Na Kukanga Ntima na Nge Yika Kukangama na Nzambi

“Beno fweti vanda na lukwikilu . . . Beno fweti kanga ntima, beno fweti [kangama na Nzambi, NW].”​—2 PIERE 1:5, 6.

1, 2. (a) Kuyela ya nki mutindu bantu kezolaka kumona na mwana? (b) Sambu na nki kuyela ya kimpeve kele mfunu?

 KUYELA kele mfunu mingi na mwana, kansi yandi kevandaka na mfunu ya kuyela na nitu mpamba ve. Yandi fwete yela mpi na mabanza ti na mawi. Na nima, mwana tabika bikalulu ya bumwana mpi kuyela sambu na kukuma bakala to nkento ya kuyela. Ntumwa Polo kutubilaka mambu yai ntangu yandi sonikaka nde: “Ntangu mono vandaka mwana, mono vandaka kutuba bonso mwana, mono vandaka kuzaba bonso mwana, mono vandaka kuyindula bonso mwana; kansi ntangu yai ya mono me kuma mbuta, mono me bikaka mambu yina yonso ya kimwana.”​—1 Korinto 13:11.

² Bangogo ya Polo ketubila dyambu mosi ya mfunu ya metala kuyela na kimpeve. Bakristu fwete yela, bo fwete yambula kuvanda bana ya fyoti na kimpeve sambu na kukuma “bambuta na mabanza.” (1 Korinto 14:20) Bo fwete sala ngolo mpi kumeka na kukuma na ‘kimbuta yina ta fwanana mpenza na kimbuta ya Kristo.’ Mpidina bo tavanda “bonso bana ve, . . . bonso bantu yina ya masa ke nataka ndambu na ndambu [na] malongi ya bantu ya luvunu.”​—Efezo 4:13, 14.

3, 4. (a) Inki beto fwete sala sambu na kukuma bambuta na kimpeve? (b) Inki bikalulu ya Nzambi kezolaka beto fwete monisa, mpi keti yo kele mfunu?

³ Inki mutindu beto lenda kuma bambuta na kimpeve? Kuyela ya nitu kesalamaka yo mosi kana mambu yonso ya luzingu kele mbote. Kansi kuyela ya kimpeve kelombaka nde muntu yandi mosi kutula ngolo. Yo keyantikaka ti kulonguka Ndinga ya Nzambi mpi kuzinga na kuwakana ti mambu ya beto kelonguka. (Baebreo 5:14; 2 Piere 1:3) Ebuna, kusala mutindu yina kesadisaka beto na kumonisa bikalulu yina Nzambi kezolaka. Mutindu yo kesalamaka na kuyela ya nitu ti mambu na yo yonso, mbala mingi kuyedisa bikalulu ya kuswaswana ya Nzambi kesalamaka na mbala mosi. Ntumwa Piere kusonikaka nde: “Beno sala na ngolo yonso sambu na kuvanda na mambu yai yonso: Beno fweti vanda na lukwikilu kaka ve, kansi beno fweti vanda mpi na bikalulu ya mbote, beno fweti zaba kubakisa mambu, beno fweti kudiyala beno mosi, beno fweti kanga ntima, beno fweti [kangama na Nzambi, NW], beno fweti zola bampangi ya nkaka, beno fweti zola mpi bantu yonso.”​—2 Piere 1:5-7.

⁴ Bikalulu yonso ya Piere metanga kele mfunu, mpi beto fwete vila ve ata mosi. Yandi keyika nde: “Beno fweti sala mutindu yina, ebuna kana beno sala mutindu yina mpenza, beno ta zaba Mfumu na beto Yesu Kristo na kuzaba mosi ya mfunu ti ya mbote.” (2 Piere 1:8) Beto tadila ntangu yai na dikebi yonso mfunu ya kuyika kukangama na Nzambi na kikalulu na beto ya kukanga ntima.

