‘Mona Kiese na Yehowa’

“Mona kiese na [Yehowa], yandi ta pesa nge kima ya nge zola.”​—NKUNGA 37:4.

1, 2. Nani kele Nto ya kyese ya kyeleka, mpi nki mutindu Ntotila Davidi kebenda dikebi na dyambu yai?

 “KIESE na bantu yina [kekudibanzaka sambu na mpusa na bo ya kimpeve, NW] . . . kiese na bantu yina ke wilaka bantu ya nkaka mawa, . . . kiese na bantu yina ke kotisaka ngemba na kati ya bantu.” Bansa yai ya bo mesadila sambu na kutubila bantu ya kyese ti yina yankaka sambanu ya Matayo kusonikaka na Evanzile na yandi kele bangogo ya mbote mpenza ya Yezu kusadilaka na luyantiku ya Disolo na yandi na zulu ya Ngumba. (Matayo 5:3-11) Bangogo ya Yezu kendimisa nde nge lenda vanda na kyese.

² Nkunga mosi ya santu yina Davidi, Ntotila ya Izraele ya ntama kusonikaka kebenda dikebi na beto na Yehowa, Nto ya kyese ya kyeleka. Davidi kutubaka nde: “Mona kiese na Mfumu Nzambi, yandi ta pesa nge kima ya nge zola.” (Nkunga 37:4) Kansi nki lenda sala nde kuzaba Yehowa mpi mitindu ya kuswaswana ya kimuntu na yandi kusadisa muntu na ‘kumona kyese’? Inki mutindu kutadila mambu yina yandi mesalaka ti yina ya yandi tasala na bilumbu kekwisa sambu na kulungisa lukanu na yandi kepesa nge kivuvu ya kubaka ‘bima ya nge kezolaka’? Kutadila na dikebi yonso mambu yina kele na Nkunga 37, verse ya 1 tii ya 11, tasadisa beto na kubaka bamvutu.

‘Kuwila Bo Kimpala Ve’

3, 4. Mutindu Nkunga 37:1 ketuba, inki ndongisila Davidi kepesa, mpi sambu na nki yo kele mbote na kulanda yo bubu yai?

³ Beto kezinga na “bantangu ya mpasi,” (NW) mpi mambu ya mbi kekuma kaka mingi. Beto kemona kulungana ya mambu yai ya ntumwa Polo kutubaka: “Bantu ya mbi ti bantu ya luvunu, mbi na bo ta kwisa mingi, sambu bo ta kusaka bantu ya nkaka, bantu ya nkaka mpi ta kusaka bo.” (2 Timoteo 3:1, 13) Yo kele mpasi ve kibeni nde luzingu ya bantu ya mbi yina kemonanaka na meso bonso ya kutoma mpi ya kimvwama kukusa beto! Mambu yai yonso lenda katula dikebi na beto mpi kunata beto na kukonda kutula mambanza na beto yonso na mambu ya kimpeve. Tala mutindu bangogo ya luyantiku ya Nkunga 37 kekebisa beto na kigonsa yina lenda kumina beto: “Kumona mpasi ve sambu na bantu yina ke salaka mbi, kuwila bo mpi kimpala ve.”

⁴ Bansangu ya inza yina kelutaka konso kilumbu na T.V., na radio, kesongaka beto mambu mingi ya mbi. Bantu ya mumbongo keyidikaka makambu na bo na mpila nde bo pesa bo ve ndola ata bo kesala mambi. Bantu ya nku kenyokulaka bantu yina kekondaka lutaninu. Bantu yina kefwaka bantu, bo kesengumunaka bo ve, to nkutu bo kepesaka bo ve ndola. Bambandu yai yonso ya kukonda lunungu lenda pesa makasi mpi kukatula beto ngemba na mabanza. Luzingu ya bantu ya mbi yina kemonanaka na meso bonso ya kutoma lenda nkutu kupusa muntu na kulula bo. Kansi ata nge wa makasi keti nge lenda soba makambu? Keti kulula kutoma ya meso ya bantu ya mbi lenda soba ndola yina ya Nzambi tapesa bo? Ata fyoti ve! Ya kyeleka, yo kele mfunu ve ata fyoti nde beto ‘mona mpasi.’ Sambu na inki?

