda nata beto na kuvutuka na mpimpa, kisika bo mebasisaka beto dezia. Yo yina, disolo yina kelanda tasadisa beto na kutadila valere yina beto kepesaka na kyeleka yina kekatukaka na Nzambi na luzingu na beto.

Inki Nge Melonguka?

• Inki mutindu Yehowa kepesaka nsemo ya kimpeve?

• Inki dyambu ya mpasi beto kekutanaka na yo sambu na mpimpa ya kimpeve ya mezyunga beto?

• Inki bigonsa beto fwete tina?

• Inki mutindu beto lenda monisa ntonda na beto sambu na nsemo ya kyeleka?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 23]

Yehowa kele nto ya nsemo ya beto kemonaka ti ya kimpeve

[Kifwanisu ya kele na lutiti 25]

Mutindu Yezu kubelulaka kifwa-meso malembemalembe, yandi kesadisaka beto mpi na kubasika na mpimpa ya kimpeve