Beto Kele na Mfunu ya Kukanga Ntima

5. Sambu na nki beto kele na mfunu ya kukanga ntima?

⁵ Piere ti Polo kemonisa kuwakana yina kele na kati ya kukangama na Nzambi ti kukanga ntima. (1 Timoteo 6:11) Kukanga ntima ketendula ve kaka kusonga kikesa na ntangu ya mpasi mpi kulanda na kuvanda ngolo. Yo kelombaka mpi kuvanda ntima-nda, kikesa, mpi kukonda kuvutuka nima, kuvidisa kivuvu na ntangu beto kekutana ti mimekamu, mambu yina kekangisa kuyela na beto, bampukumuna, to ntangu bantu kemonisa beto mpasi. Sambu beto kezingaka na “kukangama na Nzambi na kimvuka ti Kristu Yezu,” beto kezaba nde bantu tamonisa beto mpasi. (2 Timoteo 3:12, NW) Beto fwete kanga ntima kana beto kezola kumonisa zola na beto na Yehowa mpi kuyedisa bikalulu yina kele mfunu sambu na luguluku. (Roma 5:3-5; 2 Timoteo 4:7, 8; Yakobo 1:3, 4, 12) Kana beto kekanga ve ntima, beto tabaka ve luzingu ya mvula na mvula.​—Roma 2:6, 7; Baebreo 10:36.

6. Kukanga ntima tii na nsuka ketendula kusala inki?

⁶ Ata beto meyantika mbote, kima ya kuluta mfunu kele kuvanda na kikalulu ya kukanga ntima. Yezu kutubaka nde: “Muntu yina ta kanga  ntima tii na nsuka, yandi ta guluka.” (Matayo 24:13) Ee, beto fwete kanga ntima tii na nsuka, yo vanda nsuka ya luzingu na beto ya ntangu yai to nsuka ya ntoto. Ata yo vanda konso nki nsuka yina, beto fwete kangama kaka na Nzambi. Kansi, kana beto yika ve kukangama na Nzambi na kukanga ntima na beto, beto lenda pesa ve Yehowa kyese, mpi beto tabaka ve luzingu ya mvula na mvula. Kansi, kukangama na Nzambi ketendula inki?

Ntendula ya Kukangama na Nzambi

7. Kukangama na Nzambi ketendula inki, mpi yo kepusaka beto na kusala inki?

⁷ Kukangama na Nzambi kele kuzitisa, kusambila, mpi kusadila Yehowa Nzambi sambu na kwikama na beto na kimfumu na yandi ya inza ya mvimba. Sambu na kusonga kukangama na Yehowa, beto kele na mfunu ya kuzaba yandi ti banzila na yandi mbotembote. Beto fwete vanda na luzolo ya kusosa kuzaba Nzambi mbotembote. Nzayilu yai tapusa beto na kukangama na masonga yonso na yandi, ebuna kukangama yango tamonana na mambu ya beto kesala mpi na mutindu beto kezinga. Beto fwete vanda na mpusa ya kuvanda bonso Yehowa na kiteso yina beto lenda sala yo, disongidila kulanda banzila na yandi mpi kumonisa bikalulu na yandi ti kimuntu na yandi. (Efezo 5:1) Ya kyeleka, kukangama na Nzambi kepesaka beto mpusa ya kupesa Nzambi kyese na mambu yonso ya beto kesala.​—1 Korinto 10:31.

8. Inki mutindu kukangama na Nzambi kewakana ti kusambila kaka yandi mosi?

⁸ Sambu na kusonga kukangama ya kyeleka na Nzambi, beto fwete sambila kaka Yehowa, beto tapesa ve nzila nde ata kima mosi kubaka kisika ya yandi kele na yo na bantima na beto. Sambu yandi kele Ngangi na beto, yandi kele na nswa ya kulomba beto na kusadila yandi na zola mpi kusambila ve kima yankaka. (Kulonga 4:24; Yezaya 42:8) Kansi, Yehowa kepusaka beto ve na kusambila yandi na ngolo. Yandi kezolaka nde beto kangama na yandi na luzolo na beto mosi. Zola ya Nzambi kepusaka beto na kukatula mvindu yonso na mabanza mpi na nitu na beto mpi na kudipesa na yandi mpi na kuzitisa kudipesa yina; zola yina kekatukaka na nzayilu ya sikisiki ya beto kele na yo ya metala Nzambi.

Sala Kinduku ti Nzambi

9, 10. Inki mutindu beto lenda yedisa mpi kutanina kinduku ya ngolo ti Nzambi?