5. Sambu na nki bantu ya mbi kele bonso matiti ya mubisu?

⁵ Muyimbi-bankunga kepesa mvutu nde: “Bo ta yuma nswalu mutindu ke yumaka matiti, bo ta beba bonso matiti ya mpamba.” (Nkunga 37:2) Matiti ya mubisu lenda monana kitoko na meso, kansi ntama mingi ve kana bo zenga yo, yo keyumaka nswalu mpi yo kebebaka. Yo kele mutindu mosi ti bantu ya mbi. Kimvwama na bo tazinga ve tii kuna. Kana bo mefwa, bima ya bo zwaka na muyibi kesadisaka bo dyaka ve. Nsukansuka, konso muntu kebakaka salere yina lunungu kepesaka. Polo kusonikaka nde “salaire ya masumu kele lufwa.” (Roma 6:23, Kuwakana ya mpa) Nsukansuka, bantu ya mbi ti bayina yonso kesalaka mambu ya kukonda lunungu tabaka kaka “salaire” na bo. Ya kyeleka, luzingu na bo tanatila bo ve mambote!​—Nkunga 37:35, 36; 49:17, 18.

6. Inki dilongi beto lenda baka na Nkunga 37:1, 2?

⁶ Keti beto fwete pesa nzila nde kimvwama ya ntangu fyoti ya bantu ya mbi kupusa beto na kuwa  mpasi na ntima? Dilongi ya beto kebaka na baverse zole ya ntete ya Nkunga 37 kele yai: Kupesa ve nzila nde kutoma ya meso ya bantu ya mbi kupusa nge na kuyambula nzila ya kusadila Yehowa yina nge meponaka. Kansi, tula mabanza na nge yonso na balusakumunu mpi balukanu ya kimpeve.​—Bingana 23:17.

“Tula Ntima na Mfumu Nzambi, Sala Mambu ya Mbote”

7. Sambu na nki beto fwete tula ntima na Yehowa?

⁷ Muyimbi-bankunga kelongisila beto nde: “Tula ntima na Mfumu Nzambi, sala mambu ya mbote.” (Nkunga 37:3a) Kana basusi to nkutu badute keyangisa beto, beto fwete tula ntima na beto kaka na Yehowa. Yandi muntu kepesaka beto lutaninu ya kimpeve ya kufwana. Moize kusonikaka nde: “Konso muntu yina kezingaka na kisika ya kinsweki ya Muntu ya Kuluta Kuzanguka tazwa kisika ya kuzinga na kivudi ya Nkwa-Ngolo Yonso.” (Nkunga 91:1, NW) Kana beto kewa mpasi na ntima ntangu beto kemona nde bantu yina kezitisaka ve bansiku kekuma kaka mingi na ngidika ya bima yai, yo kelomba nde beto tula dyaka ntima mingi mpenza na Yehowa. Kana dikulu mesielumuka mpi beto kezola kubwa, beto kesepilaka mingi kana nduku mosi metandula diboko na yandi sambu na kusimba beto. Mutindu mosi, na ntangu beto kesalaka ngolo sambu na kutambula na kwikama, beto kevandaka na mfunu ya lusadisu ya Yehowa.​—Yezaya 50:10.

8. Inki mutindu kusala kisalu ya Bukristu lenda sadisa beto na kukonda kudiyangisa mpambampamba na ntangu ya beto kemona kimvwama ya bantu ya mbi?

⁸ Mosi na kati ya bima yina lenda sadisa beto na kukonda kudiyangisa sambu na kimvwama ya bantu ya mbi kele kudipesa mingi na kusosa mpi na kusadisa bantu yina kele bonso mameme na mpila nde bo baka nzayilu ya sikisiki ya lukanu ya Yehowa. Na ntangu yai ya mambi kekuma kaka mingi, beto fwete kudipesa mingi na kusadisa bantu yankaka. Ntumwa Polo kutubaka nde: “ Beno vila ve na kusala mambu ya mbote ti na kusadisa bampangi na beno ya nkaka, sambu Nzambi ke zolaka makabu ya mutindu yina.” Dyambu ya kuluta “mbote” ya beto lenda pesa bantu yankaka kele kuzabisa bo nsangu ya mbote mpi ya lukumu ya Kimfumu ya Nzambi. Ya kyeleka, kisalu na beto ya kusamuna kele ‘makabu ya lukumu.’​—Baebreo 13:15, 16; Galatia 6:10.