⁹ Na nima ya kumonisa kudipesa na beto na Nzambi na mbotika, beto kele dyaka na mfunu ya kusala kinduku ya ngolo ti yandi. Yo yina, mpusa na beto ya kusala dyambu yai mpi ya kusadila Yehowa na kwikama yonso kepusaka beto na kulanda na kulonguka Ndinga na yandi mpi kuyindulula mambu ya beto ketanga. Na ntangu beto kebika nde mpeve ya Nzambi kutwadisa mabanza mpi bantima na beto, zola na beto ya Yehowa takuma ngolo. Kinduku na beto na yandi tavanda kaka kima ya kuluta mfunu na luzingu na beto. Beto tabaka Yehowa bonso Nduku na beto ya kuluta mbote mpi beto tazola kusala mambu yina kepesaka yandi kyese konso ntangu. (1 Yoane 5:3) Kyese ya beto kele na yo sambu na kinduku na beto ya mbote ti Nzambi tayela, mpi beto kepesa mersi sambu yandi kelongaka beto na zola yonso mpi kesungikaka beto na bisika yina yo kele mfunu.​—Kulonga 8:5.

¹⁰ Kana ntangu yonso beto kesala ve kikesa sambu na kukumisa kinduku na beto ya mbote na Yehowa ngolo, yo lenda lemba. Kana yo salama, yo tavanda ve foti ya Nzambi, sambu “yandi kele ntama ve na konso muntu awa na kati na beto.” (Bisalu 17:27) Beto kele na kyese mingi kibeni mutindu Yehowa mesalaka nde beto pusana na yandi kukonda mpasi! (1 Yoane 5:14, 15) Ya kyeleka, beto fwete sala ngolo sambu na kutanina kinduku ya ngolo ya beto kele na yo na Yehowa. Kansi, yandi kesadisaka beto na kupusana penepene na yandi na mpila  yandi kepesaka beto bima yonso ya beto kele na yo mfunu sambu na kuyedisa mpi kutanina kikalulu ya kukangama na Nzambi. (Yakobo 4:8) Inki mutindu beto lenda sadila mbote bima yango ya yandi kepesaka beto na zola yonso?

Beto Vanda Ntangu Yonso Ngolo na Kimpeve

11. Inki mitindu beto lenda sadila sambu na kumonisa kukangama na beto na Nzambi?

¹¹ Na kuwakana na ndongisila ya Polo, zola ya ngolo ya beto kele na yo na Nzambi tapusa beto na kumonisa bunene ya kukangama na beto na Nzambi: “Nge fweti tula ngolo na kumonika muntu ya mbote na meso ya Nzambi, bonso muntu ya kisalu yina ya bo lenda baka mbi ve sambu na kisalu na yandi, sambu yandi ke zabisaka nsangu ya kieleka mbote-mbote.” (2 Timoteo 2:15) Sambu na kusala yo, yo kelomba kuvanda na bikalulu ya mbote ya kulonguka Biblia mbala na mbala, kukwenda na balukutakanu, mpi kubasika na kisalu ya bilanga. Beto lenda pusana mpi na Yehowa kana beto ‘kesamba ntangu yonso.’ (1 Tesalonika 5:17) Mambu yai yonso kele mitindu ya kumonisa kukangama na beto na Nzambi. Kukonda kuzitisa mosi na kati na yo lenda natila beto maladi ya kimpeve mpi yo lenda sala nde beto bwa na mitambu ya Satana.​—1 Piere 5:8.

12. Inki mutindu beto lenda nunga na kunwana ti mimekamu?

¹² Kuvanda ngolo mpi kusala mingi na kimpeve kesadisaka beto dyaka na kunwana ti mimekamu yina kekuminaka beto. Mimekamu yango lenda katuka na mambu yina lenda monisa beto mpasi mingi. Yo lenda vanda mpasi mingi na kukanga ntima kana bantu ya dibuta na beto kebuya na kuwa beto, kemenga beto, to kemonisa beto mpasi, bampangi na beto, to bantu yina kezingaka penepene na beto. Mambu yina kepusa beto na kufwa minsiku ya Bukristu lenda basika na kisika na beto ya kisalu to na nzo-nkanda. Kulemba nitu, maladi, mpi kunyokwama na basusi lenda lembisa beto na nitu mpi kusala nde yo kuma mpasi na kunwana ti mambu yina kemeka lukwikilu na beto. Kansi beto lenda nunga na kunwana ti mimekamu yonso kana beto landa na kumonisa “bisalu ya bikalulu ya santu mpi mambu ya kemonisa kukangama na Nzambi, kukinga mpi kukonda kuvila kilumbu ya Yehowa.” (2 Piere 3:11, 12, NW) Ebuna beto lenda vidisa ve kyese na beto ya kusala mambu yai, sambu beto ketula ntima nde Nzambi tasakumuna beto.​—Bingana 10:22.

13. Inki beto fwete sala kana beto kezola kulanda na kumonisa kikalulu ya kukangama na Nzambi?

¹³ Ata Satana kesosaka kunwanisa bantu yina kemonisaka kukangama na Nzambi, beto fwete wa ve boma. Sambu na inki? Sambu “Mfumu Nzambi kuzaba nki mutindu yandi fweti katula bantu [yina kekangamaka na Nzambi, NW] na mpasi.” (2 Piere 2:9) Sambu na kunwana ti mimekamu mpi kubasika na mambu ya mpasi ya mutindu yai, beto fwete “kubikisa luzingu ya mbi ti nzala ya kimuntu . . . beto kuvanda bantu ya mbote, beto kuvanda na luzingu ya [kukangama na Nzambi, NW] na ntangu yai ya beto kele.” (Tito 2:12) Beto Bakristu, beto fwete keba na mpila nde mambu yonso ya mbi ya kekatukaka na bampusa mpi na bisalu ya nitu kulembisa ve kikalulu na beto ya kukangama na Nzambi mpi kufwa yo. Bika beto tadila ntangu yai mwa  mambu yina lenda nwanisa kukangama na beto na Nzambi.

Keba na Mambu Yina Lenda Nwanisa Kukangama na Nge na Nzambi

14. Inki kima beto fwete yibuka kana beto mekangama na mutambu ya kusosa kuvanda na bima mingi ya kinsuni?

¹⁴ Nzala ya kuvanda na bima mingi ya kinsuni kele mutambu sambu na bantu mingi. Nkutu beto lenda kudikusa beto mosi kana beto “ke banzaka nde na nzila ya [kukangama na Nzambi, NW], b[et]o lenda kuma bamvwama.” Ebuna, yo lenda pesa beto mayele ya mbi ya kusosa kuzwa bima mingi ti kukusa bampangi sambu bo ketulaka beto ntima. (1 Timoteo 6:5) Nkutu beto lenda kudikusa nde yo ke mbi ve na kuyangisa Mukristu mosi ya kele na bamwaye sambu na kudefa mbongo yina beto takuka ve kuvutula. (Nkunga 37:21) Kima “ke pesaka beto lusilu ya moyo ya bubu ti ya moyo ke kwisa na ntwala” kele kukangama na Nzambi, kansi kuzwa bima mingi ya kinsuni ve. (1 Timoteo 4:8) Yo yina, sambu ‘beto kwisaka kunata ata kima mosi ve awa na nsi-ntoto mpi ntangu beto ta katuka na nsi-ntoto yai beto ta nata ata kima mosi ve,’ bika beto baka desizio ya kusosa “kukangama na Nzambi mpi kusepila na bima na beto mosi” mpi kubika nde beto ‘vanda na kyese kana beto ke na madia na bilele.’​—1 Timoteo 6:6-11.

15. Inki beto lenda sala kana kusosa byese kezola kubaka kisika ya kukangama na beto na Nzambi?

¹⁵ Kusosa byese lenda pesa beto ve ntangu ya kukangama na Nzambi. Keti mpila ya kusala bansoba na mambu yai kele? Ya kyeleka, bansaka ya nitu mpi kukwenda kubaka mwa mupepe kepesaka beto mambote. Kansi, mambote yango kele fyoti kibeni kana beto tesa yo ti luzingu ya mvula na mvula. (1 Yoane 2:25) Bubu yai, bantu mingi ke “zolaka kiese ya nsi-ntoto, kansi Nzambi ve; bo [ke] songaka na meso ya bantu nde bo [kekangamaka na Nzambi, NW], kisi na ntima na bo, bo ke buyaka ngolo [na yo] ya kieleka,” yo yina beto fwete buya kuvanda na bantu ya mutindu yina. (2 Timoteo 3:4, 5) Bantu yina kesosaka kukangama na Nzambi “[kekudibumbilaka] kimvwama ya mbote ti ya ngolo sambu na bilumbu ke kwisa na ntwala, ebuna bo ta baka moyo ya kieleka.”​—1 Timoteo 6:19.