9. Tendula nsyamisa yina Davidi kupesaka nde: ‘Zinga mbote na ntoto.’

⁹ Davidi kelanda na kutuba nde: ‘Zinga mbote na ntoto mpi salaka mambu na kwikama yonso.’ (Nkunga 37:3b, NW) Na ntangu ya Davidi, “ntoto” kuvandaka teritware yina Yehowa kupesaka kikanda ya Izraele, to Ntoto ya Lusilu. Na ntangu ya luyalu ya Salomo, bandilu na yo vandaka kubanda na Dani na ndambu ya nordi ti na Beresheba na ndambu ya sudi. Kitini yina yonso kuvandaka teritware ya bantu ya Izraele. (1 Bantotila 5:5) Bubu yai, ata beto kezingaka konso kisika yina na zulu ya ntoto, beto kekinga ntangu yina ntoto ya mvimba takituka Paladisu na inza ya mpa ya lunungu. Kansi na ntangu ya beto kevingila Paladisu yango, beto kele na kuzinga na lutaninu ya kimpeve.​—Yezaya 65:13, 14

10. Inki mambote beto kebakaka na ntangu beto ‘kesalaka mambu na kwikama yonso’?

¹⁰ Inki beto tabaka kana beto ‘kesala mambu na kwikama yonso’? Kingana mosi ya kupemama keyibusa beto nde: “Muntu ya mbote ta vanda na luzingu ya mbote.” (Bingana 28:20) Kana beto kekwamina na kusamuna nsangu ya mbote na kwikama yonso na konso kisika yina ya beto kezinga mpi na konso muntu yina ya beto lenda kutana ti yandi, beto tabaka mpenza balusakumunu yina kekatuka na Yehowa. Mu mbandu, Frank ti nkento na yandi, Rose, kusalaka kisalu ya kimupasudi-nzila bamvula 40 meluta na mbanza ya nordi ya Irlande. Bantu fyoti yina kumonisaka mpusa ya kyeleka na ntwala nde bapasudi-nzila yai kukuma na mbanza yango, kuyambulaka nzila ya mbote. Bankwelani yai ya  bapasudi-nzila kulembaka ve nitu, kansi bo landaka na kusala kisalu ya kulonga mpi ya kukumisa bantu balongoki. Bubu yai, mbanza yina mekumaka ti dibundu mosi ya nene. Yehowa mesakumunaka mpenza bankwelani yai. Frank ketendula na kudikulumusa yonso nde: “Lusakumunu ya kuluta nene ya beto mebakaka kele ya kubikala kaka na kati ya kyeleka mpi Yehowa kelanda na kusadila beto.” Ya kyeleka, na ntangu beto ‘kesalaka mambu na kwikama yonso,’ beto kebakaka balusakumunu mingi mpi beto kesepelaka na yo.

“Mona Kiese na Mfumu Nzambi”

11, 12. (a) Inki mutindu beto lenda “mona kiese na Mfumu Nzambi”? (b) Inki lukanu nge lenda tula sambu na kulonguka na nge mosi mpi nki mbuma yo lenda buta?

¹¹ Sambu na kukumisa bangwisana na beto ti Yehowa ngolo mpi kulanda na kutudila yandi ntima, beto fwete “mona kiese na Mfumu Nzambi.” (Nkunga 37:4a) Inki mutindu beto kesalaka yo? Ata yo lenda vanda mpasi, na kisika ya kudibanza mingi sambu na luzingu na beto mosi, beto ketulaka mabanza na beto yonso na Yehowa. Kutanga Ndinga na yandi kele mosi na kati ya mitindu yina kesadisaka beto na kutula mabanza na beto yonso na yandi. (Nkunga 1:1, 2) Keti nge kewaka kyese na ntangu nge ketangaka Biblia? Nge tavanda na kyese kana nge ketanga yo ti lukanu ya kuzaba mambu mingi yina metala Yehowa. Sambu na nki nge telema ve fyoti na nima ya kutanga mwa kitini mosi, mpi nge kudiyula nde, ‘inki baverse yai melonga mono na yina metala Yehowa?’ Nge lenda mona nde yo kele mfunu na kuvanda ti karne ya kubakila banoti to mwa bapapie na ntangu nge ketanga Biblia. Konso ntangu ya nge ketelema na verse mosi sambu na kuyindula mfunu ya mambu yina nge metanga, sonika mwa mambu yina tayibusa nge kikalulu mosi ya mfunu ya Nzambi. Na nkunga yankaka, Davidi kuyimbaka nde: “Mfumu Nzambi, mbote nge [sepila na, NW] mambu ya mono ke tubaka ti ya mono ke yindulaka; nge kele dikunzi na mono, kisika ya mono ke tininaka, nge kele Ngulusi na mono.” (Nkunga 19:14) Kutula mabanza na beto yonso na Ndinga ya Nzambi ‘kesepedisaka’ Yehowa mpi yo kepesaka beto mosi kyese.