16. Inki bampusa ya mbi kekangaka bantu yankaka nzila ya kuzitisa bansiku ya lunungu ya Nzambi, mpi nki mutindu beto lenda nunga na kuyala bampusa na beto?

¹⁶ Kulauka malafu ti dyamba, mansoni, ti bampusa ya mbi lenda fwa kukangama na beto na Nzambi. Kubwa na mambu yai lenda kanga beto nzila na kuzitisa bansiku ya lunungu ya Nzambi. (1 Korinto 6:9, 10; 2 Korinto 7:1) Polo mpi kulandaka na kunwana ti bangindu ya mbi ya kuvandaka na nitu na yandi ya masumu. (Roma 7:21-25) Yo kelomba kubaka badesizio ya ngolo sambu na kukatula bampusa yina ya mbi. Mu mbandu, beto fwete baka desizio ya kubikala ntangu yonso na mabanza ya bunkete. Polo kesonga beto nde: “Beno [fwa binama ya nitu na beno yina kele na ntoto na mambu metala, NW] pite, bamambu ya nsoni, nzala ya kusala mambu ya nsoni, ti mambu ya mbi, ti nzala ya kuvanda na konso kima yina (nzala ya kuvanda na konso kima yina kele bonso kusamba banzambi ya biteki).” (Kolosai 3:5) Sambu na kufwa binama ya nitu na beto na mambu metala masumu ya mutindu yai, yo kelombaka kubaka lukanu ya kukatula mpi kulosa yo. Kusamba na masonga yonso sambu na kulomba lusadisu na Nzambi tasadisa beto na kukatula bampusa ya mbi mpi kusosa lunungu ti kukangama na Nzambi na kati ya mambu ya mbi ya ntangu yai.

17. Inki mutindu beto fwete tadila disipline?

¹⁷ Kulemba nitu lenda lembisa kukanga ntima na beto mpi kufwa kukangama na beto na Nzambi. Bansadi ya Yehowa mingi kulembaka nitu. (Kutanga 11:11-15; Esdrasi 4:4; Yonasi 4:3) Kulemba nitu lenda  vanda mbi mpenza kana yo mevukana ti bangindu ya mbi ya beto kele na yo sambu bo mesala beto mbi to bo menganina beto to bo mepesa beto disipline. Kansi, kunganina ti disipline kele bidimbu ya kemonisaka nde Nzambi ketudilaka beto dikebi mpi nde yandi kezolaka beto. (Baebreo 12:5-7, 10, 11) Disipline kele ve kaka ndola kansi yo kele mpi mutindu ya kulonga beto na nzila ya lunungu. Kana beto kekudikulumusa, beto tabaka na valere mpi tandima bandongisila ya bo kepesa beto, sambu beto kezaba nde “kunganina muntu sambu na kupesa yandi disipline kele nzila ya luzingu.” (Bingana 6:23, NW) Yo lenda sadisa beto na kuyela mbote kibeni na kimpeve na ntangu beto kemonisa kukangama na Nzambi.

18. Inki beto fwete sala kana beto mesala muntu mbi?

¹⁸ Kukonda kuwakana ti bampangi mpi masumu na beto mosi lenda vanda kigonsa sambu na kukangama na beto na Nzambi. Mambu yai lenda natila beto basusi to kupusa bankaka na kulanda nzila ya buzoba ya kudikatula na kimvuka ya bampangi na bo ya kimpeve ya babakala ti ya bankento sambu na kudivandila. (Bingana 18:1) Kansi beto fwete vila ve nde kulanda na kubaka bangindu ya mbi to kubakila bantu bangindu ya mbi lenda bebisa kinduku na beto na Yehowa. (Levi 19:18) Na kutuba ya mbote, “muntu yina ke zolaka ve mpangi na yandi yina ya yandi ke monaka, nki mutindu yandi lenda zola Nzambi yina ya yandi me monaka ntete ve?” (1 Yoane 4:20) Na Disolo na yandi na zulu ya Ngumba, Yezu kutubilaka mingi mfunu ya kukonda kusukinina na kuyidika mavwanga yina mebwila bampangi. Yandi songaka bawi na yandi nde: “Ebuna, kana nge ke nata makabu na nge na Nzambi, ebuna ntangu nge me kuma na kisika kele mesa-kimenga, nge me yibuka nde mpangi na nge ke na makambu ti nge, bikisa makabu na nge pana na ntwala ya mesa-kimenga, kwenda ntete kuwakana ti mpangi na nge; na nima, vutuka, pesa makabu na nge.” (Matayo 5:23, 24) Kulomba pardo lenda sadisa na kubelula mputa yina bangogo to mambu ya mbi kulwadisaka mpangi na beto. Kana beto lomba ndolula mpi kundima nde beto mesala mbi, yo lenda gulusa kinduku yina zolaka kufwa mpi kuvutula ngemba. Yezu kupesaka mpi bandongisila yankaka ya kemonisa mutindu ya kuyidika makambu. (Matayo 18:15-17) Beto kewaka kyese mingi mpenza kana bikesa ya beto kesala na kuyidika makambu mebuta mbuma ya mbote!​—Roma 12:18; Efezo 4:26, 27.

Landa Mbandu ya Yezu

19. Sambu na nki kulanda mbandu ya Yezu kele mfunu mingi?

¹⁹ Ntembe kele ve nde mimekamu kekatulaka beto ngemba, kansi yo fwete nata beto ve na kuyambula kubaka ntinu sambu na luzingu ya mvula na mvula. Beto vila ve nde Yehowa lenda katula beto na mumekamu yango. Mutindu beto ke “katula mambu yonso yina ke pesa beto kilo” mpi ke “baka ntinu [ti kukanga ntima yonso, NW], beto kwenda na ntwala, beto landa kaka nzila yina ya beto fweti kwendila,” beto “tula meso na beto kaka na Yesu, sambu lukwikilu na beto katukaka na yandi, yandi mpi muntu ke bongisaka lukwikilu na beto sambu yo kuma ya kulunga.” (Baebreo 12:1-3) Kana beto tadila mbote-mbote mbandu ya Yezu mpi kana beto sala ngolo na kulanda mbandu na yandi na mambu ya beto ketuba mpi kesala, yo tasadisa beto na kuyedisa kukangama na Nzambi mpi beto tamonisa yo na kiteso mosi ya mingi.

20. Inki balusakumunu beto tabaka kana beto kemonisa kikalulu ya kukanga ntima mpi kukangama na Nzambi?

²⁰ Kukanga ntima ti kukangama na Nzambi kekwendaka nzila mosi sambu na kusadisa beto na kuguluka. Kana beto kemonisa bikalulu yai ya mbote, yo tasadisa beto na kulanda na kwikama yonso kisalu ya santu ya beto kesadilaka Nzambi. Ata ntangu beto kenwana ti dyambu mosi ya mpasi, beto tavanda na kyese na ntangu beto kemona zola ya Yehowa mpi lusakumunu na yandi sambu beto kekanga ntima mpi kekangama na yandi. (Yakobo 5:11) Kuluta dyaka, Yezu yandi mosi kendimisa beto nde: “Kana beno kanga ntima, beno ta guluka.”​—Luka 21:19.

Inki Mutindu Nge Tavutula?

• Sambu na nki beto kele na mfunu ya kukanga ntima?

• Kukangama na Nzambi kele inki, mpi nki mutindu beto kemonisaka yo?

• Inki mutindu beto lenda sala mpi kutanina kinduku ya ngolo ti Nzambi?

• Inki mambu lenda nwanisa kukangama na beto na Nzambi, mpi nki mutindu beto lenda tina yo?

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Bifwanisu ya kele na lutiti 8]

Kukangama na Nzambi kemonanaka na mitindu mingi ya kuswaswana

[Bifwanisu ya kele na lutiti 10]

Keba na mambu yina kele kigonsa sambu na kukangama na nge na Nzambi