¹² Inki mutindu beto lenda baka kyese na ntangu beto kelonguka mpi keyindulula? Beto lenda tula lukanu ya kulonguka mambu mingi ya metala Yehowa ti banzila na yandi. Mikanda bonso Muntu ya Kuluta Nene ya Ntangu Yonso mpi Approchez-vous de Jéhovah a kepesaka beto mambu mingi yina lenda pusa beto na kumonisa ntonda. Dyaka, Davidi kendimisa bantu ya mbote nde, Yehowa ‘tapesa bo kima ya bo kezolaka.’ (Nkunga 37:4b) Yo fwete vanda nde kutula ntima ya mutindu yai kupusaka ntumwa Yoane na kusonika bangogo yai: “Beto ke na kikesa na kutelama na meso ya Nzambi sambu, kana beto ke lomba konso kima bonso kele luzolo na yandi, beto zaba mbote nde yandi ke wila beto. Kana beto zaba nde yandi ke waka mambu yonso ya beto ke lombaka na yandi, beto zaba mpi nde beto ke bakaka mambu yina ya beto ke lombaka yandi.”​—1 Yoane 5:14, 15.

13. Na bamvula ya mekatuka kuluta nki mutindu kisalu ya kusamuna Kimfumu meyela na bansi mingi?

¹³ Beto bantu kevandaka ya kwikama, kyese na beto ya kuluta nene kevandaka ya kumona nde Yehowa kunungisa kimfumu na yandi. (Bingana 27:11) Keti beto kevandaka ve na kyese mingi na ntangu beto kewaka nde bampangi kesala kisalu ya kusamuna mingi mpenza na bansi yina vandaka ntete na kidiktatire? Beto ketula kivuvu nde beto tazwa kimpwanza mingi na ntwala nde nsuka ya ngidika yai kukwisa. Bansadi ya Yehowa mingi yina kezingaka na bansi ya mputu yina Bakristu kevandaka ti kimpwanza ya kusala kisalu na bo ya kusamuna, kekudipesaka na kikesa yonso sambu na kulonga na bana ya nzo-nkanda, barefizie, mpi bantu yankaka ya mekwendaka kuzinga na bansi yango yina kele ti kimpwanza ya kusambila. Mpusa na beto ya kuluta ngolo kele nde na ntangu bantu yango tavutuka na bansi na bo, bo landa na kusemisa nsemo ya kyeleka ata na bansi yina bo mebuyisaka kisalu ya kusamuna.​—Matayo 5:14-16.

“Kudipesa na Mfumu Nzambi”

14. Inki kemonisa nde beto lenda tula ntima na Yehowa?

¹⁴ Yo kele kyese mingi na kuzaba nde basusi na beto ti mambu yina beto lenda mona nde yo kenyokula beto mingi lenda mana! Inki mutindu? Davidi ketuba nde, “kudipesa na Mfumu Nzambi, tula ntima na yandi.” Ebuna yandi keyika nde “yandi tasadisa nge.” (Nkunga 37:5) Na mabundu na beto, beto kele mpenza ti mambu yina kemonisa nde Yehowa kesadisaka beto. (Nkunga 55:23) Bayina kele na kisalu ya ntangu yonso, yo vanda bapasudi-nzila, bankengi ntambudi, bamisionere, to  bantu ya luzolo ya mbote yina kesalaka na Betele, bo yonso lenda tuba mambu yina kemonisa nde Yehowa kesadisaka bo ntangu bo ketulaka ntima na yandi. Sambu na nki nge solula ve ti bayina nge mezaba mpi nge yula bo nde nki mutindu Yehowa mesadisaka bo? Ntembe kele ve nde bo tatela nge baeksperiansi mingi yina kemonisa nde ata na ntangu ya mpasi, diboko ya Yehowa kevandaka nkufi ve ata fyoti. Yandi kepesaka ntangu yonso bima ya kuzingila yina kevandaka mfunu.​—Nkunga 37:25; Matayo 6:25-34.

15. Inki mutindu bikalulu ya mbote ya bantu ya Yehowa kepelaka?

¹⁵ Kana beto kesonga Yehowa mambu yina kele na ntima na beto mpi beto ketula ntima na beto yonso na yandi, mambu yai ya muyimbi-bankunga kuyikaka talungana mpi na beto: “Yandi ta songa nde nge kele muntu ya mbote, yandi ta sala na mpila nde kimuntu na nge ya mbote yo monika bonso ntangu na midi.” (Nkunga 37:6) Beto Bambangi ya Yehowa, bantu kekusilaka beto makambu mbala mingi. Kansi Yehowa kekangulaka meso ya bantu ya masonga mpi yandi kesadisaka bo na kubakisa nde kima ya kepusaka beto na kusala kisalu ya kusamuna kele zola yina beto kele na yo sambu na Yehowa ti na bantu yankaka. Bantu yango kemonaka mpi bikalulu na beto ya mbote mpenza ata bantu mingi kekusilaka beto makambu. Yehowa kesadisaka beto na ntangu bantu kemengaka mpi kenyokulaka beto na mitindu yonso. Yo yina, bikalulu ya mbote ya bantu ya Nzambi kepelaka bonso ntangu na midi.​—1 Piere 2:12.

“Vanda Pima . . . Kanga Ntima Tii Kuna”

16, 17. Na kutadila Nkunga 37:7, yai kele ntangu ya kusala inki, mpi sambu na inki?

¹⁶ Muyimbi-bankunga kelanda na kutuba nde: “Vanda pima na meso ya Mfumu Nzambi, kanga ntima tii kuna yandi sala; kumona mpasi ve kana bantu ya nkaka ke zinga mbote to kana bantu ya nkaka ke nunga na banzila na bo ya mbi.” (Nkunga 37:7) Awa Davidi kemonisa nde yo kele mfunu mpenza nde beto vingila na kukanga ntima yonso tii kuna Yehowa tasala. Ata nsuka ya ngidika ya bima yai mekwisa ntete ve, beto fwete bokutaka ve. Ya kyeleka, beto mebakisaka nde mawa ya Yehowa ti kukanga ntima na yandi kele ya nene mpenza kuluta mutindu beto vandaka kubakisa yo ntete. Keti yo mefwana ve nde beto kudipesa mingi ntangu yai na kusamuna nsangu ya mbote na ntwala nde nsuka kukwisa sambu na kumonisa nde beto mpi kevingila na kukanga ntima yonso? (Marko 13:10) Yai kele ntangu ya beto fwete yambula kikalulu ya kukonda kuyindula na ntwala ya kusala mambu yankaka yina lenda katula beto kyese ti lutaninu ya  kimpeve. Yai kele ntangu ya beto fwete nwana ngolo mpenza ti bupusi ya mbi ya inza ya Satana. Mpi yai kele ntangu ya kuvanda ti bikalulu ya bunkete mpi ya kukonda kubebisa lukumu na beto na meso ya Yehowa. Bika nde beto landa na kukatula bangindu ya mansoni mpi beto buya kusala mambu ya nsoni ti bantu yina kele bankwelani na beto ve, to nkutu kusala mansoni na kati ya bankento to babakala bo na bo.​—Kolosai 3:5.

¹⁷ Davidi kelongisila beto nde, “Kuwa makasi ve, kudasuka ve, [kuvanda ve ntima tiya-tiya, NW] yo ta sala nge mbi. Bantu yina ke tulaka ntima na Mfumu Nzambi bo ta zinga na ngemba na ntoto, kansi bantu yina ke salaka mbi Nzambi ta kula bo.” (Nkunga 37:8, 9) Ya kyeleka, beto lenda kinga na ntima mosi mpenza ntangu yina, ya mekuma penepene kibeni, ya Yehowa takatula mambi yonso na zulu ya ntoto ti bantu yina kesalaka mambi yango.

“Kubika Fioti Kaka”

18, 19. Inki kikesa nge lenda baka na Nkunga 37:10?

¹⁸ “Kubika fioti kaka bantu ya mbi ta vila, nge lenda sosa bo kansi nge ta mona bo ve.” (Nkunga 37:10) Bangogo yai kepesa beto mpenza kikesa na ntangu beto kepusana na nsuka ya ngidika yai ti ya bantu yina yonso kesosaka kimpwanza na ntwala ya Nzambi! Baguvernema to bimfumu yonso ya bantu mesalaka metomaka ve ata fyoti. Lere yai beto mefinama na ntangu yina Nzambi tavutula luyalu na yandi, teokrasi ya kyeleka, Kimfumu ya Yehowa yina yandi mepesaka na maboko ya Yezu Kristu. Yo tayala ntoto ya mvimba mpi yo tafwa bambeni ya Kimfumu ya Nzambi.​—Daniele 2:44.

¹⁹ Na inza ya mpa yina Kimfumu ya Nzambi tayala, nge tasosa mpila nge mezola, kansi nge tamona ve ata ‘muntu mosi ya mbi.’ Ya kyeleka, konso muntu yina takolama na Yehowa na ntangu yina, Nzambi tafwa yandi na mbala mosi. Ata muntu mosi ve ya kenwanisaka kimfumu ya Nzambi to ya kebuyaka na kulemfukila kiyeka na yandi tazinga na inza yina. Bantu yonso ya nge tazingaka ti bo kuna tavanda ti mpusa ya mutindu mosi ya kusepedisa Yehowa. Ya kyeleka, mambu yai tanata lutaninu ya ngolo! Bansabi ti byelo ya nene ya bibende tavanda dyaka ve. Ata kima mosi ya lenda katula muntu mpusa ya kutula ntima ti kyese tavanda dyaka ve.​—Yezaya 65:20; Mishe 4:4; 2 Piere 3:13.

20, 21. (a) Banani kele “bantu ya kudikulumusa” yina Nkunga 37:11 ketubila, mpi na wapi bo kezinga na ‘ngemba mpenza’? (b) Inki balusakumunu beto tabaka kana beto kelanda mbandu ya Davidi ya Nene?

²⁰ “Bantu yina ke kudikulumusaka, bo ta zinga mbote na ngemba mpenza na ntoto.” (Nkunga 37:11a) Kansi “bantu ya kudikulumusa” yango kele banani? Ngogo yina bo mebalula nde “kudikulumusa” mekatuka na ngogo yina ketendula “kunyokula, kumonisa mpasi, kukatula muntu valere.” Ya kyeleka, “bantu ya kudikulumusa” kele bantu yina kevingilaka na kudikulumusa yonso ntangu yina ya Yehowa takatula mambu yonso ya kukonda lunungu yina bantu kesalaka sambu na kunyokula bo. “Bo ta zinga mbote na ngemba mpenza na ntoto.” (Nkunga 37:11b) Nkutu bubu yai beto kezinga na ngemba mpenza na paladisu ya kimpeve na kati ya dibundu ya Bukristu ya kyeleka.

²¹ Ata bampasi na beto memana ntete ve kimakulu, beto kesadisanaka beto na beto mpi beto kepesaka kikesa na bantu yina kenyokwama na mabanza. Yo yina, bantu ya Yehowa kevandaka na kyese ya kyeleka na kati ya ntima na bo. Bampangi yina bo mepona na kuvanda bangungudi kesalaka kisalu na bo na zola yonso sambu na kulungisa bampusa na beto ya kimpeve, to nkutu ya kinsuni na bantangu yankaka, na mpila nde beto kuka kukanga ntima sambu na lunungu. (1 Tesalonika 2:7, 11; 1 Piere 5:2, 3) Ya kyeleka, ngemba yai ya beto kele na yo kele kima mosi ya mfunu! Beto kele mpi ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na ngemba na Paladisu yina takwisa. Yo yina, bika nde beto landa mbandu ya Davidi ya Nene, Yezu Kristu, yina kuvandaka ti kikesa mpenza ya kupusaka yandi na kusadila Yehowa na kwikama yonso tii na nsuka. (1 Piere 2:21) Kana beto kesala mutindu yina, beto talanda na kusala ti kyese ya kupesa lukumu na Nzambi na beto Yehowa yina kepesaka beto kyese.

[Noti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Lenda Pesa Mvutu?

• Inki malongi nge mebaka na Nkunga 37:1, 2?

• Inki mutindu nge lenda “mona kiese na Mfumu Nzambi”?

• Inki kemonisa nde beto lenda tula ntima na Yehowa?

[Bangiufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 23]

“Tula Ntima na Mfumu Nzambi, sala mambu ya mbote”

[Kifwanisu ya kele na lutiti 25]

“Bantu yina ke kudikulumusaka, bo ta zinga mbote na ngemba mpenza na ntoto”